ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

Λιγότερο συνηθισμένες είναι οι χρήσεις που προβάλλουν τη σχέση του απαρεμφάτου με τον συντακτικό ρόλο του ρήματος: συγκεκριμένα, ένα τελικό απαρέμφατο μπορεί κάποτε να ορίζει μία συντακτικά αυτόνομη φράση, ακριβώς όπως το ρήμα μιας πρότασης, και σ’ αυτές τις περιπτώσεις ονομάζεται ‘απόλυτο’ απαρέμφατο.

Άναρθρο τελικό απαρέμφατο ‘απόλυτο’ ως συντακτικά αυτόνομη προστακτική

Σιμωνίδης ο Κείος Επίγραμμα 247: Ὦ ξεῖν', ἀγγέλλειν Λακεδαιμονίοις, ὅτι τῇδε / κείμεθα τοῖς κείνων ῥήμασι πειθόμενοι.

Άναρθρο ή έναρθρο τελικό απαρέμφατο ‘απόλυτο’ ως συντακτικά αυτόνομη επιφώνηση

Αριστοφάνης Όρνιθες 5-6 [Πεισέταιρος]: Τὸ δ' ἐμὲ κορώνῃ πειθόμενον τὸν ἄθλιον / ὁδοῦ περιελθεῖν στάδια πλεῖν ἢ χίλια!

Άναρθρο ή έναρθρο τελικό απαρέμφατο ‘απόλυτο’ ως συντακτικά αυτόνομη παρένθεση, άλλοτε σε θέση κύριας πρότασης, άλλοτε σε θέση αναφορικής που εισάγεται με ὡς

Αισχύλος Πέρσες 246 [Χορός]: ἀλλ', ἐμοὶ δοκεῖν, τάχ' εἴσῃ πάντα ναμερτῆ λόγον.

Πλάτων Απολογία Σωκράτους 17a: καίτοι ἀληθές γε, ὡς ἔπος εἰπεῖν, οὐδὲν εἰρήκασιν.

Πλάτων Απολογία Σωκράτους 37a: πέπεισμαι ἐγώ, ἑκὼν εἶναι, μηδένα ἀδικεῖν ἀνθρώπων.

ΑΠΟΛΥΤΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

Πρόκειται για εκείνο το απαρέμφατο που δεν εξαρτάται από κάποιο άλλο τύπο και αποτελεί στερεότυπη φράση που ισοδυναμεί με επιρρηματικό προσδιορισμό της αναφοράς ή του σκοπού. Αυτά τα απαρέμφατα προσδιορίζουν το περιεχόμενο όλης της πρότασης στην οποία βρίσκονται. Οι πιο συνηθισμένες και αντιπροσωπευτικές περιπτώσεις απόλυτου απαρεμφάτου (και όχι οι μοναδικές) είναι οι παρακάτω :

ὡς ἐμοί δοκεῖν = κατά τη γνώμη μου

ὡς ἔπος εἰπεῖν = για να το πω έτσι, σχεδόν
ὡς ἀπλῶς εἰπεῖν = για να το πω γενικά, σύντομα
ἐν κεφαλαίῳ εἰπεῖν = για να ανακεφαλαιώσω
οὕτως εἰπεῖν = γενικά, σχεδόν
συντόμως εἰπεῖν = για να μιλήσω σύντομα
ὡς συνελόντι εἰπεῖν = για να μιλήσω σύντομα
ὡς διά βραχέων εἰπεῖν = για να μιλήσω σύντομα
ὡς ἐν βραχεῖ εἰπεῖν = για να μιλήσω σύντομα
ὀλίγου δεῖν = σχεδόν, λίγο έλειψε
μικροῦ δεῖν = σχεδόν, λίγο έλειψε
τό ἐπ’ ἐμοί εἶναι = όσον εξαρτάται από εμένα
ἑκών εἶναι = θεληματικά
ὡς (ἀπ)εικάσαι = όσο μπορεί να συμπεράνει κανείς
ὡς γέ οὕτως ἀκοῦσαι = για να το ακούσει κανείς έτσι απλά


π.χ. Ὡς γάρ εἰπεῖν ἀπλῶς, ἅπαντες ὑπάρχειν ἐγνωκότες μοι δοκεῖτε : για να μιλήσω σύντομα …