ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ
View more presentations or Upload your own.
Τετάρτη 30 Νοεμβρίου 2011
ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ-VUVOX
μια γεύση από... Σκιάθο και μια γουλιά... Παπαδιαμάντη για να βουτήξουμε "ορεξάτοι" στο κύμα και να ζήσουμε νοερά το όνειρό του
πηγή:το ιστολόγιο του ΚΣΕ Ιωαννίνων της Ευαγγελίας Στάμου
πηγή:το ιστολόγιο του ΚΣΕ Ιωαννίνων της Ευαγγελίας Στάμου
Δευτέρα 28 Νοεμβρίου 2011
Προσδιορισμός τόπου και χρόνου
Α΄ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΟΠΟΥ
Ο προσδιορισμός του τόπου εκφέρεται γενικά με εμπρόθετη αιτιατική ή αφαιρετική. Ειδικότερα έχουμε και τις εξής περιπτώσεις:
1. Στάση σε τόπο
Η στάση σε τόπο δηλώνεται:
* με τοπικά επιρρήματα (ibi, hic, illic)
* με την πρόθεση in + αφαιρετική (in Italiā)
* με απλή γενική ή αφαιρετική
Απλή γενική , όταν έχουμε ονόματα πόλεων (ή μικρών νησιών) α΄και β΄ κλίσης ενικού αριθμού.
Απλή αφαιρετική , όταν έχουμε όνοματα πόλεων (ή μικρών νησιών) α΄και β΄ κλίσης πληθυντικού αριθμού ή γ΄κλίσης οποιουδήποτε αριθμού.
π.χ. sum Romae, sum Ephesi, sum Athenis, sum Carthagine
Σημείωση:
Χρησιμοποιείται απλή αφαιρετική για τη δήλωση του τόπου, όταν ο τόπος έχει μπροστά του προσδιορισμό και κυρίως το επίθετο totus και την αντωνυμία ipse.
π.χ. totis castris, ipsa Romā
2. Κίνηση προς τόπο
Η κίνηση προς τόπο δηλώνεται:
* με τις προθέσεις in, ad + αιτιατική
* με απλή αιτιατική, όταν έχουμε όνοματα πόλεων (ή μικρών νησιών).
π.χ. eo in Asiam, eo in Italiam, eo Romam, eo Carthaginem
3. Κίνηση από τόπο
Η κίνηση από τόπο δηλώνεται:
* με τοπικά επιρρήματα (inde, illuc, quo)
* με τις προθέσεις ab, ex, de + αφαιρετική
* με απλή αφαιρετική, όταν έχουμε όνοματα πόλεων (ή μικρών νησιών).
π.χ. venio ex Asiā, venio ab Italiā, venio Romā, venio Carthagine
σημείωση 1: Τρεις τύποι του ουσιαστικού domus χρησιμοποιούνται επιρρηματικά ως προσδιορισμοί του τόπου:
domi
= στο σπίτι, στην πατρίδα (στάση σε τόπο) [αρχ. οἴκοι]
domum = στο σπίτι, στην πατρίδα (κίνηση σε τόπο) [αρχ. οἴκαδε]
domo = από το σπίτι, από την πατρίδα (απομάκρυνση) [αρχ. οἴκοθεν]
σημείωση 2
: Στο κείμενο 34 υπάρχει εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο με όνομα πόλης (in Literno). Στη συγκεκριμένη περίπτωση δηλώνεται όχι η πόλη, αλλά η ευρύτερη περιοχή, όπου βρισκόταν η έπαυλη του Σκιπίωνα.
Β΄ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΧΡΟΝΟΥ
Ο χρόνος δηλώνεται με τους εξής τρόπους:
1. με επιρρήματα (postea, iam, tum, nunc, deinceps, mox, diu, semper).
Τα επιρρήματα post και ante συνοδευόμενα από αφαιρετική του μέτρου ή της διαφοράς δηλώνουν το πόσο μετά ή πόσο πριν συνέβη κάτι.
π.χ. paulo post = λίγο αργότερα [23], paucis ante diebus = πριν από λίγες μέρες
2. με εμπρόθετους προσδιορισμούς
π.χ. post victoriam = μετά τη νίκη [29], ante tertium diem = πριν από 3 ημέρες [25]
3. με χρονικές προτάσεις
4. με χρονικές μετοχές
5. με πλάγιες πτώσεις.
Πιο συγκεκριμένα:
* με απλή αφαιρετική για να δηλωθεί το πότε έγινε κάτι. π.χ. quodam die = κάποια μέρα [25]
* με απλή αιτιατική για να δηλωθεί το πόση διάρκεια είχε. π.χ. paucos menses = για λίγους μήνες [28]
* με απλή αφαιρετική για να δηλωθεί το μέσα σε πόσο χρόνο ή ύστερα από πόσο χρόνο έγινε κάτι.
π.χ. quo Carthago deleta est = κατά τη διάρκεια του οποίου η Καρχηδόνα καταστράφηκε [25]
πηγή: http://blogs.sch.gr/stratilio/archives/1679
Ο προσδιορισμός του τόπου εκφέρεται γενικά με εμπρόθετη αιτιατική ή αφαιρετική. Ειδικότερα έχουμε και τις εξής περιπτώσεις:
1. Στάση σε τόπο
Η στάση σε τόπο δηλώνεται:
* με τοπικά επιρρήματα (ibi, hic, illic)
* με την πρόθεση in + αφαιρετική (in Italiā)
* με απλή γενική ή αφαιρετική
Απλή γενική , όταν έχουμε ονόματα πόλεων (ή μικρών νησιών) α΄και β΄ κλίσης ενικού αριθμού.
Απλή αφαιρετική , όταν έχουμε όνοματα πόλεων (ή μικρών νησιών) α΄και β΄ κλίσης πληθυντικού αριθμού ή γ΄κλίσης οποιουδήποτε αριθμού.
π.χ. sum Romae, sum Ephesi, sum Athenis, sum Carthagine
Σημείωση:
Χρησιμοποιείται απλή αφαιρετική για τη δήλωση του τόπου, όταν ο τόπος έχει μπροστά του προσδιορισμό και κυρίως το επίθετο totus και την αντωνυμία ipse.
π.χ. totis castris, ipsa Romā
2. Κίνηση προς τόπο
Η κίνηση προς τόπο δηλώνεται:
* με τις προθέσεις in, ad + αιτιατική
* με απλή αιτιατική, όταν έχουμε όνοματα πόλεων (ή μικρών νησιών).
π.χ. eo in Asiam, eo in Italiam, eo Romam, eo Carthaginem
3. Κίνηση από τόπο
Η κίνηση από τόπο δηλώνεται:
* με τοπικά επιρρήματα (inde, illuc, quo)
* με τις προθέσεις ab, ex, de + αφαιρετική
* με απλή αφαιρετική, όταν έχουμε όνοματα πόλεων (ή μικρών νησιών).
π.χ. venio ex Asiā, venio ab Italiā, venio Romā, venio Carthagine
σημείωση 1: Τρεις τύποι του ουσιαστικού domus χρησιμοποιούνται επιρρηματικά ως προσδιορισμοί του τόπου:
domi
= στο σπίτι, στην πατρίδα (στάση σε τόπο) [αρχ. οἴκοι]
domum = στο σπίτι, στην πατρίδα (κίνηση σε τόπο) [αρχ. οἴκαδε]
domo = από το σπίτι, από την πατρίδα (απομάκρυνση) [αρχ. οἴκοθεν]
σημείωση 2
: Στο κείμενο 34 υπάρχει εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο με όνομα πόλης (in Literno). Στη συγκεκριμένη περίπτωση δηλώνεται όχι η πόλη, αλλά η ευρύτερη περιοχή, όπου βρισκόταν η έπαυλη του Σκιπίωνα.
Β΄ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΧΡΟΝΟΥ
Ο χρόνος δηλώνεται με τους εξής τρόπους:
1. με επιρρήματα (postea, iam, tum, nunc, deinceps, mox, diu, semper).
Τα επιρρήματα post και ante συνοδευόμενα από αφαιρετική του μέτρου ή της διαφοράς δηλώνουν το πόσο μετά ή πόσο πριν συνέβη κάτι.
π.χ. paulo post = λίγο αργότερα [23], paucis ante diebus = πριν από λίγες μέρες
2. με εμπρόθετους προσδιορισμούς
π.χ. post victoriam = μετά τη νίκη [29], ante tertium diem = πριν από 3 ημέρες [25]
3. με χρονικές προτάσεις
4. με χρονικές μετοχές
5. με πλάγιες πτώσεις.
Πιο συγκεκριμένα:
* με απλή αφαιρετική για να δηλωθεί το πότε έγινε κάτι. π.χ. quodam die = κάποια μέρα [25]
* με απλή αιτιατική για να δηλωθεί το πόση διάρκεια είχε. π.χ. paucos menses = για λίγους μήνες [28]
* με απλή αφαιρετική για να δηλωθεί το μέσα σε πόσο χρόνο ή ύστερα από πόσο χρόνο έγινε κάτι.
π.χ. quo Carthago deleta est = κατά τη διάρκεια του οποίου η Καρχηδόνα καταστράφηκε [25]
πηγή: http://blogs.sch.gr/stratilio/archives/1679
Παρασκευή 25 Νοεμβρίου 2011
ΕΝΟΤΗΤΑ 28-29 ασκήσεις
ΕΝΟΤΗΤΑ 28η
Aesopi nostri Licinus servus tibi notus Roma Athenas fugit. Is Athenis apud Patronem Epicureum paucos menses pro libero fuit, inde in Asiam abiit. Postea Plato quidam Sardianus, cum eum fugitivum esse ex Aesopi litteris cognovisset, hominem comprehendit et in custodiam Ephesi tradidit. Tu, hominem investiga, quaeso, summaque diligentia vel Romam mitte vel Epheso rediens tecum deduc. Noli spectare quanti homo sit. Parvi enim preti est, qui tam nihili est. Sed, propter servi scelus et audaciam, tanto dolore Aesopus est adfectus, ut nihil ei gratius possit esse quam recuperatio fugitivi.
1. Να μεταφέρετε στον αντίθετο αριθμό τους κλιτούς όρους των πιο κάτω προτάσεων:
α) servum in custodiam tradidit β) tu hominem investiga γ) cum viri sui consilium cognovisset
2. Licinus servus Athenas fugit et in Asiam abiit:
Nα μετατρέψετε τις παραπάνω προτάσεις σε πλάγιο λόγο, αφού τις εξαρτήσετε από την φράση Cicero dixit.
3. Να δηλώσετε την απαγόρευση με τους τρόπους που γνωρίζετε:
α) Tu hominem investiga. β) Summa diligentia Romam hominem mitte. γ) Εpheso rediens tecum hominem deduc δ. Tu hominem tradidisti:
4. Να συμπληρώσετε τους άλλους βαθμούς των επιθέτων που σας δίνονται, εφόσον αυτό είναι δυνατόν:
Epicureum ,paucos ,libero , Sardianus , summa ,parvi , gratius
5α. Plato quidam Sardianus hominem comprehendit: Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.
β. • ut nihil ei gratius…fugitivi • cum eum fugitivum ... cognovisset, quanti homo sit: Να αναγνωρίσετε το είδος των παραπάνω προτάσεων (μονάδες 2), τον τρόπο εισαγωγής τους (μονάδες 2) και να αιτιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο εκφοράς τους (μονάδες 4).
6. α) Να αποδώσετε με άλλο, ισοδύναμο συντακτικά, τρόπο το καθένα από τα πιο κάτω:
Noli spectare , quam recuperatio fugitivi
7. Μετατροπή των κύριων προτάσεων των κειμένων σε μετοχές
Plato quidam Sardianus hominem comprehendit et in custodiam Ephesi tradidit/
Τu hominem investiga, summaque dilίgentia Romam mitte
8. Nα μετατρέψετε τις παρακάτω προτάσεις σε πλάγιο λόγο, αφού τις εξαρτήσετε από την φράση Cicero orat / orabat fratrem: «Tu hominem investiga summaque diligentia vel Romam mitte vel Epheso rediens tecum deduc. «Noli spectare quanti homo sit»
9. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:
fugit γενική γερουνδίου
fuit προστακτική μέλλοντα
cognovisset, σουπίνο
comprehendit γ ενικό υποτακτικής μέλλοντα
tradidit β πληθυντικό οριστικής μέλλοντα
investiga α πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα
deduc αρχικούς χρόνους
spectare προστακτική ενεστώτα
est adfectus απαρέμφατο ενεστώτα
possit β πληθυντικό υποτακτικής παρατατικού
10. nostri να κλιθεί στον πληθυντικό
paucos menses ονομαστική ενικού
libero τρία γένη ονομαστική ενικού
hominem αφαιρετική ενικού
summa γενική πληθυντικού
preti ονομαστική ενικού
scelus ονομαστική πληθυντικού
dolore αιτιατική ενικού
recuperatio γενική ενικού
ΕΝΟΤΗΤΑ 29η
Cum Octavianus post victoriam Actiacam Romam rediret, homo quidam ei occurit corvum tenens; instituerat haec dicere: "Ave, Caesar, victor imperator". Caesaris multum interfuit corvum emere; itaque viginti milibus sestertium eum emit. Id exemplum sutorem quendam incitavit, ut corvum doceret parem salutationem. Diu operam frustra impendebat; quotiescumque avis non respondebat, sutor dicere solebat "Oleum et operam perdidi". Tandem corvus salutationem didicit et sutor, cupidus pecuniae, eum Caesari attulit. Audita salutatione Caesar dixit: " Domi satis salutationum talium audio". Tum venit corvo in mentem verborum domini sui: "Oleum et operam perdidi". Ad haec verba Augustus risit emitque avem tanti, quanti nullam adhuc emerat.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
parem salutationem : αφαιρετική ενικού αριθμού
corvum : την ίδια πτώση του άλλου αριθμού
milibus : ονομαστική και γενική του ίδιου αριθμού
homo quidam: ονομαστική πληθυντικού
Id exemplum αιτιατική πληθυντικού
sutorem quendam γενική πληθυντικού
haec verba γενική ενικού
2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους ρηματικούς τύπους:
interfuit : απαρέμφατο του ίδιου χρόνου
emere : ονομαστική πληθυντικού μετοχής ενεστώτα στο αρσενικό γένος
doceret : το ίδιο πρόσωπο υποτακτικής μέλλοντα της ίδιας φωνής
impendebat : γενική γερουνδίου
solebat : α΄ ενικό πρόσωπο οριστικής υπερσυντελίκου
didicit : α΄ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής παρατατικού της ίδιας φωνής
dicere : β΄ ενικό πρόσωπο προστακτικής ενεστώτα της ίδιας φωνής
rediret : β΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής ενεστώτα
risit : β΄ ενικό πρόσωπο υποτακτικής παρατατικού της ίδιας φωνής
attulit : γ΄ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής συντελεσμένου μέλλοντα.
tenens : β΄ ενικό πρόσωπο υποτακτικήςενεστώτα της ίδιας φωνής
instituerat : δοτική γερουνδίου
doceret γ ενικό υποτακτικής μέλλοντα
respondebat γ πληθυντικό οριστικής μέλλοντα
solebat γ ενικό υποτακτικής παρακειμένου
3.α. multum, parem, diu, cupidus, satis : Nα γράψετε τους αντίστοιχους τύπους των άλλων βαθμών.
β. «Oleum et operam perdidi»: Να μεταφέρετε την πρόταση στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση από τη φράση: Sutor solebat dicere...
γ. sutor, cupidus pecuniae, eum Caesari attulit: Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.
4. Να αναγνωριστούν οι παρακάτω προτάσεις (εισαγωγή, εκφορά, κλπ.):
ut corvum doceret parem salutationem,/
quotiescumque avis non respondebat, /
quanti nullam adhuc emerat
5. Συντακτική αναγνώριση λέξεων:
imperator, Caesaris, sestertium, pecuniae, salutationum, verborum, domini, quanti.
6. Audita salutatione:Να αναλυθεί σε δευτερεύουσα πρόταση
7.: «Domi satis salutationum talium audio» Να μεταφέρετε την πρόταση στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση από τη φράση: Caesar dicit
8. eum instituerat (homo) haec dicere,/
Id exemplum sutorem quendam incitavit ut corvum doceret parem salutationem : Από πλάγιο σε ευθύ
9. cum Octavianus rediret, quotiescumque avis non respondebat : Να μετατραπούν οι προτάσεις σε μετοχές.
πηγή:Νεάρχου παράπλους
Aesopi nostri Licinus servus tibi notus Roma Athenas fugit. Is Athenis apud Patronem Epicureum paucos menses pro libero fuit, inde in Asiam abiit. Postea Plato quidam Sardianus, cum eum fugitivum esse ex Aesopi litteris cognovisset, hominem comprehendit et in custodiam Ephesi tradidit. Tu, hominem investiga, quaeso, summaque diligentia vel Romam mitte vel Epheso rediens tecum deduc. Noli spectare quanti homo sit. Parvi enim preti est, qui tam nihili est. Sed, propter servi scelus et audaciam, tanto dolore Aesopus est adfectus, ut nihil ei gratius possit esse quam recuperatio fugitivi.
1. Να μεταφέρετε στον αντίθετο αριθμό τους κλιτούς όρους των πιο κάτω προτάσεων:
α) servum in custodiam tradidit β) tu hominem investiga γ) cum viri sui consilium cognovisset
2. Licinus servus Athenas fugit et in Asiam abiit:
Nα μετατρέψετε τις παραπάνω προτάσεις σε πλάγιο λόγο, αφού τις εξαρτήσετε από την φράση Cicero dixit.
3. Να δηλώσετε την απαγόρευση με τους τρόπους που γνωρίζετε:
α) Tu hominem investiga. β) Summa diligentia Romam hominem mitte. γ) Εpheso rediens tecum hominem deduc δ. Tu hominem tradidisti:
4. Να συμπληρώσετε τους άλλους βαθμούς των επιθέτων που σας δίνονται, εφόσον αυτό είναι δυνατόν:
Epicureum ,paucos ,libero , Sardianus , summa ,parvi , gratius
5α. Plato quidam Sardianus hominem comprehendit: Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.
β. • ut nihil ei gratius…fugitivi • cum eum fugitivum ... cognovisset, quanti homo sit: Να αναγνωρίσετε το είδος των παραπάνω προτάσεων (μονάδες 2), τον τρόπο εισαγωγής τους (μονάδες 2) και να αιτιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο εκφοράς τους (μονάδες 4).
6. α) Να αποδώσετε με άλλο, ισοδύναμο συντακτικά, τρόπο το καθένα από τα πιο κάτω:
Noli spectare , quam recuperatio fugitivi
7. Μετατροπή των κύριων προτάσεων των κειμένων σε μετοχές
Plato quidam Sardianus hominem comprehendit et in custodiam Ephesi tradidit/
Τu hominem investiga, summaque dilίgentia Romam mitte
8. Nα μετατρέψετε τις παρακάτω προτάσεις σε πλάγιο λόγο, αφού τις εξαρτήσετε από την φράση Cicero orat / orabat fratrem: «Tu hominem investiga summaque diligentia vel Romam mitte vel Epheso rediens tecum deduc. «Noli spectare quanti homo sit»
9. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:
fugit γενική γερουνδίου
fuit προστακτική μέλλοντα
cognovisset, σουπίνο
comprehendit γ ενικό υποτακτικής μέλλοντα
tradidit β πληθυντικό οριστικής μέλλοντα
investiga α πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα
deduc αρχικούς χρόνους
spectare προστακτική ενεστώτα
est adfectus απαρέμφατο ενεστώτα
possit β πληθυντικό υποτακτικής παρατατικού
10. nostri να κλιθεί στον πληθυντικό
paucos menses ονομαστική ενικού
libero τρία γένη ονομαστική ενικού
hominem αφαιρετική ενικού
summa γενική πληθυντικού
preti ονομαστική ενικού
scelus ονομαστική πληθυντικού
dolore αιτιατική ενικού
recuperatio γενική ενικού
ΕΝΟΤΗΤΑ 29η
Cum Octavianus post victoriam Actiacam Romam rediret, homo quidam ei occurit corvum tenens; instituerat haec dicere: "Ave, Caesar, victor imperator". Caesaris multum interfuit corvum emere; itaque viginti milibus sestertium eum emit. Id exemplum sutorem quendam incitavit, ut corvum doceret parem salutationem. Diu operam frustra impendebat; quotiescumque avis non respondebat, sutor dicere solebat "Oleum et operam perdidi". Tandem corvus salutationem didicit et sutor, cupidus pecuniae, eum Caesari attulit. Audita salutatione Caesar dixit: " Domi satis salutationum talium audio". Tum venit corvo in mentem verborum domini sui: "Oleum et operam perdidi". Ad haec verba Augustus risit emitque avem tanti, quanti nullam adhuc emerat.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
parem salutationem : αφαιρετική ενικού αριθμού
corvum : την ίδια πτώση του άλλου αριθμού
milibus : ονομαστική και γενική του ίδιου αριθμού
homo quidam: ονομαστική πληθυντικού
Id exemplum αιτιατική πληθυντικού
sutorem quendam γενική πληθυντικού
haec verba γενική ενικού
2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους ρηματικούς τύπους:
interfuit : απαρέμφατο του ίδιου χρόνου
emere : ονομαστική πληθυντικού μετοχής ενεστώτα στο αρσενικό γένος
doceret : το ίδιο πρόσωπο υποτακτικής μέλλοντα της ίδιας φωνής
impendebat : γενική γερουνδίου
solebat : α΄ ενικό πρόσωπο οριστικής υπερσυντελίκου
didicit : α΄ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής παρατατικού της ίδιας φωνής
dicere : β΄ ενικό πρόσωπο προστακτικής ενεστώτα της ίδιας φωνής
rediret : β΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής ενεστώτα
risit : β΄ ενικό πρόσωπο υποτακτικής παρατατικού της ίδιας φωνής
attulit : γ΄ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής συντελεσμένου μέλλοντα.
tenens : β΄ ενικό πρόσωπο υποτακτικήςενεστώτα της ίδιας φωνής
instituerat : δοτική γερουνδίου
doceret γ ενικό υποτακτικής μέλλοντα
respondebat γ πληθυντικό οριστικής μέλλοντα
solebat γ ενικό υποτακτικής παρακειμένου
3.α. multum, parem, diu, cupidus, satis : Nα γράψετε τους αντίστοιχους τύπους των άλλων βαθμών.
β. «Oleum et operam perdidi»: Να μεταφέρετε την πρόταση στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση από τη φράση: Sutor solebat dicere...
γ. sutor, cupidus pecuniae, eum Caesari attulit: Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.
4. Να αναγνωριστούν οι παρακάτω προτάσεις (εισαγωγή, εκφορά, κλπ.):
ut corvum doceret parem salutationem,/
quotiescumque avis non respondebat, /
quanti nullam adhuc emerat
5. Συντακτική αναγνώριση λέξεων:
imperator, Caesaris, sestertium, pecuniae, salutationum, verborum, domini, quanti.
6. Audita salutatione:Να αναλυθεί σε δευτερεύουσα πρόταση
7.: «Domi satis salutationum talium audio» Να μεταφέρετε την πρόταση στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση από τη φράση: Caesar dicit
8. eum instituerat (homo) haec dicere,/
Id exemplum sutorem quendam incitavit ut corvum doceret parem salutationem : Από πλάγιο σε ευθύ
9. cum Octavianus rediret, quotiescumque avis non respondebat : Να μετατραπούν οι προτάσεις σε μετοχές.
πηγή:Νεάρχου παράπλους
Τετάρτη 23 Νοεμβρίου 2011
Αντιγόνη- Α΄επεισόδιο
Α’ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ
Στιχ. 162-279
ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ
Στ. 162-210: Ο Κρέοντας παρουσιάζεται στους θεατές με μια μεγαλόπρεπη και εντυπωσιακή είσοδο. Η παρουσίαση αυτή είναι εσκεμμένη, ώστε να αρχίσει να διαφαίνεται η υπέρβαση του μέτρου, η ύβρη, και να προετοιμαστεί έτσι η πτώση και η τιμωρία. Ο Κρέοντας αρχίζει μια σειρά από απόλυτες και μεγαλόσχημες εξαγγελίες, που φανερώνουν την επιπολαιότητα και τον εγωισμό του.
Η πρώτη του ρήση αφορά τις προγραμματικές πολιτικές του δηλώσεις που έχουν την εξής διάταξη:
α) δικαιολόγηση της σύγκλησης της γερουσίας: ο σεβασμός προς τον εκάστοτε άρχοντα.
β) πολιτική θέση Κρέοντα: νέος βασιλιάς.
γ) απόψείς για σωστή διακυβέρνηση.
i.ο άρχοντας πρέπει να παίρνει σωστές αποφάσεις για την πόλη και να έχει παρρησία.
ii δεν πρέπει να θεωρεί κανένα φίλο ανώτερο από την πατρίδα.
δ) θεωρητική εφαρμογή των απόψεων αυτών:
i.δε φοβάται να μιλήσει όταν πρόκειται για τη σωτηρία της πατρίδας
ii. δε θα θεωρούσε φίλο κάποιον εχθρό της πατρίδας.
iii.οι γνήσιοι φίλοι αποκτώνται, όταν η πατρίδα ευδαιμονεί.
ε) πρακτική εφαρμογή των απόψεων αυτών:
i.ο Ετεοκλής, ως υπερασπιστής της πόλης, θα ταφεί με τιμές.
ii.ο Πολυνείκης, ως εχθρός της πατρίδας, δε θα ταφεί.
στ) τελική αιτιολόγηση της απόφασής του
i.οι άδικοι δε μπορεί να απολαμβάνουν τις ίδιες τιμές με τους δίκαιους.
ii.οι φίλοι της πόλης θα τιμώνται ζωντανοί και νεκροί.
Στ. 166-174: Στο σημείο αυτό ο νέος βασιλιάς υπογραμμίζει: α) την αφοσίωση των μελών του Χορού στον οίκο του Λάιου και β) τη νομιμότητα της εξουσίας του. Φαίνεται ότι ο Κρέων δεν εμπιστεύεται το Χορό και προσπαθεί να πετύχει την αναγνώρισή του και την εξασφάλιση ενός σεβασμού και μιας αφοσίωσης όμοιας μ’ αυτήν που περιέγραψε παραπάνω.
Στ. 177: Κοινός τόπος στην αρχαία Ελληνική πολιτική σκέψη είναι η αντίληψη ότι οι ικανότητες, ο χαρακτήρας και οι διαθέσεις του ηγεμόνα δοκιμάζονται και αποκαλύπτονται στον τρόπο που ασκεί την εξουσία. Επειδή ο Κρέοντας δεν έχει δοκιμαστεί ακόμα στην εξουσία, η φράση υποκρύπτει για τους θεατές κάποια ειρωνεία.
Στ. 184-191: Ο Κρέων δείχνει συνέπεια χαρακτήρα. Παρουσιάζεται θεοσεβής, καθώς επικαλείται ως μάρτυρα της αλήθειας των λόγων του Δία. Ενδιαφέρεται κυρίως για την πατρίδα και τη σωτηρία της. Εκφράζει το κοινωνικό και πολιτικό ιδεώδες που επικρατούσε στην Αθήνα την εποχή που παρουσιάστηκε η τραγωδία. Φαίνεται συνετός και ιεραρχεί σωστά τις διάφορες αξίες. Θεωρεί την πατρίδα ως το πολυτιμότερο αγαθό. Η συλλογιστική και η φιλοσοφία του είναι απόλυτα ορθές. Όμως η πρώτη πολιτική του πράξη και απόφαση δεν είναι σωστή, καθώς επιβάλλει ένα νόμο-διάταγμα που έρχεται σε αντίθεση με τον ανθρωπισμό και το άγραφο θεϊκό δίκαιο. Αυτό κλονίζει τη διακηρυγμένη θεοσεβεία του. Σ’ αυτό το σημείο ανατρέπεται η συλλογική του και η αξιοπιστία των προγραμματικών του δηλώσεων.
Στ. 196-206: Στο σημείο αυτό επαναλαμβάνεται το διάταγμα παρ’ όλο που είναι ήδη γνωστό στους θεατές. Αυτό συμβαίνει: α) για να τηρηθεί η συνέπεια στον κανόνα της προοικονομίας των σκηνών, καθώς η Αντιγόνη είχε προετοιμάσει αυτή τη σκηνή και β) για να πληροφορηθεί και ο Χορός το περιεχόμενό του. Σαν νέο στοιχείο προστίθεται εδώ το σκεπτικό πάνω στο οποίο ο Κρέων στηρίζει τις διαμετρικά αντίθετες αποφάσεις που πήρε για τα δύο αδέλφια. Επίσης ο Κρέων παραλείπει ένα ουσιαστικό στοιχείο: την προβλεπόμενη ποινή.
Ο Κρέων στηρίζει την απόφασή του στο συλλογισμό ότι ο Πολυνείκης είναι προδότης. Διαπράττει όμως σφάλμα, γιατί αποδίδει προθέσεις σ’ αυτόν που δεν είχε και πιστεύει πως έχει το δικαίωμα να στερήσει την ταφή από έναν άνθρωπο, έστω κι αν αυτός είναι προδότης.
Για να δικαιολογήσει την απόφασή του ο Κρέοντας χρησιμοποιεί ένα τέχνασμα. Υποστηρίζει ότι δεν πρέπει ο προδότης να τιμηθεί όπως ο υπερασπιστής της πατρίδας, γιατί η εξίσωση συνιστά αδικία σε βάρος του αγαθού. Κανείς όμως δεν είχε την απαίτηση να προσφερθούν οι ίδιες τιμές και στους δύο αδελφούς. Μπορούσε απλώς να γίνει μια τυπική ταφή έξω από τα σύνορα της Θήβας. Αυτό επέβαλλαν οι άγραφοι νόμοι. Ο Κρέων δεν καταλαβαίνει ότι η δικαιοδοσία του έχει κάποια όρια και ότι οι νεκροί δεν ανήκαν στη δικαιοδοσία της πολιτείας.
Η διαταγή του Κρέοντα θα αποτελέσει κριτήριο πολιτικής αφοσίωσης. Όσοι από τους Θηβαίους τολμήσουν να την παραβούν θα είναι εχθροί της πόλης, άρα πολιτικοί αντίπαλοι και υπονομευτές της εξουσίας του Κρέοντα.
Στ. 211-214: Ο Χορός δίνει απόλυτο χαρακτήρα στην εξουσία του μονάρχη. Αυτό μας κάνει να σκεφτόμαστε ότι ο Χορός δεν πιστεύει όσα λέει, γιατί κανένας συνετός άνθρωπος δε θα αναγνώριζε την εξουσία ενός επίγειου μονάρχη πέραν αυτού του κόσμου, δηλαδή στους νεκρούς. Διαφαίνεται στα λόγια, λοιπόν, του Χορού μια ειρωνεία. Φαίνεται ότι ο Χορός έχει τις επιφυλάξεις του για την ορθότητα της διαταγής του Κρέοντα, καθώς υποδηλώνει ότι άλλοι ενδέχεται να έχουν διαφορετική άποψη για το θέμα αυτό. Τα λόγια του Χορού αποτελούν μια διπλωματική απάντηση, η οποία ενέχει έμμεση αποδοκιμασία. Η υποταγή του Χορού στον Κρέοντα προβάλλει έμμεσα το φόβο που νιώθει ο πρώτος απέναντι στο δεύτερο και τον αυταρχικό κι εξουσιαστικό χαρακτήρα του δεύτερου.
Στ. 216: Ο ποιητής σκόπιμα παρουσιάζει το Χορό να παρανοεί την προτροπή του Κρέοντα και να νομίζει ότι του αναθέτει τη φύλαξη του νεκρού. Αυτή η παρανόηση του Χορού και η διευκρίνιση του Κρέοντα αποτελούν στοιχεία δραματουργικής τεχνικής που προοικονομούν και δικαιολογούν την είσοδο του φύλακα και ταυτόχρονα δίνουν την αφορμή για να παρουσιάσει ο Κρέων τις υποψίες του για τους δράστες της ταφής και τα ιδιοτελής τους κίνητρα αυξάνοντας έτσι το ενδιαφέρον των θεατών. Από την άλλη η υπεκφυγή του Χορού υποδηλώνει ότι δεν είναι απόλυτα σύμφωνος με τις σχετικές διαταγές του Κρέοντα.
Στ. 220: Ο Χορός στην περίπτωση αυτή θα μπορούσε ή να δεχτεί την πρόταση του Κρέοντα και να τον στηρίξει ή να την απορρίψει και να εκδηλώσει ξεκάθαρα την αντίθεση του ή να τη συζητήσει. Ο ποιητής όμως δεν τον βάζει να κάνει τίποτε απ’ αυτά. Στην πρώτη περίπτωση ο Χορός δεν θα μπορούσε να συμφωνήσει με έναν τύραννο και υποστηρίξει μια λανθασμένη απόφαση. Στην δεύτερη περίπτωση ο Κρέων θα οργιζόταν και θα ακολουθούσε μια σύγκρουση με το Χορό, ο οποίος θα έπρεπε να δικαιολογηθεί παραβιάζοντας το λειτουργικό του ρόλο μέσα στην τραγωδία. Παράλληλα θα μείωνε το ρόλο της Αντιγόνης και θα την εμπόδιζε να φτάσει στο ύψος στο οποίο τελικά φτάνει όταν συγκρίνεται με τον Κρέοντα. Ο Χορός λοιπόν παρουσιάζεται να απαντά με αινιγματικό τρόπο, λέγοντας πως δεν είναι κανένας τόσο ανόητος που να θέλει να πεθάνει.
Όπως συμπεραίνουμε από το εύθυμο τραγούδι της Παρόδου και από την απορία που εξέφρασε ο Χορός για το λόγο της ειδικής πρόσκλησής του, δε γνωρίζει το διάταγμα ούτε την ποινή που προβλέπεται. Η υπόθεση που κάνει εδώ ο Χορός για την ποινή εξυπηρετεί το έργο με τρεις τρόπους: α) αποκαλύπτει πως κίνητρο της συμπεριφοράς του Χορού είναι ο φόβος της εξουσίας του Κρέοντα, β) φωτίζει τον τυραννικό και αυταρχικό χαρακτήρα του Κρέοντα και γ) προοικονομεί τη στάση παθητικότητας και αδράνειας που θα τηρήσει ο Χορός στη συνέχεια.
Γενικότερα, ο Χορός από την αρχή βρίσκεται σε ένα δίλημμα που προδίδει σ’ αυτόν κάποια τραγικότητα και τον κάνει να αποκαλύπτεται ως χαρακτήρας. Ταλαντεύεται, λοιπόν, ανάμεσα στην αφοσίωση του προς τον Πολυνείκη, κάτι όμως που θα τον οδηγήσει στην τιμωρία, και στην υποστήριξή του προς τον Κρέοντα, κάτι που θα αποτελέσει προδοσία των δεσμών του με την οικογένεια του Οιδίποδα.
Ο Χορός, πάντως, διαφωνεί με την απόφαση του Κρέοντα και αυτό φαίνεται από τα εξής:
α) δεν υποστηρίζει ανοιχτά και ξεκάθαρα τον νέο άρχοντα
β) απορρίπτει με διπλωματικό τρόπο τις προτάσεις συνεργασίας
γ) μιλά με ύφος τυπικό και ψυχρό
δ) αφήνει να φανεί ότι κίνητρο της παθητικότητάς του είναι ο φόβος.
Στ. 223-236: Ο φύλακας τονίζει το δίλημμα που τον ταλαιπώρησε με τους εξής τρόπους:
i.χρησιμοποιεί ένα ζωντανό εσωτερικό διάλογο με τη ψυχή του
ii.παρεμβάλλει έναν ευθύ λόγο γεμάτο με χαρακτηριστικές ερωτήσεις
iii.χρησιμοποιεί απλό και κοφτό λόγο που στηρίζεται πάνω σε μια βασική αντίθεση: «χωριεις» – «μένεις»
Στ.239: Με μια συσσώρευση αρνήσεων ο φύλακας προσπαθεί να απαλλάξει τον εαυτό του από κάθε ευθύνη. Δηλώνει κατηγορηματικά ότι δε γνωρίζει το δράστη και ότι ο ίδιος δεν είναι ο δράστης. Συμπεραίνει λοιπόν μόνος του ότι θα ήταν άδικο να τιμωρηθεί.
Στ. 249-278: Στους στίχους αυτούς έχουμε τη δεύτερη ρήση του φύλακα, όπου γίνεται η περιγραφή των γεγονότων. Έτσι δίνονται:
α) τα εξωτερικά στοιχεία του τόπου: κανένα ίχνος ούτε από εκσκαφή χώματος ούτε από δράστη.
β) τα χρονικά δεδομένα παρανομίας: η ανακάλυψη του εγκλήματος έγινε νωρίς το πρωί, επομένως η πράξη έγινε πριν χαράξει.
γ) οι λεπτομέρειες της ταφής: όχι τύμβος, αλλά κάλυψη με σκόνη.
δ) ο αποκλεισμός πιθανών υπαίτιων της ταφής: i. δεν υπάρχου ίχνη ζώων και ii. οι φύλακες αρνούνται ότι είναι οι δράστες.
ε) η υποχρέωση ανακοίνωσης των νέων στο βασιλιά: με κλήρο ορίστηκε ο συγκεκριμένος φύλακας.
στ) η αιτιολόγηση της αθυμίας του να παρουσιαστεί στο βασιλιά: με γνωμικό: κανείς δεν αγαπά τον μαντατοφόρο κακών ειδήσεων.
Στ. 251: Ο φύλακας δηλώνει ότι δεν υπήρχαν ίχνη από τροχούς. Το γεγονός αυτό θα έπρεπε να δημιουργήσει στον Κρέοντα την υποψία ότι ο δράστης μάλλον είναι γυναίκα, καθώς οι γυναίκες δεν οδηγούν άρματα· και εφόσον οι γυναίκες συγγενείς είναι επιφορτισμένες με το έργο της ταφής, οι πιθανοί ύποπτοι περιορίζονται στην Αντιγόνη και την Ισμήνη. Ο Κρέων όμως δε μπορεί να σκεφτεί ότι μια γυναίκα θα έδειχνε τέτοια τόλμη.
Στ. 256: Σύμφωνα με τα έθιμα εκείνης της εποχής, όποιος έβλεπε άταφο νεκρό και δεν έριχνε πάνω του σκόνη θεωρούνταν εναγής, δηλαδή μιασμένος. Αυτό δηλώνει ότι ο λαός θεωρεί την ταφή του νεκρού πράξη ιερή και υποχρεωτική. Επομένως, έμμεσα αποδοκιμάζεται το κήρυγμα του Κρέοντα.
Στ. 264: Παρουσιάζονται εδώ δύο είδη θεοδικίας ή θεοκρισίας, με τα οποία απονεμόταν το δίκαιο στις αρχαίες κοινωνίες. Οι άνθρωποι πίστευαν ότι ο θεός δε μπορεί να αφήσει τον αγνό και τον αθώο να καεί ή να πεθάνει, επομένως όποιος άντεχε αυτές τις δοκιμασίες ήταν αθώος.
Στ. 278-279: Σημαντικοί στίχοι για την ερμηνεία του έργου, γιατί ο συλλογισμός στον οποίο οδηγούν ενισχύει την υπόνοια του Κρέοντα ότι η πράξη της ταφής είναι έργο των πολιτών του αντιπάλου και ανεβάζουν τη δραματική ένταση.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ
Κρέοντας: O αρχηγός του κράτους παρουσιάζεται θεοσεβής, εφόσον αποδίδει στους θεούς τη νίκη των Θηβαίων. Στη συνέχεια εκθέτει τις διοικητικές αρχές που θα εφαρμόσει κατά την άσκηση της εξουσίας του. Παρουσιάζεται φιλόπατρις και γενναίος άντρας. Θέλει να προετοιμάσει ψυχολογικά το λαό για το διάταγμά του το οποίο είναι σύμφωνο με το δίκαιο της εποχής. Διαφαίνεται ο εγωισμός του με την χρήση της αντωνυμίας ε γ ω. Είναι απόλυτος και φαίνεται αποφασιστικός.
Ο φύλακας παρουσιάζεται και εδώ ένας απλοϊκός τύπος που μέλημά του είναι μόνο να σώσει τη ζωή του. Γνωρίζει το δίκιο αλλά η ταπεινή θέση του, τον κάνει να υιοθετεί στάση δειλή και συνεσταλμένη για να εξασφαλίσει την επιβίωσή του. Προς το τέλος όμως, πετά κάποιες κουβέντες που δείχνουν ότι αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει. Διακρίνεται μια αυθάδεια όταν σχολιάζει φλύαρα τη συναισθηματική κατάσταση του βασιλιά. Στο τέλος δηλώνει πως δεν πρόκειται να επιστρέψει ακόμα κι αν βρεθεί ο δράστης της ταφής.
πηγή:blogs.sch.gr
Στιχ. 162-279
ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ
Στ. 162-210: Ο Κρέοντας παρουσιάζεται στους θεατές με μια μεγαλόπρεπη και εντυπωσιακή είσοδο. Η παρουσίαση αυτή είναι εσκεμμένη, ώστε να αρχίσει να διαφαίνεται η υπέρβαση του μέτρου, η ύβρη, και να προετοιμαστεί έτσι η πτώση και η τιμωρία. Ο Κρέοντας αρχίζει μια σειρά από απόλυτες και μεγαλόσχημες εξαγγελίες, που φανερώνουν την επιπολαιότητα και τον εγωισμό του.
Η πρώτη του ρήση αφορά τις προγραμματικές πολιτικές του δηλώσεις που έχουν την εξής διάταξη:
α) δικαιολόγηση της σύγκλησης της γερουσίας: ο σεβασμός προς τον εκάστοτε άρχοντα.
β) πολιτική θέση Κρέοντα: νέος βασιλιάς.
γ) απόψείς για σωστή διακυβέρνηση.
i.ο άρχοντας πρέπει να παίρνει σωστές αποφάσεις για την πόλη και να έχει παρρησία.
ii δεν πρέπει να θεωρεί κανένα φίλο ανώτερο από την πατρίδα.
δ) θεωρητική εφαρμογή των απόψεων αυτών:
i.δε φοβάται να μιλήσει όταν πρόκειται για τη σωτηρία της πατρίδας
ii. δε θα θεωρούσε φίλο κάποιον εχθρό της πατρίδας.
iii.οι γνήσιοι φίλοι αποκτώνται, όταν η πατρίδα ευδαιμονεί.
ε) πρακτική εφαρμογή των απόψεων αυτών:
i.ο Ετεοκλής, ως υπερασπιστής της πόλης, θα ταφεί με τιμές.
ii.ο Πολυνείκης, ως εχθρός της πατρίδας, δε θα ταφεί.
στ) τελική αιτιολόγηση της απόφασής του
i.οι άδικοι δε μπορεί να απολαμβάνουν τις ίδιες τιμές με τους δίκαιους.
ii.οι φίλοι της πόλης θα τιμώνται ζωντανοί και νεκροί.
Στ. 166-174: Στο σημείο αυτό ο νέος βασιλιάς υπογραμμίζει: α) την αφοσίωση των μελών του Χορού στον οίκο του Λάιου και β) τη νομιμότητα της εξουσίας του. Φαίνεται ότι ο Κρέων δεν εμπιστεύεται το Χορό και προσπαθεί να πετύχει την αναγνώρισή του και την εξασφάλιση ενός σεβασμού και μιας αφοσίωσης όμοιας μ’ αυτήν που περιέγραψε παραπάνω.
Στ. 177: Κοινός τόπος στην αρχαία Ελληνική πολιτική σκέψη είναι η αντίληψη ότι οι ικανότητες, ο χαρακτήρας και οι διαθέσεις του ηγεμόνα δοκιμάζονται και αποκαλύπτονται στον τρόπο που ασκεί την εξουσία. Επειδή ο Κρέοντας δεν έχει δοκιμαστεί ακόμα στην εξουσία, η φράση υποκρύπτει για τους θεατές κάποια ειρωνεία.
Στ. 184-191: Ο Κρέων δείχνει συνέπεια χαρακτήρα. Παρουσιάζεται θεοσεβής, καθώς επικαλείται ως μάρτυρα της αλήθειας των λόγων του Δία. Ενδιαφέρεται κυρίως για την πατρίδα και τη σωτηρία της. Εκφράζει το κοινωνικό και πολιτικό ιδεώδες που επικρατούσε στην Αθήνα την εποχή που παρουσιάστηκε η τραγωδία. Φαίνεται συνετός και ιεραρχεί σωστά τις διάφορες αξίες. Θεωρεί την πατρίδα ως το πολυτιμότερο αγαθό. Η συλλογιστική και η φιλοσοφία του είναι απόλυτα ορθές. Όμως η πρώτη πολιτική του πράξη και απόφαση δεν είναι σωστή, καθώς επιβάλλει ένα νόμο-διάταγμα που έρχεται σε αντίθεση με τον ανθρωπισμό και το άγραφο θεϊκό δίκαιο. Αυτό κλονίζει τη διακηρυγμένη θεοσεβεία του. Σ’ αυτό το σημείο ανατρέπεται η συλλογική του και η αξιοπιστία των προγραμματικών του δηλώσεων.
Στ. 196-206: Στο σημείο αυτό επαναλαμβάνεται το διάταγμα παρ’ όλο που είναι ήδη γνωστό στους θεατές. Αυτό συμβαίνει: α) για να τηρηθεί η συνέπεια στον κανόνα της προοικονομίας των σκηνών, καθώς η Αντιγόνη είχε προετοιμάσει αυτή τη σκηνή και β) για να πληροφορηθεί και ο Χορός το περιεχόμενό του. Σαν νέο στοιχείο προστίθεται εδώ το σκεπτικό πάνω στο οποίο ο Κρέων στηρίζει τις διαμετρικά αντίθετες αποφάσεις που πήρε για τα δύο αδέλφια. Επίσης ο Κρέων παραλείπει ένα ουσιαστικό στοιχείο: την προβλεπόμενη ποινή.
Ο Κρέων στηρίζει την απόφασή του στο συλλογισμό ότι ο Πολυνείκης είναι προδότης. Διαπράττει όμως σφάλμα, γιατί αποδίδει προθέσεις σ’ αυτόν που δεν είχε και πιστεύει πως έχει το δικαίωμα να στερήσει την ταφή από έναν άνθρωπο, έστω κι αν αυτός είναι προδότης.
Για να δικαιολογήσει την απόφασή του ο Κρέοντας χρησιμοποιεί ένα τέχνασμα. Υποστηρίζει ότι δεν πρέπει ο προδότης να τιμηθεί όπως ο υπερασπιστής της πατρίδας, γιατί η εξίσωση συνιστά αδικία σε βάρος του αγαθού. Κανείς όμως δεν είχε την απαίτηση να προσφερθούν οι ίδιες τιμές και στους δύο αδελφούς. Μπορούσε απλώς να γίνει μια τυπική ταφή έξω από τα σύνορα της Θήβας. Αυτό επέβαλλαν οι άγραφοι νόμοι. Ο Κρέων δεν καταλαβαίνει ότι η δικαιοδοσία του έχει κάποια όρια και ότι οι νεκροί δεν ανήκαν στη δικαιοδοσία της πολιτείας.
Η διαταγή του Κρέοντα θα αποτελέσει κριτήριο πολιτικής αφοσίωσης. Όσοι από τους Θηβαίους τολμήσουν να την παραβούν θα είναι εχθροί της πόλης, άρα πολιτικοί αντίπαλοι και υπονομευτές της εξουσίας του Κρέοντα.
Στ. 211-214: Ο Χορός δίνει απόλυτο χαρακτήρα στην εξουσία του μονάρχη. Αυτό μας κάνει να σκεφτόμαστε ότι ο Χορός δεν πιστεύει όσα λέει, γιατί κανένας συνετός άνθρωπος δε θα αναγνώριζε την εξουσία ενός επίγειου μονάρχη πέραν αυτού του κόσμου, δηλαδή στους νεκρούς. Διαφαίνεται στα λόγια, λοιπόν, του Χορού μια ειρωνεία. Φαίνεται ότι ο Χορός έχει τις επιφυλάξεις του για την ορθότητα της διαταγής του Κρέοντα, καθώς υποδηλώνει ότι άλλοι ενδέχεται να έχουν διαφορετική άποψη για το θέμα αυτό. Τα λόγια του Χορού αποτελούν μια διπλωματική απάντηση, η οποία ενέχει έμμεση αποδοκιμασία. Η υποταγή του Χορού στον Κρέοντα προβάλλει έμμεσα το φόβο που νιώθει ο πρώτος απέναντι στο δεύτερο και τον αυταρχικό κι εξουσιαστικό χαρακτήρα του δεύτερου.
Στ. 216: Ο ποιητής σκόπιμα παρουσιάζει το Χορό να παρανοεί την προτροπή του Κρέοντα και να νομίζει ότι του αναθέτει τη φύλαξη του νεκρού. Αυτή η παρανόηση του Χορού και η διευκρίνιση του Κρέοντα αποτελούν στοιχεία δραματουργικής τεχνικής που προοικονομούν και δικαιολογούν την είσοδο του φύλακα και ταυτόχρονα δίνουν την αφορμή για να παρουσιάσει ο Κρέων τις υποψίες του για τους δράστες της ταφής και τα ιδιοτελής τους κίνητρα αυξάνοντας έτσι το ενδιαφέρον των θεατών. Από την άλλη η υπεκφυγή του Χορού υποδηλώνει ότι δεν είναι απόλυτα σύμφωνος με τις σχετικές διαταγές του Κρέοντα.
Στ. 220: Ο Χορός στην περίπτωση αυτή θα μπορούσε ή να δεχτεί την πρόταση του Κρέοντα και να τον στηρίξει ή να την απορρίψει και να εκδηλώσει ξεκάθαρα την αντίθεση του ή να τη συζητήσει. Ο ποιητής όμως δεν τον βάζει να κάνει τίποτε απ’ αυτά. Στην πρώτη περίπτωση ο Χορός δεν θα μπορούσε να συμφωνήσει με έναν τύραννο και υποστηρίξει μια λανθασμένη απόφαση. Στην δεύτερη περίπτωση ο Κρέων θα οργιζόταν και θα ακολουθούσε μια σύγκρουση με το Χορό, ο οποίος θα έπρεπε να δικαιολογηθεί παραβιάζοντας το λειτουργικό του ρόλο μέσα στην τραγωδία. Παράλληλα θα μείωνε το ρόλο της Αντιγόνης και θα την εμπόδιζε να φτάσει στο ύψος στο οποίο τελικά φτάνει όταν συγκρίνεται με τον Κρέοντα. Ο Χορός λοιπόν παρουσιάζεται να απαντά με αινιγματικό τρόπο, λέγοντας πως δεν είναι κανένας τόσο ανόητος που να θέλει να πεθάνει.
Όπως συμπεραίνουμε από το εύθυμο τραγούδι της Παρόδου και από την απορία που εξέφρασε ο Χορός για το λόγο της ειδικής πρόσκλησής του, δε γνωρίζει το διάταγμα ούτε την ποινή που προβλέπεται. Η υπόθεση που κάνει εδώ ο Χορός για την ποινή εξυπηρετεί το έργο με τρεις τρόπους: α) αποκαλύπτει πως κίνητρο της συμπεριφοράς του Χορού είναι ο φόβος της εξουσίας του Κρέοντα, β) φωτίζει τον τυραννικό και αυταρχικό χαρακτήρα του Κρέοντα και γ) προοικονομεί τη στάση παθητικότητας και αδράνειας που θα τηρήσει ο Χορός στη συνέχεια.
Γενικότερα, ο Χορός από την αρχή βρίσκεται σε ένα δίλημμα που προδίδει σ’ αυτόν κάποια τραγικότητα και τον κάνει να αποκαλύπτεται ως χαρακτήρας. Ταλαντεύεται, λοιπόν, ανάμεσα στην αφοσίωση του προς τον Πολυνείκη, κάτι όμως που θα τον οδηγήσει στην τιμωρία, και στην υποστήριξή του προς τον Κρέοντα, κάτι που θα αποτελέσει προδοσία των δεσμών του με την οικογένεια του Οιδίποδα.
Ο Χορός, πάντως, διαφωνεί με την απόφαση του Κρέοντα και αυτό φαίνεται από τα εξής:
α) δεν υποστηρίζει ανοιχτά και ξεκάθαρα τον νέο άρχοντα
β) απορρίπτει με διπλωματικό τρόπο τις προτάσεις συνεργασίας
γ) μιλά με ύφος τυπικό και ψυχρό
δ) αφήνει να φανεί ότι κίνητρο της παθητικότητάς του είναι ο φόβος.
Στ. 223-236: Ο φύλακας τονίζει το δίλημμα που τον ταλαιπώρησε με τους εξής τρόπους:
i.χρησιμοποιεί ένα ζωντανό εσωτερικό διάλογο με τη ψυχή του
ii.παρεμβάλλει έναν ευθύ λόγο γεμάτο με χαρακτηριστικές ερωτήσεις
iii.χρησιμοποιεί απλό και κοφτό λόγο που στηρίζεται πάνω σε μια βασική αντίθεση: «χωριεις» – «μένεις»
Στ.239: Με μια συσσώρευση αρνήσεων ο φύλακας προσπαθεί να απαλλάξει τον εαυτό του από κάθε ευθύνη. Δηλώνει κατηγορηματικά ότι δε γνωρίζει το δράστη και ότι ο ίδιος δεν είναι ο δράστης. Συμπεραίνει λοιπόν μόνος του ότι θα ήταν άδικο να τιμωρηθεί.
Στ. 249-278: Στους στίχους αυτούς έχουμε τη δεύτερη ρήση του φύλακα, όπου γίνεται η περιγραφή των γεγονότων. Έτσι δίνονται:
α) τα εξωτερικά στοιχεία του τόπου: κανένα ίχνος ούτε από εκσκαφή χώματος ούτε από δράστη.
β) τα χρονικά δεδομένα παρανομίας: η ανακάλυψη του εγκλήματος έγινε νωρίς το πρωί, επομένως η πράξη έγινε πριν χαράξει.
γ) οι λεπτομέρειες της ταφής: όχι τύμβος, αλλά κάλυψη με σκόνη.
δ) ο αποκλεισμός πιθανών υπαίτιων της ταφής: i. δεν υπάρχου ίχνη ζώων και ii. οι φύλακες αρνούνται ότι είναι οι δράστες.
ε) η υποχρέωση ανακοίνωσης των νέων στο βασιλιά: με κλήρο ορίστηκε ο συγκεκριμένος φύλακας.
στ) η αιτιολόγηση της αθυμίας του να παρουσιαστεί στο βασιλιά: με γνωμικό: κανείς δεν αγαπά τον μαντατοφόρο κακών ειδήσεων.
Στ. 251: Ο φύλακας δηλώνει ότι δεν υπήρχαν ίχνη από τροχούς. Το γεγονός αυτό θα έπρεπε να δημιουργήσει στον Κρέοντα την υποψία ότι ο δράστης μάλλον είναι γυναίκα, καθώς οι γυναίκες δεν οδηγούν άρματα· και εφόσον οι γυναίκες συγγενείς είναι επιφορτισμένες με το έργο της ταφής, οι πιθανοί ύποπτοι περιορίζονται στην Αντιγόνη και την Ισμήνη. Ο Κρέων όμως δε μπορεί να σκεφτεί ότι μια γυναίκα θα έδειχνε τέτοια τόλμη.
Στ. 256: Σύμφωνα με τα έθιμα εκείνης της εποχής, όποιος έβλεπε άταφο νεκρό και δεν έριχνε πάνω του σκόνη θεωρούνταν εναγής, δηλαδή μιασμένος. Αυτό δηλώνει ότι ο λαός θεωρεί την ταφή του νεκρού πράξη ιερή και υποχρεωτική. Επομένως, έμμεσα αποδοκιμάζεται το κήρυγμα του Κρέοντα.
Στ. 264: Παρουσιάζονται εδώ δύο είδη θεοδικίας ή θεοκρισίας, με τα οποία απονεμόταν το δίκαιο στις αρχαίες κοινωνίες. Οι άνθρωποι πίστευαν ότι ο θεός δε μπορεί να αφήσει τον αγνό και τον αθώο να καεί ή να πεθάνει, επομένως όποιος άντεχε αυτές τις δοκιμασίες ήταν αθώος.
Στ. 278-279: Σημαντικοί στίχοι για την ερμηνεία του έργου, γιατί ο συλλογισμός στον οποίο οδηγούν ενισχύει την υπόνοια του Κρέοντα ότι η πράξη της ταφής είναι έργο των πολιτών του αντιπάλου και ανεβάζουν τη δραματική ένταση.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ
Κρέοντας: O αρχηγός του κράτους παρουσιάζεται θεοσεβής, εφόσον αποδίδει στους θεούς τη νίκη των Θηβαίων. Στη συνέχεια εκθέτει τις διοικητικές αρχές που θα εφαρμόσει κατά την άσκηση της εξουσίας του. Παρουσιάζεται φιλόπατρις και γενναίος άντρας. Θέλει να προετοιμάσει ψυχολογικά το λαό για το διάταγμά του το οποίο είναι σύμφωνο με το δίκαιο της εποχής. Διαφαίνεται ο εγωισμός του με την χρήση της αντωνυμίας ε γ ω. Είναι απόλυτος και φαίνεται αποφασιστικός.
Ο φύλακας παρουσιάζεται και εδώ ένας απλοϊκός τύπος που μέλημά του είναι μόνο να σώσει τη ζωή του. Γνωρίζει το δίκιο αλλά η ταπεινή θέση του, τον κάνει να υιοθετεί στάση δειλή και συνεσταλμένη για να εξασφαλίσει την επιβίωσή του. Προς το τέλος όμως, πετά κάποιες κουβέντες που δείχνουν ότι αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει. Διακρίνεται μια αυθάδεια όταν σχολιάζει φλύαρα τη συναισθηματική κατάσταση του βασιλιά. Στο τέλος δηλώνει πως δεν πρόκειται να επιστρέψει ακόμα κι αν βρεθεί ο δράστης της ταφής.
πηγή:blogs.sch.gr
Τετάρτη 16 Νοεμβρίου 2011
17Η ΝΟΕΜΒΡΗ
ΕΝΑ ΑΛΛΙΩΤΙΚΟ… ΨΩΜΙ, ΠΑΙΔΕΙΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
(σκέψεις με αφορμή τη γιορτή του Πολυτεχνείου)
38 χρόνια πέρασαν ήδη από τις θλιβερές εκείνες ημέρες του 1973.Θλιβερές, γιατί η βαριά σκιά της δικτατορίας έπνιγε την καρδιά και τη συνείδηση των δημοκρατικών Ελλήνων έξι χρόνια πια και δεν μπορούσαν άλλο να την αντέξουν. Ήταν όμως και ηρωικές εκείνες οι μέρες, γιατί η νέα γενιά απέδειξε για άλλη μια φορά το μεγαλείο της, έδιωξε από πάνω της τη ρετσινιά της οκνής, ανερμάτιστης, της χωρίς σκοπό, όνειρα και ιδανικά νεολαίας και αγωνίστηκε μέχρι τέλους για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη γενέτειρά της.
Γεμάτη παλμό και ορμή νεανική και με ένα σύνθημα στα χείλη ΚΑΤΩ Η ΧΟΥΝΤΑ-ΨΩΜΙ, ΠΑΙΔΕΙΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ όρθωσε το ανάστημά της απέναντι στο τανκ του δικτάτορα και επιβεβαίωσε για άλλη μια φορά πως τίποτα δεν δωρίζεται αλλά κατακτάται με αγώνες, θυσίες και αίμα. Με εφαλτήριο σκέψης και δράσης λοιπόν το ΨΩΜΙ, ΠΑΙΔΕΙΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ οι νέοι αυτοί μεγαλούργησαν. Άραγε οι σημερινοί νέοι έχουν ανάγκη τις τρεις αυτές προϋποθέσεις για να φτάσουν στο θαύμα-που μακάρι ποτέ να μη χρειαστεί.
Μπορεί τα ζητούμενα του Πολυτεχνείου ΨΩΜΙ, ΠΑΙΔΕΊΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ να μοιάζουν μέχρι σήμερα παράκαιρα, ανεπίκαιρα, ουτοπικά (ωστόσο έρχονται δύσκολες μέρες και ίσως μας λείψουν ξανά) αφού είμαστε χορτάτοι πια μέσα στην καταναλωτική μας ευδαιμονία, με μια παιδεία που προσφέρεται αφειδώς αλλά όχι αμισθί και όχι μόνο από τα σχολεία μας, μέσα σ’ ένα κυκεώνα πληροφοριών και γνώσεων που επιβάλλει και προωθεί το πεπαιδευμένο αλλά δυστυχώς και… παιδευόμενο πρότυπο ανθρώπου, με μια ελευθερία τόσο πλέρια, που αγνοεί ο καθένας μας τα όριά της και μπορεί ταυτόχρονα να λειτουργεί ως δυνάστης και ως υπόδουλος.
Παραφράζοντας λοιπόν το σύνθημα ΨΩΜΙ, ΠΑΙΔΕΙΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, για να ανταποκρίνεται όχι στις ανάγκες αλλά στις ….στερήσεις του σύγχρονου ανθρώπου, θα μπορούσε να ακουστεί ως δικαίωμα στο ΧΡΟΝΟ, στη ΣΚΕΨΗ, στην ΑΠΟΨΗ. Αναλογιστείτε πως επικρατεί η άποψη ότι χρειάζομαι χρόνο για να σκεφτώ, πως μπορώ να έχω άποψη επί παντός επιστητού χωρίς να το πολυσκεφτώ, γιατί δεν έχω χρόνο και πως, επειδή ο χρόνος είναι χρήμα, δεν χρειάζεται ούτε να σκέφτομαι, ούτε βέβαια να έχω άποψη.
Αν αφήσουμε κατά μέρος τα λογοπαίγνια είμαστε νομίζω όλοι σε θέση να αντιληφθούμε πως το πρώτο ζητούμενο του σύγχρονου ανθρώπου είναι ο χρόνος ή ο ελεύθερος χρόνος -έννοια που καθόλου δεν μου αρέσει να χρησιμοποιώ- λες και ό,τι προηγείται ή έπεται του ελεύθερου χρόνου είναι ο χρόνος καταδυνάστευσης του ανθρώπου. Μήπως όμως είναι έτσι; Αλήθεια, ο άνθρωπος που ασκεί ένα επάγγελμα που δεν τον εκφράζει δεν καταπιέζεται; Όταν αναγκάζεται λόγω των απαιτήσεων της ζωής να αναλώνεται σε παντοειδείς δραστηριότητες, προκειμένου να ανταποκριθεί στις συνεχώς αυξανόμενες πλαστές ανάγκες της, δε φθείρεται;
Ή μήπως ο άνθρωπος σκέφτεται σήμερα; Προλαβαίνει άραγε; Η σκέψη και ο διαλογισμός είναι πολυτέλεια στις μέρες μας. Είναι για τους φιλόσοφους και τους «ψαγμένους», που έχουν εξασφαλίσει με ….κάποιο τρόπο τα προς το ζην και φιλοσοφούν εκ του ασφαλούς ή για τους αιθεροβάμονες και τους «φευγάτους», που η τρέλα τους τούς επιτρέπει ακόμη να ονειρεύονται. Ε ξ άλλου υπάρχουν και κάποιοι που τους βολεύει να μην είναι σκεπτόμενοι οι σημερινοί άνθρωποι, για να μπορούν να τους χειραγωγούν ευκολότερα.
Τελικά έχει άποψη ο σύγχρονος άνθρωπος; Η κοινωνία της πληροφορίας του παρέχει θεωρητικά αυτή τη δυνατότητα. Έτσι όλοι γνωρίζουν τα πάντα για τα πάντα. Αυτή η πολυπραγμοσύνη όμως και η εκφορά λόγου από τον κάθε αδαή για οποιοδήποτε ζήτημα πιστοποιεί την επιπολαιότητα και την επιδερμικότητα με την οποία αντιμετωπίζονται όλα τα ζητήματα. Άλλωστε δεν είναι προσβλητικό να θυμόμαστε που και που τους σοφούς προγόνους μας που παραδεχόταν την άγνοιά τους και την αξιοποιούσαν ως κίνητρο για αναζήτηση και έρευνα.
Όταν λοιπόν βρούμε ο καθένας μας το ΧΡΟΝΟ για μια ενδοσκόπηση, όταν ΣΚΕΦΤΟΥΜΕ πόσο πολύτιμος είναι ο εαυτός μας για μας, όχι για τους άλλους, τότε έχω την ΑΠΟΨΗ πως θα μπορούσαμε «να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα»
(σκέψεις με αφορμή τη γιορτή του Πολυτεχνείου)
38 χρόνια πέρασαν ήδη από τις θλιβερές εκείνες ημέρες του 1973.Θλιβερές, γιατί η βαριά σκιά της δικτατορίας έπνιγε την καρδιά και τη συνείδηση των δημοκρατικών Ελλήνων έξι χρόνια πια και δεν μπορούσαν άλλο να την αντέξουν. Ήταν όμως και ηρωικές εκείνες οι μέρες, γιατί η νέα γενιά απέδειξε για άλλη μια φορά το μεγαλείο της, έδιωξε από πάνω της τη ρετσινιά της οκνής, ανερμάτιστης, της χωρίς σκοπό, όνειρα και ιδανικά νεολαίας και αγωνίστηκε μέχρι τέλους για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη γενέτειρά της.
Γεμάτη παλμό και ορμή νεανική και με ένα σύνθημα στα χείλη ΚΑΤΩ Η ΧΟΥΝΤΑ-ΨΩΜΙ, ΠΑΙΔΕΙΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ όρθωσε το ανάστημά της απέναντι στο τανκ του δικτάτορα και επιβεβαίωσε για άλλη μια φορά πως τίποτα δεν δωρίζεται αλλά κατακτάται με αγώνες, θυσίες και αίμα. Με εφαλτήριο σκέψης και δράσης λοιπόν το ΨΩΜΙ, ΠΑΙΔΕΙΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ οι νέοι αυτοί μεγαλούργησαν. Άραγε οι σημερινοί νέοι έχουν ανάγκη τις τρεις αυτές προϋποθέσεις για να φτάσουν στο θαύμα-που μακάρι ποτέ να μη χρειαστεί.
Μπορεί τα ζητούμενα του Πολυτεχνείου ΨΩΜΙ, ΠΑΙΔΕΊΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ να μοιάζουν μέχρι σήμερα παράκαιρα, ανεπίκαιρα, ουτοπικά (ωστόσο έρχονται δύσκολες μέρες και ίσως μας λείψουν ξανά) αφού είμαστε χορτάτοι πια μέσα στην καταναλωτική μας ευδαιμονία, με μια παιδεία που προσφέρεται αφειδώς αλλά όχι αμισθί και όχι μόνο από τα σχολεία μας, μέσα σ’ ένα κυκεώνα πληροφοριών και γνώσεων που επιβάλλει και προωθεί το πεπαιδευμένο αλλά δυστυχώς και… παιδευόμενο πρότυπο ανθρώπου, με μια ελευθερία τόσο πλέρια, που αγνοεί ο καθένας μας τα όριά της και μπορεί ταυτόχρονα να λειτουργεί ως δυνάστης και ως υπόδουλος.
Παραφράζοντας λοιπόν το σύνθημα ΨΩΜΙ, ΠΑΙΔΕΙΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, για να ανταποκρίνεται όχι στις ανάγκες αλλά στις ….στερήσεις του σύγχρονου ανθρώπου, θα μπορούσε να ακουστεί ως δικαίωμα στο ΧΡΟΝΟ, στη ΣΚΕΨΗ, στην ΑΠΟΨΗ. Αναλογιστείτε πως επικρατεί η άποψη ότι χρειάζομαι χρόνο για να σκεφτώ, πως μπορώ να έχω άποψη επί παντός επιστητού χωρίς να το πολυσκεφτώ, γιατί δεν έχω χρόνο και πως, επειδή ο χρόνος είναι χρήμα, δεν χρειάζεται ούτε να σκέφτομαι, ούτε βέβαια να έχω άποψη.
Αν αφήσουμε κατά μέρος τα λογοπαίγνια είμαστε νομίζω όλοι σε θέση να αντιληφθούμε πως το πρώτο ζητούμενο του σύγχρονου ανθρώπου είναι ο χρόνος ή ο ελεύθερος χρόνος -έννοια που καθόλου δεν μου αρέσει να χρησιμοποιώ- λες και ό,τι προηγείται ή έπεται του ελεύθερου χρόνου είναι ο χρόνος καταδυνάστευσης του ανθρώπου. Μήπως όμως είναι έτσι; Αλήθεια, ο άνθρωπος που ασκεί ένα επάγγελμα που δεν τον εκφράζει δεν καταπιέζεται; Όταν αναγκάζεται λόγω των απαιτήσεων της ζωής να αναλώνεται σε παντοειδείς δραστηριότητες, προκειμένου να ανταποκριθεί στις συνεχώς αυξανόμενες πλαστές ανάγκες της, δε φθείρεται;
Ή μήπως ο άνθρωπος σκέφτεται σήμερα; Προλαβαίνει άραγε; Η σκέψη και ο διαλογισμός είναι πολυτέλεια στις μέρες μας. Είναι για τους φιλόσοφους και τους «ψαγμένους», που έχουν εξασφαλίσει με ….κάποιο τρόπο τα προς το ζην και φιλοσοφούν εκ του ασφαλούς ή για τους αιθεροβάμονες και τους «φευγάτους», που η τρέλα τους τούς επιτρέπει ακόμη να ονειρεύονται. Ε ξ άλλου υπάρχουν και κάποιοι που τους βολεύει να μην είναι σκεπτόμενοι οι σημερινοί άνθρωποι, για να μπορούν να τους χειραγωγούν ευκολότερα.
Τελικά έχει άποψη ο σύγχρονος άνθρωπος; Η κοινωνία της πληροφορίας του παρέχει θεωρητικά αυτή τη δυνατότητα. Έτσι όλοι γνωρίζουν τα πάντα για τα πάντα. Αυτή η πολυπραγμοσύνη όμως και η εκφορά λόγου από τον κάθε αδαή για οποιοδήποτε ζήτημα πιστοποιεί την επιπολαιότητα και την επιδερμικότητα με την οποία αντιμετωπίζονται όλα τα ζητήματα. Άλλωστε δεν είναι προσβλητικό να θυμόμαστε που και που τους σοφούς προγόνους μας που παραδεχόταν την άγνοιά τους και την αξιοποιούσαν ως κίνητρο για αναζήτηση και έρευνα.
Όταν λοιπόν βρούμε ο καθένας μας το ΧΡΟΝΟ για μια ενδοσκόπηση, όταν ΣΚΕΦΤΟΥΜΕ πόσο πολύτιμος είναι ο εαυτός μας για μας, όχι για τους άλλους, τότε έχω την ΑΠΟΨΗ πως θα μπορούσαμε «να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα»
Δευτέρα 14 Νοεμβρίου 2011
ΚΡΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΒΙΖΥΗΝΟΥ (συνέχεια)
Κάποιες συμπληρωματικές πληροφορίες για το ΓΘ1 και ΓΘ2 σχετικά με το Βιζυηνό τώρα που τελειώνουμε το... "Αμάρτημα"
Αθανασόπουλος, Β., Οι μύθοι της ζωής και του έργου του Γ. Βιζυηνού Αθήνα 1992, Καρδαμίτσας. Σσ. 156-157
Οι προσωπικοί μύθοι του Βιζυηνού
Στην περίπτωση του Βιζυηνού η αναζήτηση των προσωπικών μύθων έχει ιδιαίτερη σημασία, γιατί αυτοί αντανακλούν τις ψυχολογικές συγκρούσεις του συγγραφέα. Οι συγκρούσεις αυτές υφίστανται ανάμεσα σ' αυτόν και στην κοινωνική ή όποια άλλη περιβάλλουσα πραγματικότητα κυρίως, αλλά κι ανάμεσα σ' αυτόν και στον εαυτό του κατά δεύτερο λόγο.
Ακόμη, μέσα από τους προσωπικούς μύθους διαφαίνονται οι ιδανικές ή δυνατές λύσεις που ο συγγραφέας θα ήθελε, ή που αυτός κατορθώνει να δώσει σ' αυτές τις ψυχολογικές συγκρούσεις. Οι προσωπικοί μύθοι, λοιπόν, με τη λειτουργία τους αυτή γίνονται πολύ διαφωτιστικοί σε ό,τι αφορά τις αιτίες ή τις συνθήκες δημιουργίας του πεζογραφικού έργου του Βιζυηνού, καθώς και τις αιτίες ή τις συνθήκες της διακοπής αυτής της δημιουργίας.
Έχει γίνει, βέβαια, σαφές πως οι μύθοι που εμψυχώνουν το έργο του Βιζυηνού δεν είναι αποκλειστικός καρπός της δημιουργικής φαντασίας του. Ο Βιζυηνός δεν κατεσκεύασε με το έργο του μύθους• αντίθετα, διαπιστώνουμε πως κατά τη συγκρότηση του πεζογραφικού έργου του κατά βάση καταφεύγει σ' έναν προσωπικά υπαρκτό κόσμο - έστω κι αν αυτό γίνεται μέσα από την ανάμνηση. Αυτό είναι απόρροια της προσπάθειας του να υλοποιήσει μέσα στη ζωή του κάποιους μύθους, καθώς και του συνακόλουθου γεγονότος πως η λογοτεχνία ουσιαστικά υπήρξε ένα μέσο υπηρέτησης αυτών των μύθων της ζωής του. Αυτός είναι και ο λόγος που το πεζογραφικό έργο του διαθέτει μια τόσο έντονη πραγματολογική διάσταση που ξεκινώντας από την περισσότερο ή λιγότερο μακρινή ανάμνηση, συχνά επεκτείνεται προς την περιοχή της επιστήμης (της ψυχολογίας κυρίως) και των λαϊκών παραδόσεων.
Τζιόβας, Δημήτρης, Το παλίμψηστο της ελληνικής αφήγησης Αθήνα 1993, Οδυσσέας. Σσ. 49-50, 167
Στοιχεία της αφήγησης στον Βιζυηνό
Η διαφορά στο χειρισμό της οπτικής γωνίας ανάμεσα στο Βικέλα και το Βιζυηνό, θα μπορούσε να πει κανείς ότι εκφράζει μικροσκοπικά και . τη διαφορά ανάμεσα στο ευθύγραμμο απομνημόνευμα και το έντεχνο λογοτέχνημα ή σημαίνει κατά κάποιο τρόπο τη μετάβαση του ελληνικού αφηγηματικού λόγου από τη διήγηση στην αφήγηση, από την ιστοριογραφία στην πεζογραφία, ένα πέρασμα που σημαδεύεται έντονα από την περιπλοκότερη και την εσωτερικότερη αφηγηματική προοπτική του Βιζυηνού.
Σε αυτόν τελικά η οπτική γωνία είναι ιδιάζουσα, γιατί και η πλοκή των περισσότερων διηγημάτων του είναι σχεδόν μοναδική. Ο Βιζυηνός είναι ο πρώτος νεοέλληνας πεζογράφος που βασίζει την πλοκή του στο αίνιγμα και το στοιχείο αυτό μαζί με το χρονικό ανάπτυγμα της έδωσαν την ευκαιρία σε αρκετούς, με πρώτο τον Παλαμά, να υποστηρίξουν ότι τα διηγήματα του έχουν τις προϋποθέσεις μυθιστορήματος. Πολύ δύσκολα θα ξαναβρούμε στην ελληνική πρόζα πλοκή σαν του Βιζυηνού που να εκμεταλλεύεται τόσο καλά την εσωτερική εστίαση και αυτό γιατί το κυρίαρχο μοντέλο οργάνωσης της δράσης σε αρκετές νουβέλες και διηγήματα είναι τελείως διαφορετικό. Βασίζεται, κυρίως, στην τριμερή διάταξη των συμβάντων ακολουθώντας το σχήμα: αρχική κατάσταση - ανατροπή της - νέα κατάσταση, παρά στο αίνιγμα ή στην απορία.
Tonnet Henri, Ιστορία του ελληνικού μυθιστορήματος μετάφραση Μαρίνα Καραμάνου, Αθήνα 1999, Πατάκης. Σσ. 147-148
Πράγματι, το αντικείμενο της λογοτεχνικής δημιουργίας του Βιζυηνού, έτσι όπως το μαντεύουμε, δεν είναι καθόλου η περιγραφή των αυθεντικών ελληνικών ηθών. Ο Βιζυηνός αναπαριστά την παιδική του ηλικία στη Θράκη μεταμορφώνοντάς την. Αυτή η αναδημιουργία με βάση τις αναμνήσεις έχει όλες τις μορφές μιας έρευνας άλλοτε τρυφερής και άλλοτε αγωνιώδους για το προπατορικό αμάρτημα της οικογένειάς του. Έχοντας αποχωριστεί πολύ νωρίς το οικογενειακό περιβάλλον για να πάει να δουλέψει σ' ένα ραφείο στην Κωνσταντινούπολη και υποχρεωμένος να αρέσει σε διάφορους «θετούς πατέρες», όπως ο προστάτης του Ζαρίφης, ο Βιζυηνός δεν παύει να ερευνά τις «παλιές ιστορίες» της οικογένειάς του. Υποθέτει μάλλον ότι, όπως και στο μύθο του Οιδίποδα, πρέπει να υπάρχει ένα αρχικό λάθος που εξηγεί τις ανησυχητικές αντιφάσεις που στοιχειώνουν τον κόσμο του. Η μητέρα του σκοτώνει κατά λάθος την κόρη που ξεχωρίζει από τα άλλα της παιδιά (Το αμάρτημα της μητρός μου), έπειτα δείχνει τη στοργή της στο νεαρό Τούρκο για τον οποίο δεν ξέρει ότι έχει σκοτώσει το γιο της (Ποίος ήτον ο φονεύς του άδελφού μου).
Σ' όλα αυτά η περιγραφή του κόσμου της υπαίθρου κατέχει πραγματική αλλά δευτερεύουσα θέση. Τα πρόσωπα του Βιζυηνού μπορεί να είναι Έλληνες χωρικοί, δεν περιορίζονται όμως σ' αυτό. Ο εσωτερικός κόσμος των Τούρκων, του Κιαμήλ ή του Σελήμ, περιγράφεται με την ίδια συμπάθεια που περιγράφεται και ο κόσμος των Ελλήνων. Τα έθιμα και οι λαϊκές δοξασίες έχουν εδώ θέση όχι γιατί βοηθούν να εννοηθεί καλύτερα η αιώνια Ελλάδα, αλλά γιατί φανερώνουν μια βασική αγωνία:
«Ετινάχθην από το στρώμά μου.
Τότε ευρέθην ενώπιον παραδόξου σκηνής.
Η ασθενής ανέπνεε βαρέως, όπως πάντοτε. Πλησίον αυτής ήτο τοποθετημένη ανδρική ενδυμασία, καθ' ήν τάξιν φορείται. Δεξιόθεν σκαμνίον σκεπασμένον με μαύρον ύφασμα, επί του οποίου υπήρχε σκεύος πλήρες ύδατος και εκατέρωθεν δύο λαμπάδες αναμμέναι. Η μήτηρ μου γονυπετής εθυμίαζε τ' αντικείμενα ταύτα προσέχουσα επί της επιφανείας του ύδατος. […] Αίφνης μικρά χρυσαλίς, πετάξασα κυκλικώς επ' αυτού, ήγγισε με τα πτερά της, και ετάραξεν ελαφρώς την επιφάνειάν του.
Η μήτηρ μου έκυψεν ευλαβώς και έκαμε τον σταυρόν της, όπως όταν διαβαίνουν τα Άγια εν τη εκκλησία. […] Όταν η μικρά εκείνη χρυσαλίς εχάθη εις το βάθος του δωματίου, η μήτηρ μου ανέπνευσεν, εσηκώθη ιλαρά και ευχαριστημένη, και -Επέρασεν η ψυχή του πατέρα σου!- είπε, […]».
(έκδ. Αθανασόπουλου, σσ. 77-78)
Ο Βιζυηνός εισήγαγε στην Ελλάδα μια κατηγορία ψυχολογικών διηγημάτων με φανταστικές αποχρώσεις, ωστόσο ούτε η τεχνική του ούτε η θεματική του μας επιτρέπουν να τον κατατάξουμε στη σχολή της ηθογραφίας.
ΠΗΓΗ:ΠΟΘΕΓ
Αθανασόπουλος, Β., Οι μύθοι της ζωής και του έργου του Γ. Βιζυηνού Αθήνα 1992, Καρδαμίτσας. Σσ. 156-157
Οι προσωπικοί μύθοι του Βιζυηνού
Στην περίπτωση του Βιζυηνού η αναζήτηση των προσωπικών μύθων έχει ιδιαίτερη σημασία, γιατί αυτοί αντανακλούν τις ψυχολογικές συγκρούσεις του συγγραφέα. Οι συγκρούσεις αυτές υφίστανται ανάμεσα σ' αυτόν και στην κοινωνική ή όποια άλλη περιβάλλουσα πραγματικότητα κυρίως, αλλά κι ανάμεσα σ' αυτόν και στον εαυτό του κατά δεύτερο λόγο.
Ακόμη, μέσα από τους προσωπικούς μύθους διαφαίνονται οι ιδανικές ή δυνατές λύσεις που ο συγγραφέας θα ήθελε, ή που αυτός κατορθώνει να δώσει σ' αυτές τις ψυχολογικές συγκρούσεις. Οι προσωπικοί μύθοι, λοιπόν, με τη λειτουργία τους αυτή γίνονται πολύ διαφωτιστικοί σε ό,τι αφορά τις αιτίες ή τις συνθήκες δημιουργίας του πεζογραφικού έργου του Βιζυηνού, καθώς και τις αιτίες ή τις συνθήκες της διακοπής αυτής της δημιουργίας.
Έχει γίνει, βέβαια, σαφές πως οι μύθοι που εμψυχώνουν το έργο του Βιζυηνού δεν είναι αποκλειστικός καρπός της δημιουργικής φαντασίας του. Ο Βιζυηνός δεν κατεσκεύασε με το έργο του μύθους• αντίθετα, διαπιστώνουμε πως κατά τη συγκρότηση του πεζογραφικού έργου του κατά βάση καταφεύγει σ' έναν προσωπικά υπαρκτό κόσμο - έστω κι αν αυτό γίνεται μέσα από την ανάμνηση. Αυτό είναι απόρροια της προσπάθειας του να υλοποιήσει μέσα στη ζωή του κάποιους μύθους, καθώς και του συνακόλουθου γεγονότος πως η λογοτεχνία ουσιαστικά υπήρξε ένα μέσο υπηρέτησης αυτών των μύθων της ζωής του. Αυτός είναι και ο λόγος που το πεζογραφικό έργο του διαθέτει μια τόσο έντονη πραγματολογική διάσταση που ξεκινώντας από την περισσότερο ή λιγότερο μακρινή ανάμνηση, συχνά επεκτείνεται προς την περιοχή της επιστήμης (της ψυχολογίας κυρίως) και των λαϊκών παραδόσεων.
Τζιόβας, Δημήτρης, Το παλίμψηστο της ελληνικής αφήγησης Αθήνα 1993, Οδυσσέας. Σσ. 49-50, 167
Στοιχεία της αφήγησης στον Βιζυηνό
Η διαφορά στο χειρισμό της οπτικής γωνίας ανάμεσα στο Βικέλα και το Βιζυηνό, θα μπορούσε να πει κανείς ότι εκφράζει μικροσκοπικά και . τη διαφορά ανάμεσα στο ευθύγραμμο απομνημόνευμα και το έντεχνο λογοτέχνημα ή σημαίνει κατά κάποιο τρόπο τη μετάβαση του ελληνικού αφηγηματικού λόγου από τη διήγηση στην αφήγηση, από την ιστοριογραφία στην πεζογραφία, ένα πέρασμα που σημαδεύεται έντονα από την περιπλοκότερη και την εσωτερικότερη αφηγηματική προοπτική του Βιζυηνού.
Σε αυτόν τελικά η οπτική γωνία είναι ιδιάζουσα, γιατί και η πλοκή των περισσότερων διηγημάτων του είναι σχεδόν μοναδική. Ο Βιζυηνός είναι ο πρώτος νεοέλληνας πεζογράφος που βασίζει την πλοκή του στο αίνιγμα και το στοιχείο αυτό μαζί με το χρονικό ανάπτυγμα της έδωσαν την ευκαιρία σε αρκετούς, με πρώτο τον Παλαμά, να υποστηρίξουν ότι τα διηγήματα του έχουν τις προϋποθέσεις μυθιστορήματος. Πολύ δύσκολα θα ξαναβρούμε στην ελληνική πρόζα πλοκή σαν του Βιζυηνού που να εκμεταλλεύεται τόσο καλά την εσωτερική εστίαση και αυτό γιατί το κυρίαρχο μοντέλο οργάνωσης της δράσης σε αρκετές νουβέλες και διηγήματα είναι τελείως διαφορετικό. Βασίζεται, κυρίως, στην τριμερή διάταξη των συμβάντων ακολουθώντας το σχήμα: αρχική κατάσταση - ανατροπή της - νέα κατάσταση, παρά στο αίνιγμα ή στην απορία.
Tonnet Henri, Ιστορία του ελληνικού μυθιστορήματος μετάφραση Μαρίνα Καραμάνου, Αθήνα 1999, Πατάκης. Σσ. 147-148
Πράγματι, το αντικείμενο της λογοτεχνικής δημιουργίας του Βιζυηνού, έτσι όπως το μαντεύουμε, δεν είναι καθόλου η περιγραφή των αυθεντικών ελληνικών ηθών. Ο Βιζυηνός αναπαριστά την παιδική του ηλικία στη Θράκη μεταμορφώνοντάς την. Αυτή η αναδημιουργία με βάση τις αναμνήσεις έχει όλες τις μορφές μιας έρευνας άλλοτε τρυφερής και άλλοτε αγωνιώδους για το προπατορικό αμάρτημα της οικογένειάς του. Έχοντας αποχωριστεί πολύ νωρίς το οικογενειακό περιβάλλον για να πάει να δουλέψει σ' ένα ραφείο στην Κωνσταντινούπολη και υποχρεωμένος να αρέσει σε διάφορους «θετούς πατέρες», όπως ο προστάτης του Ζαρίφης, ο Βιζυηνός δεν παύει να ερευνά τις «παλιές ιστορίες» της οικογένειάς του. Υποθέτει μάλλον ότι, όπως και στο μύθο του Οιδίποδα, πρέπει να υπάρχει ένα αρχικό λάθος που εξηγεί τις ανησυχητικές αντιφάσεις που στοιχειώνουν τον κόσμο του. Η μητέρα του σκοτώνει κατά λάθος την κόρη που ξεχωρίζει από τα άλλα της παιδιά (Το αμάρτημα της μητρός μου), έπειτα δείχνει τη στοργή της στο νεαρό Τούρκο για τον οποίο δεν ξέρει ότι έχει σκοτώσει το γιο της (Ποίος ήτον ο φονεύς του άδελφού μου).
Σ' όλα αυτά η περιγραφή του κόσμου της υπαίθρου κατέχει πραγματική αλλά δευτερεύουσα θέση. Τα πρόσωπα του Βιζυηνού μπορεί να είναι Έλληνες χωρικοί, δεν περιορίζονται όμως σ' αυτό. Ο εσωτερικός κόσμος των Τούρκων, του Κιαμήλ ή του Σελήμ, περιγράφεται με την ίδια συμπάθεια που περιγράφεται και ο κόσμος των Ελλήνων. Τα έθιμα και οι λαϊκές δοξασίες έχουν εδώ θέση όχι γιατί βοηθούν να εννοηθεί καλύτερα η αιώνια Ελλάδα, αλλά γιατί φανερώνουν μια βασική αγωνία:
«Ετινάχθην από το στρώμά μου.
Τότε ευρέθην ενώπιον παραδόξου σκηνής.
Η ασθενής ανέπνεε βαρέως, όπως πάντοτε. Πλησίον αυτής ήτο τοποθετημένη ανδρική ενδυμασία, καθ' ήν τάξιν φορείται. Δεξιόθεν σκαμνίον σκεπασμένον με μαύρον ύφασμα, επί του οποίου υπήρχε σκεύος πλήρες ύδατος και εκατέρωθεν δύο λαμπάδες αναμμέναι. Η μήτηρ μου γονυπετής εθυμίαζε τ' αντικείμενα ταύτα προσέχουσα επί της επιφανείας του ύδατος. […] Αίφνης μικρά χρυσαλίς, πετάξασα κυκλικώς επ' αυτού, ήγγισε με τα πτερά της, και ετάραξεν ελαφρώς την επιφάνειάν του.
Η μήτηρ μου έκυψεν ευλαβώς και έκαμε τον σταυρόν της, όπως όταν διαβαίνουν τα Άγια εν τη εκκλησία. […] Όταν η μικρά εκείνη χρυσαλίς εχάθη εις το βάθος του δωματίου, η μήτηρ μου ανέπνευσεν, εσηκώθη ιλαρά και ευχαριστημένη, και -Επέρασεν η ψυχή του πατέρα σου!- είπε, […]».
(έκδ. Αθανασόπουλου, σσ. 77-78)
Ο Βιζυηνός εισήγαγε στην Ελλάδα μια κατηγορία ψυχολογικών διηγημάτων με φανταστικές αποχρώσεις, ωστόσο ούτε η τεχνική του ούτε η θεματική του μας επιτρέπουν να τον κατατάξουμε στη σχολή της ηθογραφίας.
ΠΗΓΗ:ΠΟΘΕΓ
Τετάρτη 9 Νοεμβρίου 2011
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ
Ο Κώδικας Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας της ΕΣΗΕΑ
Η μόνη απάντηση σε διαφορα φαινόμενα που παρουσιάζονται ως προς τις υπερβάσεις εκ μέρους δημοσιογράφων είναι η απλή ανάγνωση του Κώδικα Δεοντολογίας της ΕΣΗΕΑ, ο οποίος ψηφίστηκε το 1998 και συνοψίζει τους κανόνες των συναλλακτικών υποχρεώσεων του τύπου.
ΠΡΟΟΙΜΙΟ
Ο Κώδικας Επαγγελματικής Ηθικής και Κοινωνικής Ευθύνης των δημοσιογράφων-μελών της Ε.Σ.Η.Ε.Α. έχει στόχο:
Να επαναβεβαιώσει και διασφαλίσει τον κοινωνικό ρόλο του δημοσιογράφου στις νέες συνθήκες, που διαμορφώνουν ο γιγαντισμός, το ολιγοπώλιο στο ιδιοκτησιακό καθεστώς, η αυξημένη εμβέλεια και επιρροή των Μ.Μ.Ε. και η παγκοσμιοποίηση της επικοινωνίας.
Να αποθαρρύνει και να αντιστέκεται σε κάθε απόπειρα κρατικού ή άλλου επηρεασμού με τον αυτοκαθορισμό κανόνων υπεύθυνης επαγγελματικής λειτουργίας.
Να κατοχυρώσει την ελευθερία της πληροφόρησης και της έκφρασης, την αυτονομία και αξιοπρέπεια του δημοσιογράφου και να θωρακίσει την ελευθεροτυπία έπ’ αγαθώ της δημοκρατίας και της κοινωνίας.
Προς το σκοπό αυτό, οι δημοσιογράφοι αυτοδεσμεύονται να εφαρμόσουν και να περιφρουρήσουν τις ακόλουθες θεμελιώδεις αρχές:
Άρθρο 1
Το δικαίωμα του ανθρώπου και του πολίτη να πληροφορεί και να πληροφορείται ελεύθερα είναι αναφαίρετο. Η πληροφόρηση είναι κοινωνικό αγαθό και όχι εμπόρευμα ή μέσο προπαγάνδας. Ο δημοσιογράφος δικαιούται και οφείλει:
α. Να θεωρεί πρώτιστο καθήκον του προς την κοινωνία και τον εαυτό του τη δημοσιοποίηση όλης της αλήθειας.
β. Να θεωρεί προσβολή για την κοινωνία και πράξη μειωτική για τον εαυτό του τη διαστρέβλωση, την απόκρυψη, την αλλοίωση ή την πλαστογράφηση των πραγματικών περιστατικών.
γ. Να σέβεται και να τηρεί το διακριτό της είδησης, του σχολίου και του διαφημιστικού μηνύματος, την αναγκαία αντιστοιχία τίτλου και κειμένου και την ακριβή χρησιμοποίηση φωτογραφιών, εικόνων, γραφικών απεικονίσεων ή άλλων παραστάσεων.
δ. Να μεταδίδει την πληροφορία και την είδηση ανεπηρέαστα από τις προσωπικές πολιτικές, κοινωνικές, θρησκευτικές, φυλετικές και πολιτισμικές απόψεις ή πεποιθήσεις του.
ε. Να ερευνά προκαταβολικά, με αίσθημα ευθύνης και με επίγνωση των συνεπειών, την ακρίβεια της πληροφορίας ή της είδησης που πρόκειται να μεταδώσει.
στ. Να επανορθώνει χωρίς χρονοτριβή, με ανάλογη παρουσίαση και ενδεδειγμένο τονισμό, ανακριβείς πληροφορίες και ψευδείς ισχυρισμούς, που προσβάλλουν την
τιμή και την υπόληψη του ανθρώπου και του πολίτη και να δημοσιεύει ή να μεταδίδει την αντίθετη άποψη, χωρίς, αναγκαστικά, ανταπάντηση, η οποία θα τον έθετε σε προνομιακή θέση έναντι του θιγομένου.
Άρθρο 2
Η δημοσιογραφία, ως επάγγελμα, αλλά και κοινωνικό λειτούργημα, συνεπάγεται δικαιώματα, καθήκοντα και υποχρεώσεις. Ο δημοσιογράφος δικαιούται και οφείλει:
α. Να αντιμετωπίζει ισότιμα τους πολίτες, χωρίς διακρίσεις εθνικής καταγωγής, φύλου, φυλής, θρησκείας, πολιτικών φρονημάτων, οικονομικής κατάστασης και κοινωνικής θέσης.
β. Να σέβεται την προσωπικότητα, την αξιοπρέπεια και το απαραβίαστο της ιδιωτικής ζωής του ανθρώπου και του πολίτη. Μόνο όταν το επιτάσσει το δικαίωμα της πληροφόρησης μπορεί να χρησιμοποιεί, πάντοτε με τρόπο υπεύθυνο, στοιχεία από την ιδιωτική ζωή προσώπων που ασκούν δημόσιο λειτούργημα ή έχουν στην κοινωνία ιδιαίτερη θέση και ισχύ και υπόκεινται στον κοινωνικό έλεγχο.
γ. Να σέβεται το τεκμήριο της αθωότητας και να μην προεξοφλεί τις δικαστικές αποφάσεις.
δ. Να σέβεται την κατοχυρωμένη με διεθνείς συμβάσεις προστασία των ανηλίκων και των προσώπων με ειδικές ανάγκες και με σοβαρά προβλήματα υγείας.
ε. Να αντιμετωπίζει με διακριτικότητα και ευαισθησία τους πολίτες, όταν αυτοί βρίσκονται σε κατάσταση πένθους, ψυχικού κλονισμού και οδύνης, καθώς και αυτούς που έχουν εμφανές ψυχικό πρόβλημα, αποφεύγοντας να προβάλει την ιδιαιτερότητά τους.
στ. Να μην αποκαλύπτει, άμεσα ή έμμεσα, την ταυτότητα των θυμάτων βιασμού, τα οποία επέζησαν της εγκληματικής πράξης.
ζ. Να ελέγχει και να τεκμηριώνει τις πληροφορίες, που αναφέρονται στον ευαίσθητο τομέα της υγείας, όπου η παραπλανητική πληροφόρηση και η εντυπωσιακή προβολή μπορούν να προκαλέσουν αδικαιολόγητη αναστάτωση στην κοινή γνώμη.
η. Να συλλέγει και να διασταυρώνει τις πληροφορίες του και να εξασφαλίζει την τεκμηρίωσή τους (έγγραφα, φωτογραφίες, κασέτες, τηλεοπτικές εικόνες) με δημοσιογραφικά θεμιτές μεθόδους, γνωστοποιώντας πάντοτε τη δημοσιογραφική του ιδιότητα.
θ. Να τηρεί το επαγγελματικό απόρρητο ως προς την πηγή των πληροφοριών που εξασφάλισε υπό εχεμύθεια.
ι. Να σέβεται τους κανόνες της εμπιστευτικής πληροφόρησης (off the record) εφ’ όσον ανέλαβε αυτή τη δέσμευση.
Άρθρο 3
Η ισηγορία και η πολυφωνία, οξυγόνο της δημοκρατίας, αναιρούνται σε συνθήκες κρατικού μονοπωλιακού ελέγχου των Μ.Μ.Ε. και υπονομεύονται με τη συγκέντρωση της ιδιοκτησίας τους σε γιγαντιαίες κερδοσκοπικές επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν την κοινή γνώμη σαν καταναλωτή και προσπαθούν να χειραγωγήσουν το φρόνημα, τις συνήθειες και την εν γένει συμπεριφορά της.Γι' αυτό ο δημοσιογράφος δικαιούται και οφείλει:
α. Να υπερασπίζεται σθεναρά το δημοκρατικό πολίτευμα, που διασφαλίζει την ελευθεροτυπία και την απρόσκοπτη άσκηση του δημοσιογραφικού λειτουργήματος.
β. Να αποκρούει και να καταγγέλλει τις εκδηλώσεις κρατικού αυταρχισμού και τις αυθαιρεσίες των ιδιοκτητών των Μ.Μ.Ε. και ιδιαίτερα των ολιγοπωλίων.
γ. Να υπερασπίζεται τη δημοσιογραφική ανεξαρτησία στον εργασιακό χώρο του και να αρνείται την εκτέλεση έργου, που έρχεται σε σύγκρουση με τις αρχές της δημοσιογραφικής δεοντολογίας.
δ. Να μη δέχεται τη σύνταξη είδησης, σχολίου ή άρθρου και την παραγωγή εκπομπής κατά τις υποδείξεις των προϊσταμένων ή του εργοδότη του, αν το περιεχόμενό τους δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και να καταγγέλλει τις εν αγνοία του παραποιήσεις και διαστρεβλώσεις του δημοσιογραφικού του προϊόντος.
Άρθρο 4
Η υπερπροσφορά εργασίας στο χώρο της δημοσιογραφίας επιτείνει τις προϋποθέσεις για την εκδήλωση φαινομένων εκμετάλλευσης, όπως είναι: η άμισθη ή η συμβολικώς αμειβόμενη εργασία, η καταστρατήγηση συμβατικών υποχρεώσεων και κανόνων δεοντολογίας κ.λπ.. Γι' αυτό ο δημοσιογράφος δικαιούται και οφείλει:
α. Να στηρίζει και να ενισχύει τις δραστηριότητες της συνδικαλιστικής του οργάνωσης, που αποσκοπούν στη βελτίωση των όρων αμοιβής και απασχόλησης στα Μ.Μ.Ε..
β. Να αποκρούει στο χώρο εργασίας του κάθε απόπειρα περιστολής των εργασιακών δικαιωμάτων του ή παραβίασης των κανόνων δεοντολογίας.
γ. Να μην ασκεί και να μη δέχεται οποιαδήποτε μορφή διακρίσεων, που σχετίζονται με το φύλο ή την επαγγελματική ηλικία των συναδέλφων του.
Άρθρο 5
Η διαφάνεια στις οικονομικές σχέσεις αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της αξιοπιστίας, του κύρους και της επαγγελματικής αξιοπρέπειας του δημοσιογράφου, ο οποίος οφείλει:
α. Να μην επιδιώκει και να μη δέχεται αμοιβή για δημοσιογραφική εργασία από απόρρητα κονδύλια κρατικών υπηρεσιών και δημόσιων ή ιδιωτικών οργανισμών.
β. Να μην επιδιώκει και να μη δέχεται αργομισθία ή έπ’ αμοιβή θέση συναφή με την ειδικότητά του σε Γραφεία Τύπου, δημόσιες υπηρεσίες ή ιδιωτικές επιχειρήσεις, που θέτει εν αμφιβόλω την επαγγελματική αυτονομία και ανεξαρτησία του.
γ. Να μην επιδιώκει και να μη δέχεται τη διαφημιστική χρήση του ονόματος, της φωνής και της εικόνας του, παρά μόνο για κοινωφελείς σκοπούς.
δ. Να μη μεταδίδει και να μην αξιοποιεί ιδιοτελώς αποκλειστικές πληροφορίες που επηρεάζουν την πορεία του Χρηματιστηρίου Αξιών και την αγορά.
ε. Να μην επιδιώκει και να μη δέχεται οποιεσδήποτε παροχές σε χρήμα και είδος, που θίγουν την αξιοπιστία και την αξιοπρέπειά του και επηρεάζουν την ανεξαρτησία και την αμεροληψία του.
Άρθρο 6
Η συναδελφική αλληλεγγύη και ο αλληλοσεβασμός των δημοσιογράφων συμβάλλουν θετικά στις συλλογικές επαγγελματικές επιδιώξεις και στην κοινωνική εικόνα του δημοσιογραφικού επαγγέλματος. Γι' αυτό ο δημοσιογράφος οφείλει:
α. Να σέβεται την προσωπικότητα των συναδέλφων του. Να μην εκτοξεύει εναντίον τους ασύστατες κατηγορίες και να αποφεύγει τις προσωπικές αντεγκλήσεις, δημόσια και στους χώρους εργασίας.
β. Να θεωρεί σοβαρότατη αντιεπαγγελματική πράξη κάθε λογοκλοπή.
γ. Να μην οικειοποιείται την εργασία συναδέλφων του. Να αναφέρει πάντοτε το όνομα του συντάκτη, του οποίου χρησιμοποιεί κείμενα ή αποσπάσματα κειμένων.
Να μνημονεύει την πηγή των πληροφοριών, που έχουν ήδη δημοσιευθεί ή μεταδοθεί.
Άρθρο 7
Ο γιγαντισμός των Μ.Μ.Ε. και η παγκοσμιοποίηση της επικοινωνίας αύξησαν σημαντικά τον παιδευτικό και πολιτισμικό ρόλο του ηλεκτρονικού και του γραπτού Τύπου. Με τις πρόσθετες ευθύνες του στις νέες συνθήκες, ο δημοσιογράφος οφείλει:
α. Να συμβάλλει στην αναβάθμιση του δημοσιογραφικού λόγου, αποφεύγοντας γραμματικές, συντακτικές και λεκτικές κακοποιήσεις.
β. Να αποφεύγει τη χυδαιογραφία, τη χυδαιολογία και τη γλωσσική βαρβαρότητα, τηρώντας, ακόμη και στη σάτιρα και τη γελοιογραφία, τους κανόνες της επαγγελματικής ηθικής και της κοινωνικής ευθύνης.
γ. Να προστατεύει την ελληνική γλώσσα από την κατάχρηση ξένων λέξεων και όρων.
δ. Να συμβάλλει δημιουργικά στην προστασία της εθνικής μας παράδοσης και τη διασφάλιση της πολιτισμικής μας κληρονομιάς.
Άρθρο 8
Οι υποχρεώσεις των δημοσιογράφων, που απορρέουν από αυτόν τον Κώδικα, δεν συνιστούν περιορισμό της ελευθερίας της έκφρασης. Οι παραβάσεις των υποχρεώσεων αυτών ελέγχονται από τα δύο Πειθαρχικά Συμβούλια, συνερχόμενα σε κοινή συνεδρίαση, μέχρις ότου τροποποιηθεί το Καταστατικό, που θα επιλύσει θεσμικά το θέμα του Εποπτικού Οργάνου του Κώδικα.
H παραβίαση των διατάξεων αυτού του Κώδικα, εκτός από τις περιπτώσεις που τιμωρούνται αυτοτελώς από το δίκαιο (παραβίαση ιδιωτικής ζωής, δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας κλπ.) συνιστούν πειθαρχικά παραπτώματα που επισύρουν σχετικές κυρώσεις.
πηγή:e-lawyer
Η μόνη απάντηση σε διαφορα φαινόμενα που παρουσιάζονται ως προς τις υπερβάσεις εκ μέρους δημοσιογράφων είναι η απλή ανάγνωση του Κώδικα Δεοντολογίας της ΕΣΗΕΑ, ο οποίος ψηφίστηκε το 1998 και συνοψίζει τους κανόνες των συναλλακτικών υποχρεώσεων του τύπου.
ΠΡΟΟΙΜΙΟ
Ο Κώδικας Επαγγελματικής Ηθικής και Κοινωνικής Ευθύνης των δημοσιογράφων-μελών της Ε.Σ.Η.Ε.Α. έχει στόχο:
Να επαναβεβαιώσει και διασφαλίσει τον κοινωνικό ρόλο του δημοσιογράφου στις νέες συνθήκες, που διαμορφώνουν ο γιγαντισμός, το ολιγοπώλιο στο ιδιοκτησιακό καθεστώς, η αυξημένη εμβέλεια και επιρροή των Μ.Μ.Ε. και η παγκοσμιοποίηση της επικοινωνίας.
Να αποθαρρύνει και να αντιστέκεται σε κάθε απόπειρα κρατικού ή άλλου επηρεασμού με τον αυτοκαθορισμό κανόνων υπεύθυνης επαγγελματικής λειτουργίας.
Να κατοχυρώσει την ελευθερία της πληροφόρησης και της έκφρασης, την αυτονομία και αξιοπρέπεια του δημοσιογράφου και να θωρακίσει την ελευθεροτυπία έπ’ αγαθώ της δημοκρατίας και της κοινωνίας.
Προς το σκοπό αυτό, οι δημοσιογράφοι αυτοδεσμεύονται να εφαρμόσουν και να περιφρουρήσουν τις ακόλουθες θεμελιώδεις αρχές:
Άρθρο 1
Το δικαίωμα του ανθρώπου και του πολίτη να πληροφορεί και να πληροφορείται ελεύθερα είναι αναφαίρετο. Η πληροφόρηση είναι κοινωνικό αγαθό και όχι εμπόρευμα ή μέσο προπαγάνδας. Ο δημοσιογράφος δικαιούται και οφείλει:
α. Να θεωρεί πρώτιστο καθήκον του προς την κοινωνία και τον εαυτό του τη δημοσιοποίηση όλης της αλήθειας.
β. Να θεωρεί προσβολή για την κοινωνία και πράξη μειωτική για τον εαυτό του τη διαστρέβλωση, την απόκρυψη, την αλλοίωση ή την πλαστογράφηση των πραγματικών περιστατικών.
γ. Να σέβεται και να τηρεί το διακριτό της είδησης, του σχολίου και του διαφημιστικού μηνύματος, την αναγκαία αντιστοιχία τίτλου και κειμένου και την ακριβή χρησιμοποίηση φωτογραφιών, εικόνων, γραφικών απεικονίσεων ή άλλων παραστάσεων.
δ. Να μεταδίδει την πληροφορία και την είδηση ανεπηρέαστα από τις προσωπικές πολιτικές, κοινωνικές, θρησκευτικές, φυλετικές και πολιτισμικές απόψεις ή πεποιθήσεις του.
ε. Να ερευνά προκαταβολικά, με αίσθημα ευθύνης και με επίγνωση των συνεπειών, την ακρίβεια της πληροφορίας ή της είδησης που πρόκειται να μεταδώσει.
στ. Να επανορθώνει χωρίς χρονοτριβή, με ανάλογη παρουσίαση και ενδεδειγμένο τονισμό, ανακριβείς πληροφορίες και ψευδείς ισχυρισμούς, που προσβάλλουν την
τιμή και την υπόληψη του ανθρώπου και του πολίτη και να δημοσιεύει ή να μεταδίδει την αντίθετη άποψη, χωρίς, αναγκαστικά, ανταπάντηση, η οποία θα τον έθετε σε προνομιακή θέση έναντι του θιγομένου.
Άρθρο 2
Η δημοσιογραφία, ως επάγγελμα, αλλά και κοινωνικό λειτούργημα, συνεπάγεται δικαιώματα, καθήκοντα και υποχρεώσεις. Ο δημοσιογράφος δικαιούται και οφείλει:
α. Να αντιμετωπίζει ισότιμα τους πολίτες, χωρίς διακρίσεις εθνικής καταγωγής, φύλου, φυλής, θρησκείας, πολιτικών φρονημάτων, οικονομικής κατάστασης και κοινωνικής θέσης.
β. Να σέβεται την προσωπικότητα, την αξιοπρέπεια και το απαραβίαστο της ιδιωτικής ζωής του ανθρώπου και του πολίτη. Μόνο όταν το επιτάσσει το δικαίωμα της πληροφόρησης μπορεί να χρησιμοποιεί, πάντοτε με τρόπο υπεύθυνο, στοιχεία από την ιδιωτική ζωή προσώπων που ασκούν δημόσιο λειτούργημα ή έχουν στην κοινωνία ιδιαίτερη θέση και ισχύ και υπόκεινται στον κοινωνικό έλεγχο.
γ. Να σέβεται το τεκμήριο της αθωότητας και να μην προεξοφλεί τις δικαστικές αποφάσεις.
δ. Να σέβεται την κατοχυρωμένη με διεθνείς συμβάσεις προστασία των ανηλίκων και των προσώπων με ειδικές ανάγκες και με σοβαρά προβλήματα υγείας.
ε. Να αντιμετωπίζει με διακριτικότητα και ευαισθησία τους πολίτες, όταν αυτοί βρίσκονται σε κατάσταση πένθους, ψυχικού κλονισμού και οδύνης, καθώς και αυτούς που έχουν εμφανές ψυχικό πρόβλημα, αποφεύγοντας να προβάλει την ιδιαιτερότητά τους.
στ. Να μην αποκαλύπτει, άμεσα ή έμμεσα, την ταυτότητα των θυμάτων βιασμού, τα οποία επέζησαν της εγκληματικής πράξης.
ζ. Να ελέγχει και να τεκμηριώνει τις πληροφορίες, που αναφέρονται στον ευαίσθητο τομέα της υγείας, όπου η παραπλανητική πληροφόρηση και η εντυπωσιακή προβολή μπορούν να προκαλέσουν αδικαιολόγητη αναστάτωση στην κοινή γνώμη.
η. Να συλλέγει και να διασταυρώνει τις πληροφορίες του και να εξασφαλίζει την τεκμηρίωσή τους (έγγραφα, φωτογραφίες, κασέτες, τηλεοπτικές εικόνες) με δημοσιογραφικά θεμιτές μεθόδους, γνωστοποιώντας πάντοτε τη δημοσιογραφική του ιδιότητα.
θ. Να τηρεί το επαγγελματικό απόρρητο ως προς την πηγή των πληροφοριών που εξασφάλισε υπό εχεμύθεια.
ι. Να σέβεται τους κανόνες της εμπιστευτικής πληροφόρησης (off the record) εφ’ όσον ανέλαβε αυτή τη δέσμευση.
Άρθρο 3
Η ισηγορία και η πολυφωνία, οξυγόνο της δημοκρατίας, αναιρούνται σε συνθήκες κρατικού μονοπωλιακού ελέγχου των Μ.Μ.Ε. και υπονομεύονται με τη συγκέντρωση της ιδιοκτησίας τους σε γιγαντιαίες κερδοσκοπικές επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν την κοινή γνώμη σαν καταναλωτή και προσπαθούν να χειραγωγήσουν το φρόνημα, τις συνήθειες και την εν γένει συμπεριφορά της.Γι' αυτό ο δημοσιογράφος δικαιούται και οφείλει:
α. Να υπερασπίζεται σθεναρά το δημοκρατικό πολίτευμα, που διασφαλίζει την ελευθεροτυπία και την απρόσκοπτη άσκηση του δημοσιογραφικού λειτουργήματος.
β. Να αποκρούει και να καταγγέλλει τις εκδηλώσεις κρατικού αυταρχισμού και τις αυθαιρεσίες των ιδιοκτητών των Μ.Μ.Ε. και ιδιαίτερα των ολιγοπωλίων.
γ. Να υπερασπίζεται τη δημοσιογραφική ανεξαρτησία στον εργασιακό χώρο του και να αρνείται την εκτέλεση έργου, που έρχεται σε σύγκρουση με τις αρχές της δημοσιογραφικής δεοντολογίας.
δ. Να μη δέχεται τη σύνταξη είδησης, σχολίου ή άρθρου και την παραγωγή εκπομπής κατά τις υποδείξεις των προϊσταμένων ή του εργοδότη του, αν το περιεχόμενό τους δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και να καταγγέλλει τις εν αγνοία του παραποιήσεις και διαστρεβλώσεις του δημοσιογραφικού του προϊόντος.
Άρθρο 4
Η υπερπροσφορά εργασίας στο χώρο της δημοσιογραφίας επιτείνει τις προϋποθέσεις για την εκδήλωση φαινομένων εκμετάλλευσης, όπως είναι: η άμισθη ή η συμβολικώς αμειβόμενη εργασία, η καταστρατήγηση συμβατικών υποχρεώσεων και κανόνων δεοντολογίας κ.λπ.. Γι' αυτό ο δημοσιογράφος δικαιούται και οφείλει:
α. Να στηρίζει και να ενισχύει τις δραστηριότητες της συνδικαλιστικής του οργάνωσης, που αποσκοπούν στη βελτίωση των όρων αμοιβής και απασχόλησης στα Μ.Μ.Ε..
β. Να αποκρούει στο χώρο εργασίας του κάθε απόπειρα περιστολής των εργασιακών δικαιωμάτων του ή παραβίασης των κανόνων δεοντολογίας.
γ. Να μην ασκεί και να μη δέχεται οποιαδήποτε μορφή διακρίσεων, που σχετίζονται με το φύλο ή την επαγγελματική ηλικία των συναδέλφων του.
Άρθρο 5
Η διαφάνεια στις οικονομικές σχέσεις αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της αξιοπιστίας, του κύρους και της επαγγελματικής αξιοπρέπειας του δημοσιογράφου, ο οποίος οφείλει:
α. Να μην επιδιώκει και να μη δέχεται αμοιβή για δημοσιογραφική εργασία από απόρρητα κονδύλια κρατικών υπηρεσιών και δημόσιων ή ιδιωτικών οργανισμών.
β. Να μην επιδιώκει και να μη δέχεται αργομισθία ή έπ’ αμοιβή θέση συναφή με την ειδικότητά του σε Γραφεία Τύπου, δημόσιες υπηρεσίες ή ιδιωτικές επιχειρήσεις, που θέτει εν αμφιβόλω την επαγγελματική αυτονομία και ανεξαρτησία του.
γ. Να μην επιδιώκει και να μη δέχεται τη διαφημιστική χρήση του ονόματος, της φωνής και της εικόνας του, παρά μόνο για κοινωφελείς σκοπούς.
δ. Να μη μεταδίδει και να μην αξιοποιεί ιδιοτελώς αποκλειστικές πληροφορίες που επηρεάζουν την πορεία του Χρηματιστηρίου Αξιών και την αγορά.
ε. Να μην επιδιώκει και να μη δέχεται οποιεσδήποτε παροχές σε χρήμα και είδος, που θίγουν την αξιοπιστία και την αξιοπρέπειά του και επηρεάζουν την ανεξαρτησία και την αμεροληψία του.
Άρθρο 6
Η συναδελφική αλληλεγγύη και ο αλληλοσεβασμός των δημοσιογράφων συμβάλλουν θετικά στις συλλογικές επαγγελματικές επιδιώξεις και στην κοινωνική εικόνα του δημοσιογραφικού επαγγέλματος. Γι' αυτό ο δημοσιογράφος οφείλει:
α. Να σέβεται την προσωπικότητα των συναδέλφων του. Να μην εκτοξεύει εναντίον τους ασύστατες κατηγορίες και να αποφεύγει τις προσωπικές αντεγκλήσεις, δημόσια και στους χώρους εργασίας.
β. Να θεωρεί σοβαρότατη αντιεπαγγελματική πράξη κάθε λογοκλοπή.
γ. Να μην οικειοποιείται την εργασία συναδέλφων του. Να αναφέρει πάντοτε το όνομα του συντάκτη, του οποίου χρησιμοποιεί κείμενα ή αποσπάσματα κειμένων.
Να μνημονεύει την πηγή των πληροφοριών, που έχουν ήδη δημοσιευθεί ή μεταδοθεί.
Άρθρο 7
Ο γιγαντισμός των Μ.Μ.Ε. και η παγκοσμιοποίηση της επικοινωνίας αύξησαν σημαντικά τον παιδευτικό και πολιτισμικό ρόλο του ηλεκτρονικού και του γραπτού Τύπου. Με τις πρόσθετες ευθύνες του στις νέες συνθήκες, ο δημοσιογράφος οφείλει:
α. Να συμβάλλει στην αναβάθμιση του δημοσιογραφικού λόγου, αποφεύγοντας γραμματικές, συντακτικές και λεκτικές κακοποιήσεις.
β. Να αποφεύγει τη χυδαιογραφία, τη χυδαιολογία και τη γλωσσική βαρβαρότητα, τηρώντας, ακόμη και στη σάτιρα και τη γελοιογραφία, τους κανόνες της επαγγελματικής ηθικής και της κοινωνικής ευθύνης.
γ. Να προστατεύει την ελληνική γλώσσα από την κατάχρηση ξένων λέξεων και όρων.
δ. Να συμβάλλει δημιουργικά στην προστασία της εθνικής μας παράδοσης και τη διασφάλιση της πολιτισμικής μας κληρονομιάς.
Άρθρο 8
Οι υποχρεώσεις των δημοσιογράφων, που απορρέουν από αυτόν τον Κώδικα, δεν συνιστούν περιορισμό της ελευθερίας της έκφρασης. Οι παραβάσεις των υποχρεώσεων αυτών ελέγχονται από τα δύο Πειθαρχικά Συμβούλια, συνερχόμενα σε κοινή συνεδρίαση, μέχρις ότου τροποποιηθεί το Καταστατικό, που θα επιλύσει θεσμικά το θέμα του Εποπτικού Οργάνου του Κώδικα.
H παραβίαση των διατάξεων αυτού του Κώδικα, εκτός από τις περιπτώσεις που τιμωρούνται αυτοτελώς από το δίκαιο (παραβίαση ιδιωτικής ζωής, δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας κλπ.) συνιστούν πειθαρχικά παραπτώματα που επισύρουν σχετικές κυρώσεις.
πηγή:e-lawyer
ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ
Μια σύντομη αλλά περιεκτική παρουσίαση για το θέμα της παραπληροφόρησης που μελετήσαμε σήμερα με το Β1
παραπληροφορηση
View more presentations from panosfilologos
Κυριακή 6 Νοεμβρίου 2011
ΠΑΙΖΟΥΣΙΝ ΕΝ ΟΥ ΠΑΙΚΤΟΙΣ
ΜΙΚΡΟΙ ΚΑΙ ΑΒΟΥΛΟΙ του Αντώνη Καρακούση
Το πολιτικό πρόβληµα της χώρας δείχνει να βρίσκει, υπό το βάρος της επαπειλούµενης κατάρρευσης, κάποια προσωρινή ατελή διέξοδο. Ο κ. Παπανδρέου µετά την ατυχή επιλογή του για το δηµοψήφισµα και τον σάλο που προκάλεσε διεθνώς, φέρνοντας τη χώρα στα πρόθυρα εξόδου από την ευρωζώνη, υποχρεώθηκε σε αναζήτηση λύσεων ξένων προς τα ως τώρα ελληνικά πολιτικά ήθη. Οσο κι αν η στάση του εγείρει αµφιβολίες, είναι φανερό ότι εκχωρεί εξουσίες και δείχνει διατεθειµένος να παραδώσει την πρωθυπουργία, είτε γιατί αγαπάει την πατρίδα, όπως λέει, είτε γιατί δεν µπορεί να κάνει αλλιώς, επειδή απλούστατα γνωρίζει ότι µόνος του δεν στέκεται ούτε µέρα στο Μέγαρο Μαξίµου. Αντιστοίχως και άλλες πολιτικές δυνάµεις, ευρωπαϊκές, συστηµικές και εθνολαϊκές, αντιλαµβάνονται ότι στις παρούσες συνθήκες εθνικής κατάρρευσης δεν µπορούν να διατηρούν ρόλο απλού παρατηρητή των εξελίξεων και µπαίνουν στο παιχνίδι. Αλλες πάλι, της δογµατικής και ριζοσπαστικής Αριστεράς, εµµένουν στις θέσεις τους, δεν µετακινούνται, επενδύοντας στην επερχόµενη καταστροφή, µη αντιλαµβανόµενες πιθανώς το βάρος των συνεπειών ούτε την έκταση της µεταβολής των συνθηκών. Και µένει το κόµµα της αξιωµατικής αντιπολίτευσης που αρνείται συµµετοχή, προστατεύοντας κυρίως τον ρόλο της εφεδρικής δύναµης, η οποία υποτίθεται ότι θα πρέπει να µείνει αµέτοχη και αλώβητη για την επόµενη µέρα.
Ολοι ωστόσο συµπεριφέρονται σαν να µην αντιλαµβάνονται πλήρως την κατάσταση και να µην αισθάνονται το µέγεθος της απειλής. Και εδώ ίσως χρειάζονται ορισµένες διευκρινίσεις. Η χώρα δεν απειλείται απλώς από την οικονοµική κρίση. Κινδυνεύει µε βίαιη αλλαγή εθνικού προσανατολισµού, µε ανατροπή πρώτου µεγέθους. Η χώρα αν συνεχίσει αµέριµνη ή δράσει µε µάτια εσωστρεφή, θα κινδυνεύσει όχι απλά µε πτώχευση αλλά και µε αποποµπή από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Και διερωτάται κανείς πώς κόµµατα µε ιστορικές ευρωπαϊκές ρίζες, όπως η Νέα ∆ηµοκρατία, κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν τι παίζεται και τι πάει να χαθεί. Η τελευταία θέτει όρους που δεν στέκουν, επιχειρεί να περάσει την κρίση άβρεχτη, ψηφίζοντας µόνο τα θετικά µέρη της συµφωνίας, όταν η ηγεσία της γνωρίζει πολύ καλά ότι δανειακή σύµβαση, έκτη δόση και νέο οικονοµικό πρόγραµµα είναι αναπόσπαστα, συγκροτούν αδιατάρακτο και αλληλοσυµπληρούµενο σύνολο.
Αυτή την ώρα θα περίµενε κανείς από τα κεντρικά πρόσωπα του πολιτικού συστήµατος άλλη στάση. Οι περισσότεροι αντιδρούν ως µοιραίοι και άβουλοι, προσβλέποντας ανοήτως σε µια επόµενη µέρα, που πιθανώς δεν υπάρχει για κανέναν τους. Είναι αυτή η στάση ακριβώς που επιβεβαιώνει την εκτίµηση ότι οι ηγέτες µας είναι µικροί και απαίδευτοι. Και πιθανώς να αποδειχθούν και άβουλοι.
πηγή:εφημερίδα "το βήμα"
Το πολιτικό πρόβληµα της χώρας δείχνει να βρίσκει, υπό το βάρος της επαπειλούµενης κατάρρευσης, κάποια προσωρινή ατελή διέξοδο. Ο κ. Παπανδρέου µετά την ατυχή επιλογή του για το δηµοψήφισµα και τον σάλο που προκάλεσε διεθνώς, φέρνοντας τη χώρα στα πρόθυρα εξόδου από την ευρωζώνη, υποχρεώθηκε σε αναζήτηση λύσεων ξένων προς τα ως τώρα ελληνικά πολιτικά ήθη. Οσο κι αν η στάση του εγείρει αµφιβολίες, είναι φανερό ότι εκχωρεί εξουσίες και δείχνει διατεθειµένος να παραδώσει την πρωθυπουργία, είτε γιατί αγαπάει την πατρίδα, όπως λέει, είτε γιατί δεν µπορεί να κάνει αλλιώς, επειδή απλούστατα γνωρίζει ότι µόνος του δεν στέκεται ούτε µέρα στο Μέγαρο Μαξίµου. Αντιστοίχως και άλλες πολιτικές δυνάµεις, ευρωπαϊκές, συστηµικές και εθνολαϊκές, αντιλαµβάνονται ότι στις παρούσες συνθήκες εθνικής κατάρρευσης δεν µπορούν να διατηρούν ρόλο απλού παρατηρητή των εξελίξεων και µπαίνουν στο παιχνίδι. Αλλες πάλι, της δογµατικής και ριζοσπαστικής Αριστεράς, εµµένουν στις θέσεις τους, δεν µετακινούνται, επενδύοντας στην επερχόµενη καταστροφή, µη αντιλαµβανόµενες πιθανώς το βάρος των συνεπειών ούτε την έκταση της µεταβολής των συνθηκών. Και µένει το κόµµα της αξιωµατικής αντιπολίτευσης που αρνείται συµµετοχή, προστατεύοντας κυρίως τον ρόλο της εφεδρικής δύναµης, η οποία υποτίθεται ότι θα πρέπει να µείνει αµέτοχη και αλώβητη για την επόµενη µέρα.
Ολοι ωστόσο συµπεριφέρονται σαν να µην αντιλαµβάνονται πλήρως την κατάσταση και να µην αισθάνονται το µέγεθος της απειλής. Και εδώ ίσως χρειάζονται ορισµένες διευκρινίσεις. Η χώρα δεν απειλείται απλώς από την οικονοµική κρίση. Κινδυνεύει µε βίαιη αλλαγή εθνικού προσανατολισµού, µε ανατροπή πρώτου µεγέθους. Η χώρα αν συνεχίσει αµέριµνη ή δράσει µε µάτια εσωστρεφή, θα κινδυνεύσει όχι απλά µε πτώχευση αλλά και µε αποποµπή από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Και διερωτάται κανείς πώς κόµµατα µε ιστορικές ευρωπαϊκές ρίζες, όπως η Νέα ∆ηµοκρατία, κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν τι παίζεται και τι πάει να χαθεί. Η τελευταία θέτει όρους που δεν στέκουν, επιχειρεί να περάσει την κρίση άβρεχτη, ψηφίζοντας µόνο τα θετικά µέρη της συµφωνίας, όταν η ηγεσία της γνωρίζει πολύ καλά ότι δανειακή σύµβαση, έκτη δόση και νέο οικονοµικό πρόγραµµα είναι αναπόσπαστα, συγκροτούν αδιατάρακτο και αλληλοσυµπληρούµενο σύνολο.
Αυτή την ώρα θα περίµενε κανείς από τα κεντρικά πρόσωπα του πολιτικού συστήµατος άλλη στάση. Οι περισσότεροι αντιδρούν ως µοιραίοι και άβουλοι, προσβλέποντας ανοήτως σε µια επόµενη µέρα, που πιθανώς δεν υπάρχει για κανέναν τους. Είναι αυτή η στάση ακριβώς που επιβεβαιώνει την εκτίµηση ότι οι ηγέτες µας είναι µικροί και απαίδευτοι. Και πιθανώς να αποδειχθούν και άβουλοι.
πηγή:εφημερίδα "το βήμα"
Τετάρτη 2 Νοεμβρίου 2011
ΘΡΗΣΚΕΙΑ-ΔΕΙΣΙΔΑΙΜΟΝΙΑ-ΜΑΓΕΙΑ στο "αμάρτημα της μητρός μου"
Το αμάρτημα της μητρός μου του Γ. Βιζυηνού: Μαγικός και θρησκευτικός λόγος
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ, τεύχος 93, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2005
πηγή:το ιστολόγιο της Ε.Στάμου "αρισμαρί"
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ, τεύχος 93, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2005
πηγή:το ιστολόγιο της Ε.Στάμου "αρισμαρί"
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)