Η ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

H κλασική εποχή (α΄ μέρος) from Akis Ampelas

Τα χρόνια μέχρι την εποχή του Περικλή. Από το συνάδελφο Άκη Αμπελά

O Περικλής με τα μάτια του Θουκυδίδη

2.65.5] Γιατί όσον καιρό κυβερνούσε αυτός στην πολιτεία και ήταν ειρήνη, την οδηγούσε με μετριοπάθεια και τη διαφέντευε με ασφάλεια· και δυνάμωσε η πολιτεία με την αρχηγία του περισσότερο παρά ποτέ· κι όταν πάλι ήρθε ο πόλεμος, φάνηκε ξεκάθαρα πως αυτός είχε προβλέψει καλύτερα την αντοχή της. [2.65.6] Κ' έζησε ο Περικλής δυόμισυ χρόνια ακόμα, (από τότε που άρχισε ο πόλεμος). Κι όταν πέθανε, κατάλαβαν ακόμα καλύτερα πόσο γνωστικά είχε προβλέψει την εξέλιξη του πολέμου.

[2.65.7] Τους έλεγε δηλαδή συχνά πως αν έμεναν σταθεροί και δεν έβγαιναν να δώσουνε μάχη και φρόντιζαν το ναυτικό τους, κι αν δε ζητούσαν να ξαπλώσουν ακόμα περισσότερο την ηγεμονία τους κατά το διάστημα του πολέμου, και δεν έριχναν σε κίντυνο την ίδια την πολιτεία, θα βγαίνανε νικητές· αυτοί όμως έκαναν σε όλα ακριβώς το αντίθετο, και κυνηγώντας άλλες επιτυχίες που φαίνονταν άσχετες με τον πόλεμο, από προσωπικές φιλοδοξίες και γι' ατομικά κέρδη, ακολούθησαν ολέθρια πολιτική και για τους εαυτούς τους και για τους συμμάχους· γιατί κι αν τα πετύχαιναν όσα επιδίωκαν, θ' αποχτούσαν βέβαια μερικοί τιμές και ωφέλη, αν όμως έχαναν, θα πάθαινε μεγάλη ζημιά η δύναμη της πολιτείας όλη μαζί σχετικά με τον πόλεμο. [2.65.8] Η αιτία ήταν πως εκείνος, επειδή είχε μεγάλη επιρροή από το αξίωμά του και την ισχυρή του διάνοια, και ήταν φως φανερό σε όλους πως δεν μπορούσε να διαφθαρεί με χρήματα, συγκρατούσε το πλήθος χωρίς να τους αφαιρέσει την ελευθερία τους, και δεν άφηνε να τον παρασύρουν αυτοί, παρά τους οδηγούσε ο ίδιος, επειδή δεν κέρδιζε τη δύναμή του με άπρεπα μέσα και με ρητορεία που κολάκευε τις ορμές τους, αλλά μπορούσε, από την μεγάλη εκτίμηση που του είχαν να τους εναντιωθεί και να προκαλέσει και την οργή τους ακόμα. [2.65.9] Όταν λοιπόν καταλάβαινε πως παραγίνονταν τολμηροί από ανίερη περηφάνεια ενώ η περίσταση δεν ήταν κατάλληλη, τους χτυπούσε με τα λόγια και τους έκανε να φοβούνται, κι όποτε πάλι τους έβλεπε παραφοβισμένους χωρίς λόγο, τους ξανάδινε το θάρρος τους. Έτσι, στον καιρό του ονομαζόταν το πολίτευμα δημοκρατία, στ' αλήθεια όμως εξουσίαζε ο ανώτερος άντρας απ' όλους.

μετάφραση:Ι. Λαμπρίδη

"ΤΟ ΚΥΜΑ" στη μονή Λαζαριστών

Mια αξιόλογη παράσταση από τη νεανική σκηνή του ΚΘΒΕ για το φασισμό και την εξάπλωσή του στη Μονή Λαζαριστών στη Θεσσαλονίκη. Δείτε περισσότερα...

 

Οι περσικοί πόλεμοι με... μια ματιά

ΠΕΡΣΕΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΔΥΟ ΚΟΣΜΟΙ ΣΥΓΚΡΟΥΟΝΤΑΙ

Τι ονομάζουμε «Περσικούς πολέμους»;

Με την ονομασία αυτή έχουν μείνει γνωστές οι πολεμικές συγκρούσεις μεταξύ Ελλήνων και Περσών που έλαβαν χώρα στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ., όταν η περσική αυτοκρατορία προσπάθησε να επεκταθεί προς τη Δύση απει­λώντας την ανεξαρτησία των ελληνικών κρατών. Οι σημαντικότερες συγκρόύσεις είναι:

1. 490 π.Χ. η μάχη του Μαραθώνα.
2. 480 π.Χ. η μάχη στις Θερμοπύλες.
3. 480 π.Χ. η ναυμαχία στη Σαλαμίνα.
4. 479 π.Χ. η μάχη στην Πλάταια

Για τους Περσικούς πολέμους έγραψε ο μεγάλος Έλληνας ιστορικός Ηρόδοτος.

 

3.    Ποια ήταν η κύρια αιτία των Περσικών πολέμων;

Η επεκτατική πολιτική των Περσών, επεδίωκαν να κατακτούν διαρκώς εδάφη και να υποτάσσουν νέους πληθυσμούς ώστε να δημιουργήσουν κοσμοκρατορία. Αφου κατέλαβαν ένα μεγάλο μέρος της Ασίας θέλησαν να επεκταθούν προς τη Δύση και η Ελλάδα βρισκόταν στην αρχή του κατακτητικού της δρόμου.

 Ποια υπήρξε η αφορμή για την επίθεση των Περσών εναντίον της Ελλάδας.

Οι Πέρσες ισχυρίστηκαν ότι ήθελαν να τιμωρήσουν την Αθήνα και την Ερέτρια επειδή πρόσφεραν βοήθεια στους Ιωνες  όταν επαναστάτησαν εναντίον των Περσών.

 Τι γνωρίζετε για την Ιωνική Επανάσταση; Ποια τα αίτια της και γιατί τελικά απέτυχε;

Οι Ίωνες ήταν Έλληνες της Μικράς Ασίας που δημιούργησαν λαμπρό πολιτισμό και ανέπτυξαν εμπορικές σχέσεις με τη Μεσόγειο και τον Εύξεινο Πόντο όπου ίδρυσαν αποικίες. Υποτάχτηκαν όμως αρχικά από τους Λυδούς και κατόπιν από τους Πέρσες. Το 499 π.Χ οι Ίωνες επαναστάτησαν εναντίον των Περσών.  Οι λόγοι ήταν: α) η στέρηση της ελευθερίας τους β) ο σημαντικός περιορισμός του εμπορίου τους, ιδίως από τη στιγμή που οι Πέρσες απέκτησαν τον έλεγχο του Ελλήσποντου. γ) η βαριά φορολογία. Η Ιωνική επανάσταση απέτυχε επειδή: α) δεν οργανώθηκαν σωστά β)η βοήθεια από την Ελλάδα ήταν πολύ μικρή 20 πλοία από την Αθήνα και 5 από την Ερέτρια.

Τι γνωρίζετε για την εκστρατεία του Μαρδόνιου (492 π.Χ.);

Ο Μαρδόνιος γαμπρός του Βασιλιά Δαρείου τέθηκε επικεφαλής μιας μεγάλης εκστρατείας .  το 492 π.χ. ο στρατός πέρασε τον Ελλήσποντο και κατευθύνθηκε στη Μακεδονία. Δεν ολοκληρώθηκε, γιατί ο περσικός στόλος καταστράφηκε από φοβερή τρικυμία ενώ έπλεε κοντά στο ακρωτήρι του Άθωνα. Αλλά ο στόχος της, που πιθανότατα ήταν η σταθεροποίηση της περσικής κυριαρχίας στη Θράκη και στη Μακεδονία, επιτεύχθηκε.

 Μάχη του Μαραθώνα: πότε, δυνάμεις, αρχηγοί αντιπάλων,  περιγραφή και αποτέλεσμα σύγκρουσης, σημασία.

Πότε: 490 π. Χ.

Δυνάμεις: 10 000 Αθηναίοι και 1000 Πλαταιείς εναντίον ισχυρών περσικών δυνάμεων. (θρησκευτικοί λόγοι εμπόδιζαν τους Σπαρτιάτες να πολεμήσουν)

Αρχηγοί: Αθηναίος στρατηγός Μιλτιάδης VS  Πέρσες Δάτης και Αρταφέρνης.

Αποτέλεσμα: Νίκησαν οι Έλληνες. Οι Αθηναίοι για να αποφύγουν τα βέλη του εχθρού όρμησαν τρέχοντας στο κατηφορικό έδαφος. Οι Πέρσες κυκλώθηκαν και υποχώρησαν πανικόβλητοι στα καράβια.

Σημασία: η νίκη αυτή απέδειξε την ανωτερότητα των όπλων και της πολεμικής τακτικής των Ελλήνων, αναπτέρωσε το ηθικό τους και διέλυσε την εντύπωση ότι οι Πέρσες ήταν ανίκητοι.

 Τι γνωρίζετε για τη στρατιά του Ξέρξη;

Ήταν, ίσως, η μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη που είχε συγκεντρωθεί ως εκείνη την εποχή. Ξεκίνησε από τις Σάρδεις, πέρασε τον Ελλήσποντο, τη Μακεδονία και τη Θράκη, και προχώρησε προς τη νότια Ελλάδα χωρίς δυσκολία.  Οι Έλληνες είχαν αποφασίσει το 481 π. Χ. σε συνέδριο στον Ισθμό της Κορίνθου να αμυνθούν ενωμένοι σε περίπτωση εισβολής.

 Μάχη στις Θερμοπύλες: πότε, δυνάμεις, αρχηγοί αντιπάλων,  γιατί στις Θερμοπύλες, περιγραφή και αποτέλεσμα σύγκρουσης, σημασία.

Πότε: 480 π.Χ.

Δυνάμεις: 7000 Έλληνες VS  χιλιάδες Πέρσες.

Αρχηγοί: Σπαρτιάτης βασιλιάς Λεωνίδας VS Πέρσης βασιλιάς Ξέρξης.

Γιατί στις Θερμοπύλες: ήταν πιο ασφαλής τόπος (στενός) για να κάνουν στρατηγική οι Σπαρτιάτες και να περικυκλώσουν τους Πέρσες.

Περιγραφή σύγκρουσης: Πριν την σύγκρουση ο Ξέρξης ζήτησε από το Λεωνίδα να παραδώσει τα όπλα. Η απάντηση του Λεωνίδα ήταν «μολών λαβέ» (=έλα να τα πάρεις)

• α’ φάση: Οι προσπάθειες των Περσών αποτυγχάνουν  με βαριές απώλειες για τους Πέρσες.
•  β΄φάση: Ο Εφιάλτης, κάτοικος της περιοχής, οδηγεί τους Πέρσες από ένα μυστικό μονοπάτι στα νώτα των Ελλήνων à προδοσία. Ο Λεωνίδας διατάζει τους υπόλοιπους Έλληνες να αποχωρήσουν. 700 Θεσπιείς και 300 Σπαρτιάτες με επικεφαλής τον Λεωνίδα παραμένουν και πέφτουν μαχόμενοι.

Αποτέλεσμα και σημασία: οι Έλληνες έχασαν εξαιτίας της προδοσίας του Εφιάλτη. Η μάχη τους ήταν πολύ σημαντική γιατί με τη θυσία τους έδωσαν αιώνιο παράδειγμα αυτοθυσίας και φιλοπατρίας. Επίσης καθυστέρησαν τους Πέρσες, έτσι δόθηκε χρόνος στους υπόλοιπους Έλληνες να ετοιμαστούν.

 Ναυμαχία στη Σαλαμίνα: πότε, δυνάμεις, αρχηγοί αντιπάλων,  γιατί στη Σαλαμίνα, ποιος το πρότεινε, αποτέλεσμα σύγκρουσης, σημασία.

Γεγονότα πριν τη σύγκρουση: Οι Πέρσες κατεβαίνουν νότια και καταστρέφουν την ύπαιθρο της Αττικής και την Αθήνα. Οι Έλληνες συνεδριάζουν στον Ισθμό της Κορίνθου για να αποφασίσουν που και πως θα αντιμετωπίσουν τους Πέρσες.

Πότε: 480 π. Χ.

Δυνάμεις: Έλληνες (366-378πλοία) VS Πέρσες (1,200 πλοία)

Αρχηγοί: Ευριβιάδης Σπαρτιάτης νάυαρχος+Θεμιστοκλής Αθηναίος στρατηγός VS Πέρσης βασιλιάς Ξέρξης.

Γιατί στη Σαλαμίνα: Οι Πελοποννήσιοι με τον Ευρυβιάδη, ήθε­λαν να προστατέψουν τα παράλια της Πελοποννήσου, ενώ ο Θεμιστοκλής επέμενε να γίνει η μάχη στο στενό της Σαλαμίνας, γιατί υπήρχαν περισσότερες ελπίδες για νίκη, αφού ο μικρός χώρος δε θα επέτρεπε στους Πέρσες να παρατάξουν όλη τους τη δύναμη-αριθμητική υπεροχή.

Αποτέλεσμα –Σημασία: Νική Ελλήνων και πανωλεθρία Περσών, ο Ξέρξης εγκαταλείπει. Σημαντική μάχη γιατί ο πόλεμος κρίνεται στη θάλασσα, ήταν η αρχή του τέλους των Περσικών πολέμων.

 

Mε ποιες δύο συγκρούσεις τελειώνουν οι Περσικοί πόλεμοι; Πότε γίνονται και ποιο το αποτέλεσμα τους;

Α) Μάχη στις Πλαταιές (479 π.Χ.)

Πελοποννήσιοι με αρχηγό το βασιλιά της Σπάρτης Παυσανία εναντίον του Πέρση Μαρδόνιου. Η σύγκρουση έγινε στις Πλαταιές  και η ελληνική νίκη ήταν συντριπτική: ο περσι­κός στρατός εξοντώθηκε και ο ίδιος ο Μαρδόνιος σκοτώθηκε.

Β) Μάχη  στη Μυκάλη (479 π.Χ.)

Στα ανοικτά της Μύκαλης ο Σπαρτιάτης Λεωτυχίδης νίκησε τα υπολείμματα του περσικού στόλου. 

 Για ποιους λόγους νίκησαν οι Έλληνες τους Πέρσες;

ΕΛΛΗΝΕΣ	ΠΕΡΣΕΣ
1)      Αν και ολιγάριθμοι	1)      Αν και πουλυάριθμοι
Ήταν πάνοπλοι Πολεμούσαν με σχηματισμό οπλιτικής φάλαγγας Είχαν εξαίρετους αρχηγούς.	Ο στρατός και ο στόλος τους ήταν πολυεθνικός χώρις οργάνωση και αγωνιστικότητα
2)      Γνώριζαν καλά το χώρο
Μαραθώναςàπεδιάδα κατηφορικό έδαφος Θερμοπύλες,Σαλαμίναàστενά	Έρχονταν ως κατακτητές
3)      Πολεμούσαν ενωμένοι -πατρίδα

 

 Ποια η σημασία της απόκρουσης των Περσών;

 α) Δέχτηκε αποφασιστικό πλήγμα η ιμπεριαλιστική πολιτική των Περσών.

β) Ανακόπηκε οριστικά η περσική εξάπλωση στην Ευρώπη.

γ) Οι ελληνικές πόλεις εξασφάλισαν την ελευθερία τους, προϋπόθεση απαραίτητη για την οικονομική, πολιτική και πολιτιστική τους ανάπτυξη.

δ) Φάνηκε η ανωτερότητα της πολεμικής τακτικής και το υψηλό φρόνημα των Ελλήνων, καθώς και οι ικανότητες των ηγετών τους.

 

υλικό από το ιστολόγιο "scripta manent"

Ναυμαχία Σαλαμίνας: Ένα μελτέμι ήταν η αιτία ...

Πώς εκμεταλλεύθηκαν οι Έλληνες τα καιρικά φαινόμενα
στη διάρκειά της
Ο ακαδημαϊκός κ. Χρήστος Ζερεφός το μελέτησε και εξηγεί

Με το πρώτο φως της ημέρας φάνηκε ότι όλοι ήταν έτοιμοι. Από τα μεγάλα πλοία τους οι Πέρσες κοιτούσαν αφ' υψηλού τα ολιγάριθμα ελληνικά σκάφη απέναντί τους. Μόλις είχαν εισέλθει στα στενά και, όπως λέει ο Αισχύλος, προτού καν δουν τους Έλληνες, είχαν ακούσει το πολεμικό τραγούδι τους. Η μάχη άρχιζε και ο Ξέρξης από το Αιγάλεω είχε πάρει από νωρίς θέση.

Στο τέλος της όμως οι Πέρσες θα είχαν καταλάβει ότι δεν έπρεπε ποτέ να πολεμήσουν στη Σαλαμίνα. Γιατί, παρά την αριθμητική υπεροχή τους, οι Έλληνες είχαν το τακτικό πλεονέκτημα: αντιμετώπισαν τους αντιπάλους τους σε στενό χώρο, όπου εκείνοι δεν μπορούσαν να ελιχθούν, και επιπλέον είχαν σύμμαχό τους τον καιρό. Αλλά όχι τυχαία. Ο άνεμος που φύσηξε εκείνη την ημέρα του Σεπτεμβρίου το 480 π.Χ. κάνοντας τα πλοία των Περσών να κλυδωνίζονται επικίνδυνα είχε προβλεφθεί από τον πρωτεργάτη της νίκης Θεμιστοκλή, ο οποίος έκανε «την πρώτη καταγεγραμμένη στην Ιστορία πρόγνωση καιρού», όπως λέει ο ακαδημαϊκός κ. Χρήστος Ζερεφός.

«Ο Θεμιστοκλής γνώριζε τα χαρακτηριστικά των "ετησίων" ανέμων αλλά και της θαλάσσιας αύρας, της καλούμενης υπό των αρχαίων τροπαίας» επισημαίνει ο διαπρεπής φυσικός και μετεωρολόγος, ο οποίος πραγματοποίησε με τους συνεργάτες του προσομοίωση σε ηλεκτρονικό υπολογιστή, των καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν την ημέρα διεξαγωγής της ναυμαχίας της Σαλαμίνας.

«Ο Αισχύλος γράφει ότι το πρωινό της ναυμαχίας είχε ηλιοφάνεια και με τη μαρτυρία αυτή αποκλείεται άλλος τύπος καιρού πλην εκείνου της θαλάσσιας αύρας και του ετησία - του μελτεμιού δηλαδή - που παρατηρούνται με αίθριο ουρανό. Από την άλλη, είναι βέβαιον ότι υπήρχε άνεμος, γιατί ο Ηρόδοτος σημειώνει ότι ο Κορίνθιος Αδείμαντος στον πανικό του εσήκωσε πανιά κι έφυγε βιαστικά» λέει ο κ. Ζερεφός.

 

Στις 28 ή 29 Σεπτεμβρίου (21-22 ημέρα του Βοηδρομιώνος κατά το αττικό ημερολόγιο) έγινε η ναυμαχία. Η σύγκρουση άρχισε μεταξύ 8ης και 9ης πρωινής ώρας στην έξοδο του στενού της Σαλαμίνας, για να επεκταθεί στον θαλάσσιο χώρο περί την Ψυττάλεια. Και όπως διευκρινίζει ο κ. Ζερεφός, ο επικρατέστερος τύπος καιρού στην περιοχή αυτή την εποχή είναι είτε της θαλάσσιας αύρας είτε του ετησία ή συνδυασμός των δύο. Η πιθανότητα βροχόπτωσης ή θερινής καταιγίδας εξάλλου είναι μικρή. «Πιστεύω ότι ο Θεμιστοκλής ήταν γνώστης των ανέμων. Το μελτέμι είχε αρχίσει ίσως από την προηγουμένη και το έλαβε υπόψη του, ήταν θέμα στρατηγικής» προσθέτει ο ακαδημαϊκός. Να σημειωθεί άλλωστε ότι η αύρα - αλλιώς, ο μπάτης - είναι άνεμος που πνέει με 3 χλμ. την ώρα, ενώ ο ετησίας με 50-60 χιλιόμετρα, δηλαδή, όπως θα λέγαμε σήμερα, είναι γύρω στα 7 μποφόρ.

Κατά τον Πλούταρχο «ο Θεμιστοκλής γνώριζε καλά τόσο τον καιρό όσο και τον τόπο, γι' αυτό και φρόντισε να μην παρατάξει τα πλοία του αντιμέτωπα προς τα βαρβαρικά προτού φθάσει η συνηθισμένη ώρα κατά την οποία πάντοτε πνέει δυνατός άνεμος στη θάλασσα και φέρνει κύμα προς τα στενά, γιατί αυτός ο άνεμος, ενώ δεν έβλαπτε τα πλοία τα ελληνικά που ήταν χαμηλά και δεν εξείχαν πολύ από τη θάλασσα, θα έπεφτε όμως στα βαρβαρικά πλοία, τα οποία είχαν ορθές πρύμνες και υψηλά καταστρώματα και ήσαν βαριά πλοία και θα τα παρέδιδε πλαγίως προς τα ελληνικά πλοία».

«Eτησίαι» και Πέρσες

Έτσι έγινε, αν κρίνει κανείς και από σχόλιο του Ηροδότου που αναφέρει ότι οι Κερκυραίοι δεν μπόρεσαν να λάβουν μέρος στη ναυμαχία επειδή τους εμπόδισαν οι ετησίαι άνεμοι να περάσουν τα ακρωτήριο Μαλέα. «Στην περιοχή της Σαλαμίνας με γενικό σύστημα "ετησίων" συγκλίνουν άνεμοι ΒΑ από την πεδιάδα της Ελευσίνας αλλά και ΒΔ από την πεδιάδα των Μεγάρων και λόγω της συγκλίσεως δημιουργείται ισχυρός κυματισμός στα ανοιχτά της Σαλαμίνας» λέει ο κ. Ζερεφός. «Επομένως, εκτός από την περιστροφή των περσικών πλοίων, οι πέρσες τοξότες από τα καταστρώματα δεν ήταν σε θέση να στοχεύσουν με επιτυχία τους οπλίτες και τους κωπηλάτες των ελληνικών τριήρεων λόγω του κλυδωνισμού των πλοίων». Έτσι, από τα 1.207 περσικά πλοία - σήμερα οι περισσότεροι ιστορικοί θεωρούν ότι ήταν 600-800 - χάθηκαν 200, καθώς και μεγάλος αριθμός πολεμιστών, πολλοί από τους οποίους πνίγηκαν στη θάλασσα καθώς δεν γνώριζαν κολύμπι, ενώ από τις 378 τριήρεις οι Έλληνες έχασαν τις 40.

Ανατρέχοντας στην Ιστορία ο κ. Ζερεφός έχει να αναφέρει πολλές περιπτώσεις όπου ο καιρός συνέβαλε σε μεγάλες νίκες ή ήττες. Ο ίδιος ανατρέχει όμως πάντα στον Όμηρο, όταν θέλει να βρει απαντήσεις για τα μετεωρολογικά φαινόμενα στην Αρχαιότητα. «Η μετεωρολογία του Ομήρου είναι η πιο όμορφη που έχει γραφεί ποτέ! Δεν μπορείς να καταλάβεις τη φύση αν δεν έχεις διαβάσει Όμηρο» τονίζει.

Στρατηλάτες στο έλεος του καιρού

Στην Ιστορία πολλές είναι οι καταγεγραμμένες περιπτώσεις στρατιωτικών επιχειρήσεων όπου οι καιρικές συνθήκες υπήρξαν καθοριστικές για την έκβασή τους.

Οι άνεμοι είναι αυτοί που στο ομηρικό έπος σπρώχνουν τον Οδυσσέα προς διάφορες κατευθύνσεις καθυστερώντας για χρόνια την επιστροφή του στην Ιθάκη. Μια μεγάλη καταιγίδα ανέστειλε - έστω για λίγο - την πρώτη εκστρατεία των Περσών στην Ελλάδα, όταν ο στόλος των 300 πλοίων και των 20.000 ανδρών υπό την ηγεσία του Μαρδόνιου καταστράφηκε στο ακρωτήρι του Άθω το 492 π.Χ. Εξαιτίας της παλίρροιας στα στενά της Μάγχης ο Ιούλιος Καίσαρ έβλεπε τα πλοία του να χάνονται άδοξα, χωρίς να μπορούν να προσεγγίσουν τη Βρετανία. Καταιγίδα επίσης, η οποία έπνιξε κυριολεκτικά τους Ρωμαίους, ήταν η αιτία για τη μεγάλη νίκη του Μεγάλου Θεοδοσίου εναντίον του αυτοκράτορα της Δυτικής Ρώμης το 394 μ.Χ. Και στα νεότερα χρόνια ο Μέγας Ναπολέων βυθίστηκε στη λάσπη του Βατερλό, που έκρινε σε μεγάλο μέρος τη μάχη. Ο ίδιος εξάλλου κατατροπώθηκε, όπως είναι γνωστό, από τον ρωσικό χειμώνα, όπως και οι χιτλερικές δυνάμεις που αντιμετώπισαν παγωμένους βόρειους ανέμους και θερμοκρασίες -30 βαθμών.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: Το Βήμα, Κυριακή 25/03/12 ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΘΕΡΜΟΥ

Η αρχαϊκή εποχή - power point

Η αρχαϊκή εποχή from Akis Ampelas

Mια παρουσίαση του Άκη Αμπελά κατατοπιστική, όπως πάντα, και με επιπλέον πληροφορίες για την κοπή νομίσματος και τους βασικούς νομοθέτες της αρχαϊκής εποχής.

3ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ημαθίας: Αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. στη διδακτική πράξη (4-6/04/14)

 

 

Οι Ενώσεις εκπαιδευτικών:
1. Πανελλήνια Ένωση εκπαιδευτικών για τις Φυσικές Επιστήμες «Μιχάλης Δερτούζος»
2. Ελληνική Ένωση για την Αξιοποίηση των ΤΠΕ στην Εκπαίδευση» (e-Δίκτυο-ΤΠΕ-Ε)
3. Παράρτημα Ένωσης Ελλήνων Φυσικών Ημαθίας
σε συνεργασία με:
• το Δήμο Νάουσας
• τη Δ/νση Δ/θμιας Εκπ/σης Ν. Ημαθίας
• τη Δ/νση Π/θμιας Εκπ/σης Ν. Ημαθίας και
• Το Σύλλογο Επιμορφωτών ΤΠΕ@Ε
διοργανώνουν το 3ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ημαθίας με θέμα: «Αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. στη διδακτική πράξη» στη Νάουσα, στις 4-6 Απριλίου 2014.
Το συνέδριο απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων και ειδικοτήτων, νέους επιστήμονες, ερευνητές, φοιτητές και σε στελέχη εκπαίδευσης που ενδιαφέρονται για την αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση και την ανάπτυξη των σχετικών υποδομών και εφαρμογών στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα.
Κύριος σκοπός του συνεδρίου είναι να αναδείξει ιδέες και εμπειρίες σχετικές με την αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. στη διδακτική πράξη.
Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου θα πραγματοποιηθούν κεντρικές ομιλίες, workshops (εργαστήρια), tutorials, προφορικές ανακοινώσεις, παρουσιάσεις αφίσας και στρογγυλά τραπέζια σχετικά με τη θεματολογία του συνεδρίου, που θα πλαισιώνονται από παράλληλες συνεδρίες ειδικοτήτων.
Η Οργανωτική Επιτροπή καλεί όσους και όσες ενδιαφέρονται, να υποβάλουν εργασίες σχετικές με τη θεματολογία του Συνεδρίου. Για να παρουσιαστεί μια εργασία στο συνέδριο θα πρέπει να έχει θετική αξιολόγηση από 2 τουλάχιστον μέλη της επιτροπής κριτών.

 

Σημειώσεις

• Όλα τα υποβληθέντα κείμενα των εργασιών που θα εγκριθούν από την επιτροπή κριτών, θα περιληφθούν στα ηλεκτρονικά πρακτικά του Συνεδρίου (με ISBN).
• Εταιρίες λογισμικού και εκδοτικοί οργανισμοί μπορούν να υποβάλουν προτάσεις για την παρουσίαση εφαρμογών ή προϊόντων στους χώρους που θα διεξαχθεί το συνέδριο, αφού έρθουν πρώτα σε συνεννόηση με την οργανωτική επιτροπή.
• Θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην τήρηση της θεματολογίας του συνεδρίου κατά την υποβολή των εργασιών.
Σημαντικές ημερομηνίες
• 1 Φεβρουαρίου 2014: Έναρξη εγγραφών - Υποβολή πλήρων κειμένων εισηγήσεων στην επιτροπή κριτών.
• 1 Μαρτίου 2014: Οριστική υποβολή κειμένων εισηγήσεων που έχουν κριθεί.
• 15 Μαρτίου 2014: Ανακοίνωση προγράμματος
• 4, 5 & 6 Απριλίου 2014: Διεξαγωγή Συνεδρίου
Δικτυακός τόπος του Συνεδρίου: http://hmathia14.ekped.gr/ (για κάθε πληροφορία και επικοινωνία) και στο facebook: https://www.facebook.com/hmathia2014

Η ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ σελ.84-92 (σχεδιάγραμμα)

 Η ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (750-480 π.Χ)

Εποχή πνευματικών αναζητήσεων- Αγώνες εναντίον των βαρβάρων

Οικονομική κρίση της ομηρικής  εποχής αντιμετωπίζεται με:

v    Την ίδρυση πόλεων- κρατών

v    Τη δημιουργία αποικιών (β΄αποικισμός)

Η γένεση της πόλης –κράτους: πρόκειται για την οργανωμένη κοινότητα ανθρώπων  που κυριαρχούν και δρουν σε ένα συγκεκριμένο χώρο κάτω από μια ορισμένη εξουσία

Συστατικά στοιχεία της πόλης-κράτους:

v    Γεωγραφικά : άστυ( χώρος άσκησης εξουσίας),

ύπαιθρος χώρα(καλλιεργήσιμη γη και διάσπαρτοι μικροί οικισμοί)

v    Οργανωτικά :  πολίτες ( διαχείριση κοινών και λήψη αποφάσεων), πολίτευμα (τρόπος άσκησης της εξουσίας και συμμετοχή ή όχι των πολιτών σε αυτό)

3 βασικές επιδιώξεις των πολιτών

·       Ελευθερίαàαγώνας για ανεξαρτησία

·       Αυτάρκειαàσυμμετοχή στην παραγωγή

·       Αυτονομίαàθέσπιση νόμων

Η σημασία της πόλης –κράτους

v    Οι τρεις παραπάνω επιδιώξεις αποτελούν τροχοπέδη στη δημιουργία ενιαίου κράτους

v    Ανάπτυξη πατριωτισμού με τοπικιστικό χαρακτήρα μέσα από τους αγώνες των πόλεων – κρατών να εξασφαλίσουν τα πιο πάνω αγαθά (τονίζονται οι διαφορές, προκαλούνται εμφύλιες συγκρούσεις, δε διευκολύνεται η ένωση)

v    α΄ μορφή οργάνωσης σε πόλεις από τους Σουμέριους

v    μόνο στις ελληνικές πόλεις- κράτη όμως αναπτύσσεται η έννοια του πολίτη και της πολιτείας

v    όλα τα πνευματικά, επιστημονικά και πολιτιστικά επιτεύγματα αναπτύχθηκαν στην πόλη- κράτος

Οικονομία-κοινωνία

v    διαφορετικές προϋποθέσεις συγκρότησης των πόλεων- κρατών στις αποικίες και στην ηπειρωτική χώρα

v    στις αποικίεςàαυτονόμηση ελληνικών φύλων, μόνιμη εγκατάσταση, τοπικές λατρείες, στα παράλια της Μ. Ασίας δημιουργούνται οι πρώτες πόλεις-κράτη

v    στην ηπειρωτική χώραàανεξαρτητοποίηση τμημάτων φυλών, ένωση γειτονικών κοινοτήτων, απόσπαση ομάδων από κώμες που συγκροτούν δική τους διοίκηση (συνοικισμοί)

Η κρίση του ομηρικού κόσμου

Τέλη 9^ου αιώνα: πληθυσμιακή αύξηση, οικονομική κρίση που οφείλεται σε:

·       περιορισμένη έκταση καλλιεργήσιμης γης

·       συγκέντρωση της γης σε λίγους

·       απουσία εξειδίκευσης

·       έλλειψη άλλων πόρων

àπεριορισμός βασιλικής εξουσίας

à αύξηση δύναμης των ευγενών: κατοχή γης, σωματική άσκηση, καλλιέργεια πνεύματος, εκτροφή αλόγων, πολεμική ετοιμότητα (αγαθοί, άριστοι, ευπατρίδες, εσθλοί, ιππείς)

àμικροί και μεσαίοι καλλιεργητές και ακτήμονες: αργότερα ασχολούνται με βιοτεχνία, εμπόριο, ναυτιλία και πλουτίζουν

Τα πρώτα στάδια της ιστορικής πορείας των πόλεων –κρατών συνδέονται με την ανάπτυξη του θεσμού της δουλείας: ο πολίτης πρέπει να είναι απαλλαγμένος από τις καθημερινές εργασίες και μέριμνες για να μπορεί απερίσπαστος να ασχολείται με τα θέματα της πόλης

H αντιμετώπιση της κρίσης

Το υπάρχον σύστημα της κλειστής αγροτικής οικονομίας δε μπορεί να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση. Έτσι:

§       αναπτύσσεται η βιοτεχνία και  το εμπόριο (Αθήνα)

§       γίνονται κατακτητικοί πόλεμοι για εδαφική επέκταση (Σπάρτη, Άργος)

§       ιδρύονται αποικίες (Κόρινθος, Χαλκίδα)

àΑρκάδες, Ηπειρώτες, Μακεδόνες: διατηρούν τη φυλετική οργάνωση

 

Ο β΄ αποικισμός (8^ος-6^ος αιώνας π.Χ)

Ø     ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: η ίδρυση των αποικιών είναι μια επιχείρηση εξ ολοκλήρου οργανωμένη από τη μητρόπολη, υπάρχουν δεσμοί όχι όμως στενοί

Ø    αίτια 1.στενοχωρία-πρόβλημα υπερπληθυσμού

            2.έλλειψη πρώτων υλών, κυρίως μετάλλων

          3.αναζήτηση νέων αγορών

            4.εσωτερικές πολιτικές συγκρούσεις που οδηγούν σε απομόνωση

            5.γνώσεις για τους δρόμους της θάλασσας και τις περιοχές μετάβασης

           6.ριψοκίνδυνος χαρακτήρας των Ελλήνων

 

Ø     επανασύνδεση με Μεσόγειο και Εύξεινο Πόντο

Ø     ανταλλαγή πολιτιστικών στοιχείων π.χ το Χαλκιδικό αλφάβητο αποτελεί τη βάση του λατινικού αλφαβήτου

Ø     κοπή και χρήση νομίσματος: διευκόλυνε οικονομικές σχέσεις και αποτέλεσε μέσο συναλλαγής

Ø     η αριστοκρατία περνάει κρίση λόγω της ανάδειξης μιας νέας κοινωνικής τάξης που πλούτισε από το εμπόριο και τη βιοτεχνία