ΠΛΑΤΩΝΟΣ "Πρωταγόρας"- ενότητα 6η

ΠΛΑΤΩΝΟΣ «ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ»--ΕΝΟΤΗΤΑ 6^η

«η παιδευτική σημασία της τιμωρίας

ως απόδειξη του διδακτού της αρετής»

 

«Ἔνθα δὴ πᾶς παντὶ θυμοῦται καὶ νουθετεῖ, δῆλον ὅτι ὡς ἐξ ἐπιμελείας καὶ μαθήσεως κτητῆς οὔσης.»

Tο γεγονός ότι ο καθένας θυμώνει και τιμωρεί και συμβουλεύει όσους δεν έχουν την πολιτική αρετή, αποδεικνύει ότι αυτή αποκτιέται με μάθηση και διδασκαλία.
Η φράση αυτή συνδέει την αποδεικτέα θέση της προηγούμενης ενότητας, ότι δηλ η αρετή διδάσκεται με την αποδεικτέα θέση που θα παρουσιαστεί σ’ αυτή την ενότητα για το σωφρονιστικό και αποτρεπτικό χαρακτήρα της ποινής που αποδεικνύει και πάλι το «διδακτόν» της αρετής.

Η πολιτική αρετή διδάσκεται (επιχείρημα 2^ο)

Η αποδεικτέα θέση: «Εἰ γὰρ ἐθέλεις ἐννοῆσαι τὸ κολάζειν, ὦ Σώκρατες, τοὺς ἀδικοῦντας τί ποτε δύναται, αὐτό σε διδάξει ὅτι οἵ γε ἄνθρωποι ἡγοῦνται παρασκευαστὸν εἶναι ἀρετήν.»

Ο σκοπός της επιβολής των ποινών είναι μια ακόμη απόδειξη της κοινής πεποίθησης ότι η αρετή μπορεί να μεταδοθεί και να αποκτηθεί με τη διαδικασία της διδασκαλίας.

 

Η άποψη του Πρωταγόρα για την παιδευτική σημασία της τιμωρίας

«Οὐδεὶς γὰρ κολάζει τοὺς ἀδικοῦντας πρὸς τούτῳ τὸν νοῦν ἔχων…..ἵνα μὴ αὖθις ἀδικήσῃ μήτε αὐτὸς οὗτος μήτε ἄλλος ὁ τοῦτον ἰδὼν κολασθέντα».

Σ’ αυτό το απόσπασμα ο Πρωταγόρας αναφέρεται σε δύο είδη τιμωρίας κάνοντας χρήση δύο διαφορετικών ρημάτων:

α) Με το ρήμα «τιμωροῦμαι» αναφέρεται στην τιμωρία που έχει ως στόχο την εκδίκηση και

την ικανοποίηση του αδικηθέντος (τιμωρώ για να εκδικηθώ)
β) Με το ρήμα «κολάζω» αναφέρεται στην έλλογη τιμωρία (τιμωρώ για να διορθώσω).
Βλέπε και σχόλιο σχολικού βιβλίου: «κολάζει», σελ. 88

Ο Πρωταγόρας πιστεύει ότι κανείς δεν επιβάλλει τιμωρίες με σκοπό την τυφλή εκδίκηση απορρίπτοντας τα κίνητρα της ανταπόδοσης και της αντεκδίκησης. Η τιμωρία, για τον Πρωταγόρα, έχει παιδευτικό χαρακτήρα και όχι εκδικητικό και κατασταλτικό. Στόχος της δεν είναι η θεραπεία ενός αδικήματος που έχει ήδη διαπραχθεί, γιατί αυτό αποτελεί μια συντελεσμένη πια πραγματικότητα, η οποία δεν μπορεί να αλλάξει («οὐ γὰρ ἂν τό γε πραχθὲν ἀγένητον θείη»). Αντίθετα, αφορά την αποτροπή διάπραξης μιας άδικης πράξης στο μέλλον («τοῦ μέλλοντος χάριν»). Πιο συγκεκριμένα, ο στόχος της είναι διττός:

• ο σωφρονισμός του παραβάτη («ἵνα μὴ αὖθις ἀδικήσῃ μήτε αὐτὸς οὗτος»), ώστε να μη διαπράξει ποτέ ξανά στο μέλλον αδίκημα
• ο παραδειγματισμός των άλλων («μήτε ἄλλος ὁ τοῦτον ἰδὼν κολασθέντα»)
     

Κριτική της θεωρίας του Πρωταγόρα για την παιδευτική σημασία της τιμωρίας

• Η άποψη του Πρωταγόρα κρίνεται ιδιαίτερα ρηξικέλευθη και πρωτοποριακή για την εποχή της, καθώς παρόμοιες αντιλήψεις άρχισαν να ακούγονται και να εφαρμόζονται για πρώτη φορά την εποχή του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού  από τον Cesare Beccaria στο έργο του «Περί Εγκλημάτων και Ποινών».
• Ωστόσο για την εποχή της ήταν μάλλον ανεφάρμοστη, γιατί οι Αθηναίοι συνέδεαν την τιμωρία με την εκδίκηση και με την ικανοποίηση του ίδιου του παθόντος ή των συγγενών ενός θύματος. Όπως πίστευαν ότι η αλαζονεία (ὕβρις) προκαλεί την οργή (τίσις) και την τιμωρία (νέμεσις) των θεών με στόχο την αποκατάσταση της ηθικής τάξης, κάτι ανάλογο ακολουθούσαν και στην καθημερινότητά τους στη συναναστροφή τους με τους άλλους ανθρώπους.

 Ποιος είναι κατά συνέπεια ο σκοπός της ποινής; Η αποτροπή του ίδιου του ενόχου και όσων θα τον δουν να τιμωρείται από το να επαναλάβουν τις ίδιες παραβάσεις. Ο σκοπός της ποινής είναι αποτρεπτικός και σωφρονιστικός, άρα η ποινή απο­τελεί ένα σπουδαίο παιδαγωγικό μέσο στα χέρια των αρχόντων και των νομοθετών. Το μέσο αυτό α­σκείται στον ίδιο τον ένοχο και στους συμπολίτες του, προκειμένου να συνειδητοποιήσουν τι α­κριβώς απαγορεύεται από τους νόμους της δημοκρατικής πολιτείας, ώστε αυτό να μην επαναληφθεί. Η έγνοια για το συμφέρον του κοινωνικού συνόλου, η απουσία του πάθους και της στενής αντίληψης για την ανταπό­δοση του κακού και τα ήμερα ήθη που υπολανθάνουν στον παιδευτικό χαρακτήρα της ποινής κάνουν τις αναλύσεις τον Πρωταγόρα να φαίνο­νται σύγχρονες, αν όχι και πρωτοποριακές. (Κατσιμάνης)

 

η επιβολή της θανατικής ποινής (ενότητα 4) με την παιδευτική σημασία της τιμωρίας (ενότητα 6)-πως ερμηνεύεται η αντίφαση;

Στην 4η ενότητα είχε υποστηριχθεί ότι η μη συμμετοχή στην αιδώ και στη δίκη συνεπάγεται τη θανάτωση. Στην 5 η  ενότητα είχε υποστηριχθεί ότι η μη συμμετοχή στην αιδώ και στη δίκη συνεπάγεται την αποπομπή από την κοινωνία. Στην 6 η ενότητα, η παροχή μιας δεύτερης ευκαιρίας στο δράστη (μέσω της ποινής) δημιουργεί μια αντίφαση. Στην 7 η  ενότητα αίρεται αυτή η αντίφαση.

 

Ο Πρωταγόρας στην 4η ενότητα πρότεινε ως ποινή για όποιον δε συμμετέχει στην αἰδῶ και τη δίκη τη θανατική ποινή . Σ’ αυτή την ενότητα, αντίθετα, μιλά για την παιδευτική σημασία της τιμωρίας. Φαινομενικά, λοιπόν, ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια αντίφαση: η θανατική ποινή δεν αφήνει περιθώρια βελτίωσης στο δράστη σε αντίθεση με την έλλογη τιμωρία.
Η αντίφαση αίρεται, αν λάβουμε υπόψη μας και το ακόλουθο χωρίο της 7ης ενότητας: «… πρέπει να εκδιώκουμε από την πόλη ή να σκοτώνουμε ως ανίατο όποιον δεν υπακούει σε αυτό το πράγμα ακόμα και μετά τη διδασκαλία, ακόμα και μετά την τιμωρία». Η θανατική ποινή αποτελεί, λοιπόν, έσχατο μέσο τιμωρίας που επιβάλλεται όταν οι άλλες μορφές τιμωρίας (νουθεσίες, θυμοί, μικρές τιμωρίες, εξορία και στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων) δεν έχουν επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα, δηλαδή το σωφρονισμό του δράστη. Μάλιστα επιβάλλεται όχι για να εκδικηθεί η πολιτεία αυτόν που διέπραξε ένα αδίκημα αλλά για να διαφυλαχθεί η αρμονική συμβίωση και ισορροπία μέσα στην πόλη, απομακρύνοντας οποιοδήποτε ταραχοποιό στοιχείο.

 

«τοιαύτην οὖν  διάνοιαν..........διδακτὸν ἀρετήν.»

-η τιμωρία επιβάλλεται για να μην επαναληφθεί στο μέλλον η παρανομία.(1^η προκείμενη)

-με βάση αυτό το σκεπτικό τιμωρούν στην ιδιωτική ζωή (ἰδίᾳ) οι γονείς και οι παιδαγωγοί  τα παιδιά και τους μαθητές τους, στη δημόσια ζωή (δημοσίᾳ) τα δικαστήρια  όσους παραβιάζουν τους νόμους.

-όλοι οι άνθρωποι αλλά και οι Αθηναίοι χρησιμοποιούν τις ποινές

- η ποινή αποτελούσε μέρος της διδακτικής διαδικασίας με την οποία μεταδιδόταν η πολιτική αρετή.(2^η προκείμενη)

Συμπέρασμα: η αρετή είναι διδακτή.

 Αν υπήρχε η αντίληψη ότι η αρετή είναι έμφυτο χαρακτηριστικό, θα ήταν μάταιο να επιβάλλονται ποινές, αφού όλοι θα γεννιόμαστε με ή χωρίς την αρετή, χωρίς όμως αυτό να μπορεί να μεταβληθεί.

«Ὡς μὲν οὖν εἰκότως ἀποδέχονται οἱ σοὶ πολῖται καὶ χαλκέως καὶ σκυτοτόμου συμβουλεύοντος τὰ πολιτικά, καὶ ὅτι διδακτὸν καὶ παρασκευαστὸν ἡγοῦνται ἀρετήν, ἀποδέδεικταί σοι…»

 Η πολιτική αρετή είναι κτήμα όλων και μπορεί να διδαχθεί. Ο Πρωταγόρας έχει ολοκληρώσει την επιχειρηματολογία του σχετικά μ’ αυτά τα δυο θέματα

«… ἀποδέδεικταί σοι, ὦ Σώκρατες, ἱκανῶς, ὥς γέ μοι φαίνεται.»

Η ολοκλήρωση της επιχειρηματολογίας δηλώνει την αυταρέσκεια και την  αυτοπεποίθηση του Πρωταγόρα, η οποία μετριάζεται ευγενικά με τη φράση που ακολουθεί «ὡς γέ μοι φαίνεται».

 
Οι ενστάσεις για την πειστικότητα του επιχειρήματος

α) Η άποψη ότι οι άνθρωποι επιβάλλουν τιμωρίες σε όσους διαπράττουν αδικήματα, επειδή αδιαφόρησαν να αποκτήσουν την αρετή, κι επομένως, ότι η αρετή είναι διδακτή είναι μια άποψη που δεν μπορεί να υιοθετηθεί ανεπιφύλακτα, γιατί πρέπει πρώτα να αποδειχθεί. Ο Πρωταγόρας χρησιμοποιεί δηλαδή την αποδεικτέα θέση (ότι η πολιτική αρετή διδάσκεται) και ως αποδεικτικό στοιχείο. Για άλλη μια φορά, λοιπόν, έχουμε το σόφισμα της λήψεως του ζητουμένου.

β) Η πρωτοποριακή και γενικά αποδεκτή θέση του Πρωταγόρα για την παιδευτική σημασία της τιμωρίας θεωρείται δεδομένη αλλά δε μπορεί να θεωρηθεί ως αποδεικτική αρχή γενικής αποδοχής, αφού δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα  εκείνης της εποχής, που θέλει την τιμωρία μέσο εκδίκησης και καταστολής

 

ΟΜΗΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (ο πολιτισμός)

O ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Γραφή

ü     η γραμμική  Β’ λησμονιέται

ü     3 αιώνες χωρίς γραφή

ü     Τέλη 9^ου αρχές 8^ου αιώνα π.Χ εμφανίζεται η αλφαβητική γραφή μετά την προσαρμογή των συμβόλων του φοινικικού αλφαβήτου και την προσθήκη  των φωνηέντων

Θρησκεία

ü     Δημιουργία ιερών με πανελλήνιο χαρακτήρα

ü     Παγίωση θρησκευτικών αντιλήψεων που συγκροτούν το ολυμπιακό 12θεο.

Επική ποίηση

ü     Προφορική διαμόρφωση

ü     Το υπόβαθρο αποτέλεσαν τα τραγούδια με ηρωικό περιεχόμενο που διαμορφώθηκαν από τη μυκηναϊκή εποχή

ü     Τα τραγουδούν οι ραψωδοί, προσθέτοντας, σε μια γνωστή στους περισσότερους θεματολογική βάση, καινούρια στοιχεία

ü     Όμηρος: συνθέτει την «Ιλιάδα» στα μέσα του 8^ου αιώνα π.Χ και την «Οδύσσεια» στα τέλη του 8^ου ή αρχές του7ου αιώνα  π.Χ

Τέχνη

ü     γεωμετρική

ü     ανάπτυξη κεραμικής και μικροτεχνίας

 

28Η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ημέρα μνήμης

Μια συγκλονιστική απαγγελία μαθήτριας του σχολείου μας στην προχθεσινή γιορτή ήταν το έναυσμα γι' αυτή την ανάρτηση

ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ
ΑΣΜΑ ΗΡΩΪΚΟ ΚΑΙ ΠΕΝΘΙΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΧΑΜΕΝΟ ΑΝΘΥΠΟΛΟΧΑΓΟ ΤΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ (αποσπάσματα)

Ήταν ωραίο παιδί. Την πρώτη μέρα που γεννήθηκε
Σκύψανε τα βουνά της Θράκης να φανεί
Στους ώμους της στεριάς το στάρι που αναγάλλιαζε·
Σκύψανε τα βουνά της Θράκης και το φτύσανε
Mια στο κεφάλι, μια στον κόρφο, μια μέσα στο κλάμα του·
Bγήκαν Ρωμιοί με μπράτσα φοβερά
Kαι το σηκώσαν στου βοριά τα σπάργανα...
Ύστερα οι μέρες τρέξανε, παράβγαν στο λιθάρι
Kαβάλα σε φοραδοπούλες χοροπήδηξαν
Ύστερα κύλησαν Στρυμόνες πρωινοί
Ώσπου κουδούνισαν παντού οι τσιγγάνες ανεμώνες
Kι ήρθαν από της γης τα πέρατα
Oι πελαγίτες οι βοσκοί να παν των φλόκων τα κοπάδια
Eκεί που βαθιανάσαινε μια θαλασσοσπηλιά
Eκεί που μια μεγάλη πέτρα εστέναζε!

Ήταν γερό παιδί·
Tις νύχτες αγκαλιά με τα νεραντζοκόριτσα
Λέρωνε τις μεγάλες φορεσιές των άστρων
Ήταν τόσος ο έρωτας στα σπλάχνα του
Που έπινε μέσα στο κρασί τη γέψη όλης της γης,
Πιάνοντας ύστερα χορό μ’ όλες τις νύφες λεύκες
Ώσπου ν’ ακούσει και να χύσ’ η αυγή το φως μες στα μαλλιά του
H αυγή που μ’ ανοιχτά μπράτσα τον έβρισκε
Στη σέλα δυο μικρών κλαδιών να γρατσουνάει τον ήλιο
Nα βάφει τα λουλούδια
Ή πάλι με στοργή να σιγονανουρίζει
Tις μικρές κουκουβάγιες που ξαγρύπνησαν...
Α τι θυμάρι δυνατό η ανασαιμιά του
Τι χάρτης περηφάνιας το γυμνό του στήθος
Όπου ξεσπούσαν λευτεριά και θάλασσα...

Ήταν γενναίο παιδί.
Με τα θαμπόχρυσα κουμπιά και το πιστόλι του
Mε τον αέρα του άντρα στην περπατηξιά
Kαι με το κράνος του, γυαλιστερό σημάδι
(Φτάσανε τόσο εύκολα μες στο μυαλό
Που δεν εγνώρισε κακό ποτέ του)
Mε τους στρατιώτες του ζερβά δεξιά
Kαι την εκδίκηση της αδικίας μπροστά του
―Φωτιά στην άνομη φωτιά!―
Με το αίμα πάνω από τα φρύδια
Tα βουνά της Αλβανίας βροντήξανε
Ύστερα λιώσαν χιόνι να ξεπλύνουν
Tο κορμί του, σιωπηλό ναυάγιο της αυγής
Kαι το στόμα του, μικρό πουλί ακελάηδιστο
Kαι τα χέρια του, ανοιχτές πλατείες της ερημίας
Βρόντηξαν τα βουνά της Αλβανίας
Δεν έκλαψαν
Γιατί να κλάψουν
Ήταν γενναίο παιδί!

............................................................................................
...........................................................................................
Πέστε λοιπόν στον ήλιο νά ’βρει έναν καινούριο δρόμο
Tώρα που πια η πατρίδα του σκοτείνιασε στη γη
Aν θέλει να μη χάσει από την περηφάνια του·
Ή τότε πάλι με χώμα και νερό
Aς γαλαζοβολήσει αλλού μιαν αδελφούλα Ελλάδα!
Πέστε στον ήλιο νά ’βρει έναν καινούριο δρόμο
............................................................................................
............................................................................................
Τώρα χτυπάει πιο γρήγορα τ’ όνειρο μες στο αίμα
Tου κόσμου η πιο σωστή στιγμή σημαίνει:
Ελευθερία
Έλληνες μες στα σκοτεινά δείχνουν το δρόμο:
EΛEYΘEPIA
Για σένα θα δακρύσει από χαρά ο ήλιος
 

ΟΜΗΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (οικονομία, κοινωνία, πολιτική οργάνωση)

 

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ-ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ

 

Οικονομία

ü     Κύρια πηγή ανάπτυξηςàη γη

ü     Κλειστή αγροτική οικονομία

ü     ΟΙΚΟΣ: τα μέλη κάθε οικογένειας και άλλα μέλη που εξαρτώνται οικονομικά απ’ αυτήν

ü     Δεν υπάρχει εργασιακή εξειδίκευση και βιοτεχνική ανάπτυξη

ü     Τα αγαθά παράγονται και καταναλώνονται στα πλαίσια του οίκου

ü     Περιορισμένο ανταλλακτικό εμπόριο

ü     Μέτρο αξιολόγησης αγαθώνàτα βόδια, τα δέρματα ζώων, τα μέταλλα και οι δούλοι

 

Κοινωνία

Άριστοιàτα μέλη του οίκου που έχουν συγγένεια γίνονται κάτοχοοι γης και αποκτούν οικονομική ισχύ (ευγενείς)

Πλήθοςàόσοι ζουν στο πλαίσιο του οίκου αλλά δεν έχουν συγγενικούς δεσμούς με τους ευγενείς

Δημιουργοίàεξειδικευμένοι τεχνίτες που προσφέρουν εργασία στους οίκους μιας ευρύτερης περιοχής και είναι οικονομικά εξαρτημένοι από αυτούς

Δούλοιà «περιουσιακό» στοιχείο του οίκου, αποκτήθηκαν ως λάφυρα πολέμου ή από την πειρατεία

 

Πολιτική οργάνωση

ü     Οργάνωση κοινωνιών με φυλετικά κριτήρια (φύλο, φατρία, γένος)

ü     Οι φυλετικοί αρχηγοί εξελίσσονται σε κληρονομικούς βασιλείς

Βασιλιάςàαρχηγός του στρατού και κυβερνήτης με θρησκευτική και δικαστική εξουσία

Βουλή  των γερόντωνàτο συμβούλιο των ευγενών που αποτελείται από τους αρχηγούς των ισχυρών γενών που απολαμβάνουν την εύνοια του βασιλιά

Εκκλησία του δήμουàτο πλήθος των πολεμιστών που συνεδριάζουν μετά από αίτημα του βασιλιά, όταν πρόκειται να ληφθεί μια σημαντική απόφαση

ü     Διαμόρφωση θεσμών και πολιτική συγκρότηση κοινωνιών στους ομηρικούς χρόνους

ü     α’ στάδιο πολιτικής οργάνωση

 

O α'ελληνικός αποικισμός

Ο ΠΡΩΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ

 

 

·         α’ ελληνικός αποικισμόςà οι μεταναστευτικές κινήσεις των ελληνικών φύλων από το ελληνικό γεωγραφικό κορμό στις μικρασιατικές ακτές

·         ΑΙΟΛΙΣà από Θεσσαλία προς βορειοανατολικό Αιγαίο, Τένεδο, Λέσβο και τα αντίστοιχα μικρασιατικά παράλια

·         ΙΩΝΙΑàαπό βορειοανατολική Πελοπόννησο, Αττική και Εύβοια προς Σάμο, Χίο και τις αντίστοιχες ακτές της  Μικράς Ασίας

·         àίδρυση 12 νέων πόλεων που συγκρότησαν το «Κοινόν Ιώνων», το Πανιώνιο, μια θρησκευτική ένωση με κέντρο το ιερό του Ποσειδώνα στο ακρωτήριο της Μυκάλης

 

·         ΔΩΡΙΕΙΣàαπό Λακωνία και Αργολίδα προς Μήλο, Θήρα, Κρήτη, Δωδεκάνησα και τις παράπλευρες μικρασιατικές ακτές

·         àίδρυση της Δωρικής Εξάπολης (Ιαλυσός, Κάμιρος, Λίνδος, Κως, Κνίδος, Αλικαρνασσός) με κέντρο το ιερό του Απόλλωνα στο Τριόπιο ακρωτήριο της Κνίδου

·         Όλα τα ελληνικά φύλα εγκαταστάθηκαν μόνιμα στους νέους τόπους και επεκτάθηκαν στην ενδοχώρα

 

ΟΜΗΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ -οι μετακινήσεις από τον 11ο έως τον 9ο αιώνα π.Χ

 ΟΜΗΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (1100 - 750 π.Χ)

·       περίοδος αναστατώσεων για 3 αιώνες μετά την παρακμή των μυκηναϊκών κέντρων

·       μετακινήσεις ελληνικών φύλων, απόκτηση μόνιμων εγκαταστάσεων και ανασυγκρότησή  τους

·       κύρια πηγή πληροφοριών: τα ομηρικά έπη.

·       ελληνικός μεσαίωνας ή σκοτεινοί χρόνοι àομηρική εποχή ενώ σήμερα θεωρείται περίοδος ανασυγκρότησης και οργανωτικής δημιουργίας

 

Οι μετακινήσεις (11^ος-9^ος αιώνας)

·       κάθοδος των Δωριέωνàδεν είναι ο μοναδικός λόγος κατάρρευσης των Μυκηνών

·       η επικράτησή τουςàανακατατάξεις ελληνικών πληθυσμών, μεταναστευτικό ρεύμα προς τις ακτές της Μ. Ασίας

 

α΄άποψη

•  1^η  μετακίνηση: Θεσσαλοί από τη Θεσπρωτία àμεταβαίνουν σε Θεσσαλία.
•  Βοιωτοί από τη Θεσσαλίαà γύρω από τη Θήβα.
• 2^η μετακίνηση: από Β.Δ. Ελλάδα αρχές του 11^ου αιώνα Δωριείς => Πίνδο, Φθιώτιδα, Ν. του Ολύμπου και της Όσσας.
•  Από τη Πίνδο: Δωριείς μετακινήθηκαν στη Δωρίδα και μετά στη Λακωνία.
• Κατάληψη της Πελοποννήσου από τους Δωριείςàεπάνοδος των Ηρακλειδών

β΄άποψη

•  Ποιμενικό φύλο, από ορεινές περιοχές κατεβαίνει σε πεδινές μετά τη διάλυση του μυκηναϊκού κόσμου
• Επικράτηση Δωριέων: Δημιουργία δημογραφικού προβλήματος και επομένως αλυσιδωτές μετακινήσεις πληθυσμών

 

the power of words

Oι διαφορετικοί τρόποι,με τους οποίους έχουμε τη δυνατότητα να πούμε το ίδιο πράγμα, μπορεί να αλλάξουν τον κόσμο μας πηγή:youtube

Oμηρική εποχή - παρουσίαση power point

Η Ομηρική εποχή from Akis Ampelas

 

O συνάδελφος Άκης Αμπελάς από το Πειραματικό Λύκειο της Ευαγγελικής Σχολής δημιούργησε αξιόλογες και περιεκτικότατες παρουσιάσεις για την Ιστορία της Α΄Λυκείου- και όχι μόνο για την Ομηρική εποχή- που πρέπει να προωθήσουμε και κυρίως να τον ευχαριστήσουμε, γιατί μας γλύτωσε από πολύ κόπο

η μυκηναϊκή τέχνη

Mια πολύ προσεγμένη δουλειά της κας Κανάκη-Χαραλαμποπούλου για τη μυκηναϊκή ζωγραφική και αγγειογραφία που αξίζει να δείτε

5.ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ

View more presentations or Upload your own.

Μυκηναϊκός πολιτισμός- ντοκιμαντέρ

ένα ντοκιμαντέρ του History channel για τις ανασκαφές στην Τροία και τις Μυκήνες από το Σλήμαν και τα βασικά χαρακτηριστικά του μυκηναϊκού πολιτισμού