Γιάννης Ν. Μπασκόζος
ΗΛΙΑΣ ΒΕΝΕΖΗΣ Η ελεγεία του πόνου στο «Νούμερο 31328»
«Ηταν η μέρα που γύριζα στη Μυτιλήνη από τα κάτεργα της Ανατολής. Η αποβάθρα ήταν γεμάτη κόσμο. Ολοι ήθελαν να μου σφίξουν το χέρι, να μου μιλήσουν, να με ρωτήσουν για τους δικούς τους, που είχαν μείνει στην απέναντι αιολική γη...
Τότε πλησίασε ένας άγνωστος άνθρωπος, ο Μυριβήλης! Μου έσφιξε το χέρι και με ρώτησε:
- Τι σκοπεύεις να κάνεις τώρα;
- Να ξεχάσω! είπα απλά.
- Πρέπει να τα γράψεις όλα.
- Ολα; ρώτησα με αγωνία.
- Ολα».
Ετσι άρχισαν όλα. Ο Ηλίας Βενέζης μόλις έχει γυρίσει στη Μυτιλήνη, ύστερα από την αιχμαλωσία του από τους νικητές Τούρκους στα κάτεργα της Ανατολής, και περιγράφει σε μια συνέντευξή του («Απογευματινή», 5.6.1969) πώς ο Μυριβήλης τον έπεισε να αρχίσει να γράφει τα δεινά του. Από αυτές τις προσωπικές μαρτυρίες προέκυψε η άτυπη τριλογία Αιολική Γη, Το Νο 31328, Γαλήνη, η οποία εκφράζει και τις τρεις περιόδους των περιπετειών των Ελλήνων της αιολικής γης, πριν, κατά και μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Το Νούμερο 31328 είναι η ίδια η ταυτότητα του συγγραφέα, τότε που παιδί 18 χρόνων οδηγήθηκε από τους Τούρκους στα κάτεργα της Ανατολής. Στην αρχική του μορφή γράφτηκε το 1924 και ξαναδουλεύτηκε το 1931, οπότε εκδόθηκε για πρώτη φορά. Οταν γράφτηκε και δημοσιεύθηκε το Νούμερο 31328, τα γεγονότα ήταν ακόμη νωπά. Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος είχε μόλις περάσει, αλλά στην ελληνική λογοτεχνία δεν είχε καταγραφεί ικανοποιητικά, όπως σημειώνουν οι έλληνες κριτικοί της ιστορίας της λογοτεχνίας, σε αντίθεση με τους ξένους συγγραφείς που είχαν δώσει μερικά εμβληματικά μυθιστορήματα (Ρεμάρκ, Μπαρμπύς, Ντορζελές κ.ά). Ο Ηλίας Βενέζης τολμά να ασχοληθεί νωρίς με την καυτή ύλη που συγκροτεί η προσωπική του περιπέτεια.
Πρόκειται για ένα βιβλίο-ντοκουμέντο με θέμα τη ζωή στα Τάγματα Εργασίας (τα περιβόητα «αμελέ ταμπουρού») και αφηγητή και πρωταγωνιστή τον ίδιο τον συγγραφέα. Τα Τάγματα Εργασίας τα είχαν συγκροτήσει οι Τούρκοι με τους πρώτους διωγμούς από το 1914 και αποτέλεσαν χώρο μαρτυρίου για χιλιάδες ανθρώπους μετά τη μικρασιατική ήττα. Ο Βενέζης σύρθηκε βίαια στα Τάγματα Εργασίας και είναι ένας από τους ελάχιστους που κατόρθωσαν να επιζήσουν. Το βιβλίο του είναι ένα συνεχές σφυροκόπημα του αναγνώστη με εξιστορήσεις βασανιστηρίων, εξευτελισμών και οδυνηρών πόνων. Ο άνθρωπος είναι ένας αριθμός, χωρίς πρόσωπο, που σέρνεται μέσα στο βασανιζόμενο πλήθος, μια ύπαρξη χωρίς κανενός είδους αξία, μέσα στη φρίκη, στον παραλογισμό και στην παραφροσύνη του πολέμου. Οι κριτικοί σημειώνουν ότι ο Βενέζης δεν κάνει διάκριση στον οίκτο του ανάμεσα σε βασανιζόμενους και βασανιστές. Και αυτό είναι κάτι που θα του δώσει παγκόσμια αξία και αναγνώριση. Λίγο αργότερα ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος θα καταστήσει το Νούμερο 31328 επίκαιρο και πάλι.
Το βιβλίο είναι ένα συγκλονιστικό χρονικό για τον σωματικό πόνο. Οταν κάποιος κριτικός σημείωνε για το ύφος του βιβλίου «έχει κάτι απ΄ τη φονική λαμπρότητα των πολεμικών όπλων, τη φονική λαμπρότητα του αδυσώπητου φωτός», ο ίδιος ο Βενέζης απάντησε: «Αλλά εγώ δε μιλώ για το ύφος. Λέω για την καυτή ύλη, για τη σάρκα που στάζει το αίμα της και πλημμυρίζει τις σελίδες του. Για την ανθρώπινη καρδιά που σπαράζει, όχι για την ψυχή. Εδώ μέσα δεν υπάρχει ψυχή, δεν υπάρχει περιθώριο για ταξίδι σε χώρους της μεταφυσικής».
Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος χαρακτηρίζει το Νούμερο 31328 «το πιο λογοτεχνικό κείμενο, ανάμεσα στα θεματικώς συγγενή βιβλία, αν δεν υπήρχε το όψιμο επίτευγμα του Κοσμά Πολίτη, το μυθιστόρημά του Στου Χατζηφράγκου (1962), με πρωταγωνιστή την ίδια την πόλη της Σμύρνης προ και κατά τη διάρκεια της Καταστροφής». Σημειώνει, μάλιστα, ότι «αξίζει να μελετηθούν περισσότερο οι αναλογίες, τα κοινά σημεία και η δραστικότητα των έργων αυτών, όπως η πρώιμη Ιστορία ενός αιχμαλώτου (1928) του Στρατή Δούκα, βιβλίο με το οποίο ανοίγει ο κύκλος των λογοτεχνικών έργων για τα γεγονότα της Μικρασίας, και η περισσότερο φιλόδοξη, μα όχι πάντοτε επιτυχής σύνθεση της Διδώς Σωτηρίου Ματωμένα χώματα (1962)».
Εκτός από το παραπάνω κατατοπιστικό άρθρο από την εφημερίδα "ΤΟ ΒΗΜΑ" ως αφόρμηση θα μπορούσαμε να δείξουμε στους μαθητές την ταινία του Νίκου Κούνδουρου για τη μικρασιατική καταστροφή που είναι βασισμένη στο βιβλίο του Βενέζη.Ολόκληρη η ταινία υπάρχει εδώ
Τετάρτη 29 Φεβρουαρίου 2012
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ- ΕΝΟΤΗΤΑ 42
Β. Παρατηρήσεις
1. α) Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις :
hoc ordine ονομαστική ενικού
spem γενική ενικού
mollibus sententiis ονομαστική ενικού
coniurationemque nascentem ονομαστική ενικού
auctoritatem κλητική ενικού
improbi γενική πληθυντικού
imperiti γενική ενικού
coniurationem κλητική ενικού
improbum αιτιατική πληθυντικού
β) Να κλιθούν οι αντωνυμίες, ενικό και πληθυντικό στο ίδιο γένος:
Nonnulli, ea, quae, hunc, iste , neminem.
2. α) Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω τύπους :
imminent γ ενικό οριστικής μέλλοντα
videant σουπίνο αφαιρετική
dissimulent δοτική γερουνδίου
nascentem β πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα
confirmaverunt β πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα και παρατατικού
secuti β ενικό κ πληθυντικό προστακτικής ενεστώτα
animadvertissem μετοχή μέλλοντα
dicerent α πληθυντικό υποτακτικής παρακειμένου
intellego β πληθυντικό υποτακτικής υπερσυντελίκου
pervenerit μετοχή ενεστώτα
intendit απαρέμφατο ενεστώτα
esse factam β ενικό υποτακτικής ενεστώτα
fateatur α πληθυντικό υποτακτικής υπερσυντελίκου
2β) Να γράψετε τους άλλους βαθμούς όπου είναι δυνατόν (τα επίθετα ίδια πτώση, γένος και αριθμό) :
mollibus, multi, improbi, imperiti, crudeliter, regie, stultum, improbum.
3. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι προτάσεις, τον τρόπο εισαγωγής τους και να αιτιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο εκφοράς τους:
qui aut ea, quae imminent, non videant, aut ea, quae vident, dissimulent:/
qui spem Catilinae mollibus sententiis aluerunt coniurationemque nascentem non credendo confirmaverunt;/
qui non videat coniurationem esse factam, qui non fateatur.
4.α)qui spem Catilinae mollibus sententiis aluerunt coniurationemque nascentem non credendo confirmaverunt;: Να μετατραπεί η ενεργητική φωνή στην παθητική.
4β. Οι υποθετικοί λόγοι να γραφούν σε όλα τα είδη(4):
si in hunc animadvertissem/
si iste in Manliana castra pervenerit.
4 γ.Να γίνει μετοχική η πρώτη: qui spem Catilinae mollibus sententiis aluerunt coniurationemque nascentem non credendo confirmaverunt./
Να γίνει μετοχική: ea, quae imminent
5.Ανάλυση μετοχών:coniurationem nascentem confirmaverunt /
6. Να αιτιολογήσετε γιατί η παρακάτω αναφορική πρόταση εκφέρεται με οριστική, παρόλο που βρίσκεται στα πλαίσια του πλαγίου λόγου. «quo intendit»
6. Από ευθύ σε πλάγιο με εξάρτηση: Dicit Quintus Mucius Scaevola :
«Nonnulli sunt in hoc ordine, qui aut ea, quae imminent, non videant, aut ea, quae vident, dissimulent:
qui spem Catilinae mollibus sententiis aluerunt coniurationemque nascentem non credendo confirmaverunt»
7. από πλάγιο σε ευθύ:
Nunc intellego... neminem... fore /
(multi) crudeliter et regie id factum esse dicerent/
... qui non videat coniurationem esse factam
πηγή: Νεάρχου παράπλους
1. α) Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις :
hoc ordine ονομαστική ενικού
spem γενική ενικού
mollibus sententiis ονομαστική ενικού
coniurationemque nascentem ονομαστική ενικού
auctoritatem κλητική ενικού
improbi γενική πληθυντικού
imperiti γενική ενικού
coniurationem κλητική ενικού
improbum αιτιατική πληθυντικού
β) Να κλιθούν οι αντωνυμίες, ενικό και πληθυντικό στο ίδιο γένος:
Nonnulli, ea, quae, hunc, iste , neminem.
2. α) Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω τύπους :
imminent γ ενικό οριστικής μέλλοντα
videant σουπίνο αφαιρετική
dissimulent δοτική γερουνδίου
nascentem β πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα
confirmaverunt β πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα και παρατατικού
secuti β ενικό κ πληθυντικό προστακτικής ενεστώτα
animadvertissem μετοχή μέλλοντα
dicerent α πληθυντικό υποτακτικής παρακειμένου
intellego β πληθυντικό υποτακτικής υπερσυντελίκου
pervenerit μετοχή ενεστώτα
intendit απαρέμφατο ενεστώτα
esse factam β ενικό υποτακτικής ενεστώτα
fateatur α πληθυντικό υποτακτικής υπερσυντελίκου
2β) Να γράψετε τους άλλους βαθμούς όπου είναι δυνατόν (τα επίθετα ίδια πτώση, γένος και αριθμό) :
mollibus, multi, improbi, imperiti, crudeliter, regie, stultum, improbum.
3. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι προτάσεις, τον τρόπο εισαγωγής τους και να αιτιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο εκφοράς τους:
qui aut ea, quae imminent, non videant, aut ea, quae vident, dissimulent:/
qui spem Catilinae mollibus sententiis aluerunt coniurationemque nascentem non credendo confirmaverunt;/
qui non videat coniurationem esse factam, qui non fateatur.
4.α)qui spem Catilinae mollibus sententiis aluerunt coniurationemque nascentem non credendo confirmaverunt;: Να μετατραπεί η ενεργητική φωνή στην παθητική.
4β. Οι υποθετικοί λόγοι να γραφούν σε όλα τα είδη(4):
si in hunc animadvertissem/
si iste in Manliana castra pervenerit.
4 γ.Να γίνει μετοχική η πρώτη: qui spem Catilinae mollibus sententiis aluerunt coniurationemque nascentem non credendo confirmaverunt./
Να γίνει μετοχική: ea, quae imminent
5.Ανάλυση μετοχών:coniurationem nascentem confirmaverunt /
6. Να αιτιολογήσετε γιατί η παρακάτω αναφορική πρόταση εκφέρεται με οριστική, παρόλο που βρίσκεται στα πλαίσια του πλαγίου λόγου. «quo intendit»
6. Από ευθύ σε πλάγιο με εξάρτηση: Dicit Quintus Mucius Scaevola :
«Nonnulli sunt in hoc ordine, qui aut ea, quae imminent, non videant, aut ea, quae vident, dissimulent:
qui spem Catilinae mollibus sententiis aluerunt coniurationemque nascentem non credendo confirmaverunt»
7. από πλάγιο σε ευθύ:
Nunc intellego... neminem... fore /
(multi) crudeliter et regie id factum esse dicerent/
... qui non videat coniurationem esse factam
πηγή: Νεάρχου παράπλους
Τετάρτη 22 Φεβρουαρίου 2012
ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ- ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ
Δέκα χρόνια μετά την έκδοση του έργου, ο ποιητής θα εμπιστευθεί στον Γ. Π. Σαββίδη κάποιες σημειώσεις που εξηγούν το πώς δημιουργήθηκε το «Άξιον Εστί».
«Όσο κι αν μπορεί να φανεί παράξενο, την αρχική αφορμή να γράψω το ποίημα μου την έδωσε η διαμονή μου στην Ευρώπη τα χρόνια του '48 με '51. Ήταν τα φοβερά χρόνια όπου όλα τα δεινά μαζί - πόλεμος, κατοχή, κίνημα, εμφύλιος - δεν είχανε αφήσει πέτρα πάνω στη πέτρα. Θυμάμαι την μέρα που κατέβαινα να μπω στο αεροπλάνο, ένα τσούρμο παιδιά που παίζανε σε ένα ανοιχτό οικόπεδο. Το αυτοκίνητό μας αναγκάστηκε να σταματήσει για μια στιγμή και βάλθηκα να τα παρατηρώ. Ήτανε κυριολεκτικά μες τα κουρέλια. Χλωμά, βρώμικα, σκελετωμένα με γόνατα παραμορφωμένα, με ρουφηγμένα πρόσωπα. Τριγυρίζανε μέσα στις τσουκνίδες του οικοπέδου ανάμεσα σε τρύπιες λεκάνες και σωρούς σκουπιδιών. Αυτή ήταν η τελευταία εικόνα που έπαιρνα από την Ελλάδα. Και αυτή, σκεπτόμουνα, ήταν η μοίρα του Γένους που ακολούθησε το δρόμο της Αρετής και πάλαιψε αιώνες για να υπάρξει. Πριν περάσουν 24 ώρες περιδιάβαζα στο Ουσί της Λωζάννης, στο μικρό δάσος πλάι στη λίμνη. Και ξαφνικά άκουσα καλπασμούς και χαρούμενες φωνές. Ήταν τα Ελβετόπαιδα που έβγαιναν να κάνουν την καθημερινή τους ιππασία. Αυτά που από πέντε γενεές και πλέον, δεν ήξεραν τι θα πει αγώνας, πείνα, θυσία. Ροδοκόκκινα, γελαστά, ντυμένα σαν πριγκιπόπουλα, με συνοδούς που φορούσαν στολές με χρυσά κουμπιά, περάσανε από μπροστά μου και μ' άφησαν σε μια κατάσταση που ξεπερνούσε την αγανάκτηση. Ητανε δέος μπροστά στην τρομακτική αντίθεση, συντριβή μπροστά στην τόση αδικία, μια διάθεση να κλάψεις και να προσευχηθείς περισσότερο, παρά να διαμαρτυρηθείς και να φωνάξεις. Ητανε η δεύτερη φορά στη ζωή μου - η πρώτη ήτανε στην Αλβανία - που έβγαινα από το ατόμό μου, και αισθανόμουν όχι απλά και μόνο αλληλέγγυος, αλλά ταυτισμένος κυριολεκτικά με τη φυλή μου. Και το σύμπλεγμα κατωτερότητας που ένιωθα, μεγάλωσε φτάνοντας στο Παρίσι. Δεν είχε περάσει πολύς καιρός από το τέλος του πολέμου και τα πράγματα ήταν ακόμη μουδιασμένα. Όμως τι πλούτος και τι καλοπέραση μπροστά σε μας! Και τι μετρημένα δεινά επιτέλους μπροστά στα ατελείωτα τα δικά μας! Δυσαρεστημένοι ακόμα οι Γάλλοι που δεν μπορούσαν να 'χουν κάθε μέρα το μπιφτέκι και το φρέσκο τους βούτυρο, δυσανασχετούσανε. Υπάλληλοι, σωφέρ, γκαρσόνια, με κοιτάζανε βλοσυρά και μου λέγανε: εμείς περάσαμε πόλεμο Κύριε! Κι όταν καμμιά φορά τολμούσα να ψιθυρίσω ότι ήμουν Ελληνας κι ότι περάσαμε κι εμείς πόλεμο με κοιτάζανε παράξενα: α, κι εσείς έ; Καταλάβαινα ότι ήμασταν αγνοημένοι από παντού και τοποθετημένοι στην άκρη-άκρη ενός χάρτη απίθανου. Το σύμπλεγμα κατωτερότητας και η δεητική διάθεση με κυρίευαν πάλι. Ξυπνημένες μέσα παλαιές ενστικτώδεις διαθέσεις άρχισαν να αναδεύονται και να ξεκαθαρίζουν.
Η παραμονή μου στην Ευρώπη με έκανε να βλέπω πιο καθαρά το δράμα του τόπου μας. Εκεί αναπηδούσε πιο ανάγλυφο το άδικο που κατάτρεχε τον ποιητή. Σιγά-σιγά αυτά τα δύο ταυτίστηκαν μέσα μου. Το επαναλαμβάνω, μπορεί να φαίνεται παράξενο, αλλά έβλεπα καθαρά ότι η μοίρα της Ελλάδας ανάμεσα στα άλλα έθνη ήταν ότι και η μοίρα του ποιητή ανάμεσα στους άλλους ανθρώπους - και βέβαια εννοώ τους ανθρώπους του χρήματος και της εξουσίας. Αυτό ήταν ο πρώτος σπινθήρας, ήταν το πρώτο εύρημα. Και η ανάγκη που ένιωθα για μια δέηση, μου 'δωσε ένα δεύτερο εύρημα. Να δώσω, δηλαδή, σ' αυτή τη διαμαρτυρία μου για το άδικο τη μορφή μιας εκκλησιαστικής λειτουργίας. Κι έτσι γεννήθηκε το «Αξιον Εστί».
Πλούσιο υλικό για το "άξιον εστί" μπορείτε να βρείτε στο ιστολόγιο της Πολίνας Μοίρα
πηγή:φωτόδεντρο
«Όσο κι αν μπορεί να φανεί παράξενο, την αρχική αφορμή να γράψω το ποίημα μου την έδωσε η διαμονή μου στην Ευρώπη τα χρόνια του '48 με '51. Ήταν τα φοβερά χρόνια όπου όλα τα δεινά μαζί - πόλεμος, κατοχή, κίνημα, εμφύλιος - δεν είχανε αφήσει πέτρα πάνω στη πέτρα. Θυμάμαι την μέρα που κατέβαινα να μπω στο αεροπλάνο, ένα τσούρμο παιδιά που παίζανε σε ένα ανοιχτό οικόπεδο. Το αυτοκίνητό μας αναγκάστηκε να σταματήσει για μια στιγμή και βάλθηκα να τα παρατηρώ. Ήτανε κυριολεκτικά μες τα κουρέλια. Χλωμά, βρώμικα, σκελετωμένα με γόνατα παραμορφωμένα, με ρουφηγμένα πρόσωπα. Τριγυρίζανε μέσα στις τσουκνίδες του οικοπέδου ανάμεσα σε τρύπιες λεκάνες και σωρούς σκουπιδιών. Αυτή ήταν η τελευταία εικόνα που έπαιρνα από την Ελλάδα. Και αυτή, σκεπτόμουνα, ήταν η μοίρα του Γένους που ακολούθησε το δρόμο της Αρετής και πάλαιψε αιώνες για να υπάρξει. Πριν περάσουν 24 ώρες περιδιάβαζα στο Ουσί της Λωζάννης, στο μικρό δάσος πλάι στη λίμνη. Και ξαφνικά άκουσα καλπασμούς και χαρούμενες φωνές. Ήταν τα Ελβετόπαιδα που έβγαιναν να κάνουν την καθημερινή τους ιππασία. Αυτά που από πέντε γενεές και πλέον, δεν ήξεραν τι θα πει αγώνας, πείνα, θυσία. Ροδοκόκκινα, γελαστά, ντυμένα σαν πριγκιπόπουλα, με συνοδούς που φορούσαν στολές με χρυσά κουμπιά, περάσανε από μπροστά μου και μ' άφησαν σε μια κατάσταση που ξεπερνούσε την αγανάκτηση. Ητανε δέος μπροστά στην τρομακτική αντίθεση, συντριβή μπροστά στην τόση αδικία, μια διάθεση να κλάψεις και να προσευχηθείς περισσότερο, παρά να διαμαρτυρηθείς και να φωνάξεις. Ητανε η δεύτερη φορά στη ζωή μου - η πρώτη ήτανε στην Αλβανία - που έβγαινα από το ατόμό μου, και αισθανόμουν όχι απλά και μόνο αλληλέγγυος, αλλά ταυτισμένος κυριολεκτικά με τη φυλή μου. Και το σύμπλεγμα κατωτερότητας που ένιωθα, μεγάλωσε φτάνοντας στο Παρίσι. Δεν είχε περάσει πολύς καιρός από το τέλος του πολέμου και τα πράγματα ήταν ακόμη μουδιασμένα. Όμως τι πλούτος και τι καλοπέραση μπροστά σε μας! Και τι μετρημένα δεινά επιτέλους μπροστά στα ατελείωτα τα δικά μας! Δυσαρεστημένοι ακόμα οι Γάλλοι που δεν μπορούσαν να 'χουν κάθε μέρα το μπιφτέκι και το φρέσκο τους βούτυρο, δυσανασχετούσανε. Υπάλληλοι, σωφέρ, γκαρσόνια, με κοιτάζανε βλοσυρά και μου λέγανε: εμείς περάσαμε πόλεμο Κύριε! Κι όταν καμμιά φορά τολμούσα να ψιθυρίσω ότι ήμουν Ελληνας κι ότι περάσαμε κι εμείς πόλεμο με κοιτάζανε παράξενα: α, κι εσείς έ; Καταλάβαινα ότι ήμασταν αγνοημένοι από παντού και τοποθετημένοι στην άκρη-άκρη ενός χάρτη απίθανου. Το σύμπλεγμα κατωτερότητας και η δεητική διάθεση με κυρίευαν πάλι. Ξυπνημένες μέσα παλαιές ενστικτώδεις διαθέσεις άρχισαν να αναδεύονται και να ξεκαθαρίζουν.
Η παραμονή μου στην Ευρώπη με έκανε να βλέπω πιο καθαρά το δράμα του τόπου μας. Εκεί αναπηδούσε πιο ανάγλυφο το άδικο που κατάτρεχε τον ποιητή. Σιγά-σιγά αυτά τα δύο ταυτίστηκαν μέσα μου. Το επαναλαμβάνω, μπορεί να φαίνεται παράξενο, αλλά έβλεπα καθαρά ότι η μοίρα της Ελλάδας ανάμεσα στα άλλα έθνη ήταν ότι και η μοίρα του ποιητή ανάμεσα στους άλλους ανθρώπους - και βέβαια εννοώ τους ανθρώπους του χρήματος και της εξουσίας. Αυτό ήταν ο πρώτος σπινθήρας, ήταν το πρώτο εύρημα. Και η ανάγκη που ένιωθα για μια δέηση, μου 'δωσε ένα δεύτερο εύρημα. Να δώσω, δηλαδή, σ' αυτή τη διαμαρτυρία μου για το άδικο τη μορφή μιας εκκλησιαστικής λειτουργίας. Κι έτσι γεννήθηκε το «Αξιον Εστί».
Πλούσιο υλικό για το "άξιον εστί" μπορείτε να βρείτε στο ιστολόγιο της Πολίνας Μοίρα
πηγή:φωτόδεντρο
Τρίτη 21 Φεβρουαρίου 2012
ENOTHTA 41- ΑΣΚΗΣΕΙΣ
41. Curius et Fabricius, antiquissimi viri, et his antiquiōres Horatii plane ac dilucide cum suis locūti sunt; non Sicanōrum aut Pelasgōrum, qui primi coluisse Italiam dicuntur, sed aetātis suae verbis utebantur. Tu autem, proinde quasi cum matre Evandri nunc loquāris, sermōne abhinc multis annis iam obsolēto uteris, quod neminem scire atque intellegere vis, quae dicas. Quin, homo inepte, taces, ut consequāris, quod vis? Sed antiquitātem tibi placēre dicis, quod honesta et bona et modesta sit. Sic ergo vive, ut viri antīqui, sed sic loquere, ut viri aetātis nostrae; atque id quod a C. Caesare scriptum est, habe semper in memoriā et in pectore: "tamquam scopulum, sic fugias verbum insolens atque inaudītum".
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Sic ergo vive,
sed sic loquere,
habe semper in memoriā et in pectore:
Να δηλώσετε την απαγόρευση με δυο τρόπους.
2. ut consequāris:
Να δηλωθεί ο σκοπός με όλους τους δυνατούς τρόπους
3. tamquam scopulum:
Να αναλυθεί σε δευτερεύουσα πρόταση
4.antiquissimi, plane, dilucide, primi, multis, obsolēto, inepte, honesta, bona, inaudītum, insolens, modesta:
Να γράψετε τους άλλους δύο βαθμούς επιθέτων και επιρρημάτων όπου είναι δυνατόν · των επιθέτων στην ίδια πτώση, ίδιο αριθμό.
5.antiquissimi viri γενική ενικού
aetātis suae αφαιρετική ενικού
verbis αιτιατική πληθυντικού
matre γενική πληθυντικού
sermōne ονομαστική ενικού
annis δοτική ενικού
homo inepte αφαιρετική ενικού
viri antīqui γενική πληθυντικού
aetātis nostrae ονομαστική ενικού
pectore ονομαστική πληθυντικού
verbum insolens atque inaudītum ονομαστική πληθυντικού
6.neminem, his : Να κλιθούν
7.Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:
locūti sunt β ενικό οριστικής ενεστώτα και υποτακτ. παρατατικού
dicuntur β ενικό προστακτικής ενεργ - μέση
coluisse σουπίνο
utebantur απαρέμφατο ενεστώτα
taces β πληθυντικό οριστ. μέλλοντα
vis β πληθ. υποτακτ. παρατατικού και ενεστώτα
scire κλίνουμε προστακτική ενεστώτα
consequāris γ πληθ. υποτακτ. μέλλοντα
placēre α πληθυντικό υποτακτ. παρακειμένου
vive γ ενικό υποτακτ. υπερσυντελίκου
habe γενική γερουνδίου
fugias γενική ενικού γερουνδιακό αρσενικό
8.proinde quasi cum matre Evandri nunc loquāris,
quod neminem scire atque intellegere vis,
quae dicas,
quod vis,
ut viri antīqui,
ut viri aetātis nostrae:
Να αναγνωριστούν (εισαγωγή,εκφορά, αιτιολόγηση)
9.quod a C. Caesare scriptum est
sic fugias verbum insolens atque inaudītum: Να μεταφερθούν στην άλλη φωνή
10.Να γίνουν μετοχικές οι προτάσεις:
Tu autem, proinde quasi cum matre Evandri nunc loquāris
quod neminem scire atque intellegere vis
quod a C. Caesare scriptum est
11.Από ευθύ σε πλάγιο με εξάρτηση Caesar dixit:
Curius et Fabricius, antiquissimi viri, et his antiquiōres Horatii plane ac dilucide cum suis locūti sunt;
non Sicanōrum aut Pelasgōrum, qui primi coluisse Italiam dicuntur, sed aetātis suae verbis utebantur.
Tu autem sermōne abhinc multis annis iam obsolēto uteris,
Sed antiquitātem tibi placēre dicis, quod honesta et bona et modesta sit.
Με εξάρτηση Philosophus admonet / admonuit illum
Sic ergo vive, ut viri antīqui, sed sic loquere, ut viri aetātis nostrae;
atque id quod a C. Caesare scriptum est, habe semper in memoriā et in pectore: "tamquam scopulum, sic fugias verbum insolens atque inaudītum".
Με εξάρτηση το Interrogat/ interrogavit : Quin, homo inepte, taces, ut consequāris, quod vis?
12.Από πλάγιο σε ευθύ: Sed antiquitātem tibi placēre dicis, quod honesta et bona et modesta sit.,
qui primi coluisse Italiam dicuntur.
πηγή:Νεάρχου παράπλους
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Sic ergo vive,
sed sic loquere,
habe semper in memoriā et in pectore:
Να δηλώσετε την απαγόρευση με δυο τρόπους.
2. ut consequāris:
Να δηλωθεί ο σκοπός με όλους τους δυνατούς τρόπους
3. tamquam scopulum:
Να αναλυθεί σε δευτερεύουσα πρόταση
4.antiquissimi, plane, dilucide, primi, multis, obsolēto, inepte, honesta, bona, inaudītum, insolens, modesta:
Να γράψετε τους άλλους δύο βαθμούς επιθέτων και επιρρημάτων όπου είναι δυνατόν · των επιθέτων στην ίδια πτώση, ίδιο αριθμό.
5.antiquissimi viri γενική ενικού
aetātis suae αφαιρετική ενικού
verbis αιτιατική πληθυντικού
matre γενική πληθυντικού
sermōne ονομαστική ενικού
annis δοτική ενικού
homo inepte αφαιρετική ενικού
viri antīqui γενική πληθυντικού
aetātis nostrae ονομαστική ενικού
pectore ονομαστική πληθυντικού
verbum insolens atque inaudītum ονομαστική πληθυντικού
6.neminem, his : Να κλιθούν
7.Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:
locūti sunt β ενικό οριστικής ενεστώτα και υποτακτ. παρατατικού
dicuntur β ενικό προστακτικής ενεργ - μέση
coluisse σουπίνο
utebantur απαρέμφατο ενεστώτα
taces β πληθυντικό οριστ. μέλλοντα
vis β πληθ. υποτακτ. παρατατικού και ενεστώτα
scire κλίνουμε προστακτική ενεστώτα
consequāris γ πληθ. υποτακτ. μέλλοντα
placēre α πληθυντικό υποτακτ. παρακειμένου
vive γ ενικό υποτακτ. υπερσυντελίκου
habe γενική γερουνδίου
fugias γενική ενικού γερουνδιακό αρσενικό
8.proinde quasi cum matre Evandri nunc loquāris,
quod neminem scire atque intellegere vis,
quae dicas,
quod vis,
ut viri antīqui,
ut viri aetātis nostrae:
Να αναγνωριστούν (εισαγωγή,εκφορά, αιτιολόγηση)
9.quod a C. Caesare scriptum est
sic fugias verbum insolens atque inaudītum: Να μεταφερθούν στην άλλη φωνή
10.Να γίνουν μετοχικές οι προτάσεις:
Tu autem, proinde quasi cum matre Evandri nunc loquāris
quod neminem scire atque intellegere vis
quod a C. Caesare scriptum est
11.Από ευθύ σε πλάγιο με εξάρτηση Caesar dixit:
Curius et Fabricius, antiquissimi viri, et his antiquiōres Horatii plane ac dilucide cum suis locūti sunt;
non Sicanōrum aut Pelasgōrum, qui primi coluisse Italiam dicuntur, sed aetātis suae verbis utebantur.
Tu autem sermōne abhinc multis annis iam obsolēto uteris,
Sed antiquitātem tibi placēre dicis, quod honesta et bona et modesta sit.
Με εξάρτηση Philosophus admonet / admonuit illum
Sic ergo vive, ut viri antīqui, sed sic loquere, ut viri aetātis nostrae;
atque id quod a C. Caesare scriptum est, habe semper in memoriā et in pectore: "tamquam scopulum, sic fugias verbum insolens atque inaudītum".
Με εξάρτηση το Interrogat/ interrogavit : Quin, homo inepte, taces, ut consequāris, quod vis?
12.Από πλάγιο σε ευθύ: Sed antiquitātem tibi placēre dicis, quod honesta et bona et modesta sit.,
qui primi coluisse Italiam dicuntur.
πηγή:Νεάρχου παράπλους
Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2012
ΣΕΝΑΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΡΑΤΣΙΣΜΟ
Μια πολύ καλή συνεργατική δουλειά από τρεις καθηγήτριες-συναδέλφους για την ενότητα που αφορά στο ρατσισμό που αξίζει να γνωστοποιηθεί περισσότερο και κυρίως να εφαρμοστεί στην πράξη. Ξεκινώ αύριο την απόπειρα με το Β1.
Τετάρτη 15 Φεβρουαρίου 2012
"Η ΕΥΘΡΑΥΣΤΗ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ"
Aναζητώντας επιπλέον υλικό για τα ΑΝΤΙΚΛΕΙΔΙΑ του Παυλόπουλου "έπεσα" πάνω σε μια από τις σπάνιες συνεντεύξεις που έδωσε
ο Χάρης Βλαβιανός στο περιοδικό "intellectum",με αφορμή το βιβλίο του
"Ποιον αφορά η ποίηση.Σκέψεις για μια τέχνη περιττή" όπου μιλά για τα διαχρονικά και πάντοτε επίκαιρα θέματα της παιδείας, των εκδόσεων, των τεχνών γενικά και φυσικά της ποίησης,καθώς και για τα "αντικλείδια".
Παραθέτω ακολούθως μερικά αποσπάσματα.
Ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος αυτής της περιττής τέχνης σε δύσκολους καιρούς, ποιον μπορεί ή πρέπει να αφορά η ποίηση σε τέτοιους καιρούς; Μήπως τελικά οι τέχνες είναι μια πολυτέλεια που μπορεί να έχει ο άνθρωπος μόνο σε στιγμές γαλήνης;
Κάθε εποχή έχει να επιλύσει τα δικά της τραγικά προβλήματα, δεν νομίζω δηλαδή ότι η καταστροφή των δασών ή ο πόλεμος του Ιράκ είναι γεγονότα πιο δραματικά από τον Πρώτο ή τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ή το Ολοκαύτωμα. Θέλω να πω ότιστο παρελθόν συγγραφείς είχαν κληθεί να γράψουν σε στιγμές ακόμη πιο δύσκολες και ακραίες από τη
δική μας. Τη λέξη περιττός τη διατυπώνω με μια μικρή δόση ειρωνείας, αλλά και αλαζονείας. Όντως,η τέχνη γενικώς αφορά πάντα λίγους ανθρώπους,όσους δηλαδή την αγαπάνε και ασχολούνται μ’αυτή. Αλλά αυτό δεν θα πρέπει να μας πτοεί. Όταν δηλαδή με ρωτάνε ποιον αφορά η ποίηση, πάντα δίνω την ίδια απάντηση, δανειζόμενος μια αποστροφή του Χιμένεθ: αφορά μια απέραντη μειοψηφία. Αυτή η φράση περιέχει φυσικά ένα οξύμωρο.Μπορεί να είναι απέραντη η μειοψηφία; Ωστόσο,πώς υπολογίζεται το ειδικό βάρος των αναγνωστώνπου διαβάζουν ποίηση ή φιλοσοφία;
........................................................................................................................................................................
Λογοτεχνία σημαίνει να μην μπορείς να προχωρήσεις εύκολα. Να σταματάς σε μια φράση και να τη διαβάσεις ξανά και ξανά, θαυμάζοντας και απολαμβάνοντας την τέλεια
αρχιτεκτονική της. Ό,τι διαβάζεις απνευστί δεν αξίζει το χαρτί πάνω στο οποίο είναι γραμμένο.
........................................................................................................................................................................
Στο τρένο είχα την ευκαιρία να διαβάσω ξανά το ομώνυμο ποίημα του Γιώργου Παυλόπουλου, από την ποιητική συλλογή Τα Αντικλείδια (1988). Στο εν λόγω ποίημα ο ποιητής αναφέρεται στη ματαιόπονη κατά τη γνώμη του προσπάθεια να κατακτήσει
κανείς την τέχνη της ποίησης, μολονότι «η Ποίηση είναι μια πόρτα ανοιχτή», αφού μόλις πάει κανείς να τη διαβεί η πόρτα κλείνει. Και διατυπώνει την άποψη ότι ίσως όλα τα ποιήματα που έχουν μέχρι σήμερα γραφτεί, είναι «μια ατέλειωτη αρμαθιά αντι-
κλείδια για ν’ ανοίξουμε την πόρτα της Ποίησης», αλλά τελικά κανένα από αυτά δεν την ανοίγει. Εσείς ενστερνίζεστε την άποψη ότι η ποίηση είναι μια τέχνη, η οποία δεν κατακτιέται τελικά ποτέ;
Δεν μπορώ να μιλήσω εκ μέρους του κυρίου Παυλόπουλου που αγαπώ και τιμώ ως ποιητή και με τον οποίο μάλιστα έχουμε διαβάσει μαζί πριν από μερικά χρόνια σ’ ένα Διεθνές Φεστιβάλ ποίησης στο Ρότερνταμ. Δεν ξέρω αν εκείνος θεωρεί ότι τα δικά του αντικλείδια δεν ξεκλειδώνουν την πόρτα της ποίησης. Αλλά σίγουρα ένας άνθρωπος σαν τον Παυλόπουλο δεν θα είχε αφοσιωθεί στην ποίηση για εξήντα χρόνια, αν τη θεωρούσε μια περιττή ή αναίτια υπόθεση. Πιστεύω λοιπόν ότι η ποίηση ξεκλειδώνει κάτι μέσα στον καθένα μας. Πόσο σπουδαίο είναι αυτό το ξέρει μόνο ο ίδιος, πόσο σπουδαίο
είναι αυτό που ξεκλειδώνεται για λογαριασμό της λογοτεχνίας το γνωρίζει μονάχα η λογοτεχνία και φανερώνεται μέσα στο χρόνο. Άρα δε μπορώ να πω ότι δεν έχεις αίσθηση ή συνείδηση την ώρα που γράφεις ή διαβάζεις ποίηση ότι δεν «ξεκλειδώνεται»
κάτι μέσα σου. Αλλιώς, αν δεν συμβαίνει αυτό, για ποιο λόγο να το κοινωνήσεις; Κοινωνείς κάτι, επειδή θεωρείς ότι είναι σημαντικό. Κοινωνείς ιδέες, και συναισθήματα, όταν θες να τα μοιραστείς με κάποιον, επειδή πιστεύεις ότι αξίζουν κάτι...............................................................................
Επομένως, αφού κι εγώ και ο Παυλόπουλος εκδίδουμε βιβλία, σημαίνει ότι επιζητούμε στοιχειωδώς μια επικοινωνία, απλώνουμε δηλαδή το χέρι μας σε κάποιον άγνωστο αναγνώστη. Πιστεύω λοιπόν ότι το συγκεκριμένο ποίημα εκφράζει τη θλίψη ενός ανθρώπου που πλησιάζει στο τέρμα της διαδρομής και αποτιμά τα κέρδη αυτής της μακρόχρονης προσπάθειας. Εγώ, πάντως, θεωρώ ότι ο συγκεκριμένος ποιητής και πρόσφερεκαι κέρδισε πολλά από την ποίηση και με το έργο του έδειξε στους νεότερους πώς να φτιάχνει ο καθένας το δικό του αντικλείδι, αυτό που ανοίγει την
πόρτα της ποίησης που θέλει να γράψει.
Ολόκληρη τη συνέντευξη μπορείτε να δείτε εδώ
ο Χάρης Βλαβιανός στο περιοδικό "intellectum",με αφορμή το βιβλίο του
"Ποιον αφορά η ποίηση.Σκέψεις για μια τέχνη περιττή" όπου μιλά για τα διαχρονικά και πάντοτε επίκαιρα θέματα της παιδείας, των εκδόσεων, των τεχνών γενικά και φυσικά της ποίησης,καθώς και για τα "αντικλείδια".
Παραθέτω ακολούθως μερικά αποσπάσματα.
Ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος αυτής της περιττής τέχνης σε δύσκολους καιρούς, ποιον μπορεί ή πρέπει να αφορά η ποίηση σε τέτοιους καιρούς; Μήπως τελικά οι τέχνες είναι μια πολυτέλεια που μπορεί να έχει ο άνθρωπος μόνο σε στιγμές γαλήνης;
Κάθε εποχή έχει να επιλύσει τα δικά της τραγικά προβλήματα, δεν νομίζω δηλαδή ότι η καταστροφή των δασών ή ο πόλεμος του Ιράκ είναι γεγονότα πιο δραματικά από τον Πρώτο ή τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ή το Ολοκαύτωμα. Θέλω να πω ότιστο παρελθόν συγγραφείς είχαν κληθεί να γράψουν σε στιγμές ακόμη πιο δύσκολες και ακραίες από τη
δική μας. Τη λέξη περιττός τη διατυπώνω με μια μικρή δόση ειρωνείας, αλλά και αλαζονείας. Όντως,η τέχνη γενικώς αφορά πάντα λίγους ανθρώπους,όσους δηλαδή την αγαπάνε και ασχολούνται μ’αυτή. Αλλά αυτό δεν θα πρέπει να μας πτοεί. Όταν δηλαδή με ρωτάνε ποιον αφορά η ποίηση, πάντα δίνω την ίδια απάντηση, δανειζόμενος μια αποστροφή του Χιμένεθ: αφορά μια απέραντη μειοψηφία. Αυτή η φράση περιέχει φυσικά ένα οξύμωρο.Μπορεί να είναι απέραντη η μειοψηφία; Ωστόσο,πώς υπολογίζεται το ειδικό βάρος των αναγνωστώνπου διαβάζουν ποίηση ή φιλοσοφία;
........................................................................................................................................................................
Λογοτεχνία σημαίνει να μην μπορείς να προχωρήσεις εύκολα. Να σταματάς σε μια φράση και να τη διαβάσεις ξανά και ξανά, θαυμάζοντας και απολαμβάνοντας την τέλεια
αρχιτεκτονική της. Ό,τι διαβάζεις απνευστί δεν αξίζει το χαρτί πάνω στο οποίο είναι γραμμένο.
........................................................................................................................................................................
Στο τρένο είχα την ευκαιρία να διαβάσω ξανά το ομώνυμο ποίημα του Γιώργου Παυλόπουλου, από την ποιητική συλλογή Τα Αντικλείδια (1988). Στο εν λόγω ποίημα ο ποιητής αναφέρεται στη ματαιόπονη κατά τη γνώμη του προσπάθεια να κατακτήσει
κανείς την τέχνη της ποίησης, μολονότι «η Ποίηση είναι μια πόρτα ανοιχτή», αφού μόλις πάει κανείς να τη διαβεί η πόρτα κλείνει. Και διατυπώνει την άποψη ότι ίσως όλα τα ποιήματα που έχουν μέχρι σήμερα γραφτεί, είναι «μια ατέλειωτη αρμαθιά αντι-
κλείδια για ν’ ανοίξουμε την πόρτα της Ποίησης», αλλά τελικά κανένα από αυτά δεν την ανοίγει. Εσείς ενστερνίζεστε την άποψη ότι η ποίηση είναι μια τέχνη, η οποία δεν κατακτιέται τελικά ποτέ;
Δεν μπορώ να μιλήσω εκ μέρους του κυρίου Παυλόπουλου που αγαπώ και τιμώ ως ποιητή και με τον οποίο μάλιστα έχουμε διαβάσει μαζί πριν από μερικά χρόνια σ’ ένα Διεθνές Φεστιβάλ ποίησης στο Ρότερνταμ. Δεν ξέρω αν εκείνος θεωρεί ότι τα δικά του αντικλείδια δεν ξεκλειδώνουν την πόρτα της ποίησης. Αλλά σίγουρα ένας άνθρωπος σαν τον Παυλόπουλο δεν θα είχε αφοσιωθεί στην ποίηση για εξήντα χρόνια, αν τη θεωρούσε μια περιττή ή αναίτια υπόθεση. Πιστεύω λοιπόν ότι η ποίηση ξεκλειδώνει κάτι μέσα στον καθένα μας. Πόσο σπουδαίο είναι αυτό το ξέρει μόνο ο ίδιος, πόσο σπουδαίο
είναι αυτό που ξεκλειδώνεται για λογαριασμό της λογοτεχνίας το γνωρίζει μονάχα η λογοτεχνία και φανερώνεται μέσα στο χρόνο. Άρα δε μπορώ να πω ότι δεν έχεις αίσθηση ή συνείδηση την ώρα που γράφεις ή διαβάζεις ποίηση ότι δεν «ξεκλειδώνεται»
κάτι μέσα σου. Αλλιώς, αν δεν συμβαίνει αυτό, για ποιο λόγο να το κοινωνήσεις; Κοινωνείς κάτι, επειδή θεωρείς ότι είναι σημαντικό. Κοινωνείς ιδέες, και συναισθήματα, όταν θες να τα μοιραστείς με κάποιον, επειδή πιστεύεις ότι αξίζουν κάτι...............................................................................
Επομένως, αφού κι εγώ και ο Παυλόπουλος εκδίδουμε βιβλία, σημαίνει ότι επιζητούμε στοιχειωδώς μια επικοινωνία, απλώνουμε δηλαδή το χέρι μας σε κάποιον άγνωστο αναγνώστη. Πιστεύω λοιπόν ότι το συγκεκριμένο ποίημα εκφράζει τη θλίψη ενός ανθρώπου που πλησιάζει στο τέρμα της διαδρομής και αποτιμά τα κέρδη αυτής της μακρόχρονης προσπάθειας. Εγώ, πάντως, θεωρώ ότι ο συγκεκριμένος ποιητής και πρόσφερεκαι κέρδισε πολλά από την ποίηση και με το έργο του έδειξε στους νεότερους πώς να φτιάχνει ο καθένας το δικό του αντικλείδι, αυτό που ανοίγει την
πόρτα της ποίησης που θέλει να γράψει.
Ολόκληρη τη συνέντευξη μπορείτε να δείτε εδώ
ΕΝΟΤΗΤΑ 40- ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ
40. Sulla, occupāta urbe, senātum armātus coēgerat ut C. Marius quam celerrime hostis iudicarētur. Cuius voluntāti nemo obviam ire audēbat; solus Quintus Mucius Scaevola augur de hac re interrogātus sententiam dicĕre noluit. Quin etiam cum Sulla minitans ei instāret, dixit is Sullae: "Licet mihi ostendas agmina militum, quibus curiam circumsedisti; licet mortem minitēris, nunquam tamen ego hostem iudicābo Marium. Etsi senex et corpore infirmo sum, semper tamen meminero urbem Rōmam et Italiam a Mario conservātam esse.
Β. Παρατηρήσεις
1. α) Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις :
urbe γενική πληθυντικού
senātum γενική ενικού
hostis αφαιρετική πληθυντικού αριθμού
solus γενική ενικού
augur αιτιατική ενικού
hac re γενική πληθυντικού
militum αφαιρετική ενικού
mortem κλητική ενικού
senex γενική ενικού αριθμού
corpore αιτιατική πληθυντικού
agmina αιτιατική ενικού αριθμού
β)Να γράψετε τους άλλους βαθμούς : senex, celerrime
senex : να κλιθεί ο συγκριτικός βαθμός του επιθέτου στο αρσενικό γένος και στους δύο αριθμούς.
2.α)Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω τύπους :
coēgerat αντίστοιχο τύπο μέλλοντα
iudicarētur β πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα
audēbat β πληθυντικό υποτακτικής υπερσυντελίκου
dicĕre β ενικό κ πληθυντικό προστακτικής ενεστώτα
noluit β πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα και παρατατικού
minitans απαρέμφατο ενεστώτα και μέλλοντα
instāret γ ενικό οριστ. παρακειμένου
ostendas σουπίνο αφαιρετική
circumsedisti γ ενικό οριστικής μέλλοντα
minitēris β πληθυντικό υποτακτικής παρακειμένου
miniteris : μετοχή μέλλοντα και στα τρία γένη
iudicabo : να κλιθεί η προστακτική του παθητικού μέλλοντα
conservatam esse : να κλιθεί το Γερούνδιο
β)rettulerunt :να κλιθεί η Οριστική ενεστώτα στην παθητική φωνή.
meminero:να κλιθεί η προστακτική και να γραφεί το απαρέμφατο.
3. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι προτάσεις, τον τρόπο εισαγωγής
τους (Μονάδες 2) και να αιτιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο εκφοράς τους:
ut C. Marius quam celerrime hostis iudicarētur/
cum Sulla minitans ei instāret/Etsi senex et corpore infirmo sum/
Licet mihi ostendas agmina militum, quibus curiam circumsedisti; /
licet mortem minitēris
4.Στην άλλη φωνή οι παρακάτω προτάσεις.
α) Sulla senātum armātus coēgerat
ut C. Marius quam celerrime hostis iudicarētur.
"Licet mihi ostendas agmina militum,
quibus curiam circumsedisti;
nunquam tamen ego hostem iudicābo Marium.
β.Να γίνουν μετοχικές:
cum Sulla instaret / Licet mihi ostendas / licet miniteris
5α.Από ευθύ σε πλάγιο:
«Licet.. Marium» με εξάρτηση: Dicit/ Dixit Quintus Mucius Scaevola Sullae,
5β.από πλάγιο σε ευθύ: semper... conservatam esse
6. Nα δηλωθεί ο σκοπός με όλους τους δυνατούς τρόπους :
ut C. Marius quam celerrime hostis iudicarētur
7.Ανάλυση μετοχών: occupāta urbe, interrogātus
8.nemo: Να κλιθεί
πηγή:Νεάρχου παράπλους
Β. Παρατηρήσεις
1. α) Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις :
urbe γενική πληθυντικού
senātum γενική ενικού
hostis αφαιρετική πληθυντικού αριθμού
solus γενική ενικού
augur αιτιατική ενικού
hac re γενική πληθυντικού
militum αφαιρετική ενικού
mortem κλητική ενικού
senex γενική ενικού αριθμού
corpore αιτιατική πληθυντικού
agmina αιτιατική ενικού αριθμού
β)Να γράψετε τους άλλους βαθμούς : senex, celerrime
senex : να κλιθεί ο συγκριτικός βαθμός του επιθέτου στο αρσενικό γένος και στους δύο αριθμούς.
2.α)Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω τύπους :
coēgerat αντίστοιχο τύπο μέλλοντα
iudicarētur β πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα
audēbat β πληθυντικό υποτακτικής υπερσυντελίκου
dicĕre β ενικό κ πληθυντικό προστακτικής ενεστώτα
noluit β πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα και παρατατικού
minitans απαρέμφατο ενεστώτα και μέλλοντα
instāret γ ενικό οριστ. παρακειμένου
ostendas σουπίνο αφαιρετική
circumsedisti γ ενικό οριστικής μέλλοντα
minitēris β πληθυντικό υποτακτικής παρακειμένου
miniteris : μετοχή μέλλοντα και στα τρία γένη
iudicabo : να κλιθεί η προστακτική του παθητικού μέλλοντα
conservatam esse : να κλιθεί το Γερούνδιο
β)rettulerunt :να κλιθεί η Οριστική ενεστώτα στην παθητική φωνή.
meminero:να κλιθεί η προστακτική και να γραφεί το απαρέμφατο.
3. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι προτάσεις, τον τρόπο εισαγωγής
τους (Μονάδες 2) και να αιτιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο εκφοράς τους:
ut C. Marius quam celerrime hostis iudicarētur/
cum Sulla minitans ei instāret/Etsi senex et corpore infirmo sum/
Licet mihi ostendas agmina militum, quibus curiam circumsedisti; /
licet mortem minitēris
4.Στην άλλη φωνή οι παρακάτω προτάσεις.
α) Sulla senātum armātus coēgerat
ut C. Marius quam celerrime hostis iudicarētur.
"Licet mihi ostendas agmina militum,
quibus curiam circumsedisti;
nunquam tamen ego hostem iudicābo Marium.
β.Να γίνουν μετοχικές:
cum Sulla instaret / Licet mihi ostendas / licet miniteris
5α.Από ευθύ σε πλάγιο:
«Licet.. Marium» με εξάρτηση: Dicit/ Dixit Quintus Mucius Scaevola Sullae,
5β.από πλάγιο σε ευθύ: semper... conservatam esse
6. Nα δηλωθεί ο σκοπός με όλους τους δυνατούς τρόπους :
ut C. Marius quam celerrime hostis iudicarētur
7.Ανάλυση μετοχών: occupāta urbe, interrogātus
8.nemo: Να κλιθεί
πηγή:Νεάρχου παράπλους
Παρασκευή 10 Φεβρουαρίου 2012
ΑΣΚΗΣΕΙΣ -ΕΝΟΤΗΤΑ 38
Caecilia, uxor Metelli, dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis, ipsa fecit omen. Nam in sacello quodam nocte cum sororis filia persedebat expectabatque dum aliqua vox congruens proposito audiretur. Tandem puella, longa mora standi fessa, rogavit materteram, ut sibi paulisper loco cederet. Tum Caecilia puellae dixit: "ego libenter tibi mea sede cedo". Hoc dictum paulo post res ipsa confirmavit. Nam mortua est Caecilia, quam Metellus, dum vixit, multum amavit; postea is puellam in matrimonium duxit.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1.Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
uxor αφαιρετική ενικού
more prisco κλητική ενικού
omen nuptiale ονομαστική πληθυντικού
filiae δοτική πληθυντικού
res ipsa γενική πληθυντικού
aliqua vox αιτιατική πληθυντικού
proposito ονομαστική ενικού
sacello quodam αιτιατική πληθυντικού
loco ονομαστική πληθυντικού
Hoc dictum ονομαστική πληθυντικού
mea sede γενική πληθυντικού
2.Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
petit απαρέμφατο μέλλοντα
fecit β ενικό προστακτικής ενεστώτα
persedebat αφαιρετική σουπίνου
expectabat β πληθυντικό προστακτικής μέλλοντα
standi α πληθυντικό υποτακτικής υπερσυντελίκου
cederet απαρέμφατο παρακειμένου
dixit β ενικό προστακτικής ενεστώτα
confirmavit γ ενικό υποτακτικής μέλλοντα
mortua est β ενικό οριστικής και υποτακτικής ενεστώτα
vixit απαρέμφατο ενεστώτα
duxit. β ενικό προστακτικής ενεστώτα
3.Να κλιθούν στον άλλο αριθμό:
ipsa, sibi, mea, hoc, is , quam
4.Να γράψετε τους άλλους βαθμούς επιθέτων και επιρρημάτων ( ίδιο γένος, αριθμό, πτώση στα επίθετα):
longa, prisco, libenter, multum.
5.Αναγνώριση των προτάσεων:
dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis/
dum aliqua vox congruens proposito audiretur/
ut sibi paulisper loco cederet/
dum vixit.
6.Στην άλλη φωνή:
Caecilia, uxor Metelli ipsa fecit omen.
dum aliqua vox congruens proposito audiretur.
Tandem puella, longa mora standi fessa, rogavit materteram
Tum Caecilia puellae dixit
postea is puellam in matrimonium duxit.
Hoc dictum paulo post res ipsa confirmavit.
quam Metellus, dum vixit, multum amavit
ego libenter tibi mea sede cedo
7.Οι προτάσεις σε μετοχές:
Caecilia, dum petit , /
quam Metellus, dum vixit
8.α «ego libenter mea sede tibi cedo»:
Να μετατραπεί η φράση σε πλάγιο λόγο με εξάρτηση Caecilia dixit
β.tandem puella rogavit materteram ut sibi paulisper loco cederet:
Να μετατραπεί η φράση σε ευθύ λόγο.
πηγή:Νεάρχου παράπλους
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1.Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
uxor αφαιρετική ενικού
more prisco κλητική ενικού
omen nuptiale ονομαστική πληθυντικού
filiae δοτική πληθυντικού
res ipsa γενική πληθυντικού
aliqua vox αιτιατική πληθυντικού
proposito ονομαστική ενικού
sacello quodam αιτιατική πληθυντικού
loco ονομαστική πληθυντικού
Hoc dictum ονομαστική πληθυντικού
mea sede γενική πληθυντικού
2.Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
petit απαρέμφατο μέλλοντα
fecit β ενικό προστακτικής ενεστώτα
persedebat αφαιρετική σουπίνου
expectabat β πληθυντικό προστακτικής μέλλοντα
standi α πληθυντικό υποτακτικής υπερσυντελίκου
cederet απαρέμφατο παρακειμένου
dixit β ενικό προστακτικής ενεστώτα
confirmavit γ ενικό υποτακτικής μέλλοντα
mortua est β ενικό οριστικής και υποτακτικής ενεστώτα
vixit απαρέμφατο ενεστώτα
duxit. β ενικό προστακτικής ενεστώτα
3.Να κλιθούν στον άλλο αριθμό:
ipsa, sibi, mea, hoc, is , quam
4.Να γράψετε τους άλλους βαθμούς επιθέτων και επιρρημάτων ( ίδιο γένος, αριθμό, πτώση στα επίθετα):
longa, prisco, libenter, multum.
5.Αναγνώριση των προτάσεων:
dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis/
dum aliqua vox congruens proposito audiretur/
ut sibi paulisper loco cederet/
dum vixit.
6.Στην άλλη φωνή:
Caecilia, uxor Metelli ipsa fecit omen.
dum aliqua vox congruens proposito audiretur.
Tandem puella, longa mora standi fessa, rogavit materteram
Tum Caecilia puellae dixit
postea is puellam in matrimonium duxit.
Hoc dictum paulo post res ipsa confirmavit.
quam Metellus, dum vixit, multum amavit
ego libenter tibi mea sede cedo
7.Οι προτάσεις σε μετοχές:
Caecilia, dum petit , /
quam Metellus, dum vixit
8.α «ego libenter mea sede tibi cedo»:
Να μετατραπεί η φράση σε πλάγιο λόγο με εξάρτηση Caecilia dixit
β.tandem puella rogavit materteram ut sibi paulisper loco cederet:
Να μετατραπεί η φράση σε ευθύ λόγο.
πηγή:Νεάρχου παράπλους
Πέμπτη 9 Φεβρουαρίου 2012
ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΗΣ "περί ποιήσεως..."
Ὁμιλία τοῦ ποιητῆ Γιώργη Παυλόπουλου στὴν ἐκδήλωση τοῦ περιοδικοῦ «Γράμματα καὶ Τέχνες» ποὺ ἔγινε πρὸς τιμήν του στὸ «Σπίτι τῆς Κύπρου»στὶς 8-12-1997. Ἀναδημοσιεύεται διασκευασμένη σὲ πολυτονικὸ ἀπὸ τὸ τεῦχος 83 τοῦ περιοδικοῦ «Γράμματα και Τέχνες» (Φεβρουάριος - Μάρτιος 1998)
«Ἂν ἕνα πουλὶ μποροῦσε νὰ πεῖ μὲ ἀκρίβεια τί τραγουδάει, γιατί τραγουδάει, καὶ τί εἶναι αὐτὸ ποὺ τὸ κάνει νὰ τραγουδάει, δὲν θὰ τραγούδαγε».
Κυρίες και Κύριοι,
Φίλες και Φίλοι,
Παραλλάζοντας αὐτὴ τὴ σημείωση τοῦ Πὼλ Βαλερύ, ἡ ὁποία παραπέμπει ἀμέσως στὸν Ποιητὴ καὶ στὴν Ποίηση, θὰ λέγαμε: «Ἂν ἕνας ποιητὴς μποροῦσε νὰ πεῖ μὲ ἀκρίβεια τί γράφει, γιατί γράφει καὶ τί εἶναι αὐτὸ ποὺ τὸν κάνει νὰ γράφει, δὲν θὰ ἔγραφε».
Κι ἐγὼ τώρα δὲν ξέρω νὰ σᾶς πῶ τί εἶναι Ποίηση καὶ γιατί γράφω ποιήματα. Πολὺ περισσότερο δὲν ξέρω νὰ σᾶς πῶ σὲ τί μᾶς βοηθάει ἡ Ποίηση καὶ ποιὸς εἶναι ὁ σκοπός της.
Τὸ μόνο ποὺ ξέρω εἶναι πῶς ὁ Ποιητὴς ἦταν πάντα ἕνας ἀφοσιωμένος τῆς Ζωῆς. Εἴτε τὸν γεμίζει χαρά, εἴτε τὸν θλίβει ἡ Ζωή, εἴτε τὸν πάει στὸν Οὐρανό, εἴτε τὸν κατεβάζει στὴν Κόλαση, αὐτὸς μένει πάντα ὁ ἀφοσιωμένος της.
Τὴ μυστήρια ἀγάπη του γιὰ τὴ Ζωὴ δὲν ἔχει ἄλλο τρόπο νὰ τὴν ἐκφράσει: γράφει ποιήματα. Νομίζω ὅτι προσπαθεῖ νὰ ἐκφράσει κυρίως αὐτὸ ποὺ κρύβει ἡ ζωή. Ὅπως ὁ ἔρωτας κρύβει αὐτὸ ποὺ μᾶς κάνει ἐρωτευμένους.
Ἡ Ποίηση λοιπὸν εἶναι πράξη ἐρωτική; Ἢ μήπως πράξη ἀπόγνωσης; Ἢ μήπως καὶ τὰ δυό; Πράξη ἐρωτικὴ καὶ συνάμα πράξη ἀπόγνωσης.
Γιὰ τὴν ποιητικὴ πράξη ἔχουν γραφτεῖ πολλὰ καὶ διάφορα. Καὶ ἀπὸ τοὺς ἴδιους τοὺς τεχνῖτες καὶ ἀπὸ τοὺς θεωρητικούς. Πολλὲς φορὲς οἱ Ποιητὲς προσπάθησαν νὰ διατυπώσουν τὸν ἀνύπαρκτο ὁρισμὸ τῆς Ποίησης, σὰν νὰ κοίταζαν σ᾿ ἕναν καθρέφτη ὅπου δὲν ἔβλεπαν τὸ πρόσωπό τους, ἀλλὰ τὸ ἀπόλυτο κενό.
Πρόχειρα σταχυολογήματα
Ἡ ποίηση εἶναι ἡ αἰτία ποὺ φθείρει τὸ κάθε τί ἀπὸ τὸ μὴ εἶναι στὸ εἶναι.
Πλάτων
Ἡ ποίηση ἕνα πρᾶγμα ἀνάλαφρο, ἱερὸ καὶ φτερωτό.
Πλάτων
«Διὸ εὐφυοῦς ἡ ποιητικὴ ἐστιν ἢ μανικοῦ. Τούτων γὰρ οἱ μὲν εὔπλαστοι οἱ δὲ ἐκστατικοὶ εἰσίν».
(Ἡ τέχνη τῆς ποίησης εἶναι ἔργο τοῦ προικισμένου μᾶλλον παρὰ τοῦ μανικοῦ καλλιτέχνη, γιατί ὁ πρῶτος εἶναι ὁ ἐπιδέξιος μιμητής, ἐνῷ ὁ δεύτερος κατέχεται ἀπὸ ἐνθουσιασμὸ καὶ τοῦ λείπει ἡ ψυχικὴ ἠρεμία).
Ἀριστοτέλης
Οἱ ποιητὲς ὅλων τῶν ἐποχῶν ἔλαβαν μέρος στὴ συγγραφὴ ἑνὸς Μεγάλου Ποιήματος ἀενάως ἐν ἐξελίξει.
Σέλλεϋ
Ὅλη ἡ ποίηση εἶναι ποίηση πειραματική.
Στῆβενς
Ἡ ποίηση εἶναι ἡ ἀναζήτηση τοῦ ἀνεξήγητου.
Στῆβενς
Ἡ ποίηση εἶναι ἕνας φασιανὸς ποὺ χάνεται στοὺς θάμνους.
Στῆβενς
Ἡ ποίηση ἀρχίζει πάντα, ὅταν κάποιος ποὺ πρόκειται νὰ γίνει ποιητής, διαβάζει ἕνα ποίημα.
Μίλτον
Ἡ ποίησή μας δημιουργεῖ τὴν ἐντύπωση, ὄχι πὼς ἀνακαλύψαμε κάτι καινούργιο, ἀλλὰ πὼς θυμηθήκαμε κάτι ποὺ εἴχαμε ξεχάσει.
Μπράντλεϋ
Ἡ ποίηση ἀρχίζει μὲ τὴν ἐπίγνωση ἐκ μέρους μας ὄχι τῆς Πτώσης, ἀλλὰ τοῦ ὅτι πέφτουμε.
Μπλούμ
Ἡ ποιότητα ἑνὸς μεγάλου ποιητὴ εἶναι πανταχοῦ παροῦσα καὶ πουθενὰ ὁρατὴ σὰν μία ξεχωριστὴ συγκίνηση.
Κόλεριτζ ἢ Ντὲ Κουίνσυ
Ἡ ποίηση δὲν εἶναι ἕνα ἐλευθέρωμα τῆς συγκίνησης, ἀλλὰ ἀπόδραση ἀπὸ τὴ συγκίνηση. Δὲν εἶναι ἔκφραση τῆς προσωπικότητας, ἀλλὰ ἀπόδραση ἀπὸ τὴν προσωπικότητα.
Τ. Σ. Ἔλιοτ
Οἱ ἀνώριμοι ποιητὲς μιμοῦνται. Οἱ ὥριμοι ποιητὲς κλέβουν.
Τ. Σ. Ἔλιοτ
«Ὁ ποιητὴς κάνει τὸν ἑαυτό του ὁραματιστὴ μέσα ἀπὸ μία μακριά, ἀπεριόριστη καὶ συστηματικὴ ἀποδιοργάνωση ὅλων τῶν αἰσθήσεων. Ὅλες οἱ μορφὲς ἔρωτα, πόνου, τρέλας. Διερευνᾷ τὸν ἑαυτό του, ἐξαντλεῖ μέσα του ὅλα τὰ δηλητήρια καὶ διατηρεῖ τὴν πεμπτουσία τους. Δοκιμασία ἀκατανόμαστη, ὅπου θὰ χρειαστεῖ τὴ μεγαλύτερη πίστη, τὴν ὑπεράνθρωπη δύναμη, ὅπου θὰ γίνει αὐτὸς μέσα ἀπ᾿ ὅλους, ὁ μέγας σακάτης, ὁ μέγας ἀφορισμένος καὶ ὁ ὑπέρτατος ἐπιστήμων. Γιατί φτάνει τὸ ΑΓΝΩΣΤΟ! Ἔτσι λοιπόν, τί κι ἂν καταστραφεῖ στὴν ἐκστατικὴ πτήση του μέσα ἀπὸ πράγματα πρωτάκουστα, ἀκατανόμαστα;»
Ἀρτοὺρ Ῥεμπώ
Ἡ ποίηση ὑπαγορεύεται ἀπὸ ἕνα δαιμόνιο, ἂν καὶ θὰ ἦταν ὑπερβολὴ νὰ τὸ χαρακτηρίσει κανεὶς ἀγγελικό.
Σέσλαβ Μίλοζ
Στὴν ἴδια τὴν οὐσία τῆς ποίησης ὑπάρχει κάτι τὸ ἀπρεπές: Φανερώνονται πράγματα ποὺ δὲν ξέραμε πὼς τὰ κρύβαμε μέσα μας καὶ τρομάζουμε σὰ νὰ εἶχε ξεπηδήσει μία τίγρης καὶ στεκόταν μπροστά μας στὸ φῶς τινάζοντας τὴν οὐρά της.
Σέσλαβ Μίλοζ
Ἡ ποίηση εἶναι ἔκφραση, ἂν ἕνας στίχος εἶναι ἔκφραση, ἂν καθένα ἀπὸ τὰ μέρη ποὺ ἀπαρτίζουν ἕνα στίχο, κάθε μία λέξη, εἶναι ἐκφραστικὰ μόνα τους.
Κρότσε
Ἡ ποίηση δὲν ἀνήκει σ᾿ αὐτοὺς ποὺ τὴ γράφουν ἀλλὰ σ᾿ αὐτοὺς ποὺ τὴν ἔχουν ἀνάγκη.
Πάμπλο Νερούντα
Ἡ ποίηση εἶναι ἡ πιὸ πυκνὴ μορφὴ προφορικῆς ἔκφρασης.
Ἔζρα Πάουντ
Ἂν κάποιος μάθει καλὰ ἑλληνικά, μπορεῖ νὰ βρεῖ σχεδὸν «ὁλόκληρη τὴν ποίηση» στὸν Ὅμηρο.
Ἔζρα Πάουντ
Ἡ ποίηση δὲν ἔχει καθόλου χρῆμα, ἀλλὰ καὶ τὸ χρῆμα δὲν ἔχει καθόλου ποίηση.
Ρόμπερτς Γκρέιβς
Ἂν δὲν μπορεῖς νὰ εἶσαι ποιητής, γίνε τὸ ποίημα.
Ντέιβιντ Καραντάιν
Ἡ χειρότερη μοῖρα γιὰ ἕναν ποιητὴ εἶναι νὰ τὸν θαυμάζουν χωρὶς νὰ τὸν καταλαβαίνουν.
Ζὰν Κοκτώ
Ἡ ποίηση εἶναι τὸ καταφύγιο ποὺ φθονοῦμε.
Κώστας Καρυωτάκης
Ἡ ποίηση ἔχει τὶς ρίζες της στὴν ἀνθρώπινη ἀνάσα.
Γιῶργος Σεφέρης
Εἶναι παράξενο πὼς γράφει κανεὶς ποιήματα.
Γιῶργος Σεφέρης
Ἡ ποίησις εἶναι ἀνάπτυξις στίλβοντος ποδηλάτου.
Ἀνδρέας Ἐμπειρίκος
Ἀφοῦ δὲν εἶπες τίποτα κύριε ποιητή, γιατί ἐνόχλησες τὶς λέξεις;
Κώστας Μόντης
Ἡ ποίηση δὲν εἶναι ὁ τρόπος νὰ μιλήσουμε, ἀλλὰ ὁ καλύτερος τοῖχος νὰ κρύψουμε τὸ πρόσωπό μας.
Μανόλης Ἀναγνωστάκης
Ἡ ὀμορφιὰ καραδοκεῖ. Ἂν εἴμαστε εὐαίσθητοι, θὰ τὴν αἰσθανθοῦμε μέσα στὴν ποίηση ὅλων τῶν γλωσσῶν.
Μπόρχες
Ὅταν διαβάζουμε ἕνα καλὸ ποίημα, φανταζόμαστε πὼς κι ἐμεῖς θὰ μπορούσαμε νὰ τὸ ἔχουμε γράψει, πὼς τὸ ποίημα προϋπῆρχε μέσα μας.
Μπόρχες
Ὁ κατάλογος εἶναι ἀνεξάντλητος ὅπως ἀνεξάντλητες εἶναι οἱ ἄπειρες αἰσθήσεις πού μας ὑποβάλλει ἡ Ποίηση. Θὰ σταματήσω ἐδῶ. Καὶ θὰ τὸν κλείσω μὲ μία φράση τοῦ Πεσόα:
Ὁ ἄνεμος φυσάει
ἔτσι ὅπως τὸν ἄκουσε ὁ Ὅμηρος
ἀκόμα κι ἂν δὲν ὑπῆρξε ποτὲ
Ἀνέφερα τὸν Πεσόα, ἀλλὰ δὲν σᾶς ἀποκάλυψα τὰ ὀνόματα ἐκείνων ποὺ ἔγραψαν αὐτοὺς τοὺς στοχασμοὺς γιὰ τὴν Ποίηση. Καλύτερα ἔτσι.Ἴσως αὐτὸς ὁ τρόπος μᾶς φέρνει πιὸ κοντά σε Κεῖνον ποὺ ἀποσβύνοντας ὁλοένα τὸ πρόσωπό του μέσα στὸ ἔργο του, γίνεται ὁ ἄλλος, γίνεται οἱ ἄλλοι, γίνεται ὁ Κανένας. Θέλω νὰ πῶ μας φέρνει πιὸ κοντὰ στὸν Ποιητὴ καὶ στὸ Ποίημα.
Καὶ τί εἶναι τελικὰ τὸ Ποίημα; Ἴσως εἶναι τὸ νόμισμα ποὺ σφίγγει στὰ δόντια του ὁ Ποιητὴς γιὰ νὰ μπεῖ στὴ βάρκα τοῦ Θανάτου. Μὲ αὐτὸ θὰ πληρώσει γιὰ τὸ μέγα θαῦμα ποὺ ἀξιώθηκε καὶ ποὺ δὲν εἶναι ἄλλο ἀπὸ τὴν ἴδια τη ζωή.
Ἔχω γράψει τοῦτο τὸ χαϊ-κού:
Ὅλοι χωρᾶμε
οἱ ζωντανοὶ κι οἱ νεκροὶ
σ᾿ ἕνα ποίημα
Ἀλλὰ καὶ ὅλη ἡ μνήμη τοῦ κόσμου χωράει μέσα στὴν Ποίηση. Ἢ τουλάχιστον αὐτὴ τὴ μαγικὴ ἐντύπωση μᾶς δίνει ἡ τέχνη τῆς Ποίησης. Πὼς ὅσα ἔχουν χαθεῖ καὶ κεῖνα ποὺ θὰ ἔρθουν καὶ θὰ περάσουν καὶ θὰ χαθοῦν θὰ μείνουν γιὰ πάντα μέσα στὴν Ποίηση. Θὰ μείνουν γιὰ πάντα μέσα στὴν Ποίηση «ὅσα κι ἂν εἶναι λίγα αὐτὰ ποὺ σταματιοῦνται», ὅπως θὰ ἔλεγε ὁ Ἀλεξανδρινός.
πηγή: http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/giwrghs_paylopoylos_ti_einai_poihsh.htm
«Ἂν ἕνα πουλὶ μποροῦσε νὰ πεῖ μὲ ἀκρίβεια τί τραγουδάει, γιατί τραγουδάει, καὶ τί εἶναι αὐτὸ ποὺ τὸ κάνει νὰ τραγουδάει, δὲν θὰ τραγούδαγε».
Κυρίες και Κύριοι,
Φίλες και Φίλοι,
Παραλλάζοντας αὐτὴ τὴ σημείωση τοῦ Πὼλ Βαλερύ, ἡ ὁποία παραπέμπει ἀμέσως στὸν Ποιητὴ καὶ στὴν Ποίηση, θὰ λέγαμε: «Ἂν ἕνας ποιητὴς μποροῦσε νὰ πεῖ μὲ ἀκρίβεια τί γράφει, γιατί γράφει καὶ τί εἶναι αὐτὸ ποὺ τὸν κάνει νὰ γράφει, δὲν θὰ ἔγραφε».
Κι ἐγὼ τώρα δὲν ξέρω νὰ σᾶς πῶ τί εἶναι Ποίηση καὶ γιατί γράφω ποιήματα. Πολὺ περισσότερο δὲν ξέρω νὰ σᾶς πῶ σὲ τί μᾶς βοηθάει ἡ Ποίηση καὶ ποιὸς εἶναι ὁ σκοπός της.
Τὸ μόνο ποὺ ξέρω εἶναι πῶς ὁ Ποιητὴς ἦταν πάντα ἕνας ἀφοσιωμένος τῆς Ζωῆς. Εἴτε τὸν γεμίζει χαρά, εἴτε τὸν θλίβει ἡ Ζωή, εἴτε τὸν πάει στὸν Οὐρανό, εἴτε τὸν κατεβάζει στὴν Κόλαση, αὐτὸς μένει πάντα ὁ ἀφοσιωμένος της.
Τὴ μυστήρια ἀγάπη του γιὰ τὴ Ζωὴ δὲν ἔχει ἄλλο τρόπο νὰ τὴν ἐκφράσει: γράφει ποιήματα. Νομίζω ὅτι προσπαθεῖ νὰ ἐκφράσει κυρίως αὐτὸ ποὺ κρύβει ἡ ζωή. Ὅπως ὁ ἔρωτας κρύβει αὐτὸ ποὺ μᾶς κάνει ἐρωτευμένους.
Ἡ Ποίηση λοιπὸν εἶναι πράξη ἐρωτική; Ἢ μήπως πράξη ἀπόγνωσης; Ἢ μήπως καὶ τὰ δυό; Πράξη ἐρωτικὴ καὶ συνάμα πράξη ἀπόγνωσης.
Γιὰ τὴν ποιητικὴ πράξη ἔχουν γραφτεῖ πολλὰ καὶ διάφορα. Καὶ ἀπὸ τοὺς ἴδιους τοὺς τεχνῖτες καὶ ἀπὸ τοὺς θεωρητικούς. Πολλὲς φορὲς οἱ Ποιητὲς προσπάθησαν νὰ διατυπώσουν τὸν ἀνύπαρκτο ὁρισμὸ τῆς Ποίησης, σὰν νὰ κοίταζαν σ᾿ ἕναν καθρέφτη ὅπου δὲν ἔβλεπαν τὸ πρόσωπό τους, ἀλλὰ τὸ ἀπόλυτο κενό.
Πρόχειρα σταχυολογήματα
Ἡ ποίηση εἶναι ἡ αἰτία ποὺ φθείρει τὸ κάθε τί ἀπὸ τὸ μὴ εἶναι στὸ εἶναι.
Πλάτων
Ἡ ποίηση ἕνα πρᾶγμα ἀνάλαφρο, ἱερὸ καὶ φτερωτό.
Πλάτων
«Διὸ εὐφυοῦς ἡ ποιητικὴ ἐστιν ἢ μανικοῦ. Τούτων γὰρ οἱ μὲν εὔπλαστοι οἱ δὲ ἐκστατικοὶ εἰσίν».
(Ἡ τέχνη τῆς ποίησης εἶναι ἔργο τοῦ προικισμένου μᾶλλον παρὰ τοῦ μανικοῦ καλλιτέχνη, γιατί ὁ πρῶτος εἶναι ὁ ἐπιδέξιος μιμητής, ἐνῷ ὁ δεύτερος κατέχεται ἀπὸ ἐνθουσιασμὸ καὶ τοῦ λείπει ἡ ψυχικὴ ἠρεμία).
Ἀριστοτέλης
Οἱ ποιητὲς ὅλων τῶν ἐποχῶν ἔλαβαν μέρος στὴ συγγραφὴ ἑνὸς Μεγάλου Ποιήματος ἀενάως ἐν ἐξελίξει.
Σέλλεϋ
Ὅλη ἡ ποίηση εἶναι ποίηση πειραματική.
Στῆβενς
Ἡ ποίηση εἶναι ἡ ἀναζήτηση τοῦ ἀνεξήγητου.
Στῆβενς
Ἡ ποίηση εἶναι ἕνας φασιανὸς ποὺ χάνεται στοὺς θάμνους.
Στῆβενς
Ἡ ποίηση ἀρχίζει πάντα, ὅταν κάποιος ποὺ πρόκειται νὰ γίνει ποιητής, διαβάζει ἕνα ποίημα.
Μίλτον
Ἡ ποίησή μας δημιουργεῖ τὴν ἐντύπωση, ὄχι πὼς ἀνακαλύψαμε κάτι καινούργιο, ἀλλὰ πὼς θυμηθήκαμε κάτι ποὺ εἴχαμε ξεχάσει.
Μπράντλεϋ
Ἡ ποίηση ἀρχίζει μὲ τὴν ἐπίγνωση ἐκ μέρους μας ὄχι τῆς Πτώσης, ἀλλὰ τοῦ ὅτι πέφτουμε.
Μπλούμ
Ἡ ποιότητα ἑνὸς μεγάλου ποιητὴ εἶναι πανταχοῦ παροῦσα καὶ πουθενὰ ὁρατὴ σὰν μία ξεχωριστὴ συγκίνηση.
Κόλεριτζ ἢ Ντὲ Κουίνσυ
Ἡ ποίηση δὲν εἶναι ἕνα ἐλευθέρωμα τῆς συγκίνησης, ἀλλὰ ἀπόδραση ἀπὸ τὴ συγκίνηση. Δὲν εἶναι ἔκφραση τῆς προσωπικότητας, ἀλλὰ ἀπόδραση ἀπὸ τὴν προσωπικότητα.
Τ. Σ. Ἔλιοτ
Οἱ ἀνώριμοι ποιητὲς μιμοῦνται. Οἱ ὥριμοι ποιητὲς κλέβουν.
Τ. Σ. Ἔλιοτ
«Ὁ ποιητὴς κάνει τὸν ἑαυτό του ὁραματιστὴ μέσα ἀπὸ μία μακριά, ἀπεριόριστη καὶ συστηματικὴ ἀποδιοργάνωση ὅλων τῶν αἰσθήσεων. Ὅλες οἱ μορφὲς ἔρωτα, πόνου, τρέλας. Διερευνᾷ τὸν ἑαυτό του, ἐξαντλεῖ μέσα του ὅλα τὰ δηλητήρια καὶ διατηρεῖ τὴν πεμπτουσία τους. Δοκιμασία ἀκατανόμαστη, ὅπου θὰ χρειαστεῖ τὴ μεγαλύτερη πίστη, τὴν ὑπεράνθρωπη δύναμη, ὅπου θὰ γίνει αὐτὸς μέσα ἀπ᾿ ὅλους, ὁ μέγας σακάτης, ὁ μέγας ἀφορισμένος καὶ ὁ ὑπέρτατος ἐπιστήμων. Γιατί φτάνει τὸ ΑΓΝΩΣΤΟ! Ἔτσι λοιπόν, τί κι ἂν καταστραφεῖ στὴν ἐκστατικὴ πτήση του μέσα ἀπὸ πράγματα πρωτάκουστα, ἀκατανόμαστα;»
Ἀρτοὺρ Ῥεμπώ
Ἡ ποίηση ὑπαγορεύεται ἀπὸ ἕνα δαιμόνιο, ἂν καὶ θὰ ἦταν ὑπερβολὴ νὰ τὸ χαρακτηρίσει κανεὶς ἀγγελικό.
Σέσλαβ Μίλοζ
Στὴν ἴδια τὴν οὐσία τῆς ποίησης ὑπάρχει κάτι τὸ ἀπρεπές: Φανερώνονται πράγματα ποὺ δὲν ξέραμε πὼς τὰ κρύβαμε μέσα μας καὶ τρομάζουμε σὰ νὰ εἶχε ξεπηδήσει μία τίγρης καὶ στεκόταν μπροστά μας στὸ φῶς τινάζοντας τὴν οὐρά της.
Σέσλαβ Μίλοζ
Ἡ ποίηση εἶναι ἔκφραση, ἂν ἕνας στίχος εἶναι ἔκφραση, ἂν καθένα ἀπὸ τὰ μέρη ποὺ ἀπαρτίζουν ἕνα στίχο, κάθε μία λέξη, εἶναι ἐκφραστικὰ μόνα τους.
Κρότσε
Ἡ ποίηση δὲν ἀνήκει σ᾿ αὐτοὺς ποὺ τὴ γράφουν ἀλλὰ σ᾿ αὐτοὺς ποὺ τὴν ἔχουν ἀνάγκη.
Πάμπλο Νερούντα
Ἡ ποίηση εἶναι ἡ πιὸ πυκνὴ μορφὴ προφορικῆς ἔκφρασης.
Ἔζρα Πάουντ
Ἂν κάποιος μάθει καλὰ ἑλληνικά, μπορεῖ νὰ βρεῖ σχεδὸν «ὁλόκληρη τὴν ποίηση» στὸν Ὅμηρο.
Ἔζρα Πάουντ
Ἡ ποίηση δὲν ἔχει καθόλου χρῆμα, ἀλλὰ καὶ τὸ χρῆμα δὲν ἔχει καθόλου ποίηση.
Ρόμπερτς Γκρέιβς
Ἂν δὲν μπορεῖς νὰ εἶσαι ποιητής, γίνε τὸ ποίημα.
Ντέιβιντ Καραντάιν
Ἡ χειρότερη μοῖρα γιὰ ἕναν ποιητὴ εἶναι νὰ τὸν θαυμάζουν χωρὶς νὰ τὸν καταλαβαίνουν.
Ζὰν Κοκτώ
Ἡ ποίηση εἶναι τὸ καταφύγιο ποὺ φθονοῦμε.
Κώστας Καρυωτάκης
Ἡ ποίηση ἔχει τὶς ρίζες της στὴν ἀνθρώπινη ἀνάσα.
Γιῶργος Σεφέρης
Εἶναι παράξενο πὼς γράφει κανεὶς ποιήματα.
Γιῶργος Σεφέρης
Ἡ ποίησις εἶναι ἀνάπτυξις στίλβοντος ποδηλάτου.
Ἀνδρέας Ἐμπειρίκος
Ἀφοῦ δὲν εἶπες τίποτα κύριε ποιητή, γιατί ἐνόχλησες τὶς λέξεις;
Κώστας Μόντης
Ἡ ποίηση δὲν εἶναι ὁ τρόπος νὰ μιλήσουμε, ἀλλὰ ὁ καλύτερος τοῖχος νὰ κρύψουμε τὸ πρόσωπό μας.
Μανόλης Ἀναγνωστάκης
Ἡ ὀμορφιὰ καραδοκεῖ. Ἂν εἴμαστε εὐαίσθητοι, θὰ τὴν αἰσθανθοῦμε μέσα στὴν ποίηση ὅλων τῶν γλωσσῶν.
Μπόρχες
Ὅταν διαβάζουμε ἕνα καλὸ ποίημα, φανταζόμαστε πὼς κι ἐμεῖς θὰ μπορούσαμε νὰ τὸ ἔχουμε γράψει, πὼς τὸ ποίημα προϋπῆρχε μέσα μας.
Μπόρχες
Ὁ κατάλογος εἶναι ἀνεξάντλητος ὅπως ἀνεξάντλητες εἶναι οἱ ἄπειρες αἰσθήσεις πού μας ὑποβάλλει ἡ Ποίηση. Θὰ σταματήσω ἐδῶ. Καὶ θὰ τὸν κλείσω μὲ μία φράση τοῦ Πεσόα:
Ὁ ἄνεμος φυσάει
ἔτσι ὅπως τὸν ἄκουσε ὁ Ὅμηρος
ἀκόμα κι ἂν δὲν ὑπῆρξε ποτὲ
Ἀνέφερα τὸν Πεσόα, ἀλλὰ δὲν σᾶς ἀποκάλυψα τὰ ὀνόματα ἐκείνων ποὺ ἔγραψαν αὐτοὺς τοὺς στοχασμοὺς γιὰ τὴν Ποίηση. Καλύτερα ἔτσι.Ἴσως αὐτὸς ὁ τρόπος μᾶς φέρνει πιὸ κοντά σε Κεῖνον ποὺ ἀποσβύνοντας ὁλοένα τὸ πρόσωπό του μέσα στὸ ἔργο του, γίνεται ὁ ἄλλος, γίνεται οἱ ἄλλοι, γίνεται ὁ Κανένας. Θέλω νὰ πῶ μας φέρνει πιὸ κοντὰ στὸν Ποιητὴ καὶ στὸ Ποίημα.
Καὶ τί εἶναι τελικὰ τὸ Ποίημα; Ἴσως εἶναι τὸ νόμισμα ποὺ σφίγγει στὰ δόντια του ὁ Ποιητὴς γιὰ νὰ μπεῖ στὴ βάρκα τοῦ Θανάτου. Μὲ αὐτὸ θὰ πληρώσει γιὰ τὸ μέγα θαῦμα ποὺ ἀξιώθηκε καὶ ποὺ δὲν εἶναι ἄλλο ἀπὸ τὴν ἴδια τη ζωή.
Ἔχω γράψει τοῦτο τὸ χαϊ-κού:
Ὅλοι χωρᾶμε
οἱ ζωντανοὶ κι οἱ νεκροὶ
σ᾿ ἕνα ποίημα
Ἀλλὰ καὶ ὅλη ἡ μνήμη τοῦ κόσμου χωράει μέσα στὴν Ποίηση. Ἢ τουλάχιστον αὐτὴ τὴ μαγικὴ ἐντύπωση μᾶς δίνει ἡ τέχνη τῆς Ποίησης. Πὼς ὅσα ἔχουν χαθεῖ καὶ κεῖνα ποὺ θὰ ἔρθουν καὶ θὰ περάσουν καὶ θὰ χαθοῦν θὰ μείνουν γιὰ πάντα μέσα στὴν Ποίηση. Θὰ μείνουν γιὰ πάντα μέσα στὴν Ποίηση «ὅσα κι ἂν εἶναι λίγα αὐτὰ ποὺ σταματιοῦνται», ὅπως θὰ ἔλεγε ὁ Ἀλεξανδρινός.
πηγή: http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/giwrghs_paylopoylos_ti_einai_poihsh.htm
Τετάρτη 8 Φεβρουαρίου 2012
O ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ
Το τραγούδι αυτό μπορεί να δοθεί ως παράλληλο στο "Νέα περί θανάτου.." του Εγγονόπουλου
Μπορείτε ακόμα στις ετικέτες Καββαδίας να ακούσετε το FEDERICO GARCIA LORCA
και στη ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ να δείτε τη βιογραφία του ποιητή
Μπορείτε ακόμα στις ετικέτες Καββαδίας να ακούσετε το FEDERICO GARCIA LORCA
και στη ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ να δείτε τη βιογραφία του ποιητή
ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ "Νέα περί θανάτου..."
Ερμηνευτική προσέγγιση του ποιήματος «Νέα περί του θανάτου…»
«Ο τίτλος του ποιήματος σημασιοδοτεί προκαταρκτικά, και πιθανώς αντιθετικά, το θέμα, για το οποίο θα μιλήσει και θα αναπτύξει ο Εγγονόπουλος στο σώμα του ποιήματος. Θα μας δώσει ΝΕΑ, περισσότερες πληροφορίες και λεπτομέρειες, για το θάνατο του μεγάλου Ισπανού ποιητή Λόρκα. Ας σημειώσουμε ότι το γεγονός αυτό δίνεται με την ουδέτερη σχετικά λέξη θάνατος […].
Στον τίτλο, επίσης, μας δίνεται ο ΧΡΟΝΟΣ (Αύγουστος του 1936) του θανάτου του ποιητή. […] Παράλληλα δίνεται ο ΤΟΠΟΣ, το συγκεκριμένο σημείο, που είναι ένα χαντάκι. φανερά δεν πρόκειται για θάνατο φυσιολογικό, γιατί αυτός δεν θα ελάμβανε χώραν σε τέτοιου είδους μέρος, αλλά για αποτέλεσμα βίαιης ενέργειας και μάλιστα σε βάρος ενός διάσημου. Η ονομασία μάλιστα του δρόμου, που είναι “δρόμος των ανθέων”, έχει τελείως αντιθετική σημασιοδότηση με όσα έχουν συμβεί σ’ αυτόν. Αυτό οδηγεί τη
σκέψη σε μια πιθανή ειρωνεία του Εγγονόπουλου γι’ αυτούς που “συνέβαλαν” (μέσα στο χαντάκι) στο θάνατο του Λόρκα, χωρίς να λάβουν υπόψη τους τον τόπο (=ονομασία του δρόμου) του εγκλήματος. […] Ειρωνεία δηλώνεται και με το μακροσκελή και με κεφαλαία γράμματα τίτλο, που φέρνει στη σκέψη τίτλους, και, μάλιστα, πρωτοσέλιδους εφημερίδων, οι οποίοι σπάνια ανταποκρίνονται, με πληρότητα και σοβαρότητα, στο περιεχόμενό τους.[…]
Το ποίημα διακρίνεται σε τρεις στροφές με διαφορετικό αριθμό στίχων η καθεμιά. Επίσης οι στίχοι είναι ανισοσύλλαβοι και, μάλιστα, με τελείως διαφορετικό αριθμό συλλαβών μέσα στην ίδια στροφή. Τα γράμματα είναι όλα μικρά (πεζά), σε πλήρη αντίθεση με τα κεφαλαία του τίτλου.
αυτό μας δίνει το σχήμα
ΤΙΤΛΟΣ vs ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ
που δείχνει το πόσο ο τύπος καλύπτει ή και εξαφανίζει την ουσία. Η απουσία
στίξης, εκτός από τρία σημεία, αξίζει να τονισθεί. […]
Η πρώτη στροφή (στ. 1-3)
Οι πρώτες λέξεις του ποιήματος είναι η τέχνη κι η ποίηση, χώροι αρκετά οικείοι στον Εγγονόπουλο […] Κι, όμως, η διαπίστωσή του —γιατί με τέτοιο τόνο αρχίζει— είναι πως αυτές “δεν μας βοηθούν να ζήσουμε”. Το δεύτερο ημιστίχιο έχει αρνητική σημασιοδότηση […]. Για να περάσει, μάλιστα, το μήνυμα αυτού του λόγου χρησιμοποιεί πάνω και κάτω τελεία (:) (το πρώτο σημείο στίξης), για να το “εξηγήσει” καλύτερα. Με αποτέλεσμα να έχουμε στο δεύτερο και τρίτο στίχο επανάληψη της ίδιας άποψης, μόνο που είναι διατυπωμένη λίγο διαφορετικά: “μας βοηθούνε να πεθάνουμε”. […] Το κυρίαρχο πρόσωπο στη στροφή αυτή είναι το α΄ πληθυντικό “μας”. σημείο που δηλώνει ότι ο ποιητής αναφέρεται στον εαυτό του και τους ομοίους του, τους “ποιητάς”. […]
Η δεύτερη στροφή (στ. 4-13)
Απέναντι στη διαπίστωση της πρώτης στροφής ο ποιητής υποστηρίζει πως μία είναι η αντιμετώπιση (στάση) που ταιριάζει στην περίσταση: “περιφρόνησις απόλυτη”
α. “σ’ όλους αυτούς τους θορύβους
β. “στις έρευνες
γ. “τα σχόλια επί σχολίων
που είναι λειτουργίες γραφιάδων (κριτικών, δημοσιογράφων και “ανθρώπων του πνεύματος”) με την ιδιότητα του αργόσχολου και ματαιόδοξου. […] Ο Λόρκα χαρακτηρίζεται κακορίζικος, αφενός γιατί εκτελέστηκε και μάλιστα τόσο νέος (38 χρονών) και αφετέρου γιατί τώρα, με τον τρόπο που σχολιάζει την περίπτωση του “θανάτου” του ο τύπος, “εκτελείται” για δεύτερη φορά. […]
Η τρίτη στροφή (14-20)
Ο ποιητής στον πρώτο στ. της στροφής εκφράζει την πικρή του ειρωνεία (γι’ αυτό χρησιμοποιεί θαυμαστικό) για την καθολική πια γνώση πως από καιρό το ’χουν συνήθεια “να δολοφονούν”, είτε σε επίπεδο καταδήλωσης είτε σε επίπεδο συνυποδήλωσης, τους ποιητές. Η χρήση του παρακείμενου “είθισται” πιστεύω ότι έχει μεγάλη βαρύτητα στη στροφή αυτή, γιατί εκτός από την έκταση του χρόνου που δίνει, δεν αφήνει κανένα περιθώριο αντίρρησης στην αρχική διαπίστωση η οποία τώρα επισφραγίζεται. Μάλιστα η λειτουργία αυτή (δολοφονία) έχει κορυφωθεί στη δική μας την εποχή, που διακρίνεται για την αντιπνευματική συμπεριφορά και νοοτροπία της, όπως και για την εχθρική τακτική της απέναντι σ’ ό,τι δεν είναι σύμφωνο με τα μέτρα της. Γι’ αυτό “τα χρόνια τα δικά μας” χαρακτηρίζονται “σακάτικα”.
Κι όλο αυτό μέσα σε δυο παύλες. […]
Η λειτουργία που προσδιορίζεται αρχικά ως θάνατος, στη συνέχεια θα παρουσιαστεί ως εκτέλεση και τελικά ως δολοφονία. […] Μια πορεία εξελικτική (ανιούσα), σχετικά με το πώς μπορεί να παρουσιάσουν το γεγονός οι εφημερίδες (θάνατος), τι έγινε στην πραγματικότητα (εκτέλεση) και τέλος από ποιους έγινε (δολοφόνους) και πώς μπορεί να χαρακτηριστεί η πράξη στην πραγματικότητα (δολοφονία). […] Δεν έχουμε λοιπόν, […] νέα για το θάνατο του Λόρκα, όπως ο τίτλος του ποιήματος μας πληροφορεί […], αλλά μάλλον εκδήλωση αποστροφής του Εγγονόπουλου για ό,τι γράφεται σχετικά με την ποίηση και τους ποιητές, γιατί ο ίδιος πιστεύει ότι δεν υπάρχει ικανότητα εκτίμησης της ποίησης και το μόνο που γίνεται (είθισται) είναι η δολοφονία, κυριολεκτικά (Λόρκα) ή
μεταφορικά (Εγγονόπουλου και άλλων), των ποιητών».
(Κ.Ε. Μηλιώτης, 1987, «Νίκου Εγγονόπουλου Νέα περί του θανάτου)
από το βιβλίο του καθηγητή για τα κείμενα της β' λυκείου
«Ο τίτλος του ποιήματος σημασιοδοτεί προκαταρκτικά, και πιθανώς αντιθετικά, το θέμα, για το οποίο θα μιλήσει και θα αναπτύξει ο Εγγονόπουλος στο σώμα του ποιήματος. Θα μας δώσει ΝΕΑ, περισσότερες πληροφορίες και λεπτομέρειες, για το θάνατο του μεγάλου Ισπανού ποιητή Λόρκα. Ας σημειώσουμε ότι το γεγονός αυτό δίνεται με την ουδέτερη σχετικά λέξη θάνατος […].
Στον τίτλο, επίσης, μας δίνεται ο ΧΡΟΝΟΣ (Αύγουστος του 1936) του θανάτου του ποιητή. […] Παράλληλα δίνεται ο ΤΟΠΟΣ, το συγκεκριμένο σημείο, που είναι ένα χαντάκι. φανερά δεν πρόκειται για θάνατο φυσιολογικό, γιατί αυτός δεν θα ελάμβανε χώραν σε τέτοιου είδους μέρος, αλλά για αποτέλεσμα βίαιης ενέργειας και μάλιστα σε βάρος ενός διάσημου. Η ονομασία μάλιστα του δρόμου, που είναι “δρόμος των ανθέων”, έχει τελείως αντιθετική σημασιοδότηση με όσα έχουν συμβεί σ’ αυτόν. Αυτό οδηγεί τη
σκέψη σε μια πιθανή ειρωνεία του Εγγονόπουλου γι’ αυτούς που “συνέβαλαν” (μέσα στο χαντάκι) στο θάνατο του Λόρκα, χωρίς να λάβουν υπόψη τους τον τόπο (=ονομασία του δρόμου) του εγκλήματος. […] Ειρωνεία δηλώνεται και με το μακροσκελή και με κεφαλαία γράμματα τίτλο, που φέρνει στη σκέψη τίτλους, και, μάλιστα, πρωτοσέλιδους εφημερίδων, οι οποίοι σπάνια ανταποκρίνονται, με πληρότητα και σοβαρότητα, στο περιεχόμενό τους.[…]
Το ποίημα διακρίνεται σε τρεις στροφές με διαφορετικό αριθμό στίχων η καθεμιά. Επίσης οι στίχοι είναι ανισοσύλλαβοι και, μάλιστα, με τελείως διαφορετικό αριθμό συλλαβών μέσα στην ίδια στροφή. Τα γράμματα είναι όλα μικρά (πεζά), σε πλήρη αντίθεση με τα κεφαλαία του τίτλου.
αυτό μας δίνει το σχήμα
ΤΙΤΛΟΣ vs ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ
που δείχνει το πόσο ο τύπος καλύπτει ή και εξαφανίζει την ουσία. Η απουσία
στίξης, εκτός από τρία σημεία, αξίζει να τονισθεί. […]
Η πρώτη στροφή (στ. 1-3)
Οι πρώτες λέξεις του ποιήματος είναι η τέχνη κι η ποίηση, χώροι αρκετά οικείοι στον Εγγονόπουλο […] Κι, όμως, η διαπίστωσή του —γιατί με τέτοιο τόνο αρχίζει— είναι πως αυτές “δεν μας βοηθούν να ζήσουμε”. Το δεύτερο ημιστίχιο έχει αρνητική σημασιοδότηση […]. Για να περάσει, μάλιστα, το μήνυμα αυτού του λόγου χρησιμοποιεί πάνω και κάτω τελεία (:) (το πρώτο σημείο στίξης), για να το “εξηγήσει” καλύτερα. Με αποτέλεσμα να έχουμε στο δεύτερο και τρίτο στίχο επανάληψη της ίδιας άποψης, μόνο που είναι διατυπωμένη λίγο διαφορετικά: “μας βοηθούνε να πεθάνουμε”. […] Το κυρίαρχο πρόσωπο στη στροφή αυτή είναι το α΄ πληθυντικό “μας”. σημείο που δηλώνει ότι ο ποιητής αναφέρεται στον εαυτό του και τους ομοίους του, τους “ποιητάς”. […]
Η δεύτερη στροφή (στ. 4-13)
Απέναντι στη διαπίστωση της πρώτης στροφής ο ποιητής υποστηρίζει πως μία είναι η αντιμετώπιση (στάση) που ταιριάζει στην περίσταση: “περιφρόνησις απόλυτη”
α. “σ’ όλους αυτούς τους θορύβους
β. “στις έρευνες
γ. “τα σχόλια επί σχολίων
που είναι λειτουργίες γραφιάδων (κριτικών, δημοσιογράφων και “ανθρώπων του πνεύματος”) με την ιδιότητα του αργόσχολου και ματαιόδοξου. […] Ο Λόρκα χαρακτηρίζεται κακορίζικος, αφενός γιατί εκτελέστηκε και μάλιστα τόσο νέος (38 χρονών) και αφετέρου γιατί τώρα, με τον τρόπο που σχολιάζει την περίπτωση του “θανάτου” του ο τύπος, “εκτελείται” για δεύτερη φορά. […]
Η τρίτη στροφή (14-20)
Ο ποιητής στον πρώτο στ. της στροφής εκφράζει την πικρή του ειρωνεία (γι’ αυτό χρησιμοποιεί θαυμαστικό) για την καθολική πια γνώση πως από καιρό το ’χουν συνήθεια “να δολοφονούν”, είτε σε επίπεδο καταδήλωσης είτε σε επίπεδο συνυποδήλωσης, τους ποιητές. Η χρήση του παρακείμενου “είθισται” πιστεύω ότι έχει μεγάλη βαρύτητα στη στροφή αυτή, γιατί εκτός από την έκταση του χρόνου που δίνει, δεν αφήνει κανένα περιθώριο αντίρρησης στην αρχική διαπίστωση η οποία τώρα επισφραγίζεται. Μάλιστα η λειτουργία αυτή (δολοφονία) έχει κορυφωθεί στη δική μας την εποχή, που διακρίνεται για την αντιπνευματική συμπεριφορά και νοοτροπία της, όπως και για την εχθρική τακτική της απέναντι σ’ ό,τι δεν είναι σύμφωνο με τα μέτρα της. Γι’ αυτό “τα χρόνια τα δικά μας” χαρακτηρίζονται “σακάτικα”.
Κι όλο αυτό μέσα σε δυο παύλες. […]
Η λειτουργία που προσδιορίζεται αρχικά ως θάνατος, στη συνέχεια θα παρουσιαστεί ως εκτέλεση και τελικά ως δολοφονία. […] Μια πορεία εξελικτική (ανιούσα), σχετικά με το πώς μπορεί να παρουσιάσουν το γεγονός οι εφημερίδες (θάνατος), τι έγινε στην πραγματικότητα (εκτέλεση) και τέλος από ποιους έγινε (δολοφόνους) και πώς μπορεί να χαρακτηριστεί η πράξη στην πραγματικότητα (δολοφονία). […] Δεν έχουμε λοιπόν, […] νέα για το θάνατο του Λόρκα, όπως ο τίτλος του ποιήματος μας πληροφορεί […], αλλά μάλλον εκδήλωση αποστροφής του Εγγονόπουλου για ό,τι γράφεται σχετικά με την ποίηση και τους ποιητές, γιατί ο ίδιος πιστεύει ότι δεν υπάρχει ικανότητα εκτίμησης της ποίησης και το μόνο που γίνεται (είθισται) είναι η δολοφονία, κυριολεκτικά (Λόρκα) ή
μεταφορικά (Εγγονόπουλου και άλλων), των ποιητών».
(Κ.Ε. Μηλιώτης, 1987, «Νίκου Εγγονόπουλου Νέα περί του θανάτου)
από το βιβλίο του καθηγητή για τα κείμενα της β' λυκείου
Δευτέρα 6 Φεβρουαρίου 2012
ΑΣΚΗΣΕΙΣ- ΕΝΟΤΗΤΑ 37
37. In eum locum res deducta est, ut, nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit, salvi esse nequeamus. Equidem, ut veni ad urbem, non destiti omnia et sentire et dicere et facere, quae ad concordiam pertinerent; sed tantus furor omnes invaserat, ut pugnare cuperent, etsi ego clamabam nihil esse bello civili miserius. Omnia sunt misera in bellis civilibus, sed nihil miserius quam ipsa victoria: ea victores ferociores impotentioresque reddit, ut, etiamsi natura tales non sint, necessitate esse cogantur. Bellorum enim civilium exitus tales sunt semper, ut non solum ea fiant, quae velit victor, sed etiam ut victor obsequatur iis, quorum auxilio victoria parta sit.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:
eum locum ονομαστική πληθυντικού
res γενική πληθυντικού
casus ονομαστική πληθυντικού
urbem γενική πληθυντικού
tantus furor γενική πληθυντικού
victores κλητική ενικού
ferociores αφαιρετική ενικού
Bellorum αιτιατική πληθυντικού
auxilio ονομαστική ενικού
2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:
deducta est γ ενικό οριστικής μέλλοντα και β εν. προστακτικής ενεστώτα
subvenerit α ενικό υποτακτικής υπερσυντελ. και γραμματική αναγνώριση
destiti β ενικό υποτακτ. παρατατικού
sentire γ ενικό υποτακτικής παρακειμένου
facere, β ενικό προστακτικής ενεστώτα
dicere β ενικό προστακτικής ενεστώτα
pertinerent απαρέμφατο παρακειμένου
invaserat β πληθυντικό οριστικής μέλλοντα
cuperent γ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα
reddit α πληθυντικό υποτακτικής παρακειμένου
cogantur αιτιατική σουπίνο
fiant, β πληθυντικό προστακτικής ενεστώτα
velit β πληθυντικό υποτακτικής παρατατικού
obsequatur γ ενικό υποτακτικής μέλλοντα
parta sit β ενικό οριστικής ενεστώτα ίδια φωνή
3.ea να κλιθεί στον άλλο αριθμό
ego να κλιθεί β πρόσωπο ενικό πληθυντικό
nihil να κλιθεί ενικό πληθυντικό
quae να κλιθεί ενικό πληθυντικό ίδιο γένος
4.Να γράψετε τον ίδιο τύπο στους άλλους βαθμούς:
miserius, misera, ferociores, impotentiores
5. Στην άλλη φωνή:
In eum locum res deducta est
sed tantus furor omnes invaserat
ea victores ferociores impotentioresque reddit,
quorum auxilio victoria parta sit
6. Ο Υποθετικός λόγος στα άλλα είδη:
nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit
7. Αναγνώριση προτάσεων: (μονάδες 2), τον τρόπο εισαγωγής τους (μονάδες 2) και να αιτιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο εκφοράς τους (μονάδες 4).
ut, nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit, salvi esse nequeamus/
ut pugnare cuperent, etsi ego clamabam nihil esse bello civili miserius./
ut, etiamsi natura tales non sint, necessitate esse cogantur./
ut non solum ea fiant, quae velit victor, sed etiam ut victor obsequatur iis, quorum auxilio victoria parta sit.
8.Να διατυπώσετε το β' όρο σύγκρισης με διαφορετικό τρόπο: nihil esse bello civili miserius
9.ut vèni... pertinerent/
Bellorum enim civilium exitus tales sunt semper, ut non solum ea fiant, quae velit victor:
Να επαναδιατυπώσετε τις παραπάνω προτάσεις, αφού τις εξαρτήσετε από το: Cicero dixit.
10.Από πλάγιο σε ευθύ: ego clamabam... miserius .
11. Οι προτάσεις σε μετοχές: omnia, quae pertinerent / etsi ego clamabam
πηγή:Nεάρχου παράπλους
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:
eum locum ονομαστική πληθυντικού
res γενική πληθυντικού
casus ονομαστική πληθυντικού
urbem γενική πληθυντικού
tantus furor γενική πληθυντικού
victores κλητική ενικού
ferociores αφαιρετική ενικού
Bellorum αιτιατική πληθυντικού
auxilio ονομαστική ενικού
2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:
deducta est γ ενικό οριστικής μέλλοντα και β εν. προστακτικής ενεστώτα
subvenerit α ενικό υποτακτικής υπερσυντελ. και γραμματική αναγνώριση
destiti β ενικό υποτακτ. παρατατικού
sentire γ ενικό υποτακτικής παρακειμένου
facere, β ενικό προστακτικής ενεστώτα
dicere β ενικό προστακτικής ενεστώτα
pertinerent απαρέμφατο παρακειμένου
invaserat β πληθυντικό οριστικής μέλλοντα
cuperent γ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα
reddit α πληθυντικό υποτακτικής παρακειμένου
cogantur αιτιατική σουπίνο
fiant, β πληθυντικό προστακτικής ενεστώτα
velit β πληθυντικό υποτακτικής παρατατικού
obsequatur γ ενικό υποτακτικής μέλλοντα
parta sit β ενικό οριστικής ενεστώτα ίδια φωνή
3.ea να κλιθεί στον άλλο αριθμό
ego να κλιθεί β πρόσωπο ενικό πληθυντικό
nihil να κλιθεί ενικό πληθυντικό
quae να κλιθεί ενικό πληθυντικό ίδιο γένος
4.Να γράψετε τον ίδιο τύπο στους άλλους βαθμούς:
miserius, misera, ferociores, impotentiores
5. Στην άλλη φωνή:
In eum locum res deducta est
sed tantus furor omnes invaserat
ea victores ferociores impotentioresque reddit,
quorum auxilio victoria parta sit
6. Ο Υποθετικός λόγος στα άλλα είδη:
nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit
7. Αναγνώριση προτάσεων: (μονάδες 2), τον τρόπο εισαγωγής τους (μονάδες 2) και να αιτιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο εκφοράς τους (μονάδες 4).
ut, nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit, salvi esse nequeamus/
ut pugnare cuperent, etsi ego clamabam nihil esse bello civili miserius./
ut, etiamsi natura tales non sint, necessitate esse cogantur./
ut non solum ea fiant, quae velit victor, sed etiam ut victor obsequatur iis, quorum auxilio victoria parta sit.
8.Να διατυπώσετε το β' όρο σύγκρισης με διαφορετικό τρόπο: nihil esse bello civili miserius
9.ut vèni... pertinerent/
Bellorum enim civilium exitus tales sunt semper, ut non solum ea fiant, quae velit victor:
Να επαναδιατυπώσετε τις παραπάνω προτάσεις, αφού τις εξαρτήσετε από το: Cicero dixit.
10.Από πλάγιο σε ευθύ: ego clamabam... miserius .
11. Οι προτάσεις σε μετοχές: omnia, quae pertinerent / etsi ego clamabam
πηγή:Nεάρχου παράπλους
Σάββατο 4 Φεβρουαρίου 2012
ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ- ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ (συγκριτική θεώρηση)
Μια ιδιαίτερα κατατοπιστική συγκριτική θεώρηση των ποιημάτων του Εγγονόπουλου "Ποίηση 1948" και του Αναγνωστάκη "Στο Νίκο Ε...1949" έγινε σε μια ημερίδα για τη λογοτεχνία της κατεύθυνσης που πραγματοποιήθηκε στη Δ.Δ.Ε Δυτικής Θεσσαλονίκης από την Ελένη Χειμαριού.Μπορείτε να τη δείτε εδώ