ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ "ΑΝΤΙΓΟΝΗ" στιχ. 280-331

 

ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ «ΑΝΤΙΓΟΝΗ» στιχ.280~331

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

 https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/B_Lyk_Antigone/02_280-331.htm

ΚΡ. Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων, μὴ ᾽φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα  Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτά, δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν, ὅστις ἀμφικίονας ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι ἄνδρες πόλεως μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί, κρυφῇ κάρα σείοντες, οὐδ᾽ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον, ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε.  Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος κακὸν νόμισμ᾽ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ, τόδ᾽ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων, τόδ᾽ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ᾽ ἵστασθαι βροτῶν  πανουργίας δ᾽ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι.  Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε, χρόνῳ ποτ᾽ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ᾽, εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ᾽ ἐξ ἐμοῦ σέβας, εὖ τοῦτ᾽ ἐπίστασ᾽, ὅρκιος δέ σοι λέγω, εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ᾽ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς, οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει, πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ᾽ ὕβριν,  ἵν᾽ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε καὶ μάθηθ᾽ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους.       ΦΥ. Εἰπεῖν δὲ δώσεις, ἢ στραφεὶς οὕτως ἴω;   ΚΡ.Οὐκ οἶσθα καὶ νῦν ὡς ἀνιαρῶς λέγεις;   ΦΥ. Ἐν τοῖσιν ὠσὶν ἢ ᾽πὶ τῇ ψυχῇ δάκνῃ;   ΚΡ. τί δὲ ῥυθμίζεις τὴν ἐμὴν λύπην ὅπου;   ΦΥ. Ὁ δρῶν σ᾽ ἀνιᾷ τὰς φρένας, τὰ δ᾽ ὦτ᾽ ἐγώ.     ΚΡ.Οἴμ᾽, ὡς λάλημα δῆλον ἐκπεφυκὸς εἶ.    ΦΥ. Οὔκουν τό γ᾽ ἔργον τοῦτο ποιήσας ποτέ.      ΚΡ.Καὶ ταῦτ᾽ ἐπ᾽ ἀργύρῳ γε τὴν ψυχὴν προδούς.   ΦΥ.Φεῦ· ἦ δεινὸν ᾧ δοκεῖ γε καὶ ψευδῆ δοκεῖν.    ΚΡ. Κόμψευέ νυν τὴν δόξα· εἰ δὲ ταῦτα μὴ  φανεῖτέ μοι τοὺς δρῶντας,  ἐξερεῖθ᾽ ὅτι τὰ δειλὰ κέρδη πημονὰς ἐργάζεται.     ΦΥ.Ἀλλ᾽ εὑρεθείη μὲν μάλιστ᾽· ἐὰν δέ τοι ληφθῇ τε καὶ μή, τοῦτο γὰρ τύχη κρινεῖ, οὐκ ἔσθ᾽ ὅπως ὄψει σὺ δεῦρ᾽ ἐλθόντα με. Καὶ νῦν γὰρ ἐκτὸς ἐλπίδος γνώμης τ᾽ ἐμῆς σωθεὶς ὀφείλω τοῖς θεοῖς πολλὴν χάριν

ΚΡ. Πάψε, προτού με γεμίσεις με θυμό με τα λόγια σου,  μήπως φανείς άμυαλος, αν και είσαι γέρος.  Διότι λέγεις πράγματα ανυπόφορα, λέγοντας ότι οι θεοί προνοούν γι΄αυτόν τον νεκρό. Ποιο από τα δύο, επειδή τον τιμούν ως ευεργέτη τον έθαψαν, αυτόν που ήρθε να πυρπολήσει τους περίστυλους ναούς και τα αφιερώματα και να ερημώσει τη γη και να καταλύσει τους νόμους; Ή μήπως βλέπεις οι θεοί να τιμούν τους κακούς;  Δεν είναι έτσι. Αλλά από την πρώτη στιγμή της βασιλείας μου (κάποιοι) άνδρες της πόλεως, που με δυσκολία υπέφεραν τη διαταγή μου, μουρμούριζαν εναντίον μου κρυφά, κουνώντας το κεφάλι, και ούτε έβαζαν υπάκουα τον τράχηλο κάτω από τον ζυγό, ώστε να πειθαρχήσουν σε μένα. Το γνωρίζω καλά, ότι αυτοί τα έκαναν αυτά, επειδή παρασύρθηκαν από αυτούς με χρήματα. Γιατί κανένας θεσμός δεν φύτρωσε ανάμεσα στους ανθρώπους (τόσο) κακός σαν το χρήμα. Αυτό και πόλεις κυριεύει, αυτό και άνδρες ξεσπιτώνει, αυτό καθοδηγεί και διαστρέφει τις δίκαιες γνώμες των ανθρώπων να στρέφονται σε αισχρές πράξεις, και δείχνει στους ανθρώπους να κάνουν πανουργίες και κάθε ανόσιο έργο να γνωρίζουν. Όσοι, όμως πληρώθηκαν και έκαναν αυτά,   κατάφεραν αργά ή γρήγορα να τιμωρηθούν. Αλλά, αν τιμώ και σέβομαι τον Δία, αυτό καλά να γνωρίζεις, με όρκο στο λέω, αν τον δράστη αυτής της ταφής δεν τον βρείτε και δεν τον παρουσιάσετε στα μάτια, μου μπροστά, δεν θα είναι αρκετός για σας ο θάνατος μόνος, πριν ζωντανοί στην κρεμάλα φανερώσετε αυτή την παρανομία, ώστε, αφού μάθετε από πού πρέπει να ζητάτε το κέρδος, από εδώ και πέρα από εκεί να το αρπάζετε και να μάθετε ότι δεν πρέπει να αγαπάτε το να κερδίζετε από παντού. Διότι από τα παράνομα κέρδη μπορείς να δεις τους πιο πολλούς να καταστρέφονται παρά να έχουν σωθεί.     ΦΥ. Θα μου επιτρέψεις να μιλήσω, ή να φύγω χωρίς να πω τίποτα; ΚΡ. Δεν ξέρεις πως και τώρα ενοχλητικά μιλάς;   ΦΥ. Ενοχλείσαι στην ψυχή ή στ αυτιά;   ΚΡ. Γιατί προσδιορίζεις τη λύπη μου πού βρίσκεται;   ΦΥ. Ο δράστης σε ενοχλεί στο μυαλό, ενώ εγώ στα αυτιά.   ΚΡ. Αλίμονο πόσο φαίνεται ότι γεννήθηκες φλύαρος;   ΦΥ. Σε καμιά περίπτωση δεν έχω κάνει αυτή την πράξη.   ΚΡ. Και μάλιστα αφού πούλησες την ψυχή σου για χρήματα.   ΦΥ. Αλίμονο, αλήθεια είναι φοβερό να σχηματίζει εσφαλμένες αντιλήψεις εκείνος που παίρνει αποφάσεις.   ΚΡ. Κάνε τον έξυπνο με τη λέξη δόξα˙ αν δεν μου αποκαλύψετε τους δράστες αυτής της πράξης, θα διακηρύξετε ότι τα ανέντιμα κέρδη φέρνουν συμφορές.   ΦΥ. Μακάρι, βέβαια να βρεθεί˙ είτε όμως βρεθεί, είτε όχι, αυτό η τύχη θα το κρίνει, με κανένα τρόπο δεν θα με δεις να ξανάρθω εδώ. Γιατί και τώρα οφείλω στους Θεούς μεγάλη ευγνωμοσύνη, αφού σώθηκα χωρίς να το περιμένω και το ελπίζω.

Σοφοκλέους "ANTΙΓΟΝΗ" μετάφραση 1-99 στ.

 

ΠΡΟΛΟΓΟΣ   στίχοι 1-99

ΑΝΤ: Αγαπημένη μου αδελφή Ισμήνη, γνωρίζεις άραγε αν υπάρχει καμιά συμφορά που μας κληροδότησε ο Οιδίποδας και να μην την έστειλε ο Δίας σ’ εμάς που είμαστε ακόμα ζωντανές; Γιατί δεν υπάρχει τίποτα πιο δυσάρεστο, ούτε χωρίς συμφορά, ούτε πιο προσβλητικό, ούτε πιο ντροπιαστικό που να μην έχω δει μέσα στα δικά μου και στα δικά σου βάσανα. Και τώρα τι είναι πάλι αυτή η διαταγή που λένε ότι διακήρυξε ο στρατηγός πριν από λίγο σε ολόκληρη την πόλη; ‘Εχεις ακούσει κάτι και το ξέρεις; Ή μήπως σου διαφεύγει ότι έρχονται στους αγαπημένους μας συμφορές που ταιριάζουν σε εχθρούς;

ΙΣΜ: Σ’ εμένα τουλάχιστον, Αντιγόνη, καμία είδηση για τους αγαπημένους μας δεν έχει έρθει ούτε δυσάρεστη, ούτε ευχάριστη από τότε που εμείς οι δυο στερηθήκαμε τα δυο μας αδέλφια, που σκοτώθηκαν με αμοιβαίο φόνο την ίδια μέρα. Και όταν τράπηκε σε φυγή ο στρατός των Αργείων αυτή τη νύχτα, τίποτε περισσότερο δεν ξέρω, ούτε ότι είμαι πιο ευτυχισμένη ούτε πιο δυστυχισμένη.

ΑΝΤ:Ήμουν σίγουρη και γι’ αυτό σε κάλεσα έξω από τις πύλες του ανακτόρου, για να το ακούσεις μόνη.

ΙΣΜ: Τι συμβαίνει; Γιατί δείχνεις πως κάποια είδηση σε βασανίζει;

ΑΝΤ: Γιατί από τα δυο μας αδέλφια ο Κρέοντας τον ένα τον έκρινε άξιο ταφής ενώ τον άλλο ανάξιο να θαφτεί; Τον Ετεοκλή, όπως λένε του φέρθηκε με δίκαιη κρίση και σύμφωνα με τη θρησκευτική συνήθεια και διέταξε να τον θάψουν, ώστε να είναι τιμημένος στους νεκρούς του κάτω κόσμου. Αλλά το κορμί του Πολυνείκη, ο οποίος πέθανε με αξιολύπητο τρόπο, λένε ότι διακήρυξε στους πολίτες κανείς να μην το θάψει και να μην το κλάψει αλλά να το αφήσουν άταφο, ευχάριστο θησαυρό για τα όρνια που ψάχνουν λαίμαργα την τροφή τους. Τέτοια περίπου λένε ότι έχει διακηρύξει δημόσια ο καλός μας ο Κρέοντας για σένα και για μένα -λέω και για μένα-  και λένε ότι έρχεται εδώ για να τα διακηρύξει ξεκάθαρα σ’ αυτούς που δεν τα γνωρίζουν και δε θεωρεί την υπόθεση ασήμαντη αλλά όποιος τυχόν κάνει κάτι από αυτά τον περιμένει θάνατος με δημόσιο λιθοβολισμό στην πόλη. Έτσι έχουν αυτά για σένα και γρήγορα θα αποδείξεις αν γεννήθηκες γενναία ή τιποτένια αν και είσαι από ευγενική γενιά.

ΙΣΜ: Αν έτσι έχουν τα πράγματα τι όφελος θα μπορούσα να προσφέρω εγώ με το να χαλαρώνω ή να σφίγγω τον κόμπο;

ΑΝΤ: Αν θα με βοηθήσεις και θα συνεργαστείς μαζί μου.

ΙΣΜ: Σε ποια επικίνδυνη πράξη;  Τι τάχα έχεις στο μυαλό σου;

ΑΝΤ: Αν θα σηκώσεις το νεκρό μ’ αυτό εδώ το χέρι.

ΙΣΜ: Αλήθεια, σκέφτεσαι να τον θάψεις, αν και απαγορεύτηκε ρητά στους πολίτες;

ΑΝΤ: Το δικό μου βέβαια και το δικό σου αδελφό, αν εσύ δε θέλεις. Γιατί δε θα κατηγορηθώ ότι τον πρόδωσα.

ΙΣΜ: Δύστυχη, ενώ το έχει απαγορεύσει ο Κρέοντας;

ΑΝΤ: Αλλ’ αυτός δεν έχει κανένα δικαίωμα να μ’ εμποδίσει να θάψω τους δικούς μου.

ΙΣΜ: Αλίμονο, σκέψου, αδελφή, πως χάθηκε ο πατέρας μας μισητός και ντροπιασμένος για τα αμαρτήματα που μόνος του έφερε στο φως, αφού ο ίδιος χτύπησε δυνατά υα δυο του μάτια με το ίδιο του το χέρι. Και έπειτα η μητέρα και γυναίκα του, διπλό όνομα, πεθαίνει ντροπιασμένη, αφού έδεσε στο λαιμό της πλεκτή θηλιά. Και τρίτο τα δυο αδέλφια μας μέσα σε μια μέρα, αφού αλληλοσκοτώθηκαν οι δύστυχοι βρήκαν αμοιβαίο θάνατο με χέρια που σήκωσαν ο ένας εναντίον του άλλου. Και τώρα πάλι κοίτα εμάς τις δυο που έχουμε μείνει ολομόναχες πόσο ατιμωτικά θα χαθούμε αν αψηφίσουμε την απόφαση και την εξουσία του βασιλιά, παραβιάζοντας το νόμο. Αλλά πρέπει να ‘χεις στο νου σου αυτό, ότι δηλαδή γεννηθήκαμε γυναίκες και έτσι δε μπορούμε να τα βάζουμε με άνδρες. Και έπειτα ότι διοικούμαστε από πιο ισχυρούς, ώστε να υπακούμε σ’αυτά και σε ακόμα πιο οδυνηρά. Εγώ λοιπόν θα υποταχθώ σ’ αυτούς που έχουν την εξουσία, αφού ζητήσω να με συγχωρέσουν  οι νεκροί, γιατί κάνω αυτά χωρίς τη θέλησή μου. Γιατί το να κάνει κανείς πράγματα ανώτερα απ’ τις δυνάμεις του είναι εντελώς ανόητο.

ΑΝΤ: Ούτε θα σε παρακαλούσα, ούτε αν ήθελες ακόμη να με βοηθήσεις θα δεχόμουν με ευχαρίστηση τη σύμπραξή σου. Μα έχε όποια γνώμη θέλεις, εγώ όμως εκείνον θα τον θάψω. Θα είναι ωραίο για μένα να κάνω αυτό και να πεθάνω. Θα αναπαύομαι αγαπημένη πλάι σε αγαπημένο, αφού διαπράξω μια ιερή παρανομία. Γιατί είναι περισσότερος ο χρόνος που πρέπει να αρέσω στους νεκρούς απ’ ό τι στους ζωντανούς αφού εκεί θα βρίσκομαι αιώνια. Αν εσύ το βρίσκεις σωστό περιφρόνα όσα είναι τίμια για τους θεούς.

ΙΣΜ: Εγώ βέβαια δεν τα περιφρονώ, αλλά από τη φύση μου δεν είμαι ικανή να ενεργήσω ενάντια στη θέληση των πολιτών.

ΑΝΤ: Εσύ βέβαια μπορείς να προφασίζεσαι αυτά, εγώ όμως θα πάω να σωρεύσω χώμα και να σηκώσω τύμβο για τον πολυαγαπημένο μου αδελφό.

ΙΣΜ: Αλίμονό σου, δυστυχισμένη, πόσο πολύ φοβάμαι για σένα.

ΑΝΤ: Μην ανησυχείς για μένα, φρόντισε για τη δική σου μοίρα.

ΙΣΜ: Τουλάχιστον μην αποκαλύψεις αυτή την πράξη σε κανένα, κράτα το μυστικό, το ίδιο θα κάνω κι εγώ.

ΑΝΤ: Αλίμονο, διακήρυξέ το σε όλους. Θα είσαι πολύ πιο μισητή αν σωπάσεις, αν δεν το πεις σε όλους.

 ΙΣΜ: Έχεις θερμή καρδιά για πράγματα ψυχρά.

ΑΝΤ: Ξέρω όμως πως είμαι αρεστή σ’ εκείνους που πρέπει να αρέσω περισσότερο.

ΙΣΜ:  Αν βέβαια  θα έχεις και τη δύναμη. Επιδιώκεις βέβαια πράγματα ακατόρθωτα.

ΑΝΤ: Όταν πια δεν έχω τη δύναμη θα σταματήσω.

ΙΣΜ:  Καθόλου δεν πρέπει όμως να κυνηγά κανείς τα αδύνατα.

ΑΝΤ: Αν τα λες αυτά, θα σε μισήσω κι εγώ και δίκαια  θα σε μισεί για πάντα ο νεκρός. Αλλά άφησε εμένα και τη δική μου αφροσύνη  να πάθω αυτό το κακό. Γιατί δε θα πάθω τίποτα τόσο φοβερό, ώστε να μην πεθάνω έντιμα.

ΙΣΜ: Αν έτσι κρίνεις, προχώρα. Αυτό όμως να γνωρίζεις, ότι πηγαίνεις ασυλλόγιστη, αλλά αληθινά αγαπημένη, στους αγαπημένους σου.

 

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ "ΕΠΙΤΑΦΙΟ" ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΗ

 

1) Σπάρτη: Ιστορία και πολιτισμός Ι και ΙΙ.

Να παρουσιάσετε τα βασικά σημεία των ντοκιμαντέρ της εκπαιδευτικής τηλεόρασης για να ενημερωθούν οι συμμαθητές/τριες σας για τον τρόπο που λειτουργούσε το πολίτευμα και η κοινωνία στην αρχαία Σπάρτη.

 

2) https://users.sch.gr/statpapako/lakpo.htm

ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ

Από τις μεταφράσεις των κειμένων που υπάρχουν στο αρχείο να παρουσιάσετε σε ένα σύντομο pp τα βασικά σημεία της νομοθεσίας του Λυκούργου σχετικά με την εκπαίδευση και τη στρατιωτική αγωγή των Σπαρτιατών.

 

3) ΤΑΦΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ

https://archive.ert.gr/7088/   

https://erga-emeres.impanagiotopoulos.gr/sites/default/files/article_files/g.o.pdf

Να παρουσιάσετε με συντομία τα βασικά σημεία του ντοκιμαντέρ σε ένα αρχείο pp

 

4) Διαβάστε τα προοίμια των ΕΠΙΤΑΦΙΩΝ του Λυσία , Δημοσθένη και Υπερείδη και αναζητήστε ομοιότητες και διαφορές με αυτό του Επιταφίου του Περικλή.

-Δημοσθένης, «Επιτάφιος», 1-5 (προοίμιον). Στο Demosthenis Orationes. Ι–III. 1903-1931. Ed. S. H. Butcher & W. Rennie. Oxford, Clarendon Press.

-Λυσίας, «Επιτάφιος», 1-16 (προοίμιον). Στο Lysias. 1930. Ed. W. R. M. Lamb. Loeb Classical Library. Cambridge, MA: Harvard University Press - London: William Heinemann Ltd.  

Υπερείδης, «Επιτάφιος». Στο Minor Attic Orators Ι - ΙΙ. 1962. Engl. translation by J. O. Burtt, M.A. Cambridge, MA: Harvard University Press - London: William Heinemann Ltd [Βικιθήκη: Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη] [ή εναλλακτικά η ίδια έκδοση: Υπερείδης, «Επιτάφιος» - Perseus Digital Library].

 

5) https://www.youtube.com/watch?v=ydbOkn9hqxo τα μυστικά του Παρθενώνα

Να γράψετε ένα άρθρο για τη σχολική εφημερίδα παρουσιάζοντας στους συμμαθητές σας τον ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο κατασκευάστηκε ο Παρθενώνας με βάση το παραπάνω ντοκιμαντέρ.

 

Η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ

Η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ
Ανατομία της δομής της παραγράφου
1)θεματική πρόταση (θ.π):αποτελεί τον οδηγό για την ανάπτυξη της ιδέας της παραγράφου και είναι ουσιαστικά ο πρόλογος της παραγράφου.

2)Λεπτομέρειες (λε):είναι σχόλια, νοήματα, πληροφορίες, επιχειρήματα που αναπτύσσουν τη θεματική πρόταση και πρέπει να στηρίζονται σε αποδεικτικό υλικό σαφές και αξιόπιστο.

3)Κατακλείδα (κα):είναι το συμπέρασμα που συνοψίζει το περιεχόμενο της παραγράφου και μπορεί να λειτουργεί συγκεφαλαιωτικά για τα προηγούμενα ή προεξαγγελτικά για τα επόμενα.


ΑΡΕΤΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ
1.Η θ.π πρέπει να διατυπώνει με σαφήνεια το σκοπό της παραγράφου.
2.Οι λεπτομέρειες πρέπει να έχουν συνάφεια με το σκοπό της θ.π
3.Σε μια παράγραφο πρέπει να υπάρχει αλληλουχία νοημάτων και συνοχή δηλ. ένα λογικό και εκφραστικό «δέσιμο».


Τρόποι εισαγωγής της θεματικής πρότασης
- λίγοι θα διαφωνούσαν ότι…
- είναι γνωστό ότι…
- δεν υπάρχει αμφιβολία ότι…
- είναι γεγονός ότι…
- είναι σαφές ότι…
- κατά κοινή ομολογία…
- υποστηρίζεται συχνά ότι…

Συνδετικοί τρόποι μεταξύ θεματικής πρότασης και λεπτομερειών
- ειδικότερα…
- πράγματι…
- πιο συγκεκριμένα…
- αναλυτικότερα…
- εκείνο που έχει ιδιαίτερη σημασία…
- κατά συνέπεια είναι ανάγκη…
- σε μια τέτοια περίπτωση..
- αυτό είναι ευνόητο αφού…
- στο πλαίσιο αυτό κατανοούμε…
Τρόποι έναρξης της κατακλείδας
- συνάγεται λοιπόν το συμπέρασμα…
- συνοψίζοντας μπορούμε να επισημάνουμε…
- γίνεται επομένως εύκολα αντιληπτό…
- συμπερασματικά έχει καταστεί σαφές…
- είναι λοιπόν προφανές…




ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ


1.ΜΕ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Διατύπωση της θέσης μας
ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ Παράθεση παραδειγμάτων αντλημένα από την ιστορία, την εμπειρία, την καθημερινότητα
ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ Συγκεφαλαίωση-συμπέρασμα

2.ΜΕ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΘΕΣΗ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Παρουσίαση των συγκρινόμενων μελών
ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ α) δημιουργία αντιθετικών ζευγών ανάμεσα στα γνωρίσματα των συγκρινόμενων μελών
β) ολοκληρωμένη παρουσίαση των γνωρισμάτων του ενός μέλους και έπειτα του άλλου
ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ Συγκεφαλαίωση-συμπέρασμα ή διαπίστωση κοινού στοιχείου

3.ΜΕ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Διατύπωση της θέσης μας
ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ Ανάπτυξη συλλογισμού και επιχειρημάτων που απαντούν στο «γιατί» της θ. π
ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ Συγκεφαλαίωση-συμπέρασμα





4.ΜΕ ΟΡΙΣΜΟ Ή ΚΑΙ ΔΙΑΙΡΕΣΗ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Ορισμός της έννοιας και παρουσίαση των χαρακτηριστικών της γνωρισμάτων
ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ Αναλυτική παρουσίαση αυτών των ιδιαιτεροτήτων ή και διαίρεση της βασικής έννοιας στις επιμέρους μορφές της
ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ Συγκεφαλαίωση-συμπέρασμα


5.ΜΕ ΑΝΑΛΟΓΙΑ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Αναφορά του περιγραφόμενου αντικειμένου και του στοιχείου με το οποίο γίνεται η αντιπαραβολή
ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ Χαρακτηριστικά και ιδιότητες των δυο δεδομένων που καταδεικνύουν την ομοιότητά τους
ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ αναδιατύπωση-επιβεβαίωση της ομοιότητας

6.ΜΕ ΑΙΤΙΑ-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Περιγραφή του φαινομένου που θα αιτιολογήσουμε
ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ Παρουσίαση των επιμέρους συνθηκών και παραγόντων που προκαλούν το φαινόμενο
ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ Συμπέρασμα-αναδιατύπωση της αιτιολογικής σχέσης

ΓΛΩΣΣΟΜΑΘΕΙΑ

 

Η σημασία κι η χρησιμότητα της γλωσσομάθειας

Η σημασία που έχει η γλωσσομάθεια, το να έχη μάθει κανείς και να ξέρη πλάι στη δική του μια ή περισσότερες ξένες γλώσσες, και η ανάγκη να γίνη αυτό, στα χρόνια προπάντων που ετοιμάζεται για τη ζωή, είναι τόσο μεγάλη, σχεδόν αυτονόητη – ιδίως στην εποχή μας με την τόσο στενή και έντονη διεθνική συγκοινωνία και επικοινωνία (ταξίδια, αεροπλάνα, ραδιόφωνα, κινηματογράφοι) – που δε χρειάζεται να γίνη διεξοδικός λόγος.

 Οι λόγοι που μας σπρώχνουν στη γλωσσομάθεια είναι πολλοί. Πρώτα πραχτικοί: χρειαζόμαστε την ξένη γλώσσα για τη ζωή, για να συνεννοούμαστε με τους αλλόγλωσσους άμα ταξιδεύομε στην πατρίδα. τους, ή και στον τόπο μας, ιδίως όμως για το επάγγελμα που ενδεχομένως θα διαλέξωμε (λ.χ. έμπορος υπάλληλος, δαχτυλογράφος, διπλωμάτης κτλ). Μας χρειάζεται έπειτα η ξένη γλώσσα αν ετοιμαζόμαστε για στάδιο επιστημονικό, αφού με αυτή, και μάλιστα με αυτές, θα καταρτιστούμε αρτιότερα και θα μπορούμε να καταφύγωμε στην ξενόγλωσση βιβλιογραφία. Τέλος με την ξένη γλώσσα ερχόμαστε σε επικοινωνία, επιπόλαιη ή βαθύτερη, με τις ξενόγλωσσες λογοτεχνίες και με τον ευρωπαϊκό πολιτισμό

 

Γιατί η γνώση μιας ξένης γλώσσας που μαθαίνομε δε μας αποκαλύπτει μόνο, από τις άμεσες πηγές, τους θησαυρούς της σοφίας ενός ξένου λαού, τόσο απαραίτητες για μας· αν προσέξωμε την ιδιοτυπία της ξένης γλώσσας και μελετήσωμε την εθνική της λογοτεχνία, μας φέρνει σ’ επαφή με τη σκέψη και την ιδιοφυΐα του λαού της· μας μεταφέρνει από τον ορισμένο και πάντα περιορισμένο ορίζοντα της μητρικής γλώσσας – που σα δική μας και γνώριμη από τη βρεφική ηλικία δε μας αφήνει συνήθως να πάρωμε απόσταση – σε ιδίωμα διαφορετικό. Μας πάει στην ψυχολογία και στη νοοτροπία άλλου λαού, διαφορετική από τη δική μας. Μας ανοίγει ένα νέο κόσμο και σα να μας χαρίζη μια καινούρια ψυχή· μας κάνει ακόμη, με τη σύγκριση, να νιώσωμε καλύτερα τη δική μας εθνική γλώσσα και την ιδιοτυπία του έθνους μας. Γι’ αυτό είπε ένας Γερμανός ποιητής, ο Rückert, πως με κάθε γλώσσα που μαθαίνεις παραπάνω, ελευθερώνεις μέσα σου ένα πνεύμα δεμένο ως τότε. Εκτός από το περιεχόμενο αυτό της ξένης γλώσσας, ας προστεθή ακόμη και ότι με αυτή και με την προσπάθεια να την καταλαβαίνωμε κάνει το μυαλό μας ιδιαίτερη άσκηση.

 Αν τέτοια είναι γενικά η σημασία της γλωσσομάθειας, αυτή γίνεται ακόμη μεγαλύτερη για λαό καθώς εμείς οι Έλληνες, που είμαστε λίγοι αριθμητικά πλάι στους μεγάλους ευρωπαϊκούς, που ταξιδεύομε πολύ στο εξωτερικό και σε τόπους που δεν ξέρουν τη γλώσσα μας και που δεν μπορούμε να καταρτιστούμε επιστημονικά χωρίς ξένη γλώσσα.

 Γνώρισα και εγώ από νωρίς σχετικά ξένες γλώσσες και φιλολογίες· ταξίδεψα και κατοίκησα στο εξωτερικό, όπου έκαμα και μέρος των σπουδών μου· έχω συγγράψει και μιλήσει δημόσια σε ξένες γλώσσες και είχα έτσι συχνότατα ευκαιρίες να διαπιστώσω και πραχτικά τι αξίζει να κατέχη κανείς ξένες γλώσσες και τα πολλαπλά πλεονεχτήματα που μπορεί να μας εξασφάλιση η γνώση τους. Γι’ αυτό όχι μόνο δεν έχω κατ’ αρχήν αντίρρηση, αλλά και θα συμβούλευα εκείνον που μπορεί και το θέλει, να καταγίνει με μια, με δυο ή και με τρεις ακόμη ξένες γλώσσες. Το ζήτημα είναι: πότε, πώς και ως ποιο σημείο θα επιδίωξη αυτό.

 Γι’ αυτό δεν είμαι σύμφωνος και με κάθε προσπάθεια που γίνεται από καιρό στον τόπο μας σχετικά με τις ξένες γλώσσες και δε θα μπορούσα να επιδοκιμάσω πάντα τον τρόπο και το βαθμό που γίνεται η προσπάθεια αυτή. Όπως συμβαίνει και με τόσα άλλα πράματα στη ζωή, το ζήτημα της γλωσσομάθειας δεν είναι τόσο απλό όσο φαίνεται στην αρχή και παρουσιάζει πολλαπλές δυσκολίες, όπως κάθε αντινομία. Γιατί όσο απαιτητική και αν είναι η ανάγκη των ξένων γλωσσών για μικρούς λαούς, έχομε από το άλλο μέρος το ζήτημα: ως ποιο σημείο μπορούμε να πραγματώσουμε αυτό χωρίς ζημία μας.

Για ποιους λόγους μαθαίνουν οι άνθρωποι ξένες γλώσσες και γατί συμβαίνει αυτό ιδιαιτέρως με τους Έλληνες; 

Έννοια και βαθμοί της γλωσσομάθειας

 Τι εννοούμε λέγοντας «ξέρω μια ξένη γλώσσα»;

 Είναι αυτό κάτι που χρειάζεται να ξεκαθαριστή, επειδή το περιεχόμενο της έννοιας «γλωσσομάθεια» παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία κατά το είδος της γλώσσας, κατά τις ανάγκες ή τις βλέψεις του διδασκόμενου και κατά τις ποικίλες περιπτώσεις που τυχαίνουν στη ζωή.

 Λέγοντας για κάποιον πως ξέρει καλά, πως κατέχει μια γλώσσα, εννοούμε εδώ στην Ελλάδα πως τη μιλεί καλά, πως εκφράζεται σ’ αυτήν καλά, σα να ήταν η μητρική του περίπου, με την προφορά των ξενογλώσσων και με τη γραμματική της, με τους ιδιωτισμούς της και με την ορθογραφία της. Τέτοιος ορισμός θα φανεί ίσως υπερβολικός με το απόλυτό του, είναι όμως ο μόνος που δίνει με το ιδανικό του κάτι ορισμένο και που δεν μπορεί ν’ αμφισβητηθεί.

 Στην πράξη της ζωής πάλι παρουσιάζονται διάφοροι βαθμοί γλωσσομάθειας ανάλογα με το σκοπό που επιδιώκομε μαθαίνοντας μια ξένη γλώσσα ή και με το σημείο που μπορέσαμε να φτάσουμε σπουδάζοντάς την. Ανάλογα με το κίνητρο λοιπόν αυτό η εκμάθηση της ξένης γλώσσας μπορεί να είναι σκοπός ή μέσο.

 Σκοπός είναι όταν επιζητούμε να είμαστε ικανοί να τη χρησιμοποιούμε προφορικά ή γραπτά. Μέσο είναι όταν τη σπουδάζουμε για να γνωρίσουμε τη λογοτεχνία της, τα επιστημονικά βιβλία, τον κόσμο γενικά που αντιπροσωπεύει· αυτό γίνεται κανονικά με τις λεγόμενες νεκρές γλώσσες, αλλά όχι σπάνια και με τις σημερινές, απ’ όσους ενδιαφέρονται προπάντων ή κυρίως να γνωρίσουν μια λογοτεχνία, να διαβάζουν ορισμένη βιβλιογραφία ή να επικοινωνούν γραπτά για τις επαγγελματικές τους δουλειές…

 Ποια είναι τα κριτήρια που καθορίζουν πόσο καλά ξέρουμε μια ξένη γλώσσα;

Αποσπάσματα από το  έργο του Μ. Τριανταφυλλίδης Οι ξένες γλώσσες και η αγωγή, Άπαντα, Θεσσ., 1965, σελ. 409-411.