ΤΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ

Τα συνηθέστερα είδη που ζητούνται, είναι:
1.Άρθρο
2.Ομιλία - Εισήγηση
3.Επιστολή
4. Δοκίμιο αποδεικτικό ή στοχαστικό (σπανιότερα)

 

1.ΆΡΘΡΟ
Τίτλος: Πρέπει να είναι περιεκτικός, σύντομος, μπορεί να είναι χιουμοριστικός ή και ειρωνικός, συνήθως ονοματικός. π. χ « Οι επιπτώσεις του υλικού ευδαιμονισμού».

Περιεχόμενο: Αφορμάται από ένα επίκαιρο γεγονός, πραγματικό ή πλαστό, για το οποίο ο αρθρογράφος εκφράζει απόψεις και κάνει σχόλια, με παράθεση επιχειρημάτων που στηρίζονται σε διάφορα είδη τεκμηρίων.

Γλώσσα: Αναφορική (δηλαδή κυριολεκτική) λειτουργία της γλώσσας, γ΄ενικό – γ’ πληθυντικό ή και α΄πληθυντικό πρόσωπο.

Ύφος: Απρόσωπο και αντικειμενικό. Όταν γράφουμε άρθρο για τη σχολική εφημερίδα ή το σχολικό περιοδικό, μπορεί να έχει κάποια αμεσότητα.

Τρόποι πειθούς: Κυριαρχεί η επίκληση στη λογική, χωρίς να αποκλείεται η παρουσία και άλλων τρόπων.

 Παράδειγμα «Στην τάξη σας διαβάζετε το κείμενο που σας δόθηκε και     συμφωνείτε ότι ο Σαρτόρι υπερβάλλει. Να γράψετε ένα κείμενο (άρθρο) που να μην υπερβαίνει τις 350 λέξεις για τη σχολική σας εφημερίδα, στο οποίο να υποστηρίξετε την άποψη ότι η τηλεόραση έχει και θετικές πλευρές και ότι οι συνέπειες που φοβάται ο συγγραφέας θα μπορούσαν να αποφευχθούν»

 

2.ΟΜΙΛΙΑ
Προσφώνηση: Αγαπητοί συμμαθητές, Αγαπητοί καθηγητές, Αξιότιμοι σύνεδροι, Κυρίες και κύριοι κ. ά., ανάλογα με την περίσταση.

Πρόλογος: Αφορμή εκφώνησης της ομιλίας – Καλό είναι να δηλώνεται η ιδιότητα του ομιλητή – Να αποσαφηνίζεται το θέμα και η θέση (π.χ. Αξιοποιώντας την ευκαιρία που μου δίνεται να μιλήσω στην εκδήλωση, ως εκπρόσωπος του 15μελους συμβουλίου του σχολείου μου, θα ήθελα να εκφράσω τις απόψεις μου σχετικά με τις πολλαπλές δυνατότητες αλλά και τους επικείμενους κινδύνους από τη χρήση του Διαδικτύου στην εκπαίδευση.

Κύριο θέμα: Αναπτύσσουμε τις θέσεις μας με παράθεση επιχειρημάτων τα οποία διατυπώνουμε με ζωντανό και επικοινωνιακό ύφος, ώστε να αναδεικνύεται η προφορικότητα του λόγου.

Στοιχεία προφορικότητας:
• οι αποστροφές στο κοινό με φράσεις: «όπως όλοι γνωρίζετε…, νομίζω ότι όλοι θα συμφωνούσατε αν…., ποιος από μας δεν είναι σε θέση να γνωρίζει…..
• η χρήση του α’ ή β’ προσώπου (π.χ Νομίζω ότι είναι αναγκαίο να τονίσω, όλοι νομίζω θα συμφωνούσατε…)
• Η διατύπωση (και όχι η κατάχρηση) ρητορικών ή απλών ερωτημάτων.

Επίλογος: Ολοκληρώνοντας την παρουσίασή μας τονίζουμε κάποιο σημείο που το θεωρούμε σημαντικό και εξάγουμε κάποιο συμπέρασμα.

Αποφώνηση: Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας, Σας ευχαριστώ ….

 Παράδειγμα «Υποθέστε ότι συμμετέχετε στη Βουλή των Εφήβων, εκπροσωπώντας το σχολείο σας. Να συνθέσετε ένα λόγο – ομιλία που θα εκφωνήσετε στους συναδέλφους σας με θέμα τη σημασία του εθελοντισμού στην εποχή μας (400 περίπου λέξεις)».

 

3.ΕΙΣΗΓΗΣΗ (ΠΡΟΣΧΕΔΙΑΣΜΕΝΟΣ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ)

Π.χ. Σε συνέδριο, συνέλευση, εκδήλωση, Δημοτικό συμβούλιο κ.λπ.

Προσφώνηση: «κύριοι Σύνεδροι», «Κυρίες και κύριοι»κ.λπ.

Γλώσσα: αναφορική λειτουργία. Χρήση, κατά βάση του γ΄ προσώπου στο μεγαλύτερο μέρος της εισήγησης, για να αποδοθεί με αντικειμενικό τρόπο το σοβαρό περιεχόμενό της και να μην αποβεί μια συναισθηματικού τύπου επικοινωνία. Επειδή η εισήγηση γράφεται, για να διαβαστεί σε ακροατήριο, πρέπει, μετά την προσφώνηση, να ξεκινήσουμε χρησιμοποιώντας το α΄ ενικό και το β΄ πληθυντικό πρόσωπο.

Ύφος: σοβαρό, επίσημο.

Αποφώνηση: «Σας ευχαριστώ που με ακούσατε»

 Παράδειγμα «Ως μέλος του δεκαπενταμελούς συμβουλίου του Λυκείου σου εκπροσωπείς τους συμμαθητές σου σε μια εκδήλωση της περιοχής σου που έχει ως θέμα το φυσικό περιβάλλον και την ποιότητα ζωής. Να διαμορφώσεις μια εισήγηση με την οποία θα παρουσιάσεις τις επιπτώσεις της υπερκατανάλωσης στον άνθρωπο και το φυσικό περιβάλλον προτείνοντας και τρόπους αντιμετώπισής του».

 

4.ΕΠΙΣΤΟΛΗ
Εξωτερικά γνωρίσματα: Πάνω δεξιά σημειώνουμε τόπο και ημερομηνία.

Προσφώνηση: Η κλητική προσφώνηση μπορεί να είναι επίσημη (π.χ Αξιότιμε κύριε υπουργέ, Κύριε Δήμαρχε) ή φιλική (π.χ Αγαπητέ/ή φίλε/η) ανάλογα με το είδος της επιστολής που ζητείται.

Πρόλογος: Καλό είναι να είναι ευδιάκριτα τρία σημεία: α) η αφόρμηση, β) η ιδιότητα του επιστολογράφου και γ) η πρόθεση του (π.χ Με αφορμή το δημόσιο διάλογο για το λεγόμενο «ψηφιακό σχολείο», ως μέλη του δεκαπενταμελούς συμβουλίου του σχολείου μας, θα θέλαμε να καταθέσουμε την άποψή μας σχετικά με το θέμα, ώστε να αναδειχθούν όλες οι α πτυχές του).

Κύριο θέμα: Τεκμηριωμένη έκθεση επιχειρημάτων και θέσεων-προτάσεων με ισόρροπη επίκληση στη λογική και το συναίσθημα. Ανατροφοδότηση στη προσφώνησή μας (π.χ Κύριε υπουργέ), έκθεση των θέσεων μας με χρήση αναφορικής (κυριολεκτικής) γλώσσας και α’ ή β΄ προσώπου.

Επίλογος: Ανακεφαλαιώνουμε και προβάλλουμε την κύρια πρότασή μας ή πυκνώνουμε τις περισσότερες μας προτάσεις, ώστε να κλείσουμε προτρέποντας τον αποδέκτη της επιστολής να αναλάβει δράση και να ανταποκριθεί στα αιτήματά μας –προτάσεις μας.

Αποφώνηση: Επίσημη ή φιλική ανάλογα με τον αποδέκτη της επιστολής (π.χ Με τιμή, Με εκτίμηση, Με ανυπόκριτο/ειλικρινή σεβασμό-Φιλικά).

Ύφος: Οικείο και φιλικό αν απευθύνεται σε φίλο μας , επίσημο, σοβαρό ακόμη και καταγγελτικό, αν το απαιτεί το θέμα. (π.χ Σε μία επιστολή να καταδικάσετε την απόφαση…..)

Παράδειγμα «Τώρα που έφτασε η στιγμή της αποφοίτησής σας από το Λύκειο, αξιοποιώντας τις εμπειρίες της σχολικής σας ζωής, να γράψετε μια επιστολή προς τον Υπουργό Παιδείας, στην οποία θα διατυπώνατε τεκμηριωμένα τις απόψεις σας για τις αλλαγές που θα θέλατε να γίνουν στο σχολείο, προκειμένου αυτό να ανταποκρίνεται αποτελεσματικότερα στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας» (350-400 λέξεις).