ΓΛΩΣΣΟΜΑΘΕΙΑ

 

Η σημασία κι η χρησιμότητα της γλωσσομάθειας

Η σημασία που έχει η γλωσσομάθεια, το να έχη μάθει κανείς και να ξέρη πλάι στη δική του μια ή περισσότερες ξένες γλώσσες, και η ανάγκη να γίνη αυτό, στα χρόνια προπάντων που ετοιμάζεται για τη ζωή, είναι τόσο μεγάλη, σχεδόν αυτονόητη – ιδίως στην εποχή μας με την τόσο στενή και έντονη διεθνική συγκοινωνία και επικοινωνία (ταξίδια, αεροπλάνα, ραδιόφωνα, κινηματογράφοι) – που δε χρειάζεται να γίνη διεξοδικός λόγος.

 Οι λόγοι που μας σπρώχνουν στη γλωσσομάθεια είναι πολλοί. Πρώτα πραχτικοί: χρειαζόμαστε την ξένη γλώσσα για τη ζωή, για να συνεννοούμαστε με τους αλλόγλωσσους άμα ταξιδεύομε στην πατρίδα. τους, ή και στον τόπο μας, ιδίως όμως για το επάγγελμα που ενδεχομένως θα διαλέξωμε (λ.χ. έμπορος υπάλληλος, δαχτυλογράφος, διπλωμάτης κτλ). Μας χρειάζεται έπειτα η ξένη γλώσσα αν ετοιμαζόμαστε για στάδιο επιστημονικό, αφού με αυτή, και μάλιστα με αυτές, θα καταρτιστούμε αρτιότερα και θα μπορούμε να καταφύγωμε στην ξενόγλωσση βιβλιογραφία. Τέλος με την ξένη γλώσσα ερχόμαστε σε επικοινωνία, επιπόλαιη ή βαθύτερη, με τις ξενόγλωσσες λογοτεχνίες και με τον ευρωπαϊκό πολιτισμό

 

Γιατί η γνώση μιας ξένης γλώσσας που μαθαίνομε δε μας αποκαλύπτει μόνο, από τις άμεσες πηγές, τους θησαυρούς της σοφίας ενός ξένου λαού, τόσο απαραίτητες για μας· αν προσέξωμε την ιδιοτυπία της ξένης γλώσσας και μελετήσωμε την εθνική της λογοτεχνία, μας φέρνει σ’ επαφή με τη σκέψη και την ιδιοφυΐα του λαού της· μας μεταφέρνει από τον ορισμένο και πάντα περιορισμένο ορίζοντα της μητρικής γλώσσας – που σα δική μας και γνώριμη από τη βρεφική ηλικία δε μας αφήνει συνήθως να πάρωμε απόσταση – σε ιδίωμα διαφορετικό. Μας πάει στην ψυχολογία και στη νοοτροπία άλλου λαού, διαφορετική από τη δική μας. Μας ανοίγει ένα νέο κόσμο και σα να μας χαρίζη μια καινούρια ψυχή· μας κάνει ακόμη, με τη σύγκριση, να νιώσωμε καλύτερα τη δική μας εθνική γλώσσα και την ιδιοτυπία του έθνους μας. Γι’ αυτό είπε ένας Γερμανός ποιητής, ο Rückert, πως με κάθε γλώσσα που μαθαίνεις παραπάνω, ελευθερώνεις μέσα σου ένα πνεύμα δεμένο ως τότε. Εκτός από το περιεχόμενο αυτό της ξένης γλώσσας, ας προστεθή ακόμη και ότι με αυτή και με την προσπάθεια να την καταλαβαίνωμε κάνει το μυαλό μας ιδιαίτερη άσκηση.

 Αν τέτοια είναι γενικά η σημασία της γλωσσομάθειας, αυτή γίνεται ακόμη μεγαλύτερη για λαό καθώς εμείς οι Έλληνες, που είμαστε λίγοι αριθμητικά πλάι στους μεγάλους ευρωπαϊκούς, που ταξιδεύομε πολύ στο εξωτερικό και σε τόπους που δεν ξέρουν τη γλώσσα μας και που δεν μπορούμε να καταρτιστούμε επιστημονικά χωρίς ξένη γλώσσα.

 Γνώρισα και εγώ από νωρίς σχετικά ξένες γλώσσες και φιλολογίες· ταξίδεψα και κατοίκησα στο εξωτερικό, όπου έκαμα και μέρος των σπουδών μου· έχω συγγράψει και μιλήσει δημόσια σε ξένες γλώσσες και είχα έτσι συχνότατα ευκαιρίες να διαπιστώσω και πραχτικά τι αξίζει να κατέχη κανείς ξένες γλώσσες και τα πολλαπλά πλεονεχτήματα που μπορεί να μας εξασφάλιση η γνώση τους. Γι’ αυτό όχι μόνο δεν έχω κατ’ αρχήν αντίρρηση, αλλά και θα συμβούλευα εκείνον που μπορεί και το θέλει, να καταγίνει με μια, με δυο ή και με τρεις ακόμη ξένες γλώσσες. Το ζήτημα είναι: πότε, πώς και ως ποιο σημείο θα επιδίωξη αυτό.

 Γι’ αυτό δεν είμαι σύμφωνος και με κάθε προσπάθεια που γίνεται από καιρό στον τόπο μας σχετικά με τις ξένες γλώσσες και δε θα μπορούσα να επιδοκιμάσω πάντα τον τρόπο και το βαθμό που γίνεται η προσπάθεια αυτή. Όπως συμβαίνει και με τόσα άλλα πράματα στη ζωή, το ζήτημα της γλωσσομάθειας δεν είναι τόσο απλό όσο φαίνεται στην αρχή και παρουσιάζει πολλαπλές δυσκολίες, όπως κάθε αντινομία. Γιατί όσο απαιτητική και αν είναι η ανάγκη των ξένων γλωσσών για μικρούς λαούς, έχομε από το άλλο μέρος το ζήτημα: ως ποιο σημείο μπορούμε να πραγματώσουμε αυτό χωρίς ζημία μας.

Για ποιους λόγους μαθαίνουν οι άνθρωποι ξένες γλώσσες και γατί συμβαίνει αυτό ιδιαιτέρως με τους Έλληνες; 

Έννοια και βαθμοί της γλωσσομάθειας

 Τι εννοούμε λέγοντας «ξέρω μια ξένη γλώσσα»;

 Είναι αυτό κάτι που χρειάζεται να ξεκαθαριστή, επειδή το περιεχόμενο της έννοιας «γλωσσομάθεια» παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία κατά το είδος της γλώσσας, κατά τις ανάγκες ή τις βλέψεις του διδασκόμενου και κατά τις ποικίλες περιπτώσεις που τυχαίνουν στη ζωή.

 Λέγοντας για κάποιον πως ξέρει καλά, πως κατέχει μια γλώσσα, εννοούμε εδώ στην Ελλάδα πως τη μιλεί καλά, πως εκφράζεται σ’ αυτήν καλά, σα να ήταν η μητρική του περίπου, με την προφορά των ξενογλώσσων και με τη γραμματική της, με τους ιδιωτισμούς της και με την ορθογραφία της. Τέτοιος ορισμός θα φανεί ίσως υπερβολικός με το απόλυτό του, είναι όμως ο μόνος που δίνει με το ιδανικό του κάτι ορισμένο και που δεν μπορεί ν’ αμφισβητηθεί.

 Στην πράξη της ζωής πάλι παρουσιάζονται διάφοροι βαθμοί γλωσσομάθειας ανάλογα με το σκοπό που επιδιώκομε μαθαίνοντας μια ξένη γλώσσα ή και με το σημείο που μπορέσαμε να φτάσουμε σπουδάζοντάς την. Ανάλογα με το κίνητρο λοιπόν αυτό η εκμάθηση της ξένης γλώσσας μπορεί να είναι σκοπός ή μέσο.

 Σκοπός είναι όταν επιζητούμε να είμαστε ικανοί να τη χρησιμοποιούμε προφορικά ή γραπτά. Μέσο είναι όταν τη σπουδάζουμε για να γνωρίσουμε τη λογοτεχνία της, τα επιστημονικά βιβλία, τον κόσμο γενικά που αντιπροσωπεύει· αυτό γίνεται κανονικά με τις λεγόμενες νεκρές γλώσσες, αλλά όχι σπάνια και με τις σημερινές, απ’ όσους ενδιαφέρονται προπάντων ή κυρίως να γνωρίσουν μια λογοτεχνία, να διαβάζουν ορισμένη βιβλιογραφία ή να επικοινωνούν γραπτά για τις επαγγελματικές τους δουλειές…

 Ποια είναι τα κριτήρια που καθορίζουν πόσο καλά ξέρουμε μια ξένη γλώσσα;

Αποσπάσματα από το  έργο του Μ. Τριανταφυλλίδης Οι ξένες γλώσσες και η αγωγή, Άπαντα, Θεσσ., 1965, σελ. 409-411.

10/10/24 ΗΜΕΡΑ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Πως βλάπτεις την ψυχική υγεία σου; (πηγή youtube)

Προκειμένου, λοιπόν, να μην μας προκαλεί το καθημερινό στρες ένα… επιπλέον άγχος για την υγεία μας, φροντίζουμε να εφαρμόζουμε τις ακόλουθες συμβουλές:

1.Κάνουμε μια λίστα υποχρεώσεων οργανωμένη κατά προτεραιότητα.

Θέτουμε ρεαλιστικές προθεσμίες και εργαζόμαστε «προς τα κάτω», αφήνοντας στο τέλος τις λιγότερο σημαντικές υποχρεώσεις της λίστας. Διεκπεραιώνουμε όσα πρέπει να γίνουν άμεσα και δίνουμε στον εαυτό μας μια… ανάσα.

2.Μαθαίνουμε να λέμε όχι. Για να μειώνουμε το άγχος και να προστατεύουμε την ψυχική μας υγεία, φροντίζουμε να λέμε «όχι» πιο συχνά. Επιλέγουμε τι μπορούμε να αναλάβουμε και τι όχι και θέτουμε όρια, ειδικά στους ανθρώπους που έχουν το «ταλέντο» να μας προσθέτουν άγχος.

3.Γυμναζόμαστε. Η τακτική άσκηση έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει την ψυχική μας υγεία. Ακόμη και ένας γρήγορος περίπατος 10 λεπτών μπορεί να μας βοηθήσει να «κάψουμε» τις ορμόνες του στρες, να αντιμετωπίσουμε την ένταση των μυών και να βελτιώσουμε τη διάθεσή μας.

4.Μειώνουμε την πρόσληψη καφεΐνης. Η καφεΐνη, η οποία βρίσκεται στον καφέ, το τσάι, τη σοκολάτα και τα ενεργειακά ποτά, διεγείρει το κεντρικό νευρικό μας σύστημα. Εάν η καφεΐνη μας κάνει νευρικούς ή ανήσυχους, πρέπει να εξετάσουμε το ενδεχόμενο μείωσής της, αντικαθιστώντας την με καφέ χωρίς καφεΐνη, χυμούς ή νερό.

5.Υιοθετούμε μια ισορροπημένη διατροφή. Η ισορροπημένη διατροφή συμβάλλει σημαντικά στη βελτίωση της συνολικής μας υγείας. Όσον αφορά στο κομμάτι του στρες, καλό είναι να εντάξουμε στο καθημερινό μας διαιτολόγιο φρούτα και λαχανικά που είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες, να περιορίσουμε τη ζάχαρη και τα κορεσμένα λιπαρά.

6.Ελαχιστοποιούμε τον χρόνο μπροστά σε οθόνη. Ο υπερβολικός χρόνος μπροστά σε οθόνες συνδέεται με χαμηλότερη ψυχολογική ευεξία και αυξημένα επίπεδα άγχους τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά. Επιπλέον, ο χρόνος μπροστά στην οθόνη μπορεί να επηρεάσει αρνητικά και τον ύπνο μας, γεγονός που μπορεί επίσης να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα στρες.

7.Περνάμε χρόνο με τους φίλους και την οικογένειά μας. Η ύπαρξη ενός δικτύου κοινωνικής υποστήριξης είναι σημαντική για τη συνολική ψυχική μας υγεία. Η κοινωνική υποστήριξη από τους φίλους και την οικογένεια μπορεί να μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε στιγμές έντονου άγχους.

8.Περνάμε χρόνο με το κατοικίδιό μας. Ένα χαριτωμένο κατοικίδιο ζωάκι μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του στρες και να βελτιώσει τη διάθεσή μας. Όταν αγκαλιάζουμε ή αγγίζουμε το κατοικίδιο ζώο μας, το σώμα μας απελευθερώνει ωκυτοκίνη, μια ορμόνη που συνδέεται με θετική διάθεση.

9.Περνάμε χρόνο στη φύση. Το να περνάμε περισσότερο χρόνο έξω μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του στρες. Η πεζοπορία και το κάμπινγκ είναι εξαιρετικές επιλογές, αλλά, ακόμη και σε μια αστική περιοχή, μπορούμε να αναζητήσουμε χώρους πρασίνου, όπως τοπικά πάρκα και βοτανικούς κήπους.

10.Κάνουμε ασκήσεις αναπνοής. Όταν εισπνέουμε βαθιά από τη μύτη μας, οι πνεύμονές μας επεκτείνονται πλήρως και η κοιλιά μας φουσκώνει. Αυτό βοηθά στην επιβράδυνση του καρδιακού ρυθμού μας, επιτρέποντάς μας να αισθανόμαστε πιο ήρεμοι.

11.Κάνουμε γιόγκα. Η γιόγκα αποτελεί μια δημοφιλή μέθοδο ανακούφισης από το στρες. Ενώ τα στιλ γιόγκα διαφέρουν, τα περισσότερα μοιράζονται έναν κοινό στόχο, να ενώσουμε το σώμα και το μυαλό μας. Και αυτό επιτυγχάνεται με την επίγνωση του σώματος και της αναπνοής, η οποία επηρεάζει θετικά το νευρικό μας σύστημα και την αντίδραση στο στρες.

12.Ακούμε χαλαρωτική μουσική. Σε αντίθεση με τον δυνατό θόρυβο, η ευχάριστη μουσική μπορεί να βοηθήσει στη χαλάρωση από το άγχος, υπό την προϋπόθεση ότι είμαστε «παρόντες» και αφοσιωνόμαστε στους ήχους που ακούμε.

13.Γελάμε. Το γέλιο μειώνει την έκκριση των ορμονών του στρες και, έτσι, μπορεί να μας βοηθήσει σημαντικά σε καταστάσεις έντονου άγχους. Ταυτόχρονα, μας χαρίζει χαρά, αισιοδοξία και ελπίδα. Και επειδή το γέλιο δεν είναι εύκολη υπόθεση τελικά στην καθημερινότητά μας, όταν είμαστε εξαιρετικά στρεσαρισμένοι, μπορούμε να παρακολουθήσουμε αστεία videos online, μια ταινία ή τηλεοπτική σειρά που ξέρουμε ότι θα «λειτουργήσει» για εμάς ή να επιλέξουμε να είμαστε με αγαπημένα άτομα που μας φτιάχνουν τη διάθεση.

Πηγή: VIATRIS CONNECT

Ο μυκηναϊκός πολιτισμός (χαρακτηριστικά - αρχιτεκτονική)

Ο πολιτισμός

Τα ενοποιητικά του χαρακτηριστικά

ü    η κοινή γλώσσα-γραμμική Β΄

ü    οι κοινές θρησκευτικές δοξασίες-πρώτη λατρεία, ονόματα ολύμπιων θεών

ü    ομοιομορφία στον υλικό βίο- έργα τέχνης, πολεμικός εξοπλισμός, ενδυμασία

 

μυκηναϊκή τέχνη- αυστηρή συγκρότηση, άμεση εξάρτηση από τα ανάκτορα
 

μυκηναϊκή αρχιτεκτονική- οχυρωμένες ακροπόλεις, ανάκτορα, ταφικές κατασκευές
 

ανάκτοραàπερίβολος με ισχυρά τείχη, πυρήνας το μέγαρο, επικοινωνία με προθάλαμο και αυλή, ύπαρξη θρόνου, πολλά διαμερίσματα δεξιά και αριστερά του μεγάρου

          

 

 

 

 

 

 

θολωτοί τάφοιàθάλαμος κτιστός σε σχήμα κυψέλης, είσοδος με τριγωνική απόληξη, μακρύς διάδρομος με κτιστές πλευρές, κάλυψη με χώμα, εικόνα μικρού λόφου. Ο πιο γνωστός «ο θησαυρός του Ατρέα» στις Μυκήνες

 

 

 

 

 

 

τοιχογραφίες, αγγειογραφίεςàαρχική επίδραση από τη  φυσιοκρατία των μινωϊτών, αργότερα τελετουργικές σκηνές, πολεμικές και κυνηγιού

μεταλλοτεχνίαàτα σημαντικότερα δείγματα: έργα μικροτεχνίας, χρυσά κύπελλα και προσωπίδες νεκρών βασιλιάδων

 

     

                                                                               

O μυκηναϊκός πολιτισμός σελ.69-71

Η εξάπλωση

ü    κύρια πηγή πλούτου και ανάπτυξης το εμπόριοàστροφή προς τη θάλασσα

ü    τέλη 15^ου αιώνα π.Χ: οι Μυκηναίοι κυριαρχούν στην Κρήτη και καταλαμβάνουν την Κνωσσό

ü    13^ο αιώνα π.Χ αποικίες στην Κύπρο

ü    ίδρυση παροικίας και στη φοινικική πόλη Ουγκαρίτ

ü    επέκταση εμπορικών δραστηριοτήτων σε Παλαιστίνη και Αίγυπτο

ü    πινακίδες που βρέθηκαν στη Χαττούσα, πρωτεύουσα των Χετταίων, τους αναφέρουν ως Αχιγιάβα

ü    σε αιγυπτιακές επιγραφές τους βρίσκουμε ως Αχαϊβάσα

ü    εμπορικές σχέσεις με Σικελία, Σαρδηνία και Ισπανία

ü    επαφές με Εύξεινο Πόντο για μεταλλεύματα

ü    Τρωϊκή εκστρατεία: o έλεγχος των στενών  του Ελλήσποντου

1184 π.Χ μάλλον λανθασμένη χρονολόγηση, η πιο πιθανή τα τέλη του 13^ου αιώνα π.Χ, στα χρόνια της μεγάλης ακμής του μυκηναϊκού κόσμου. Δεν υπάρχουν δείγματα εγκατάστασής  τους στην περιοχή, ίσως λόγω έλλειψης ασφάλειας.

ü    πανελλήνιος χαρακτήρας της τρωικής εκστρατείας

 

Η παρακμή

ü    Αρχές 12^ου αιώνα π.Χàοι εμπορικές επαφές με χώρες της  Ανατολής γίνονται με δυσκολία

ü    Κάμψη μυκηναϊκής ισχύος και κλονισμός της οικονομίας των ανακτόρων

    Λόγοι παρακμής

ü    μετακίνηση νέων ελληνικών φύλων (κάθοδος των Δωριέων)

ü    εσωτερικές διενέξεις, δυναστικές έριδες

ü    αναστάτωση και καταστροφές στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου με την κατάλυση του χεττιτικού κράτους και τις επιδρομές  των «λαών της θάλασσας» στην Αίγυπτοàαπώλεια των αγορών για τους Μυκηναίους, κλονισμός της οικονομίας των ανακτόρων

 

O MYΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ σελ.65-69

Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ   (1600-1100 π.Χ)

Κέντρο του οι Μυκήνες

Η χώρα

ü    Αχαιοί, Δαναοί, Ίωνες , Αργείοι: εγκατάσταση σε ηπειρωτική χώρα, επίδραση από το μινωϊκό πολιτισμό, εξάπλωση στο Αιγαίο, επαφή με Κύπρο και ανατολικές ακτές Μεσογείου

ü    Σπουδαία κέντρα: Μυκήνες, Άργος ,Τίρυνθα, Αργολίδα, Πύλος, Μεσσηνία, Αμύκλες, Αθήνα, Ελευσίνα, Μαραθώνας, Ιωλκός

ü    Κατασκευή ανακτόρων και ισχυρής οχύρωσης

Οι πηγές

ü    Τα ομηρικά έπη

ü    Ερρίκος Σλήμαν: ανασκαφές στις Μυκήνες το 1876

ü    Αποκρυπτογράφηση γραμμικής Β΄ από Ventris και Chadwick το 1952

--οι πινακίδες σε Κνωσό, Μυκήνες και Θήβα έδειξαν ότι  πρόκειται για συλλαβική γραφή

--αποδίδει πρώιμη μορφή της ελληνικής γλώσσας, παλιότερης των ομηρικών

--λογιστικό το περιεχόμενό τους: κατάλογοι αντικειμένων και περιουσιακών στοιχείων

--ο μυκηναϊκός πολιτισμός εντάσσεται στην ελληνική πρωτο-ιστορία

 

 

Οικονομία, κοινωνία, πολιτική οργάνωση

ü    Εμπορική ανάπτυξη, έξοδος στο Αιγαίο

ü    Γεωργία, κτηνοτροφία

ü    Επίκεντρο οικονομικής δραστηριότητας το μέγαρο

ü    Κοινωνική διαστρωμάτωση

--ηγεμόνας: πολιτικός, στρατιωτικός, δικαστικός και θρησκευτικός αρχηγός

--ιερείς και στρατός επαγγελματιών

--έμποροι και ναυτικοί

--ειδικευμένοι τεχνίτες

--δούλοι

ü   Η χώρα χωρισμένη σε 4-5 μεγάλα και άλλα τόσα μικρά ομόσπονδα κράτη, υποτελή στις Μυκήνες.

ü   Οι πινακίδες της γραμμικής Β΄ μας πληροφορούν για την κρατική οργάνωση

--ανώτατος άρχοντας ο άναξ

--λααγέτες: οι τοπικοί άρχοντες

--επέτες: ακόλουθοι που ανήκουν στην τάξη των ευγενών

--τελεστές: πρόσωπα περιφερειακής διοίκησης

--βασιλεύς: επικεφαλής ομάδας τεχνιτών

 

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ Β΄ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ

ΓΙΑ ΤΟΥΣ/ΤΙΣ ΜΑΘΗΤΕΣ/-ΤΡΙΕΣ Β΄ ΤΑΞΗΣ ΛΥΚΕΙΟΥ

Από το βιβλίο: Πασχάλης Μ., Σαββαντίδης Γ., Λατινικά τεύχος Α΄ (Εισαγωγή: Δ. Ζ. Νικήτας - Β.

Βαϊόπουλος), Ι.Τ.Υ.Ε. «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΤΥΠΟΥ

1. Η λατινική γλώσσα: σε ποια γλωσσική οικογένεια ανήκει και σε ποια περιοχή μιλιόταν;

2. Πού οφείλονται οι ομοιότητες της λατινικής γλώσσας με την ελληνική;

3. Ποιο θεωρείται το πρώτο έργο της ρωμαϊκής λογοτεχνίας; Ποιος είναι ο συγγραφέας του και ποια

η σημασία του;

4. Σε ποιες περιόδους διαιρείται η ρωμαϊκή λογοτεχνία;

5. Η λατινική γλώσσα και γραμματεία θεωρείται ότι βρίσκεται σε στενή συνάφεια με την ελληνική

γλώσσα και γραμματεία. Με ποια στοιχεία μπορεί να υποστηριχθεί η άποψη αυτή;

6. Με ποιες διαδικασίες προσεγγίζουν οι Ρωμαίοι λογοτέχνες τα λογοτεχνικά τους πρότυπα;

7. Τι αποτέλεσμα είχε το γεγονός ότι η μεγάλη ανάπτυξη της ρωμαϊκής λογοτεχνίας άρχισε στα

ελληνιστικά χρόνια; Ποια ήταν η ιδιομορφία της ανάπτυξης των λογοτεχνικών ειδών στη Ρώμη σε

σύγκριση με ό,τι συνέβη στην Ελλάδα;

8. Κατά την προκλασική εποχή πώς αντιμετωπίζεται από τους Ρωμαίους ο ελληνικός πολιτισμός;

9. Ποιο είναι το πρώτο λογοτεχνικό είδος που ωριμάζει στη Ρώμη και ποια είναι τα πρότυπά του;

10. Ποιοι είναι οι πιο γνωστοί Ρωμαίοι κωμωδιογράφοι και πώς τους αντιμετώπισε η Δύση;

11. Από πού κυρίως αντλεί τη θεματολογία της η ρωμαϊκή τραγωδία και γιατί;

12. Μέχρι τη σύνθεση της «Αινειάδας» του Βεργιλίου ποιο έργο θεωρούσαν οι Ρωμαίοι ως το

«εθνικό» τους έπος;

13. Πώς θα μπορούσαμε να ορίσουμε το λογοτεχνικό είδος «σάτιρα»;

14. Πώς ονομάζεται το αρχαιότερο πεζό λατινικό έργο που σώζεται; Ποιος είναι ο συγγραφέας του

και ποιο το περιεχόμενό του;

15. Κατά την κλασική εποχή ποια είναι η πολιτική κατάσταση στη Ρώμη και πώς αυτή επηρεάζει τη

λογοτεχνία;

16. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των ρωμαϊκών λογοτεχνικών έργων της κλασικής εποχής;

17. Κικέρων: με ποια είδη ασχολήθηκε και ποια ήταν τα λογοτεχνικά χαρακτηριστικά των έργων του;

18. Ποιος ιστοριογράφος των χρόνων του Κικέρωνα επιδίδεται στην ιστορική μονογραφία και ποιο

είναι το πρότυπό του;

19. Σε ποιο είδος ανήκουν τα έργα του Ιουλίου Καίσαρα και ποιο είναι το κύριο χαρακτηριστικό της

γλώσσας του;

20. Ποιος είναι ο πιο γνωστός εκπρόσωπος των «νεωτερικών» ποιητών και ποια είναι η πηγή της

έμπνευσής του;

21. Σε ποιο είδος ανήκει το έργο του Λουκρητίου και ποιο είναι το θέμα του;

22. Ποιος είναι ο πιο σημαντικός ιστοριογράφος των αυγούστειων χρόνων; Σε τι εστιάζει το έργο του

και ποιες κεντρικές έννοιες το διατρέχουν;

23. Ποιο έργο του Βεργιλίου χαρακτηρίζεται ως το εθνικό έπος των Ρωμαίων και γιατί; Ποια ήταν τα

λογοτεχνικά πρότυπα του ποιητή;

24. Ποια ήταν τα λογοτεχνικά πρότυπα από τα οποία επηρεάστηκε ο Οράτιος;

25. Με ποια είδη ποίησης ασχολήθηκε ο Οράτιος;

26. Ποιος είναι ο ποιητής των Μεταμορφώσεων και ποιο είναι το περιεχόμενο του έργου αυτού;

27. Ποια περίοδο καλύπτει το ιστοριογραφικό έργο του Τίτου Λίβιου και ποια τα βασικά

χαρακτηριστικά του;

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ

Α. Να σημειώσετε αν οι παρακάτω προτάσεις είναι Σωστές ή Λανθασμένες:

1. Η λατινική γλώσσα ανήκει στην ινδοευρωπαϊκή ομάδα γλωσσών.

2. Η Λατινική ήταν μία από τις διαλέκτους της Ιταλίας.

3. Η ελληνική και η λατινική γλώσσα έχουν κοινή καταγωγή από τον Ινδοευρωπαϊκή.

4. Η λατινική και η ελληνική γλώσσα δεν παρουσιάζουν καμία ομοιότητα.

5. Τα κοινά στοιχεία ελληνικής και λατινικής γλώσσας οφείλονται, μεταξύ άλλων, στη συνύπαρξη

Ελλήνων και Ρωμαίων στην Κεντρική και Κάτω Ιταλία και στη Σικελία.

6. Οι Ρωμαίοι διαμόρφωσαν το δικό τους αλφάβητο χωρίς επιδράσεις από άλλους λαούς.

7. Η λατινική λογοτεχνική παραγωγή ξεκινά μετά τη συνάντηση με τους Έλληνες, περίπου το 240

π.Χ..

8. Το πρώτο έργο της ρωμαϊκής λογοτεχνίας είναι η Αινειάδα του Βεργιλίου.

9. Ο Έλληνας Λίβιος Ανδρόνικος από τον Τάραντα απέδωσε στα Λατινικά την Οδύσσεια του Ομήρου

και παρουσίασε ελληνικά δράματα διασκευασμένα στα Λατινικά.

10. Τα λογοτεχνικά είδη στη ρωμαϊκή λογοτεχνία ακολουθούν με ακρίβεια την εξέλιξη των ειδών

στην αρχαία ελληνική γραμματεία: π.χ. πρώτα ωριμάζει το έπος, στη συνέχεια η λυρική ποίηση και

τελευταία η κωμωδία.

11. Η εξέλιξη των λογοτεχνικών ειδών στη ρωμαϊκή λογοτεχνία έχει τα δικά της χαρακτηριστικά: π.χ.

πρώτα ωριμάζει η κωμωδία και τελευταίο το έπος.

12. Οι Ρωμαίοι επηρεάστηκαν δημιουργικά και σε βάθος από τα έργα της αρχαίας ελληνικής

γραμματείας.

13. Οι Ρωμαίοι ακολούθησαν δουλικά τα ελληνικά τους πρότυπα.

14. Οι Ρωμαίοι δεν δημιούργησαν κανένα νέο λογοτεχνικό είδος, αλλά ακολούθησαν απολύτως

πιστά τα είδη της αρχαίας ελληνικής γραμματείας.

15. Οι Ρωμαίοι επηρεάστηκαν από την αρχαία ελληνική λογοτεχνία μέσα από τη διαδικασία της

δημιουργικής πρόσληψης και του ανταγωνισμού.

16. Οι Ρωμαίοι επηρεάζονται ταυτόχρονα από ελληνιστικά, κλασικά και αρχαϊκά ελληνικά πρότυπα.

17. Οι Ρωμαίοι παράγουν και νέα λογοτεχνικά είδη, όπως η σάτιρα.

18. Οι Ρωμαίοι μεταμορφώνουν ριζικά αρχαιοελληνικά λογοτεχνικά είδη, όπως συμβαίνει με τη

ρωμαϊκή ελεγεία.

19. Κατά την προκλασική εποχή όλοι οι Ρωμαίοι θαυμάζουν τον ελληνικό πολιτισμό και κανείς δεν

βλέπει με καχυποψία την ελληνική επίδραση.

20. Οι Ρωμαίοι αρχικά μιμούνται την ελληνική λογοτεχνία και στη συνέχεια μετασχηματίζουν

δημιουργικά τα ελληνικά πρότυπα.

21. Το πρώτο λογοτεχνικό είδος που ακμάζει στη Ρώμη είναι η τραγωδία.

22. Οι Ρωμαίοι κωμωδιογράφοι επηρεάζονται περισσότερο από τη Νέα Κωμωδία της ελληνιστικής

περιόδου.

23. Ο Πλαύτος και ο Τερέντιος έγραψαν τραγωδίες.

24. Στις ρωμαϊκές τραγωδίες κυριαρχεί η τρωική θεματολογία.

25. Ο Έννιος συνέθεσε ένα ιστορικό έπος με τίτλο «Χρονικά» (“Annales”).

26. Το αρχαιότερο ποιητικό λατινικό έργο που σώζεται ανήκει στον Κάτωνα και έχει τίτλο «Για τη

γεωργία» (“De agricultura”).

27. Τα ρωμαϊκά λογοτεχνικά έργα της κλασικής εποχής χαρακτηρίζει η αισθητική τελειότητα και η

ιδεολογική ωριμότητα.

28. Στη ρεπουμπλικανική περίοδο ανθεί κυρίως η ποίηση και στην περίοδο του Αυγούστου ακμάζει

κυρίως η πεζογραφία.

29. Ο Κικέρων διακρίθηκε κυρίως στην ποίηση.

30. Ο Κικέρων μεταξύ άλλων έγραψε και φιλοσοφικά έργα.

31. Ο Κικέρων είναι πολύ γνωστός για τους ρητορικούς του λόγους.

32. Ο Κικέρων έγραψε πολλές σάτιρες.

33. Ο Ιούλιος Καίσαρ διέπρεψε στο είδος των απομνημονευμάτων με ιστορικό περιεχόμενο.

34. Ο Ιούλιος Καίσαρ έγραψε ιστορικές βιογραφίες πολιτικών προσώπων της αρχαίας Ρώμης.

35. Ο Ιούλιος Καίσαρ είναι γνωστός ποιητής της κλασικής περιόδου.

36. Ο Σαλλούστιος έγραψε βιογραφίες Ρωμαίων και Ελλήνων.

37. Ο Σαλλούστιος επιδόθηκε στην ιστορική μονογραφία.

38. Ο Σαλλούστιος είναι ένας από τους πιο σημαντικούς ιστορικούς της κλασικής περιόδου.

39. Ο Σαλλούστιος έγραψε ποίηση σε λυρικά μέτρα.

40. Ο Σαλλούστιος ήταν Ρωμαίος ιστορικός επηρεασμένος από το Θουκυδίδη.

41. Ο Κάτουλλος είναι πολύ γνωστός ποιητής του κινήματος των «Νεωτερικών».

42. Ο Σαλλούστιος διέπρεψε στα ιστορικά απομνημονεύματα.

43. Ο Οράτιος είναι γνωστός Ρωμαίος επικός ποιητής.

44. Ο Οράτιος έγραψε ποιητικές επιστολές.

45. Ο Οράτιος δεν επηρεάστηκε καθόλου από ελληνικά πρότυπα και ήταν εχθρικός προς το ελληνικό

πνεύμα.

46. Ο Οράτιος επιδόθηκε στο ρωμαϊκό είδος της σάτιρας.

47. Ο Βεργίλιος έγραψε σάτιρα.

48. Ο Βεργίλιος έγραψε την Αινειάδα, το θεωρούμενο «εθνικό» έπος των Ρωμαίων.

49. Η Αινειάδα παρουσιάζει εμφανείς επιρροές από τα ομηρικά έπη.

50. Η Αινειάδα αφηγείται το ταξίδι και τις περιπέτειες του Αινεία, του μυθικού γενάρχη των

Ρωμαίων, από την αναχώρησή του από την Τροία μέχρι την εγκατάστασή του στην Ιταλία.

51. Ο Βεργίλιος επιδόθηκε και στην πεζογραφία με ιστορικά θέματα.

52. Το έργο του Βεργιλίου ήταν πολύ σημαντικό για την εποχή του αλλά δεν έπαιξε κανένα ρόλο

στην ιστορία της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας.

53. Ο Βεργίλιος έγραψε το ομηρικού τύπου έπος της Αινειάδας.

54. Ο Οράτιος μετέφερε το αιολικό μέλος στη Ρώμη.

55. Ο Τίβουλλος έγραψε ελεγειακή ποίηση.

56. Ο Προπέρτιος ήταν γνωστός επικός ποιητής της κλασικής περιόδου.

57. Ο Οβίδιος ήταν (και) ελεγειακός ποιητής της κλασικής περιόδου.

58. Οι Μεταμορφώσεις είναι επικό ποίημα του Ορατίου.

59. Οι Μεταμορφώσεις είναι ένα έπος του Οβιδίου που περιέχει πλήθος (ελληνικής κυρίως

προέλευσης) μύθους.

60. Οι Μεταμορφώσεις του Οβιδίου είναι ελεγειακό ποίημα, αφού ο Οβίδιος είναι (και) ελεγειακός

ποιητής.

61. Οι Μεταμορφώσεις του Οβιδίου ανήκουν στο είδος της σάτιρας.

62. Ο Λουκρήτιος έγραψε φιλοσοφικό έπος.

63. Ο Λουκρήτιος έγραψε και ηρωικό έπος, εκτός από φιλοσοφικό.

64. Το επικό ποίημα του Λουκρητίου έχει φιλοσοφικό περιεχόμενο και προσπαθεί να απαλλάξει τον

άνθρωπο από τη δεισιδαιμονία και τον φόβο του θανάτου.

65. Ο Κάτουλλος έγραψε ηρωική επική ποίηση.

66. Το περιεχόμενο του μεγαλύτερου μέρους της ποίησης του Κατούλλου είναι κυρίως ερωτικό.

67. Ο Οράτιος επηρεάστηκε από την αρχαία αιολική ποίηση.

68. Η Αινειάδα έχει πρότυπό της τα ομηρικά έπη.

69. Ο Κικέρων ήταν ένας πολύ διακεκριμένος Ρωμαίος ρήτορας.

70. Ο Κικέρων έγραψε μεγάλα επικά ποιήματα.

71. Ο Τίτος Λίβιος είναι ένας σημαντικός ιστορικός της κλασικής περιόδου.

72. Ο Τίτος Λίβιος έγραψε σάτιρα και ελεγεία.

73. Ο ιστορικός Τίτος Λίβιος παρουσίασε την ιστορική διαδρομή της Ρώμης από την ίδρυσή της ως

τις μέρες του σε ποιητικό λόγο.

74. Ο Βιτρούβιος έγραψε σε πεζό λόγο έργο για την αρχιτεκτονική.

75. Ο Βιτρούβιος έγραψε το τεχνικό του σύγγραμμα σε ποιητικό λόγο

ΠΗΓΗ: Από τις οδηγίες διδασκαλίας των Λατινικών για το 2024-2025

O ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ

2.4  Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ  σελ.27-30

Θρησκεία

·      πολυθεΐα:οι θεοί παρουσιάζονται συνήθως με ανθρώπινο σώμα και κεφάλι ζώου
·      μεγαλύτερος Θεός: Ρα = ο Θεός Ήλιος, εκπρόσωπος του φαραώ στη γη
·      δημοφιλέστεροι θεοί: η Ίσις, ο Όσιρις, ο Ώρος.
·      Ακενατών: αποτυχημένη επιβολή μονοθεϊσμού, της λατρείας μόνο του Ρα
·      Αιγύπτιοι: πίστευαν ότι η ζωή συνεχίζεται και μετά το θάνατο και γι΄αυτό ταρίχευαν τους νεκρούς και τους έθαβαν σε ταφικά μνημεία μαζί με όλα τους τα σκεύη που ήταν αναγκαία για τη μεταθανάτια ζωή.

Γραφή

·      αποκρυπτογράφηση των ιερογλυφικών, δηλ. συμβόλων που χρησιμοποιούσαν από την 4η χιλιετία
·      η επινόηση και η χρήση της γραφής υποδηλώνει ύπαρξη υψηλού πολιτιστικού επιπέδου
·     γραφείς: κατέγραψαν σε παπύρους τα έργα και τη δράση των φαραώ και καθοδήγησαν ειδικευμένους τεχνίτες να σκαλίσουν τα ιερογλυφικά σε πολλά μνημεία
·    Στήλη Ροζέτας- κείμενο τρίγλωσσης επιγραφής που υμνούσε τον Πτολεμαίο Ε΄, την οποία αποκρυπτογράφησε το 1822 ο Σαμπολλιόν

 

Γράμματα
·        ελάχιστη λογοτεχνική παραγωγή λόγω δυσκολίας της γραφής
·        ποιήματα θρησκευτικού και λυρικού περιεχομένου και λαϊκές διηγήσεις

Επιστήμες
·     εμπειρικές αστρονομικές γνώσεις- ημερολόγιο 365 ημερών, χωρισμός του έτους σε μήνες και εβδομάδες, προσδιορισμός ώρας βάσει της ηλιακής σκιάς
·       γεωμετρία- ανάγκη μέτρησης καλλιεργήσιμων εκτάσεων
·       μαθηματικά- κατασκευή πυραμίδων
·       ανατομία και ιατρική- ταρίχευση νεκρών

 

 

Τέχνες
·        αρχιτεκτονική, γλυπτική, ζωγραφική: προβάλλουν τη ζωή και τη δράση των φαραώ
·       πυραμίδες- τάσεις επιβολής των ηγεμόνων μέσα από τα έργα τους
·       αγάλματα συνήθως υπερφυσικών διαστάσεων
·        έργα μικροτεχνίας από μέταλλα, πολύτιμους ή ημιπολύτιμους λίθους.

Λατινικές φράσεις που είναι σε χρήση στον νεοελληνικό λόγο

      1.     • A.C. (ante Christum) προ Χριστού (π.Χ.)

2.     • A.D. Anno Domini (κατά λέξη: έτος Κυρίου) μετά Χριστόν (μ.Χ.)

3.     • ad hominem (argumentum) επιχείρημα που απευθύνεται επιθετικά εναντίον του προσώπου και όχι εναντίον της θέσης που το πρόσωπο αυτό εκφράζει, η προσωπική επίθεση, η απάντηση/επίθεση στο πρόσωπο που εξέφρασε μια άποψη με την οποία διαφωνούμε, αντί η απάντηση να αφορά την άποψη αυτή

4.     • ad populum (argumentum) επιχείρημα που αποτελεί μια ψευδή θέση αλλά αντλεί τη βαρύτητά του από την ευρεία απήχηση της θέσης αυτής

5.     • altera pars η άλλη πλευρά, η άλλη άποψη

6.     • alter ego το άλλο Εγώ, το δεύτερο Εγώ, το πρόσωπο με το οποίο ταυτίζεται κανείς, το συμπλήρωμά του, ο άλλος του εαυτός

7.     • A.M. (Ante Meridiem) προ μεσημβρίας (π.μ.)

8.     • a posteriori εκ των υστέρων

9.     • a priori εκ των προτέρων

10.  • ca., cir., circ. (circa) περί, περίπου

11.  • carpe diem εκμεταλλεύσου τη μέρα (Οράτιος, Ωδ. 1.11.8)

12.  • casus belli κατά λέξη: περίπτωση πολέμου. Συχνότερα χρησιμοποιείται με την έννοια «αιτία πολέμου»

13.  • Curriculum Vitae, CV (κατά λέξη: η πορεία του βίου), το βιογραφικό σημείωμα

14.  • de facto εκ των πραγμάτων, αυτό που προκύπτει από τα πράγματα, από την πραγματικότητα, στην πράξη. Πολιτικός και διπλωματικός όρος που δηλώνει ότι πράξη, ενέργεια, κατάσταση, κ.λπ., που προέκυψε από την εξέλιξη των γεγονότων, αναγνωρίζεται ως πραγματική, παρόλο που η νομιμότητά της αμφισβητείται ή δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί

15.  • de jure εκ του δικαίου, εκ του νόμου, νομίμως, αυτό που προκύπτει από την εφαρμογή του δικαίου, νομικά.

16.  • erga omnes έναντι όλων

17.  • et alii, et al. και άλλοι, και άλλα, κ.ά.

18.  • et cetera, etc. και λοιπά, κ.λπ.

19.  • ex cathedra «από καθέδρας». Λέγεται για ομιλητή που εκφράζεται με ύφος αυθεντίας ή από θέση που του δίνει το δικαίωμα να θεωρείται αυθεντία

20.  • exempli gratia, e.g. παραδείγματος χάριν (π.χ.)

21.  • ex officio αυτό που προκύπτει από τη θέση καθήκοντος κάποιου, από τη θέση κάποιου, από το αξίωμα κάποιου

22.  • in medias res στο μέσο της υπόθεσης ή της πλοκής

23.  • in memoriam εις μνήμην, στη μνήμη κάποιου

24.  • lapsus linguae γλωσσικό λάθος, λάθος εκ παραδρομής στην ομιλία

25.  • lapsus calami λάθος της γραφίδας, λάθος εκ παραδρομής στον γραπτό λόγο

26.  • mea culpa λάθος μου

27.  • memorandum μνημόνιο, υπόμνημα

28.  • modus operandi (M.O.) τρόπος ενέργειας

29.  • modus vivendi τρόπος ζωής

30.  • moratorium καθυστέρηση

31.  • mutatis mutandis τηρουμένων των αναλογιών, μετά τις απαραίτητες αλλαγές

32.  • passim σποράδην, σποραδικά, εδώ κι εκεί, σε διάφορα σημεία του κειμένου

33.  • persona grata πρόσωπο επιθυμητό, ευπρόσδεκτο

34.  • persona non grata πρόσωπο ανεπιθύμητο

35.  • placebo (κατά λέξη: θα προσφέρω ευχαρίστηση, ικανοποίηση) φάρμακο που χορηγείται στον ασθενή για ψυχολογική του στήριξη παρά για τη θεραπεία της αρρώστιας του

36.  • P.M. (Post Meridiem) μετά μεσημβρίαν (μ.μ.)

37.  • primus inter pares πρώτος μεταξύ ίσων

38.  • prima facie εκ πρώτης όψεως

39.  • scripta manent τα γραπτά μένουν

40.  • (sic) έτσι ακριβώς (γραμμένο, διατυπωμένο κ.λπ.). Βρίσκεται πάντα σε παρένθεση και δίνει έμφαση σε ένα στοιχείο του λόγου που πρέπει να προσέξει ο αναγνώστης, επειδή αυτό είναι εσφαλμένο, παράδοξο ή αδόκιμο

41.  • sine qua non (συχνά μαζί με τις λέξεις conditio, causa) (κατάσταση, αιτία) εκ των ων ουκ άνευ, αναγκαία προϋπόθεση

42.  • s.o.s. (si opus sit) αν χρειάζεται, αν υπάρχει ανάγκη

43.  • status quo (κατά λέξη: η κατάσταση στην οποία…) η ισχύουσα κατάσταση

44.  • sui generis (κατά λέξη: του δικού του γένους) ιδιόμορφος, ιδιότυπος. Λέγεται συνήθως ως χαρακτηρισμός προσώπων ή καταστάσεων που έχουν κάτι το ιδιαίτερο, ιδιότητα χαρακτηριστική των ίδιων και μόνο

45.  • tabula rasa (κατά λέξη: άγραφη πλάκα, αποξεσμένος, σβησμένος πίνακας). Λέγεται για τον νου, που θεωρείται ως κάτι άγραφο, κενό, πριν γεμίσει με εντυπώσεις, γνώσεις, εμπειρίες

46.  • terra incognita άγνωστη γη, άγνωστος τόπος, άγνωστο θέμα, αντικείμενο

47.  • urbi et orbi στην πόλη και στην οικουμένη, στην πόλη και σε ολόκληρο τον κόσμο, δηλαδή παντού

48.  • verbatim κατά λέξη, ακριβώς

      49• vs. (versus) εναντίον (κάποιου