Δημιουργική γραφή και ποίηση

Πρόκειται για τη δημιουργική δουλειά που έγινε φέτος - για τρίτη συνεχόμενη χρονιά - στο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ που λειτουργεί στο σχολείο μου

δγ 2016 e-book by ang.tanidou

Πανελλαδικές 2016-Λατινικά ανθρωπιστικού προσανατολισμού

Για καλά προετοιμασμένους μαθητές ήταν τα σημερινά θέματα των Πανελλαδικών στα Λατινικά για όσους έδιναν με το νέο σύστημα. Και η γραμματική και το συντακτικό κάλυπταν σχεδόν το σύνολο της ύλης. Τα θέματα μπορείτε να δείτε εδώ

Προτεινόμενο διαγώνισμα στον Ξενοφώντα

Για να τεστάρετε τις γνώσεις σας πριν τις εξετάσεις

KEIMENO

Tοιούτων δὲ ὄντων Θηραμένης εἶπεν ἐν ἐκκλησίᾳ ὅτι εἰ βούλονται αὐτὸν πέμψαι παρὰ Λύσανδρον, εἰδὼς ἥξει Λακεδαιμονίους πότερον ἐξανδραποδίσασθαι τὴν πόλιν βουλόμενοι ἀντέχουσι περὶ τῶν τειχῶν ἢ πίστεως ἕνεκα. πεμφθεὶς δὲ διέτριβε παρὰ Λυσάνδρῳ τρεῖς μῆνας καὶ πλείω, ἐπιτηρῶν ὁπότε Ἀθηναῖοι ἔμελλον διὰ τὸ ἐπιλελοιπέναι τὸν σῖτον ἅπαντα

ὅ τι τις λέγοι ὁμολογήσειν. [2.2.17] ἐπεὶ δὲ ἧκε τετάρτῳ μηνί, ἀπήγγειλεν ἐν ἐκκλησίᾳ ὅτι αὐτὸν Λύσανδρος τέως μὲν κατέχοι, εἶτα κελεύοι εἰς Λακεδαίμονα ἰέναι· οὐ γὰρ εἶναι κύριος ὧν ἐρωτῷτο ὑπ’ αὐτοῦ, ἀλλὰ τοὺς ἐφόρους. μετὰ ταῦτα ᾑρέθη πρεσβευτὴς εἰς Λακεδαίμονα αὐτοκράτωρ δέκατος αὐτός. [2.2.18] Λύσανδρος δὲ τοῖς ἐφόροις ἔπεμψεν ἀγγελοῦντα μετ’ ἄλλων Λακεδαιμονίων Ἀριστοτέλην, φυγάδα Ἀθηναῖον ὄντα, ὅτι ἀποκρίναιτο Θηραμένει ἐκείνους κυρίους εἶναι εἰρήνης καὶ πολέμου. 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α. Να μεταφράσετε από το κείμενο  το τμήμα “ἐπεὶ δὲ ἧκε …πολέμου” 

                                                                                  (μονάδες 30)

Β1.Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις με την ένδειξη ΣΩΣΤΟ(Σ) ή ΛΑΘΟΣ(Λ)

    α. Ο Θηραμένης έμεινε κοντά στο Λύσανδρο τέσσερις μήνες περίπου.

    β.  Ο Θηραμένης περίμενε να τελειώσουν τα τρόφιμα των Αθηναίων.

    γ.  Ο Θηραμένης προθυμοποιήθηκε  να πάει στο Λύσανδρο για  να  ζητήσει βοήθεια.

    δ.  Ο Θηραμένης εκλέχτηκε από τους Αθηναίους στρατηγός.

    ε. Ο Λύσανδρος έστειλε στους εφόρους έναν  Αθηναίο φυγά, τον Αριστοτέλη.

                                                                                                                  (μονάδες 10)

Β2. Σε ποια σημεία του κειμένου φαίνεται η υστερόβουλη στάση του Θηραμένη απέναντι στην πατρίδα του.                                                                  

(μονάδες10)

Γ 1.Να αντιστοιχίσετε τα στοιχεία της στήλης Α με αυτά της στήλης Β.

α	β
1.Ηρόδοτος	α. Ελληνικά
2.Θουκυδίδης	β. λογογράφοι
3.Ξενοφώντας	γ. δημηγορίες
4.Περικλής	δ. πατέρας της ιστορίας
5.Εκαταίος Μιλήσιος	ε. θάνατος στο λοιμό του 429 π.Χ

                                                                                                                   (μονάδες2,5)

Γ2. Ορίστε με συντομία τον όρο δημηγορίες.                                                        

  (μονάδες 2,5)

Γ3. Το σύστημα χρονολόγησης κατά το Θουκυδίδη.                                            

 (μονάδες 5)

Δ. Να γράψετε τους τύπους που σας ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

         1 πέμψαι--- β ενικό οριστικής παρακειμένου

         2 εἶπεν---  β ενικό προστακτικής αορίστου β

         3 διέτριβε--- α πληθυντικό οριστικής αορίστου

         4 τούς ἐφόρους ---κλητική ενικού

         5 τειχῶν --- ονομαστική πληθυντικού

         6 κατέχει---α ενικό οριστικής μέλλοντα

         7 αὐτοκράτωρ ---δοτική πληθυντικού

         8 πρεσβευτής--- ονομαστική πληθυντικού

         9 ἀγγελοῦντα ---α ενικό υποτακτικής αορίστου

        10 πίστεως--- δοτική ενικού

                                                                                                       (μονάδες 10)

Ε1.Να αναγνωρίσετε συντακτικά το είδος της δευτερεύουσας πρότασης “ ὅτι Λύσανδρος τέως μέν κατέχοι” και να επισημάνετε τον τρόπο εισαγωγής και εκφοράς, καθώς και την συντακτική της λειτουργία.

                                                                                                       (μονάδες 2,5)

 Ε2.Να αναγνωρίσετε τον υποθετικό λόγο «εἰ βούλονται…, εἰδὼς ἥξει»

                                                                                                       (μονάδες 2,5)

 Ε3.Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση, για να προσδιορίσετε τη συντακτική λειτουργία των παρακάτω λέξεων

πεμφθείς---χρονική μετοχή/ αιτιολογική μετοχή

διά τό ἐπιλελοιπέναι  ---εμπρόθετος προσδιορισμός της αιτίας/ εμπρόθετος προσδιορισμός του σκοπού

ὑπ’ αὐτοῦ ---εμπρόθετος προσδιορισμός του τόπου/ εμπρόθετος προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου

 ὁμολογήσειν ---ειδικό απαρέμφατο/ τελικό απαρέμφατο

 πρεσβευτής---κατηγορούμενο/ παράθεση

                                                                                                       (μονάδες 5)

ΣΤ. Για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις να βρείτε στο αρχαίο κείμενο μία ετυμολογικά συγγενή: 

εκπομπή,προαιρετικός,λόγος εξαγγελία,ανθεκτικός,

εμπιστευτικά, συντηρητικός, φυγαδεύω,σχέση, εξομολόγηση.

                                                                                                       (μονάδες 10)

ΣΗΜΕΊΩΣΗ:δεν υπάρχει ερώτηση από το μεταφρασμένο κομμάτι, γι αυτό η βαθμολογία είναι 90 στο σύνολο

Πανελλαδικές 2016 Αρχαία ελληνικά ανθρωπιστικού προσανατολισμού

Με συνδυασμό Αριστοτέλη στο γνωστό και Πλάτωνα στο άγνωστο συνεχίστηκαν οι Πανελλαδικές στα αρχαία ελληνικά. Το γνωστό έχει κάποιες μικρές δυσκολίες ως προς τη βαθμολόγηση δεδομένου πως οι οδηγίες στα βαθμολογικά για το ερώτημα Β1 είναι πολύ σύντομες και αφαιρετικές, ενώ οι λέξεις θα έπρεπε να εξεταστούν κατά τη γνώμη μου και σε σχέση με τη φράση που ανήκουν. Τα λεξιλογικά απαιτούσαν προσοχή. Όσο για το αδίδακτο, η μετάφραση ήταν σε γενικές γραμμές βατή, ενώ στη γραμματική και το συντακτικό μπορούσαν να ανταποκριθούν οι σωστά προετοιμασμένοι μαθητές.Στο Γ3, αν και λανθάνων, ο υποθετικός λόγος ήταν ξεκάθαρος.

Διδαγμένο κείμενο Αριστοτέλους Ἠθικά Νικομάχεια (Β 1, 5-8) 

Μαρτυρεῖ δὲ καὶ τὸ γινόμενον ἐν ταῖς πόλεσιν· οἱ γὰρ νομοθέται τοὺς πολίτας ἐθίζοντες ποιοῦσιν ἀγαθούς, καὶ τὸ μὲν βούλημα παντὸς νομοθέτου τοῦτ’ ἐστίν, ὅσοι δὲ μὴ εὖ αὐτὸ ποιοῦσιν ἁμαρτάνουσιν, καὶ διαφέρει τούτῳ πολιτεία πολιτείας ἀγαθὴ φαύλης. Ἔτι ἐκ τῶν αὐτῶν καὶ διὰ τῶν αὐτῶν καὶ γίνεται πᾶσα ἀρετὴ καὶ φθείρεται, ὁμοίως δὲ καὶ τέχνη· ἐκ γὰρ τοῦ κιθαρίζειν καὶ οἱ ἀγαθοὶ καὶ κακοὶ γίνονται κιθαρισταί. Ἀνάλογον δὲ καὶ οἰκοδόμοι καὶ οἱ λοιποὶ πάντες· ἐκ μὲν γὰρ τοῦ εὖ οἰκοδομεῖν ἀγαθοὶ οἰκοδόμοι ἔσονται, ἐκ δὲ τοῦ κακῶς κακοί. Εἰ γὰρ μὴ οὕτως εἶχεν, οὐδὲν ἂν ἔδει τοῦ διδάξοντος, ἀλλὰ πάντες ἂν ἐγίνοντο ἀγαθοὶ ἢ κακοί. Οὕτω δὴ καὶ ἐπὶ τῶν ἀρετῶν ἔχει· πράττοντες γὰρ τὰ ἐν τοῖς συναλλάγμασι τοῖς πρὸς τοὺς ἀνθρώπους γινόμεθα οἳ μὲν δίκαιοι οἳ δὲ ἄδικοι, πράττοντες δὲ τὰ ἐν τοῖς δεινοῖς καὶ ἐθιζόμενοι φοβεῖσθαι ἢ θαρρεῖν οἳ μὲν ἀνδρεῖοι οἳ δὲ δειλοί. Ὁμοίως δὲ καὶ τὰ περὶ τὰς ἐπιθυμίας ἔχει καὶ τὰ περὶ τὰς ὀργάς· οἳ μὲν γὰρ σώφρονες καὶ πρᾶοι γίνονται, οἳ δ’ ἀκόλαστοι καὶ ὀργίλοι, οἳ μὲν ἐκ τοῦ οὑτωσὶ ἐν αὐτοῖς ἀναστρέφεσθαι, οἳ δὲ ἐκ τοῦ οὑτωσί. Καὶ ἑνὶ δὴ λόγῳ ἐκ τῶν ὁμοίων ἐνεργειῶν αἱ ἕξεις γίνονται. Διὸ δεῖ τὰς ἐνεργείας ποιὰς ἀποδιδόναι· κατὰ γὰρ τὰς τούτων διαφορὰς ἀκολουθοῦσιν αἱ ἕξεις. Οὐ μικρὸν οὖν διαφέρει τὸ οὕτως ἢ  οὕτως εὐθὺς ἐκ νέων ἐθίζεσθαι, ἀλλὰ πάμπολυ, μᾶλλον δὲ τὸ πᾶν. 

Α1. Από το παραπάνω κείμενο να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του αποσπάσματος: «Ἀνάλογον. . . ἀκολουθοῦσιν αἱ ἕξεις». Μονάδες 10

 Β1. Να προσδιορίσετε το περιεχόμενο των υπογραμμισμένων λέξεων ή φράσεων στις παρακάτω προτάσεις:

 «καὶ διαφέρει τούτῳ πολιτεία πολιτείας ἀγαθὴ φαύλης»

 «καὶ διὰ τῶν αὐτῶν καὶ γίνεται πᾶσα ἀρετὴ καὶ φθείρεται»

 «ἐκ τῶν ὁμοίων ἐνεργειῶν αἱ ἕξεις γίνονται». Μονάδες 15

 Β2. «Οὕτω δὴ . . . οὑτωσί»: Στηριζόμενοι σε αναφορές του αποσπάσματος αυτού να παρουσιάσετε α) τη συλλογιστική πορεία που ακολουθεί ο Αριστοτέλης (μονάδες 3) και β) τον τρόπο τεκμηρίωσης της άποψής του (μονάδες 12). Μονάδες 15

 Β3. Ποια επίδραση άσκησε ο Εύδοξος από την Κνίδο στον νεαρό Αριστοτέλη; Μονάδες 10

 Β4. Να βρείτε στο παραπάνω διδαγμένο κείμενο μια ετυμολογικά συγγενή λέξη, απλή ή σύνθετη, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: γηγενής, ἐσθλός, μισαλλοδοξία, δέος, στρεβλός.

 Μονάδες 10 

Αδίδακτο κείμενο Πλάτωνος Εὐθύδημος 289d8-290a4

 Στο κείμενο που ακολουθεί εξετάζεται η σχέση της τέχνης των ρητόρων και των μάγων

Ἱκανόν μοι δοκεῖς, ἔφην ἐγώ, τεκμήριον λέγειν, ὅτι οὐχ αὕτη ἐστὶν ἡ τῶν λογοποιῶν τέχνη, ἣν ἂν κτησάμενός τις εὐδαίμων εἴη. καίτοι ἐγὼ ᾤμην ἐνταῦθά που φανήσεσθαι τὴν ἐπιστήμην ἣν δὴ πάλαι ζητοῦμεν. καὶ γάρ μοι οἵ τε ἄνδρες αὐτοὶ οἱ λογοποιοί, ὅταν συγγένωμαι αὐτοῖς, ὑπέρσοφοι, ὦ Κλεινία, δοκοῦσιν εἶναι, καὶ αὐτὴ ἡ τέχνη αὐτῶν θεσπεσία τις καὶ ὑψηλή. καὶ μέντοι οὐδὲν θαυμαστόν· ἔστι γὰρ τῆς τῶν ἐπῳδῶν τέχνης μόριον μικρῷ τε ἐκείνης ὑποδεεστέρα. ἡ μὲν γὰρ τῶν ἐπῳδῶν ἔχεών τε καὶ φαλαγγίων καὶ σκορπίων καὶ τῶν ἄλλων θηρίων τε καὶ νόσων κήλησίς ἐστιν, ἡ δὲ δικαστῶν τε καὶ ἐκκλησιαστῶν καὶ τῶν ἄλλων ὄχλων κήλησίς τε καὶ παραμυθία τυγχάνει οὖσα·[…].

 ὁ ἐπῳδὸς=ο μάγος

 ἡ κήλησις=γήτεμα, γοητεία, σαγήνη

 Γ1.Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του κειμένου. Μονάδες 20 

 Γ2. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον τύπο που ζητείται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

ἔφην : το δεύτερο πρόσωπο πληθυντικού αριθμού προστακτικής ενεστώτα

κτησάμενος : το δεύτερο πρόσωπο ενικού αριθμού οριστικής παρατατικού στη φωνή που βρίσκεται

τις : τη γενική πληθυντικού αριθμού θηλυκού γένους

εὐδαίμων : την κλητική ενικού αριθμού θηλυκού γένους 

ᾤμην : το τρίτο πρόσωπο ενικού αριθμού οριστικής αορίστου παθητικής φωνής

φανήσεσθαι : το τρίτο πρόσωπο ενικού αριθμού προστακτικής παρακειμένου στην ίδια φωνή

πάλαι : τον συγκριτικό βαθμό

κήλησις : την κλητική ενικού αριθμού

τυγχάνει : το τρίτο πρόσωπο πληθυντικού αριθμού ευκτικής β΄ αορίστου στην ίδια φωνή

οὖσα : τον ίδιο τύπο στη δοτική πληθυντικού αριθμού του μέλλοντα. Μονάδες 10

Γ3.α.Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων: μοι (το πρώτο του κειμένου), εὐδαίμων, ἥν (το δεύτερο του κειμένου), ἐκείνης, οὖσα. μονάδες 5 

Γ3.β. «κτησάμενος»: Να αναγνωριστεί το είδος της μετοχής (μονάδα 1), να αναλυθεί σε δευτερεύουσα πρόταση (μονάδες 2) και να αιτιολογηθεί η εκφορά της πρότασης που σχηματίζεται (μονάδες 2). μονάδες 5 

Μονάδες 10

Διαγώνισμα έκθεση - έκφραση Α΄ Λυκείου: Γλωσσομάθεια

ΚΕΙΜΕΝΟ

Η παγκοσμιοποιημένη κουλτούρα στην οποία ζούμε είναι ένα διπρόσωπο πλάσμα, μισό άγγελος, μισό διάβολος. Προωθεί δύο είδη συμπεριφοράς στους «πολίτες του κόσμου»: να είναι περισσότερο ανοιχτοί και περίεργοι απέναντι στους άλλους ή να τρέφουν την αυτάρεσκη ψευδαίσθηση ότι ο κόσμος έρχεται προς το μέρος τους. Οι άνθρωποι της πρώτης ομάδας έχουν συνειδητοποιήσει την ανάγκη της γλωσσομάθειας γιατί καταλαβαίνουν ότι η επαφή σε βάθος με τις άλλες κουλτούρες, βασισμένη στην αμοιβαία γνώση των γλωσσών, μπορεί να προωθήσει καλύτερες οικονομικές σχέσεις, πλουσιότερες πολιτιστικές ανταλλαγές και διασφάλιση της ειρήνης. Οι δεύτεροι, που συχνά τους συναντάμε στον αγγλόφωνο κόσμο, είναι υπερήφανοι με τη μονογλωσσία τους και έχουν κλειστεί σ’ ένα φαντασιακό κόσμο όπου τους φαίνεται πως όλοι μιλούν τη δική τους γλώσσα.

[...]

Παρ’ όλες τις αποδείξεις που υπάρχουν για την κρίσιμη σημασία της γλωσσομάθειας στη σημερινή παγκόσμια (υποτίθεται) κουλτούρα, εκείνοι που ζητούν την υποχρεωτική διδασκαλία ξένων γλωσσών στα βρετανικά σχολεία αποκαλούνται σνομπ και αντιδραστικοί. Ε, λοιπόν, ας αφήσουμε τους σνομπ όλου του κόσμου να εισβάλουν στη Βρετανία και να επιβάλουν με το ζόρι στους εφήβους μια δραστική δίαιτα ισπανικών, ρωσικών, αραβικών, ιαπωνικών, κινεζικών, γερμανικών, ιταλικών, γαλλικών κ.ο.κ., μέχρις ότου τα παιδιά καταλάβουν ότι υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι να εκφράζεις συναισθήματα, διαφορετικά φρούτα να γευτείς, άλλες ιδέες να σκεφτείς – ώσπου οι Βρετανοί έφηβοι να πουν ευχαριστώ, είμαστε ευγνώμονες που μας ελευθερώσατε από τη μιζέρια της μιας και μόνης γλώσσας. Τότε οι σνομπ επιτέλους θα ηρεμήσουν.

Προφανώς, οι αληθινοί σνομπ της ιστορίας είναι ακριβώς αυτοί που χαρακτηρίζουν την εκμάθηση ξένων γλωσσών ελιτίστικο χόμπι. [...] Σύντομα θα τους ακούσουμε να λένε ότι το να υποχρεώνουμε τους εφήβους να μελετάνε Φυσική είναι κι αυτό ελιτίστικο. Είναι πασίγνωστο ότι δίνοντας στους εφήβους τα εργαλεία για να αμφισβητούν τον κόσμο που ζούμε και το πώς ζούμε, τους δίνουμε ένα πολιτικό όπλο που στοχεύει στο κατεστημένο. Το λένε δημοκρατία. Και είναι το αντίθετο της ύπουλης ιδεολογίας που θέλει να μας κάνει όλους υπάκουους και φανατικούς καταναλωτές, ανίκανους να σκεφτόμαστε καθαρά, πρόθυμους αιχμαλώτους σ’ ένα φρούριο με χοντρούς τοίχους πάνω στους οποίους οι ξένοι ρίχνουν τρομακτικές σκιές.

Το επιχείρημα ότι η αγγλική γλώσσα κυριαρχεί πλέον στην «παγκόσμια» κουλτούρα είναι εξαιρετικά παραπλανητικό. Πρώτα πρώτα, εμπεριέχει την τυφλή πεποίθηση πως οτιδήποτε σημαντικό στον κόσμο –στην πολιτική, την τέχνη, τις επιχειρήσεις, την επιστήμη– γίνεται στα αγγλικά. Δεύτερον, για ποια αγγλικά μιλάμε; Δεν αναφερόμαστε στον Σαίξπηρ, αλλά μάλλον στη φτωχή γλώσσα των οδηγιών που βρίσκουμε στη συσκευασία του καινούριου λογισμικού. Τίποτα άξιο υπερηφάνειας, τίποτα που να δίνει ώθηση σε μια νέα παγκόσμια κουλτούρα.

Τελικά, όποιος υποστηρίζει ότι η μελέτη ξένων γλωσσών είναι περιττή είναι σαν να πυροβολεί το ίδιο το πόδι του. Όπως γνωρίζουν όλοι όσοι έχουν σώας τας φρένας, όταν μαθαίνεις τις γλώσσες των άλλων βελτιώνεις τη γνώση και τη χρήση της δικής σου γλώσσας. Οι άλλοι κρατούν έναν καθρέφτη στον οποίο μπορείς να δεις τον εαυτό σου και να καταλάβεις ποιος είσαι.

(Agnes Poirier, The Guardian)

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ Α΄

Α1. α) Να βρείτε ένα απόσπασμα στο κείμενο που να συμφωνεί με τη ρήση του Γκαίτε: «Όποιος δεν ξέρει ξένες γλώσσες, δεν ξέρει τίποτε από τη δική του».

(4 μονάδες)

β) Να σχολιάσετε το απόσπασμα που βρήκατε σε 6-8 σειρές.

(12 μονάδες)

Α2. α) Να βρείτε τα δομικά στοιχεία της 4ης παραγράφου («Το επιχείρημα ότι... παγκόσμια κουλτούρα»).

(3 μονάδες)

β) Να προσδιορίσετε τους τρόπους ανάπτυξης της ίδιας παραγράφου.

(6 μονάδες)

ΕΝΟΤΗΤΑ Β΄

Β1. α) Να αντικαταστήσετε τις λέξεις ξενικής προέλευσης που ακολουθούν με τις αντίστοιχες ελληνικές, χωρίς να αλλάξετε το γραμματικό τους τύπο: κουλτούρα, σνομπ, χόμπι.

(6 μονάδες)

β) Να βρείτε στο κείμενο λέξεις συνώνυμες με τις υπογραμμισμένες με τα μαύρα γράμματα.

(10 μονάδες)

γ) συναισθήματα, πασίγνωστο: να σχηματίσετε δυο ομόρριζα για κάθε λέξη, χρησιμοποιώντας το δεύτερο συνθετικό.

(4 μονάδες)

Β2. «Το επιχείρημα …εμπεριέχει την τυφλή πεποίθηση»

 «αυτοί που χαρακτηρίζουν την εκμάθηση ξένων γλωσσών ελιτίστικο χόμπι»

Στις παραπάνω προτάσεις να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική

(5 μονάδες)

ΕΝΟΤΗΤΑ Γ΄

Γ1. Να αναπτύξετε σε μορφή άρθρου τις δικές σας απόψεις σχετικά με τη σπουδαιότητα και χρησιμότητα της γλωσσομάθειας για τους Έλληνες, καθώς και τον κίνδυνο που ελλοχεύει σε λαούς που μένουν προσκολλημένοι στη γνώση και χρήση μιας και μόνης γλώσσας. (350 - 400 λέξεις)

(50 μονάδες)

Πανελλαδικές 2016- Νεοελληνική Γλώσσα

Αν και από τα μη αναμενόμενα, βατά θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν τα θέματα της έκθεσης των φετινών Πανελλαδικών. Το κείμενο του Παπανούτσου περιεκτικό και εύληπτο, με την περίληψη να βγαίνει εύκολα, οι ασκήσεις σαφείς και ξεκάθαρες. Όσο για την παραγωγή λόγου, οι μαθητές έπρεπε στην ομιλία τους να εστιάσουν στα χαρακτηριστικά της γνήσιας φιλίας (μόνο ο όρος γνήσια με προβληματίζει ως προς την υποκειμενικότητά της) και στις δυνατότητες που παρέχουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το διαδίκτυο για τη δημιουργία φιλικών σχέσεων.

 Η διόρθωση θα δείξει...

Μπορείτε να δείτε παρακάτω τα θέματα αναλυτικά

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΚΕΙΜΕΝΟ

Η φιλία

Η φιλία, δώρο ακριβό και ευτύχημα σπάνιο, έχει πανάρχαιους τίτλους ευγένειας. Την εχάρηκαν άνθρωποι εκλεκτοί, σε όλα τα γεωγραφικά και τα ιστορικά πλάτη της οικουμένης, και την εγκωμίασαν ποιητές, σοφοί, πολιτικοί με τον τρόπο του ο καθένας, αλλά όλοι με την ίδια συγκίνηση. Άλλωστε, εκτός από την καταγωγή της λέξης (που είναι κατευθείαν παράγωγο του κύριου για την «αγάπη» ρήματος: φιλείν), και μόνο το γεγονός ότι, για να τονίσουμε την εκτίμηση και την εμπιστοσύνη μας προς τα πιο οικεία μας πρόσωπα, δηλώνουμε ότι τους θεωρούμε «φίλους», μαρτυρεί πόσο ψηλά η κοινή συνείδηση τοποθετεί τη φιλία.

Τι είναι η φιλία; «Εύνοια», φυσικά, όπως λέγει ο Αριστοτέλης• να έχεις, δηλαδή, καλές διαθέσεις απέναντι σ’ έναν άνθρωπο, να αισθάνεσαι στοργή γι’ αυτόν, να επιζητείς την συντροφιά του και να θέλεις την ευτυχία του• να είσαι εύνους προς κάποιον και αυτός εύνους προς εσένα• να υπάρχει ανταπόκριση, αμοιβαιότητα στα αισθήματά σας, να τον αγαπάς και να τον τιμάς κι εκείνος, επίσης, να σε αγαπά και να σε τιμά. Γι’ αυτό, όσο τρυφερές κι αν είναι οι σχέσεις μας με τα άψυχα, δεν λέγονται φιλία. Όταν αγαπούμε ένα άψυχο πράγμα, αυτό που αισθανόμαστε δεν είναι φιλία.

Μπορούμε να διακρίνουμε τρία είδη φιλικών σχέσεων, κατά τον Αριστοτέλη: «διά το χρήσιμον», «δι’ ηδονήν», «διά το αγαθόν». Στην πρώτη περίπτωση, συνδεόμαστε μ’ έναν άνθρωπο, επειδή ο ένας μας είναι στον άλλο χρήσιμος (για τις υποθέσεις, τις ανάγκες, τη σταδιοδρομία, τις πολιτικές φιλοδοξίες μας κ.τ.λ.). Στη δεύτερη, διατηρούμε στενές σχέσεις μαζί του, επειδή μας προξενεί ευχαρίστηση (είναι διασκεδαστικός, έξυπνος συνομιλητής, επιδέξιος συμπαίκτης κ.τ.λ.). Και στις δύο περιπτώσεις, «αγαπούμε» τον άλλο κι εκείνος μας «αγαπά» όχι για την ανθρώπινη ποιότητά μας, επειδή, δηλαδή, είμαι εγώ αυτός που είμαι και είναι εκείνος αυτός που είναι (κατά το σώμα και την ψυχή, το ήθος, το πνεύμα), αλλά επειδή κάτι άλλο περιμένουμε απ’ αυτόν και αυτός από εμάς, ένα κέρδος (υλικό ή ηθικό) ή μιαν απόλαυση (την τέρψη της ευχάριστης συναναστροφής).

Του τρίτου είδους ο φιλικός δεσμός είναι η τέλεια, η ουσιαστική και ακατάλυτη φιλία. Τον κάνω συντροφιά, τον τιμώ, τον αγαπώ, με κάνει συντροφιά, με τιμά, με αγαπά, όχι επειδή περιμένω απ’ αυτόν ή εκείνος περιμένει από μένα ωφέλεια (με όλο που βέβαια και μπορώ και θα τον ωφελήσω, όπως και εκείνος επίσης, και μπορεί και θα με ωφελήσει), ούτε επειδή μου είναι ευχάριστος και του είμαι ευχάριστος (με όλο που πραγματικά αισθανόμαστε ευχαρίστηση ο ένας κοντά στον άλλο), αλλά επειδή, όντας ο καθένας μας αυτό που είναι, μοιάζουμε ο ένας στον άλλο –η ομοιότητά μας βρίσκεται στην ανθρώπινη αξία μας, στο υψηλό ποιόν της ανθρωπιάς μας. Η τέλεια, λοιπόν, φιλία είναι συνάντηση και δεσμός δύο προσώπων απάνω στον ίδιο ηθικό άξονα, στην ίδια αξιολογική κλίμακα. Θεμέλιο και εγγύηση της αγάπης τους είναι η «αρετή», και επειδή η αρετή είναι «κτήμα ες αεί» του ανθρώπου, ούτε αλλοτριώνεται, ούτε φθείρεται• οι φιλίες που δημιουργούνται απάνω σ’ αυτή τη βάση είναι σταθερές και μόνιμες, αδιάλυτες.

Φίλος είναι ο παραστάτης και σύμμαχός μας στον τραχύ αγώνα να υπάρξουμε, να σηκώσουμε το βάρος της ανθρωποσύνης μας, χωρίς να συντριβούμε ή να ευτελιστούμε. Όταν σε μια βαρυσήμαντη καμπή του βίου μελετούμε ή επιχειρούμε κάτι πολύ σοβαρό και επικίνδυνο, έχουμε ανάγκη από ένα καλόγνωμο σύμβουλο και αυστηρό κριτή, για να συζητήσουμε μαζί του ελεύθερα και χωρίς περιστροφές το πρόβλημά μας. Ποιος μπορεί να είναι αυτός ο σύμβουλος και κριτής; Μπορεί το πρόσωπο τούτο να είναι άλλος εκτός από τον φίλο;

Ε.Π. Παπανούτσος, Πρακτική Φιλοσοφία, σσ. 111-121,

Εκδόσεις Νόηση, Αθήνα, 2008 (Διασκευή).

A1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (90-110 λέξεις).

Μονάδες 25

Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, σύμφωνα με το κείμενο, τις παρακάτω διαπιστώσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη:

α. Ακόμα και οι τρυφερές σχέσεις μας με τα άψυχα είναι φιλία.

β. Η αμοιβαιότητα των αισθημάτων είναι απαραίτητη προϋπόθεση της φιλίας.

γ. Η φιλία δεν αποκλείει την προσδοκία οποιασδήποτε υλικής ανταμοιβής και ευχαρίστησης.

δ. Η τέλεια φιλία είναι εκείνη που στηρίζεται σε ηθικές αξίες.

ε. Σε μια δύσκολη στιγμή της ζωής μας μπορούμε να στηριχτούμε και σε άλλους συμπαραστάτες και συμβούλους εκτός από έναν φίλο.

Μονάδες 10

Β2. α) Να βρείτε δύο τρόπους ανάπτυξης της τρίτης παραγράφου του κειμένου «Μπορούμε να διακρίνουμε … (την τέρψη της ευχάριστης συναναστροφής).» και να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στο κείμενο.

Μονάδες 4

β) Ποια νοηματική σχέση εκφράζουν οι παρακάτω διαρθρωτικές λέξεις;

Άλλωστε (1η παράγραφος)

δηλαδή (2η παράγραφος)

Όταν (2η παράγραφος)

λοιπόν (4η παράγραφος).

Μονάδες 4

Β3. α) Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

εγκωμίασαν, ευχαρίστηση, συναναστροφής, ακατάλυτη, φθείρεται.

Μονάδες 5

β) Να γράψετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

οικεία, επιδέξιος, ωφέλεια, αξία, αυστηρό.

Μονάδες 5

Β4. α) Να αιτιολογήσετε τη χρήση των εισαγωγικών και της παρένθεσης στις παρακάτω περιπτώσεις της τρίτης παραγράφου:

«διά το χρήσιμον»

«αγαπά»

(υλικό ή ηθικό).

Μονάδες 3

β) Να αιτιολογήσετε τη λειτουργία του β΄ ενικού ρηματικού προσώπου στη δεύτερη παράγραφο και του α΄ πληθυντικού στην τρίτη παράγραφο.

Μονάδες 4

Γ1. Σε ομιλία 500-600 λέξεων που θα γράψετε για να εκφωνήσετε σε εκδήλωση του σχολείου σας, με θέμα τις ανθρώπινες σχέσεις στη σύγχρονη εποχή, να εκθέσετε:

α) τα χαρακτηριστικά της γνήσιας φιλίας, όπως εσείς την αντιλαμβάνεστε και

β) την άποψή σας σχετικά με τον ρόλο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης/διαδικτύου στη δημιουργία σχέσεων φιλίας.

Μονάδες 40

Του νεκρού αδελφού, η ψηφιακή αφήγηση και...τα playmobile

Η φαντασία των παιδιών τελικά είναι ανεξάντλητη.
Στο 1ο Λύκειο Συκεών δυο μαθήτριες σκέφτηκαν να οπτικοποιήσουν το ποίημα ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΑΛΕΔΦΟΥ. Κοιτάξτε πως!


 

Ευχαριστώ τον Αλέξανδρο που μου το προώθησε.

Ιστορία Α΄ Λυκείου (διαγώνισμα προσομοίωσης εξετάσεων)

ΟΜΑΔΑ Α΄

1ο ΘΕΜΑ

1α) Να χαρακτηρίσετε τις ακόλουθες προτάσεις ως προς την ορθότητά τους, γράφοντας τη λέξη  Σωστό ή Λάθος δίπλα στην κάθε πρόταση.

1.       Οι Υξώς ήταν ασιατικός λαός που κατέκτησε την Αίγυπτο

2.       Το µέγαρο είναι το κύριο µέρος ενός µυκηναϊκού θολωτού τάφου

3.       Οι Ventris και  J. Chadwick έκαναν τις πρώτες ανασκαφές στις Μυκήνες  (1876)

4.       Η ελληνική αλφαβητική γραφή προέκυψε από το φοινικικό αλφάβητο

5.       Στη Ρόδο εγκαταστάθηκαν κατά τη διάρκεια του α΄ αποικισμού Ίωνες

6.       Η  α΄ Αθηναϊκή Συμμαχία είχε αρχικά ως έδρα τη Δήλο

7.       Η κύρια αιτία του Πελοποννησιακού πολέμου ήταν η ανάμειξη των Περσών στις ελληνικές  εσωτερικές υποθέσεις

8.       Τα θεωρικά ήταν τα έξοδα επίσημης αποστολής σε πανελλήνια γιορτή

9.       Ο Μ. Κωνσταντίνος καθιέρωσε το σύστημα της Τετραρχίας στη διοίκηση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας

10.   Ο Τιβέριος Γράκχος πρότεινε ο θησαυρός της Περγάμου να δοθεί στους ακτήμονες.

Μονάδες 10 Χ 1=10

1β) Να αποδώσετε με συντομία το περιεχόμενο των όρων: γεωμετρική τέχνη, χορηγία, διάταγμα Μεδιολάνων, γραμματικοί,  μετοίκιο.

 Μονάδες  5 Χ 3=15

2ο ΘΕΜΑ

2α) Να αναφέρετε τους τρόπους με τους οποίους ο Φίλιππος ισχυροποίησε τη Μακεδονία και επέκτεινε την εξουσία του.

Μονάδες  15

2β) Η μεταρρυθμιστική προσπάθεια του Γάιου Γράκχου και η κατάληξή της.

Μονάδες  10

ΟΜΑΔΑ Β΄

1ο ΘΕΜΑ

Να αναγνωρίσετε  το είδος του μνημείου, την ιστορική περίοδο στην οποία ανήκει και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις να το περιγράψετε και να αναφέρετε  για ποια χρήση προοριζόταν;

Μονάδες  25

2ο ΘΕΜΑ

Έχοντας υπόψη το παρακάτω παράθεμα και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις να αναφέρετε ποια μέτρα του Περικλή συνέβαλαν στον εκδημοκρατισμό του αθηναϊκού πολιτεύματος;

Ύστερα από αυτά, όταν ο Περικλής έγινε αρχηγός της δημοκρατικής παράταξης, το πολίτευμα εκδημοκρατικοποιήθηκε περισσότερο. Ο Περικλής αφαίρεσε μερικές αρμοδιότητες από τον Άρειο Πάγο και κυρίως προσπάθησε να οργανώσει τη ναυτική δύναμη της πολιτείας. Έτσι το πλήθος απέκτησε θάρρος μεγαλύτερο και περισσότερες εξουσίες. Σαράντα εννέα χρόνια μετά από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, όταν ήταν επώνυμος άρχοντας ο Πυθόδωρος, άρχισε ο πελοποννησιακός πόλεμος. Κατά την διάρκεια του πολέμου όλος ο λαός συνειδητά ή ασυνείδητα ασκούσε ο ίδιος την εξουσία  και οι πολίτες συνήθιζαν να παίρνουν μισθό όταν ήταν σε εκστρατεία Ο Περικλής πρώτος χορήγησε μισθό και στους δικαστές για να συναγωνιστεί τον Κίμωνα που ήταν πλούσιος και ξόδευε για τον λαό.

 Αριστοτέλης, Αθηναίων Πολιτεία,27

Μονάδες  25