Ο ΔΙΟΚΛΗΤΙΑΝΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ

 

Διοικητικές αλλαγές

ü  επιβολή τάξηςàάμεση παρέμβαση στρατού, καλύτερη φύλαξη των συνόρων

ü  μοίρασμα της εξουσίας

--ΔΙΟΚΛΗΤΙΑΝΟΣ   ανατολικό τμήμα  (Αύγουστος) – έδρα η Νικομήδεια της Βιθυνίας / ΓΑΛΕΡΙΟΣ (Καίσαρας)- έδρα το Σίρμιο της Σερβίας

--ΜΑΞΙΜΙΑΝΟΣ   δυτικό τμήμα  (Αύγουστος)- έδρα το Μιλάνο / Κωνστάντιος Χλωρός (Καίσαρας)-έδρα οι Τρεβήροι της Γαλατίας

 

Δημιουργείται η ΤΕΤΡΑΡΧΙΑ με πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας θεωρητικά τη Ρώμη που είναι και η έδρα της Συγκλήτου.

Αλλαγή στο πολίτευμα

ü  μικρές επαρχίες που διοικούν αυτοκρατορικοί υπάλληλοι

ü  διοικητές στρατιωτικοί σε κάθε περιοχή που διαφέρουν από αυτούς  των επαρχιών

συγκέντρωση εξουσιών στον αυτοκράτορα (υιοθέτηση του πρωτοκόλλου των Σασανιδών βασιλέων της Περσίας)

ü  απροσπέλαστος για τους υπηκόους του

ü  διάδημα και πορφύρα στις εμφανίσεις του

ü  προσκύνηση

ü  λατρεία ως θεός

Έτσι η ηγεμονία και ο πρώτος πολίτης του ΟΚΤΑΒΙΑΝΟY μετατρέπονται σε απόλυτη μοναρχία και απόλυτο μονάρχη από τον  ΔΙΟΚΛΗΤΙΑΝΟ

 

ΠΟΛΙΤΙΚΑ - ενότητα 20η

ΕΝΟΤΗΤΑ 20^η  (από το πρωτότυπο)

ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Μετάφραση

Ότι πρέπει, λοιπόν, να θεσπίσουμε νόμους για την παιδεία και ότι αυτήν πρέπει να την κάνουμε ίδια για όλους, είναι φανερό· ποιος λοιπόν θα πρέπει να είναι ο χαρακτήρας αυτής της παιδείας και με ποιον τρόπο πρέπει αυτή να παρέχεται, είναι ανάγκη να μη διαφύγουν της προσοχής μας. Γιατί σήμερα υπάρχουν διαφορετικές απόψεις ως προς το εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Πράγματι, δεν έχουν όλοι τη γνώμη ότι πρέπει να μαθαίνουν οι νέοι τα ίδια, ούτε με στόχο την αρετή ούτε με στόχο την άριστη ζωή ούτε είναι φανερό αν η παιδεία πρέπει να έχει στόχο της περισσότερο την άσκηση και την καλλιέργεια του νου ή τη διαμόρφωση ηθικού χαρακτήρα· αν ξεκινήσουμε από την εκπαίδευση που παρέχεται σήμερα, η έρευνά μας θα βρεθεί αντιμέτωπη με μεγάλη σύγχυση και δεν είναι καθόλου φανερό αν η παιδεία οφείλει να επιδιώκει αυτά που είναι χρήσιμα για τη ζωή ή αυτά που οδηγούν στην αρετή ή αυτά που απλώς προάγουν τη γνώση (γιατί όλες αυτές οι απόψεις έχουν βρει κάποιους υποστηρικτές)· και σχετικά με αυτά που οδηγούν στην αρετή δεν υπάρχει καμιά απολύτως συμφωνία (εξάλλου καταρχάς δεν έχουν όλοι την ίδια ιδέα για την αρετή που τιμούν, ώστε είναι φυσικό να υποστηρίζουν διαφορετικές γνώμες και ως προς την άσκησή της). Είναι λοιπόν φανερό ότι οι νέοι πρέπει να διδάσκονται από τα χρήσιμα τα πιο απαραίτητα· όμως είναι φανερό ότι όχι όλα, δεδομένου ότι οι ασχολίες διακρίνονται σε αυτές που ταιριάζουν σε ελεύθερους ανθρώπους και σε αυτές που δεν ταιριάζουν σε ελεύθερους ανθρώπους και ότι από τα χρήσιμα πράγματα πρέπει να μαθαίνουν όσα δεν θα κάνουν αυτόν που τα μαθαίνει βάναυσο. Και πρέπει να θεωρούμε ότι είναι βάναυση αυτή η ασχολία και αυτή η τέχνη και η μάθηση, που κάνει το σώμα ή το μυαλό των ελεύθερων ανθρώπων ακατάλληλο για την άσκηση και τα έργα της αρετής.

 

 ΤΟ ΑΙΤΗΜΑ ΓΙΑ ΝΟΜΟΘΕΤΗΣΗ ΚΟΙΝΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

«Ὅτι μὲν οὖν νομοθετητέον … ποιητέον, φανερόν·»

1.Τα θέματα της παιδείας πρέπει να ρυθμίζονται νομοθετικά

2.Η παρεχόμενη παιδεία πρέπει να είναι αντικείμενο κρατικής μέριμνας, δηλαδή να έχει δημόσιο χαρακτήρα.

Ο Αριστοτέλης συνδέει την παιδεία με τη διακυβέρνηση της πολιτείας. Η παιδεία είναι λοιπόν πολιτικό θέμα, γιατί επηρεάζει τη συνολική ζωή του κράτους, αλλά και του κάθε πολίτη ξεχωριστά, αφού καθορίζει το παρόν του και προδιαγράφει το μέλλον του.

 

 «νομοθετητέον»: Ο Αριστοτέλης είναι θιασώτης της νομοθετικά κατοχυρωμένης παιδείας. Επικρίνει την απουσία νομοθετικής εκπαιδευτικής μέριμνας και τη δυνατότητα αυτοσχεδιασμού του δασκάλου ή του κηδεμόνα που αναπληρώνουν το κενό της πολιτείας και διδάσκουν ό,τι οι ίδιοι θέλουν στα παιδιά. Η παιδεία για τον Αριστοτέλη πρέπει να είναι με νόμο κοινή για όλους, γιατί έτσι υπηρετούνται η ευδαιμονία και η ενότητα της πόλης, και να μην παρέχεται ιδιωτικά με πρόγραμμα διδασκαλίας που επιλέγουν οι γονείς

 

 «κοινὴν ποιητέον»: Η κοινή παιδεία είναι αίτημα της κοινωνικής και πολιτικής ισότητας των πολιτών, κατά τον Αριστοτέλη. Η κοινή παιδεία είναι αναγκαία για την ενότητα της πόλης και την ευδαιμονία του συνόλου.

1.Με το πρώτο επιχείρημα επικαλείται τον τελικό σκοπό της πόλης, την ευδαιμονία, καθώς μάλιστα ο άνθρωπος ως φύσει πολιτική οντότητα πραγματώνεται στην πόλη. Η επίτευξη της κοινής ευδαιμονίας προϋποθέτει κοινό τρόπο για όλους τους πολίτες, δηλαδή μία και κοινή παιδεία για όλους τους πολίτες και να μην αφήνεται στην ιδιωτική πρωτοβουλία.
2.Με το δεύτερο επιχείρημα ο Αριστοτέλης προβάλλει την πόλη ως όλον, μόριο του οποίου είναι ο κάθε πολίτης. Το μόριο δεν είναι δυνατόν να αποφασίζει για το όλον, αλλά το όλον για το μέρος. Η στόχευση μιας τέτοιας πρότασης δεν είναι η ισοπεδωτική ομοιομορφία των πολιτών, αλλά η πολιτική ενότητα της πόλης χωρίς να αποκλείεται η ατομική διαφορά.

 

«τίς δ’ ἔσται ἡ παιδεία καὶ πῶς χρὴ παιδεύεσθαι, δεῖ μὴ λανθάνειν»

 Δύο ερωτήματα ανακύπτουν αμέσως σχετικά με το:

1.Ποια θα είναι η φύση της εκπαίδευσης «τίς δ’ ἔσται ἡ παιδεία»;

2.Πώς πρέπει να διαπαιδαγωγούνται τα παιδιά «πῶς χρὴ παιδεύεσθαι» και ποια θα είναι τα αντικείμενα διδασκαλίας;

 

 

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΗΣ «ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ» ΥΛΗΣ

 «Νῦν γὰρ ἀμφισβητεῖται περὶ τῶν ἔργων… τῆς ψυχῆς ἦθος»

-αναφέρεται σε διαπιστώσεις για τον χαρακτήρα της παιδείας και το εκπαιδευτικό πρόγραμμα στην εποχή του

 -επισημαίνει τη διαφωνία για τον σκοπό και το περιεχόμενο της παρεχόμενης παιδείας

 

Οι άνθρωποι διαφωνούν για το αν οι νέοι είναι καλό να εκπαιδεύονται με σκοπό την κατάκτηση της αρετής και του άριστου βίου. Σημειώνουμε ότι αρετή και «ευδαιμονία» είναι έννοιες που δεν ταυτίζονται, αλλά συνδέονται πάρα πολύ στενά μεταξύ τους, αφού η αρετή αποτελεί προϋπόθεση της ευδαι­μονίας. Έπειτα, είναι και το θέμα του προσανατολισμού των επιδιώξεων: η εκπαίδευση των νέων θα κατατείνει στην ανάπτυξη της νόησής τους ή στην καλλιέργεια του ήθους τους;

 Έτσι, άλλοι υποστηρίζουν ότι η παιδεία πρέπει να στοχεύει:

·         «πρὸς ἀρετήν»: Η αρετή αναφέρεται και στο καθαρά λογικό μέρος της ψυχής (διανοητικές αρετές) και σε ενέργειες της βούλησης, που ελέγχονται όμως από τη λογική, αλλά γεννιούνται με τον εθισμό (ηθικές αρετές)

·         «πρὸς τὸν βίον τὸν ἄριστον»: ο άριστος βίος συνδέεται με το άριστο πολίτευμα. Άριστη πολιτεία είναι εκείνη που εξασφαλίζει τον «αἱρετώτατον βίον», την άριστη ζωή για το άτομο και το σύνολο. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει ένας και μοναδικός άριστος βίος, αλλά τόσοι όσα και τα πολιτεύματα.

·         πρὸς τὴν διάνοιαν»: άσκηση του νου, μαθητεία του πνεύματος.

 

·        «πρὸς τὸ τῆς ψυχῆς ἦθος»:  η διαμόρφωση ηθικού χαρακτήρα

 

ΤΥΠΟΙ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

«ἔκ τε τῆς ἐμποδὼν… ἄσκησιν αὐτῆς»

Η απουσία νομικού πλαισίου για την εκπαίδευση και ο ιδιωτικός της χαρακτήρας προσανατολίζουν τους ανθρώπους σε ανόμοιες επιλογές παιδείας με πολιτικές βέβαια επιπτώσεις στην ενότητα και στην ευδαιμονία της πόλης. Διακρίνει στην εποχή του και μας παραδίδει τρεις τύπους παιδείας:

α) την ωφελιμιστική παιδεία, η οποία επιδιώκει να αποκτηθούν γνώσεις πρακτικές και χρήσιμες για τη ζωή («τὰ χρήσιμα πρὸς τὸν βίον»)

β) την ηθοπλαστική η οποία επιδιώκει την κατάκτηση της αρετής («τὰ τείνοντα πρὸς ἀρετήν»).

γ) τη «γνωσιοκεντρική / νοησιαρχική, η οποία δίνει προτεραιότητα  σε αυτά που προάγουν τη γνώση («τὰ περιττά»).

Πρέπει εδώ να επισημάνουμε τον επίκαιρο χαρακτήρα του αριστοτελικού εκπαιδευτικού προβληματι­σμού. Πρέπει άραγε τα σχολικά προγράμματα να εφοδιάσουν το νέο άν­θρωπο με πρακτικές γνώσεις για την επιτυχία του στη ζωή; Πρέπει να κα­τατείνουν στην ηθική διάπλασή του και στη σφυρηλάτηση σε αυτόν ενός χρηστού χαρακτήρα; Ή μήπως πρέπει να ικανοποιηθεί η δίψα του για μά­θηση και το δικαίωμα του για μόρφωση; Όσο και αν στη χρησιμοθηρική ε­ποχή μας ο πρώτος σκοπός κερδίζει ολοένα και περισσότερους οπαδούς, οι υπόλοιποι δύο δεν παύουν να έχουν και αυτοί τους υποστηρικτές τους. Η γενική παιδεία και η τεχνική-επαγγελματική εκπαίδευση, σε συνδυασμό με το πάγιο αίτημα για ηθική διαπαιδαγώγηση και, γενικότερα, για ψυχι­κό εξευγενισμό του νέου ανθρώπου, παραμένουν βασικές «προτάσεις» στο χώρο του σύγχρονου σχολείου, οι οποίες τροφοδοτούν γόνιμες συζητήσεις και, κάποτε, προκαλούν έντονες αντιπαραθέσεις. (ΚΑΤΣΙΜΑΝΗΣ)

Η παιδεία στη εποχή του Αριστοτέλη

Τα μαθήματα, λοιπόν, που διδάσκονταν εκείνη την εποχή, τα διακρίνει σε τέσσερεις κλάδους και ήταν:

α) ανάγνωση και γραφή, αντικείμενα τα οποία θεωρούνταν χρήσιμα για τη ζωή («χρήσιμα πρὸς τὸν βίον»),

β) γυμναστική, η οποία συντελούσε στην καλλιέργεια της ανδρείας,

γ) μουσική, η οποία θεωρούνταν και χρήσιμη για τη ζωή και ασκούσε ηθική επίδραση στον άνθρωπο,

δ) μερικές φορές σχέδιο και ζωγραφική, δεξιότητες που θεωρούνταν κι αυτές χρήσιμες για τη ζωή.

Η αριθμητική δεν αναφέρεται, επειδή ίσως στην Αθήνα αυτή διδασκόταν στο σπίτι και όχι στο σχολείο. Κατά τον Παναγή Γ. Λεκατσά με τον όρο «γράμματα» που αναφέρεται στο κείμενο εννοείται όχι μόνον ανάγνωση, γραφή, αλλά και στοιχεία γραμματικής και μαθηματικά.

 

 ΚΥΡΙΑΡΧΟΣ Ο ΗΘΟΠΛΑΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Ο φιλόσοφος, λοιπόν, ακολουθεί τη μέση οδό και υποστηρίζει ότι οι νέοι πρέπει ασφαλώς να μαθαίνουν γνώσεις χρήσιμες για τη ζωή,  αλλά από αυτές μόνο τις αναγκαίες και όσες ταιριάζουν σε ελεύθερους ανθρώπους και όχι τις ευτελείς που ασκούν οι δούλοι, οι οποίες αδρανοποιούν το σώμα και τον νου του ανθρώπου, τον καθιστούν αγροίκο, άξεστο («βάναυσον») και τον απομακρύνουν από την κατάκτηση της αρετής. Ο χαρακτήρας της παιδείας, κατά τον Αριστοτέλη, πρέπει να είναι κυρίως ηθοπλαστικός και να στοχεύει τόσο στη διαμόρφωση του σώματος όσο και του πνεύματος του ελεύθερου ανθρώπου.

Φαίνεται ότι δεν αποδοκιμάζει απολύτως καμιά διάσταση γνώσης (χρήσιμη, αναγκαία, επιστημονική και ηθοπλαστική), απορρίπτει όμως τη μονοδιάστατα παρεχόμενη γνώση και μάλιστα την πρακτικά / επαγγελματικά προσανατολισμένη. Προβάλλει ένα πρότυπο γνώσης που συνθέτει τη χρησιμότητα, την αναγκαιότητα, την επιστημονική αλήθεια με κυρίαρχο τον ηθοπλαστικό προσανατολισμό. Στο παιδευτικό πρόγραμμα του Αριστοτέλη έχει θέση και το χρήσιμο και η ελεύθερη απασχόληση και η επιστημοσύνη, αποκλείεται όμως ό,τι θα έθιζε τον νέο στην ευτέλεια και την ποταπότητα (βάναυσον ἔργον).

Η λέξη «βάναυσος» (=αγροίκος, άξεστος) χαρακτήριζε τις κατασκευαστικές τέχνες και τις χει­ρωνακτικές εργασίες και είναι φορτισμένη με τις αρνητικές υποδηλώσεις της καταισχύνης και της περιφρόνησης. Οι βάναυσες τέχνες θεωρούνταν ταυτόχρονα και «ανελεύθερες», επειδή ασκούνταν από δούλους, άρα κρί­νονταν ασυμβίβαστες με την κοινωνική υπόσταση και το ήθος ενός ελευ­θέρου ανθρώπου.

 Για τα ερμηνευτικά σχόλια  πολύτιμα ήταν τα βοηθήματα:

1.ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ «ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ» εκδόσεις Gutenberg
2.Κ.Ν.ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ «ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ» εκδόσεις Πατάκη
3.ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΚΑΤΣΙΜΑΝΗΣ «ΠΛΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ» εκδόσεις Gutenberg
4.ΤΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΒΟΗΘΗΜΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Η ομιλία του Ελύτη στους Έλληνες της Στοκχόλμης μετά το Νόμπελ Λογοτεχνίας

Το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων παρουσίασε ένα ανέκδοτο κείμενο του ποιητή, από ομιλία του στους Έλληνες μετανάστες στη Στοκχόλμη. Η ομιλία του ποιητή έγινε τον Νοέμβριο του 1979, μετά την τελετή απονομής του βραβείου Νόμπελ της Σουηδικής Ακαδημίας για το έργο του.

Η ομιλία μεταφέρεται αυτούσια με την επισήμανση του Ελύτη «ότι η γλώσσα είναι ένας φορέας ήθους που, αν δεν τον υπακούσεις, θα τιμωρηθείς».

 «Αγαπητοί φίλοι και συμπατριώτες,

περίμενα πρώτα να τελειώσουν οι επίσημες γιορτές που προβλέπει η “Εβδομάδα Νόμπελ” και ύστερα να ’ρθω σ’ επαφή μαζί σας. Το έκανα γιατί ήθελα να νιώθω ξένοιαστος και ξεκούραστος.

Ξεκούραστος βέβαια δεν είμαι. Χρειάστηκε να βάλλω τα δυνατά μου για να τα βγάλω πέρα με τις απαιτήσεις της δημοσιότητας, τις συνεντεύξεις και τις τηλεοράσεις. Αλλά ένιωθα κάθε στιγμή ότι δεν εκπροσωπούσα το ταπεινό μου άτομο αλλά ολόκληρη τη χώρα μου. Κι έπρεπε να την βγάλω ασπροπρόσωπη. Δεν ξέρω αν το κατάφερα. Δεν είμαι καμωμένος για τέτοια. Για τιμές και για δόξες. Τη ζωή μου την πέρασα κλεισμένος μέσα σε 50 τετραγωνικά (μέτρα), παλεύοντας με τη γλώσσα. Επειδή αυτό είναι στο βάθος ή ποίηση: μια πάλη συνεχής με τη γλώσσα. Τη γλώσσα την ελληνική που είναι η πιο παλιά και η πιο πλούσια γλώσσα του κόσμου

Ό,τι και να πει ένας ποιητής, μικρό ή μεγάλο, σημαντικό ή ασήμαντο, δεν φέρνει αποτέλεσμα, θέλω να πω δεν γίνεται ποίηση αν δεν περάσει από την κρησάρα της γλώσσας, αν δεν φτάσει στην όσο γίνεται πιο τέλεια έκφραση. Ακόμα και οι πιο μεγάλες ιδέες, οι πιο ευγενικές, οι πιο επαναστατικές, παραμένουν σκέτα άρθρα εάν δεν καταφέρει ο τεχνίτης να ταιριάσει σωστά τα λόγια του. Μόνον τότε μπορεί ένας στίχος να φτάσει στα χείλια των πολλών, να γίνει κτήμα τους. Μόνον τότε μπορεί να ’ρθει και ο συνθέτης να βάλει μουσική, να γίνουν οι στίχοι τραγούδι. Και για ένα τραγούδι ζούμε, στο βάθος, όλοι μας. Το τραγούδι που λέει τους καημούς και τους πόθους του καθενός μας. Τόσο είναι αλήθεια ότι το μεγαλείο και η ταπεινοσύνη πάνε μαζί, ταιριάζουν.

Ταπεινά εργάστηκα σ’ όλη μου τη ζωή. Και η μόνη ανταμοιβή που γνώρισα πριν από τη σημερινή, ήταν ν’ ακούσω τους συμπατριώτες μου να με τραγουδούν. Να τραγουδούν το ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ που μου χρειάστηκε τεσσάρων χρόνων μοναξιά και αδιάπτωτη προσπάθεια, για να το τελειώσω. Δεν το λέω για να περηφανευτώ. Δεν έρχομαι σήμερα για να σας κάνω τον σπουδαίο. Κανείς δεν είναι σπουδαίος από εμάς. Από εμάς, άλλος κάνει τη δουλειά του σωστά κι άλλος δεν την κάνει. Αυτό είναι όλο. Όμως θέλω να μάθετε, όπως το έμαθα κι εγώ στα 68 μου χρόνια: μόνον αν κάνεις σωστά τη δουλειά σου, ο κόπος δεν θα πάει χαμένος.

Ξέρω, μαντεύω, ότι πολλοί από εσάς περίμεναν άλλα πράγματα από εμένα. Τους ζητώ συγνώμη που δεν θα τους ικανοποιήσω. Αν είχα το ταλέντο του ομιλητή, του δάσκαλου, του ηγέτη, θα είχα ίσως αφιερωθεί στην πολιτική. Τώρα δεν είμαι παρά ένας γραφιάς που πιστεύει σε ορισμένα πράγματα. Κι αυτά τα πράγματα θέλει να τα γνωρίσει και στους άλλους, να τα βγάλει από μέσα του, να τα κάνει έργο.

 

Εμένα μου έλαχε ν’ αγαπήσω τον τόπο μου όπως τον αγαπάτε κι εσείς. Να τι είναι που μας ενώνει απόψε όλους εδώ πέρα. Η αγάπη μας για την Ελλάδα. Βέβαια, υπάρχουν πολλοί τρόποι ν’ αγαπά ένας λαός τη χώρα του. Αλλά για τον ποιητή, πιστεύω, υπάρχει μόνον ένας: ν’ ανήκει σ’ ολόκληρο το λαό του. Πάνω από τις διαιρέσεις και τις διχόνοιες, ο ποιητής να στέκει και ν’ αγαπά όλον τον λαό του, ν’ ανήκει, το ξαναλέω, σ’ όλο τον λαό του. Δεν γίνεται αλλιώς. Η πατρίδα είναι μία. Ο καθένας στον τομέα του ας έρθει και ας κάνει κάτι, όπως αυτός το νομίζει καλύτερα.

 

Όμως ο πνευματικός άνθρωπος βλέπει το σύνολο. Θέλω να πιστεύω πως ίσως κι ο ξενιτεμένος, το ίδιο. Για εμάς η Ελλάδα είναι αυτές οι στεριές οι καμένες στον ήλιο κι αυτά τα γαλάζια πέλαγα με τους αφρούς των κυμάτων. Είναι οι μελαχρινές ή καστανόξανθες κοπέλες, είναι τ’ άσπρα σπιτάκια τ’ ασβεστωμένα και τα ταβερνάκια και τα τραγούδια τις νύχτες με το φεγγάρι πλάι στην ακροθαλασσιά ή κάτω από κάποιο πλατάνι. Είναι οι πατεράδες μας κι οι παππούδες μας με το τουφέκι στο χέρι, αυτοί που λευτερώσανε την πατρίδα μας και πιο πίσω, πιο παλιά, όλοι μας οι πρόγονοι που κι αυτοί ένα μονάχα είχανε στο νου τους -όπως κι εμείς σήμερα: τον αγώνα για τη λευτεριά.

Είπε ένας Γάλλος ποιητής, ο Ρεμπώ, πως η πράξη για τον ποιητή είναι ο λόγος του. Κι είχε δίκιο. Αυτό έκανε ο Σολωμός, που για να γράψει το αθάνατο ποίημα του “‘Ελεύθεροι Πολιορκημένοι”, έσωσε και παράδωσε στη φυλετική μας μνήμη το Μεσολόγγι και τους αγώνες του. Αυτό έκαναν ο Παλαμάς, ο Σικελιανός, ο Σεφέρης. Στα φτωχά μου μέτρα το ίδιο πάσχισα να κάνω κι εγώ. Πάσχισα να κλείσω μέσα στην ψυχή μου, την ψυχή όλου του ελληνικού λαού. Να δω πόσο μοιάζανε όλοι οι αγώνες του, από την αρχαία εποχή ίσαμε σήμερα, για το δίκιο και για τη λευτεριά. Κι αυτό θα κάνω όσα χρόνια μου δώσει ο Θεός να ζήσω. Αυτή είναι η πράξη μου. Και το γεγονός ότι έφτασαν να την αναγνωρίσουν οι ξένοι, είναι μια νίκη. Όχι δική μου νίκη. Δική σας. Γι’ αυτό σας ευχαριστώ. Κι αν μου το συγχωρείτε να σας δώσω μια γνώμη - ακούστε την: όσο καλά κι αν ζείτε σ’ αυτή τη φιλόξενη, την ευγενική χώρα, όσο κι αν νιώθετε καλά και στεριώνετε, και κάνετε οικογένεια - μην ξεχνάτε την πατρίδα μας, και προ παντός, τη γλώσσα μας. Πρέπει να ‘σαστε περήφανοι, να ‘μαστε όλοι περήφανοι, εμείς και τα παιδιά μας για τη γλώσσα μας.

Είμαστε οι μόνοι σ’ ολόκληρη την Ευρώπη που έχουμε το προνόμιο να λέμε τον ουρανό “ουρανό” και τη θάλασσα “θάλασσα” όπως την έλεγαν ο Όμηρος και ο Πλάτωνας πριν δυόμισι χιλιάδες χρόνια. Δεν είναι λίγο αυτό. Η γλώσσα δεν είναι μόνον ένα μέσον επικοινωνίας. Κουβαλάει την ψυχή του λαού μας κι όλη του την ιστορία και όλη του την ευγένεια. Χαίρομαι κι αυτή τη στιγμή που σας μιλάω σ’ αυτή τη γλώσσα και σας χαιρετώ σας αποχαιρετώ μάλλον, αφού η στιγμή έφτασε να φύγω.

Όμως ένα κομμάτι της ψυχής μου σας το αφήνω μαζί μ’ ένα μεγάλο ευχαριστώ που με ακούσατε. Μακάρι να μπορούσε να σας μείνει, να το κρατήσετε, σαν ένα μικρό φυλαχτό από την πατρίδα».

Πηγή: fourtounis.gr  http://antikleidi.wordpress.com

 

ΟΙ ΔΙΑΔΟΧΟΙ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

Από το 14.μ.Χ εως το 2^ο αιώνα μ.Χ κυβερνούν τη Ρώμη 3 δυναστείες αυτοκρατόρων (κριτήρια συγγενικοί δεσμοί και περιοχή καταγωγής)

ü  ΙΟΥΛΙΟ-ΚΛΑΥΔΙΑΝΗ à δεσμοί αίματος ή μέσω υιοθεσίας με τον Αύγουστο και καταγωγή από τη Ρώμη

ü  ΦΛΑΒΙΟΙàιδρυτής της ο αυτοκράτορας Βεσπασιανός, καταγωγή από ιταλικές πόλεις, «αστοί».

ü  ΑΝΤΩΝΙΝΟΙàαπό τις ρωμαϊκές επαρχίες, ύψιστη ακμή του κράτους

Διοίκηση και δίκαιο

Ø  Συγκεντρωτισμός

Ø  Μείωση πρωταγωνιστικού ρόλου της Ρώμης έναντι των κατακτημένων περιοχών

Λόγοι: --αξιωματούχοι από τις επαρχίες συμμετέχουν στη Σύγκλητο

              --Παραχώρηση δικαιώματος του Ρωμαίου πολίτη σε πολλούς     κατοίκους επαρχιακών πόλεων.

               --ανάδειξη επαρχιωτών αυτοκρατόρων, αποδεκτή η ρωμαϊκή διοίκηση από γηγενείς πληθυσμούς

               --ίδρυση αποικιών και εγκατάσταση ρωμαίων στρατιωτών

 

Το δικαίωμα του Ρωμαίου πολίτη παραχωρήθηκε σταδιακά σε όλους τους κατοίκους ενσωματώνοντάς τους στο ρωμαϊκό κράτος

1. Αρχικά, Ρωμαίοι πολίτες ήταν μόνο οι κάτοικοι της Ρώμης

2. Κατά τη διάρκεια του Συμμαχικού πολέμου, απέκτησαν το δικαίωμα του Ρωμαίου πολίτη όλοι οι κάτοικοι της Ιταλίας (89 π.Χ.)

3. Με το διάταγμα του Καρακάλλα (212μ.Χ.), όλοι οι ελεύθεροι κάτοικοι της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας αναγνωρίζονται ως Ρωμαίοι πολίτες.

 

Ø  Επίδραση του ρωμαϊκού πολιτισμού στη Δύση

Ø  Συνθήκες άνεσης και ευημερίας λόγω οργάνωσης, οδικού δικτύου και άμυνας

Ø  Περιορισμός στρατιωτικών συγκρούσεων μόνο σε ιταλική χερσόνησο

Ø  PAX ROMANA

Ø  Ρωμαϊκό δίκαιοà συμπλήρωση και επέκταση της Δωδεκαδέλτου, υπόψη τα ήθη και οι συνήθειες των υπηκόων, οι φιλοσοφικές ιδέες των Ελλήνων και η χριστιανική ηθική

Ø  Η τροποποίηση και η πολυπλοκότητα της  Δωδεκαδέλτου οδηγούν στην ανάγκη ύπαρξης νομοδιδασκάλων, για να ερμηνεύουν τους νόμους

ACSTAC! Και τα δημόσια σχολεία μπορούν...

Το σχολείο μας συμμετείχε πέρυσι, όπως και φέτος, στο συνέδριο που οργανώνει το κολλέγιο "Ανατόλια"της Θεσσαλονίκης, με την ονομασία ACSTAC. Πριν λίγες εβδομάδες δημοσιεύτηκαν τα πρακτικά του 2013 και σε έναν τόμο 866 συνολικά σελίδων η εργασία που εκπονήσαμε μαζί με το συνάδελφο Ν. Κυριαζόπουλο βρίσκεται πρώτη στη σειρά. Τυχαίο! Δε νομίζω...

Καντε κλικ στο link "Τα πρακτικά των εργασιών στην ελληνική γλώσσα"

H φετινή εργασία με θέμα σχετικό με την αστροφυσική πήρε το α΄βραβείο ανάμεσα σε 43 άλλες.

ΠΟΛΙΤΙΚΑ - ενότητα 19η

ΕΝΟΤΗΤΑ 19^η (από μετάφραση)

«ΕΙΔΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ»

 

ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΙΔΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Είδος και βασικά χαρακτηριστικά	Διευκρινίσεις
Πρώτο είδος: δημοκρατία θεμε­λιωμένη στην ισότητα	Απόλυτη ισότητα μεταξύ πτωχών και πλου­σίων
Δεύτερο είδος: δημοκρατία με βάση τα περιουσιακά στοιχεία	α) Τα περιουσιακά στοιχεία δεν είναι υψη­λά, β) Όποιος αποκτά περιουσιακά στοι­χεία, καταλαμβάνει αξιώματα. Όποιος χά­σει τα περιουσιακά στοιχεία του, δεν έχει αυτή τη δυνατότητα
Τρίτο είδος: καταλαμβάνουν αξιώματα όσοι δεν έχουν κάποιο κώλυμα	Υπέρτατη εξουσία είναι ο νόμος
Τέταρτο είδος: καταλαμβάνουν αξιώματα όλοι όσοι είναι πολίτες	Υπέρτατη εξουσία είναι ο νόμος
Πέμπτο είδος: ισχύουν όλα τα προηγούμενα	Οι αποφάσεις λαμβάνονται με ψηφίσματα και οι δημαγωγοί κυριαρχούν

(ΚΑΤΣΙΜΑΝΗΣ)

 

1^ο  είδος: πλούσιοι και φτωχοί παρουσιάζουν ι­σόρροπη δύναμη και επιρροή. Αυτό το πολίτευμα έ­χει εξουδετερώσει τις κεντρόφυγες δυνάμεις και τους παράγοντες εσωτε­ρικής αποσταθεροποίησης, καθώς όλοι οι πολίτες συμμετέχουν με τον ίδιο τρόπο στη διακυβέρνηση της πόλης με αποτέλεσμα καμιά από τις δύο πλευρές να μην κυριαρχεί πάνω στην άλλη και να μη την καταπιέζει.

 2ο είδος: το δικαίωμα ανάληψης αξιωμάτων έχουν όσοι διαθέτουν έστω και μια μικρή περιουσία. Καθορίζεται ένα χαμηλό όριο περιουσίας, το οποίο, αν δεν υπάρχει, αφαιρείται το δικαίωμα ανάληψης αξιωμάτων Σε άλλο χωρίο των «Πολιτικών» ο Αριστοτέλης χαρακτηρίζει το κριτήριο της περιουσίας ολιγαρχικό, αφού μόνο οι «ὀλίγοι» διέθεταν μεγάλες περιουσίες και επεδίωκαν τιμές και αξιώματα. Εφόσον όμως το προβλεπόμενο όριο περιουσίας είναι χαμηλό δεν θεωρείται αντιδημοκρατικό.

 3o είδος: αξιώματα μπορούν να αναλάβουν όσοι δεν έχουν κάποιο νομικό κώλυμα, δεν είναι υπόλογοι για κάτι. Υπέρτατη όμως αρχή είναι ο νόμος, ο οποίος καθορίζει τη λειτουργία του πολιτεύματος και τη δικαιοδοσία πολιτικής αρχής

4o είδος: Προϋπόθεση για την ανάληψη των αξιωμάτων αποτελεί να έχει κανείς την ιδιότητα του πολίτη, χωρίς να ελέγχονται νομικά κωλύματα. Και σε αυτή την περίπτωση όμως κυρίαρχος είναι ο νόμος.

 

5o είδος: αποτελεί τη χειρότερη μορφή δημοκρατίας, αφού ισχύουν όλα τα παραπάνω, υπέρτατη αρχή όμως δεν είναι ο νόμος, αλλά ο λαός που κυβερνά με τα ψηφίσματα. Η αιτία της εκτροπής οφείλεται στους δημαγωγούς, oι οποίοι οδη­γούν το λαό στην παραβίαση των νόμων μέσα από τη διαδικασία των ψη­φισμάτων.

Τόσο το πρόβλημα της ασάφειας των ψηφισμάτων, όσο και το πρόβλημα της εμφάνισης των δημαγωγών απορρέει κυρίως από τον άμεσο χαρακτήρα της αθηναϊκής δημοκρατίας που, λόγω της συμμετοχής χιλιάδων πολιτών με διαφορές στην καλλιέργεια, στις ικανότητες, στην πολιτική ωριμότητα κατά την άσκηση της εξουσίας, επέτρεπε με την ελάχιστη χαλάρωση των πολιτικών ηθών, την εμφάνιση πολιτικών δυσλειτουργιών.

 

Σχέση νόμου- λαού

Για να μπορέσει να λειτουργήσει σωστά ένα δημοκρατικό πολίτευμα, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να κυριαρχούν οι νόμοι.

·         Αν οι νόμοι έχουν θεσπιστεί με σωστές διαδικασίες, που απαιτούν τη συμμετοχή του συνόλου των πολιτών,

·          αν εφαρμόζονται από όλους τους πολίτες και δεν αλλάζουν σύμφωνα με τις περιστάσεις ή τα συμφέροντα κάποιων ισχυρών ή της πλειοψηφίας, η οποία μπορεί να παραπλανηθεί από επιτήδειους πολιτικούς,

 τότε 1)διασφαλίζεται η δημοκρατία, 2)κατοχυρώνονται τα δικαιώματα του πολίτη και οριοθετούνται οι υποχρεώσεις του 3)επικρατεί η δικαιοσύνη που προστατεύει το σύνολο των πολιτών.

 Μέσα σε τέτοιες επομένως συνθήκες δεν υπάρχουν περιθώρια να κάνουν την εμφάνισή τους οι δημαγωγοί.

  Για τα ερμηνευτικά σχόλια  πολύτιμα ήταν τα βοηθήματα:
1.ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ «ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ» εκδόσεις Gutenberg
2.Κ.Ν.ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ «ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ» εκδόσεις Πατάκη
3.ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΚΑΤΣΙΜΑΝΗΣ «ΠΛΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ» εκδόσεις Gutenberg
4.ΤΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΒΟΗΘΗΜΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ