Ηλεκτρονικές διευθύνσεις για Καβάφη

α2-α4 Ξεκινήστε από τα βασικά. Διαβάστε και ποιήματα που δεν έχετε να αναλύσετε

Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού-αρχείο Καβάφη

http://www.snhell.gr/archive/bio.asp?id=1

Σημειώσεις νεοελληνικής λογοτεχνίας-ανάλυση ποιημάτων

http://latistor.blogspot.gr/2013/07/blog-post_17.html

όλα τα ποιήματα του Καβάφη

http://cavafis.compupress.gr/index3.htm

Ανακοινώθηκαν τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας 2015

Το Τμήμα Γραμμάτων, Βιβλίου & Ψηφιακού Περιεχομένου της Διεύθυνσης Εφαρμογής Πολιτιστικής Πολιτικής της Γενικής Διεύθυνσης Σύγχρονου Πολιτισμού του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού ανακοίνωσε τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας 2015, που αφορούν εκδόσεις του έτους 2014.

Το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων απονεμήθηκε ομόφωνα στον Ηλία Χ. Παπαδημητρακόπουλο για το σύνολο του έργου του.

Το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος απονεμήθηκε κατά πλειοψηφία στον Χρήστο Χωμενίδη για το βιβλίο του με τίτλο "Νίκη", εκδόσεις Πατάκη.

Το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος-Νουβέλας απονεμήθηκε κατά πλειοψηφία στον Ανδρέα Μήτσου για το έργο του με τίτλο "Η εξαίσια γυναίκα και τα ψάρια", εκδόσεις Καστανιώτη.

Το Κρατικό Βραβείο Ποίησης απονεμήθηκε κατά πλειοψηφία στη Ζέφη Δαράκη για το έργο της με τίτλο "Η σπηλιά με τα βεγγαλικά", εκδόσεις Νεφέλη.

Το Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου-Κριτικής απονεμήθηκε κατά πλειοψηφία στην Κατερίνα Σχινά για το βιβλίο της με τίτλο "Καλή και ανάποδη. Ο πολιτισμός του πλεκτού", εκδόσεις Κίχλη.

Το Κρατικό Βραβείο Μαρτυρίας-Βιογραφίας-Χρονικού-Ταξιδιωτικής απονεμήθηκε κατά πλειοψηφία στον Νίκο Μπακουνάκη για το έργο του με τίτλο "Δημοσιογράφος ή ρεπόρτερ. Η αφήγηση στις ελληνικές εφημερίδες, 19ος-20ός αιώνας", εκδόσεις Πόλις.

Το Κρατικό Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα απονεμήθηκε εξ ημισείας στον Χρίστο Κυθρεώτη για το έργο του με τίτλο "Μια Χαρά", εκδόσεις Πατάκη, και στη Μαρία Φίλη για το έργο της με τίτλο "Το πιο Παράξενο Απόκτημα των Εντόμων", εκδόσεις Μελάνι.

Το Κρατικό Ειδικό Βραβείο σε Λογοτέχνη του οποίου το βιβλίο προάγει σημαντικά το διάλογο πάνω σε ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα απονεμήθηκε ομόφωνα στη Ρίκα Μπενβενίστε για το έργο της με τίτλο "Αυτοί που επέζησαν. Αντίσταση, εκτόπιση, επιστροφή. Θεσσαλονικείς Εβραίοι στη δεκαετία του 1940", εκδόσεις Πόλις.

Επίσης η επιτροπή εισηγείται την απονομή τιμητικής διάκρισης στα λογοτεχνικά περιοδικά «Νέα Ευθύνη» και «Φρέαρ» για τη συμβολή τους στην προβολή και διάδοση της ελληνικής λογοτεχνίας.

πηγή: diastixo.gr (http://diastixo.gr/epikaira/eidiseis/6188-kratika-vraveia-logote...

Η διαθήκη του Αριστοτέλη

Τα όσα σημαντικά αποκαλύπτονται το τελευταίο διάστημα για τον τάφο του Αριστοτέλη, στ΄ αρχαία Στάγειρα της Χαλκιδικής, αναζωπύρωσαν το ενδιαφέρον για τη ζωή του. Ειδικά για τις συνθήκες θανάτου του στη Χαλκίδα και τη μεταφορά της τέφρας του στη γενέτειρά του.

Σύμφωνα με πηγές, αδιαμφισβήτητης εγκυρότητας , »όταν ο Αριστοτέλης πέθανε στη Χαλκίδα σε ηλικία 63 χρόνων (Οκτώβριος 322 πΧ) , οι Σταγειρίτες έστειλαν και έφεραν την τέφρα του στην πατρίδα τους, την τοποθέτησαν μέσα σε χάλκινη υδρία και κατόπιν απέθεσαν την υδρία αυτή σε μια τοποθεσία, που την ονόμασαν Αριστοτέλειον. Κάθε φορά που είχαν σημαντικές υποθέσεις και ήθελαν να λύσουν δύσκολα προβλήματα, συγκαλούσαν σ΄ αυτόν τον τόπο τη συνέλευσή τους.»

Αραβικά και βυζαντινά χειρόγραφα , βασισμένα σε αρχαίες πηγές , προσθέτουν κι άλλες σχετικές πληροφορίες. Όπως ότι «τα Στάγειρα, που είχαν καταστραφεί από τον Φίλιππο (349 πΧ όταν ανήκε στο αντιμακεδονικό «Κοινό των Χαλκιδέων» ) , πέτυχε ο Αριστοτέλης (την περίοδο που ήταν δάσκαλος του Μ. Αλεξάνδρου) να ανοικοδομηθούν από τον βασιλιά και καθόρισε ο ίδιος εγγράφως τους νόμους και τη μορφή του πολιτεύματός τους… Οι συμπολίτες του, από την άλλη, λόγω αυτών των ενεργειών, με τέτοια τιμή τίμησαν αυτόν, ώστε να καθιερώσουν την τέλεση ετήσιων γιορτών και αγώνων, όσο ακόμη ήταν ζωντανός…”

Ο Αριστοτέλης πέθανε από στομαχική πάθηση (καρκίνο του στομάχου) στο πατρικό σπίτι της μητέρας του Φαιστιάδας . Άλλες παραδόσεις περί αυτοκτονίας του ή «ότι έσκασε από το κακό του» δεν έχουν βάση.

Αναπαράσταση του τάφου του Αρσιτοτέλη σύμφωνα με τα στοιχεία του αρχαιολόγου Κ. Σισμανίδη

Στη Χαλκίδα (απ΄ όπου προέρχονταν και οι πρώτοι οικιστές των Σταγείρων) είχε αυτοεξορισθεί , αμέσως μετά το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου (323πΧ), την επικράτηση του αντιμακεδονικού «κόμματος» στην Αθήνα , τις κατηγορίες εναντίον του για αθεΐα- ασέβεια και τις παρεπόμενες απειλές για τη ζωή του. Γι΄ αυτό εγκατέλειψε την Αθήνα , αφήνοντας διάδοχό του στο Λύκειο , αλλά και την τεράστια βιβλιοθήκη του στο στενό φίλο και συνεργάτη του Θεόφραστο.

Στη Χαλκίδα έγραψε και τη διαθήκη του , η οποίο σώζεται από το γνωστό βιογράφο των φιλοσόφων Διογένη Λαέρτιο (3ος αιώνας μΧ). Αλλά και σε μεταγενέστερες αραβικές πηγές, που αντλούν από παλιότερους και αρχαίους συγγραφείς.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για γνήσια διαθήκη και οι αντιρρήσεις , που έχουν εκφραστεί από ορισμένους κατά καιρούς, δεν ευσταθούν.

Μέσα από το κείμενο αυτό αναδεικνύεται ο άνθρωπος Αριστοτέλης . Ο χαρακτήρας και το ήθος του. Η ευσέβεια προς το δίκαιο, τους θεσμούς και τους θεούς. Η φιλευσπλαχνία και η αγάπη του για την οικογένεια. Αλλά και ο φιλελευθερισμός του για να χρησιμοποιηθεί ένας σύγχρονος όρος.

Έτσι , οι γνωστές απόψεις στα συγγράμματά του για την κατωτερότητα των γυναικών και τη θέση των δούλων «υπονομεύονται» , με μια έννοια, απ΄ όσα ορίζονται εκεί. Παραγγέλλει την απελευθέρωση και την οικονομική ενίσχυση των δούλων του. Δίνει όχι απλώς την άδεια στη σύζυγό του να ξαναπαντρευτεί , αλλά και να κατοικήσει σε όποιο πατρικό του σπίτι επιθυμεί , αφού πρώτα εξασφαλιστεί οικονομικώς.

Κατά κοινή ομολογία των αριστοτελιστών,μέσα από το κείμενο αυτό , προβάλλει «η ζωηρή φροντίδα του για τους συγγενείς και υπηρέτες του . Ένα δείγμα νηφάλιας και γνήσιας φιλανθρωπίας». Τη στάση αυτή διαφωτίζει και μια αποστροφή σε μια από τις τελευταίες επιστολές του προς τον φίλο του Αντίπατρο: «Οσο πιο πολύ είμαι μόνος μου με τον εαυτό μου , τόσο πιο πολύ μου αρέσει να κουβεντάζω με τους άλλους».

Στη διαθήκη του δεν διατυπώνει επιθυμία για τον τόπο της ταφής του. Σημειώνει , όμως, ότι όπου ταφεί ο ίδιος να τοποθετηθούν και τα λείψανα της πρώτης γυναίκας του, όπως η ίδια ήθελε.

Πρόκειται για Πυθιάδα , ανιψιά ή θετή κόρη, του Ερμεία , ηγεμόνα του μικρασιατικού Αταρνέα και προστάτη του νεαρού Αριστοτέλη. Μια αριστοτελική ωδή (παιάνας) προς τιμή του δολοφονημένου από τους Πέρσες Ερμεία ήταν η αφορμή για την κατηγορία της «αθεΐας» το 323 πΧ στην Αθήνα .

Σύμφωνα μ΄ ορισμένες πληροφορίες η γυναίκα του Αριστοτέλη ίσως υπήρξε και βοηθός του στη συλλογή στοιχείων. Με την ιδιότητα της βοτανολόγου συμπεριλαμβάνεται σε λεξικά για τις γυναίκες -επιστήμονες της αρχαιότητας. Ο θάνατός της τοποθετείται πριν από το 326 πΧ.

Το όνομά της, μάλιστα, συγκαταλέγεται και σε κατάλογο γυναικών επιστημόνων της αρχαιότητας.

Πρόκειται για την Πυθιάδα, ανιψιά ή θετή κόρη του Ερμεία, ηγεμόνα του μικρασιατικού Αταρνέα και προστάτη του Αριστοτέλη (είχε ορφανέψει μικρός). Μια αριστοτελική ωδή προς τιμή του δολοφονημένου από τους Πέρσες Ερμεία ήταν η αφορμή για την κατηγορία της «αθεΐας» το 323 π.Χ. στην Αθήνα.

Από το γάμο με την Πυθιάδα απέκτησε κόρη, που πήρε τ΄ όνομα της μητέρας της.

Μετά το θάνατο της γυναίκας του ο Αριστοτέλης είχε δεύτερη σύζυγο τη σταγειρίτισα Ερπυλλίδα . Έχει χυθεί αρκετό μελάνι αν ήταν νομίμως γυναίκα του ή παλλακίδα (το πιθανότερο). Σημασία εδώ έχει η αγάπη και η φροντίδα , που εκδηλώνεται γι΄ αυτή στη διαθήκη.

Μαζί της ο Αριστοτέλης απέκτησε τον Νικόμαχο (σ΄ αυτόν αφιερώνονται και απευθύνονται τα «Ηθικά Νικομάχεια») . Ο γιος ήταν ανήλικος , όταν πέθανε ο πατέρας του (μεγάλωσε με τη φροντίδα των επιτρόπων της διαθήκης, αλλά σκοτώθηκε νέος σε κάποια μάχη) .

 Το κείμενο της διαθήκης

» Εύχομαι να είστε καλά. Αν συμβεί κάτι , ο Αριστοτέλης ορίζει τα ακόλουθα. Για όλα και για πάντα επίτροπος να είναι ο Αντίπατρος. Μέχρι να αναλάβει ο Νικάνωρ , να έχουν τη φροντίδα ο Αριστομένης , ο Τίμαρχος , ο Ίππαρχος , ο Διοτέλης και ο Θεόφραστος , αν θέλει και μπορεί , των παιδιών , της Ερπυλλίδας και της περιουσίας μου. Όταν φτάσει η κοπέλα σε ηλικία γάμου , να την παντρευτεί ο Νικάνωρ. Αν της συμβεί κάτι – πράγμα που απεύχομαι- πριν τον γάμο ή αφού παντρευτεί και δεν έχει αποκτήσει παιδιά , τότε να αναλάβει ο Νικάνωρ… τη φροντίδα και της κοπέλας και του αγοριού , σαν να είναι πατέρας και αδελφός τους. Αν συμβεί κάτι στον Νικάνορα – κάτι που επίσης απεύχομαι – πριν παντρευτεί την κοπέλα ή μετά τον γάμο και πριν αποκτήσουν παιδιά , να ισχύσει ό,τι αυτόα αποφασίσει θα εχει αποφασίσει . Αν θελήσει ο Θεόφραστος να ζήσει μαζί με την κοπέλα . Διαφορετικά να αποφασίσουν από κοινού οι επίτροποι με τον Αντίπατρο και για την κοπέλα και το αγόρι , και να τακτοποιήσουν τις υποθέσεις τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

 Οι επίτροποι να φροντίσουν και τον Νικάνορα , αναλογιζόμενοι εμένα, και την Ερπυλλίδα που για μένα σήμαινε πολλά. Γι΄ αυτό να την φροντίσουν και όσο αφορά τα λποιπά θέματα και, όταν θελήσει να παντρευτεί να φροντίσουν να πάρει άντρα αντάξιο του ονόματός μας. Να της δώσουν επίσης και ασήμι αξίας ενός ταλάντου από την περιουσία μου και τρεις υπηρέτριες , αν θέλει, την μικρή που έχει τώρα και τον μικρό τον Πύρρο. Αν θέλει να κατοικήσει στη Χαλκίδα , να της παραχωρήσουν τον ξενώνα κοντά στον κήπο, αν θέλει στα Στάγειρα , το πατρικό σπίτι. Ό,τι από τα δύο επιλέξει …να το εξοπλίσουν έτσι ,που και σε κείνους να φαίνεται καλό και την Ερπυλλίδα να ικανοποιεί.

 Επίσης ο Νικάνωρ να φροντίσει και τον Μύρμηκα , έτσι που να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες μου με τα υπάρχοντα που πήραμε απ΄ αυτόν (ο Αριστοτέλης μάλλον ήταν «κηδεμόνας» του) .

 Η Αμβρακίδα (δούλη) να ελευθερωθεί και, όταν παντρευτεί , να της δοθούν πεντακόσιες δραχμές και η μικρή που έχει.

 Να δοθούν και στον Θαλή , μαζί με τη μικρή που έχει και που την αγοράσαμε, χίλιες δραχμές και μια υπηρέτρια.

 Ο Σίμων , εκτός από τα χρήματα που του δόθηκαν πριν για άλλον υπηρέτη ή να αγοράσει υπηρέτη ή να πάρει χρήματα (Θαλής και Σίμων φαίνεται ότι ήταν ήδη απελεύθεροι δούλοι).

 Ο Τύχων να ελευθερωθεί , όταν παντρευτεί η κόρη μου, καθώς επίσης ο Φίλων και ο Ολύμπιος και το παιδί του.

 Κανείς από τους μικρούς που μα εξυπηρετούσαν να μην πουληθεί, αλλά να συνεχίσουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους . Όταν ενηλικιωθούν να αφεθούν ελεύθεροι , αν το αξίζουν.

 Επίσης να ληφθεί μέριμνα για τα αγάλματα που κατασκευάζει ο Γρυλλίων , ώστε μόλις τελειώσουν να τοποθετηθούν, μιλάω για του Νικάνορα και του Πρόξενου , που σκεφτόμουν να κατασκευάσω , και της μητέρας του Νικάνορα. Να τοποθετηθεί αυτό που φτιάχτηκε για τον Αρίμνηστο , για να χρησιμεύσει ως μνημείο του, γιατί πέθανε χωρίς να αποκτήσει παιδιά.

 Το άγαλμα της μητέρας μου να αφιερωθεί στη Δήμητρα στη Νεμέα ή όπου θεωρηθεί καλύτερο.

 Εκεί που θα με θάψουν να βάλουν και τα οστά της Πυθιάδας , όπως εκείνη επιθυμούσε. Για τη σωτηρία του Νικάνορα , που ήταν ευχή δική μου γι΄ αυτόν , να αφιερωθούν λίθινα αγάλματα ύψους τεσσάρων πήχεων στους σωτήρες Δία και Αθηνά στα Στάγειρα»

( Η μετάφραση , όπως παρατίθεται, στ΄ τα άπαντα του Διογένη Λαέρτιου των εκδόσεων ¨Κάκτος¨)

 Τα σενάρια για τους κληρονόμους

Οι μελετητές της διαθήκης διχάζονται ως προς το πρόσωπο, που ήταν ο νόμιμος κληρονόμος του Αριστοτέλη. Τρεις είναι οι πιθανότητες:

-Η κόρη του Πυθιάς ως «επίκληρος» (μοναχοκόρη κληρονόμος της πατρικής περιουσίας, που έπρεπε να παντρευτεί συγγενή από την πλευρά του πατέρα , ο οποίος και αναδεικνυόταν σε κληρονόμο).

- Ο Νικάνωρ , ο οποίος ήταν μάλλον «εισποίητος» (υιοθετημένος ) από τον Αριστοτέλη .

- Ο Νικόμαχος, με την προϋπόθεση ότι η Ερπυλλίδα ήταν νόμιμη σύζυγος ή ότι είχε υιοθετηθεί κι αυτός από τον Αριστοτέλη

Η διαθήκη, πάντως, όπως παραδίδεται , προϋποθέτει ένα δεδομένο γενικό κληρονόμο , αφού μ΄ αυτή ο Αριστοτέλης ορίζει ειδικά κληροδοτήματα και δεν γίνεται εκεί αναφορά στο σύνολο της περιουσίας του. Διότι προφανώς και σπίτι είχε στην Αθήνα (πέραν των οικογενειακών στα Στάγειρα και τη Χαλκίδα ) και άλλη ακίνητη ή κινητή περιουσία .

 Τα πρόσωπα της διαθήκης

Επίτροπος «πάντων και δια παντός» ορίζεται ο Αντίπατρος. Πρόκειται για το στρατηγό – αντιβασιλιά της Μακεδονίας ( ως το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου) και επιμελητή – αυτοκράτορα της μακεδονικής επικράτειας κατά την πρώτη φάση του πολέμου των διαδόχων.

Την ίδια περίοδο ο Αντίπατρος είναι προστάτης της μακεδονικής βασιλικής οικογένειας . Επομένως και επίτροπος της γυναίκας του Αλεξάνδρου Ρωξάνης και του ανήλικου γιου της Αλέξανδρου Δ. Έχει καθυποτάξει την Αθήνα ,συντρίψει την αντιμακεδονική παράταξη και εγκαταστήσει μακεδονική φρουρά στην πόλη .

Είναι επιστήθιος φίλος του Αριστοτέλης από τα χρόνια της παραμονής στη Μακεδονία . Η Χαλκίδα , όπως και οι περισσότερες ελληνικές πόλεις , αυτή την περίοδο βρίσκεται υπό μακεδονική επικυριαρχία.

Ο Αντίπατρος αποτελεί την ασφαλέστερη εγγύηση για την εκτέλεση της διαθήκης του Αριστοτέλη. Έχει την εξουσία και τις δυνατότητες να επιλύσει τυχόν ζητήματα, που θα ανέκυπταν από διαφορετικούς νόμους περί κληρονομικού δικαίου, που θα ίσχυαν μεταξύ Αθήνας, Σταγείρων και Χαλκίδας.

Ο Αντίπατρος πέθανε το 319-318 και δεν υπάρχουν πληροφορίες , αν συμμετείχε στην εκτέλεση της διαθήκης.

Για τους τρεις από τους πέντε επιμελητές της διαθήκης (Αριστομένης, Τίμαρχος και Διοτέλης) δεν υπάρχουν στοιχεία. Μάλλον ήταν συνοδοιπόροι του στο Λύκειο. Ο Ίππαρχος αναφέρεται στη διαθήκη του Θεόφραστου , ως φίλος, συσχολιαστής και συμφιλοσοφών . Ίσως ήταν ο διαχειριστής της Περιπατητικής Σχολής . Ο Θεόφραστος τον όρισε εκτελεστή και της δικής του διαθήκης.

Ο Θεόφραστος (371 – 287/85) είναι ο γνωστός διάδοχος και συνεχιστής του Αριστοτέλης στην Περιπατητική Σχολή. Ορίζεται υπό αίρεση επιμελητής της αριστοτέλειας διαθήκης (» εάν βούληται …) Το εντυπωσιακό είναι ότι αν επιθυμεί μπορεί ν΄ αντικαταστήσει τον Νικάνορα. Να πάρει δηλαδή αυτός ως σύζυγο την κόρη του Αριστοτέλη, αν ο Νικάνωρ πεθάνει πριν από το γάμο. Δεν αποτελεί έκπληξη για τα δεδομένα της εποχής η ηλικία του (είναι περίπου 50 χρόνων και η μέλλουσα νύφη Πυθιάς ανήλικη ακόμη) .

Ο Νικάνωρ , είναι ο «πρωταγωνιστής» στη διαθήκη. Γιος του Προξένου , φίλου της οικογένειας και προστάτης του Αριστοτέλη από τα χρόνια της παραμονής του στη Μικρά Ασία και της φοίτησής του στην Ακαδημία του Πλάτωνα.

Φαίνεται ότι από πολύ νωρίς και ενώ ακόμη η Πυθιάς ήταν μικρή ο Αριστοτέλης «εμνήστευσεν αυτήν προς τον Νικάνορα». Ίσως τον τελευταίο να είχε υιοθετήσει ο φιλόσοφος μετά το θάνατο του Πρόξενου.

Διατυπώνεται η άποψη ότι κατά την εποχή θανάτου του Αριστοτέλη και νωρίτερα είτε απουσίαζε όντας στην αυλή του Μ. Αλεξάνδρου ή κάπου αλλού , είτε ότι ασθενούσε ( ο Αριστοτέλης φροντίζει για τα σχετικά «τάματα» υπέρ της σωτηρίας του). Ίσως, όμως ,να ήταν απλώς ανήλικος γι΄ αυτό ορίζονται και επιμελητές μέχρι ν΄ αναλάβει την περιουσία.

Ο Νικάνωρ έγινε πράγματι σύζυγος της Πυθιάδας. Πέθανε σχετικά νέος και η Πυθιάς παντρεύτηκε άλλες δυο φορές ( ένα Σπαρτιάτη κι ένα Αθηναίο γιατρό). Απέκτησε τρεις γιους , που μαθήτευαν στο Λύκειο . Ανάμεσά τους και τον Αριστοτέλη. Για τον τελευταίο ο Θεόφραστος παραγγέλλει στη δική του διαθήκη να τον φροντίζουν οι φίλοι του ώστε «να προαχθεί στη φιλοσοφία». Πράγμα που δείχνει ότι πολλά χρόνια μετά εξακολουθούσε να φροντίζει για τους απογόνους του Αριστοτέλη.

 Aναδημοσίευση από http://fractalart.gr/aristotelis/

Το Μούχρωμα με εικόνες

Μια ενδιαφέρουσα παρουσίαση του ποιήματος του Λορέντζου Μαβίλη "ΜΟΥΧΡΩΜΑ"από την Ιωάννα Κουκούλη και την Ιωάννα Κυζερίδου του Α2

"Μούχρωμα" Λορέντζου Μαβίλη (οπτικοποίηση) from angitan

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ(οι μεγάλοι έλληνες-ΣΚΑΪ)

Μια καλή επανάληψη στην εισαγωγή του Αριστοτέλη, πριν ξεκινήσουμε τα "Ηθικά -Νικομάχεια"

Ζαλοκώστας-Το φίλημα

Μιὰ βοσκοποῦλα ἀγάπησα, μιὰ ζηλεμμένη κόρη, Καὶ τὴν ἀγάπησα πολὺ,— Ἤμουν ἀλάλητο πουλὶ, Δέκα χρονῶν ἀγόρι.— Μιὰ μέρα ποῦ καθόμασθε στὰ χόρτα τ’ ἀνθισμένα, —Μάρω, ἕνα λόγο θὰ σοῦ πῶ, Μάρω, τῆς εἶπα, σὲ ἀγαπῶ, Τρελαίνομαι γιὰ σένα.— Ἀπὸ τὴ μέση μὲ ἅρπαξε, μὲ φίλησε στὸ στόμα Καὶ μοὖπε·—γιὰ ἀναστεναγμοὺς, Γιὰ τῆς ἀγάπης τοὺς καϋμοὺς Εἶσαι μικρὸς ἀκόμα.— Μεγάλωσα καὶ τὴν ζητῶ... ἄλλον ζητᾷ ἡ καρδιά της Καὶ μὲ ξεχνάει τ’ ὀρφανό... Ἐγὼ ὅμως δὲ λησμονῶ Ποτὲ τὸ φίλημά της.

Όταν οι μαθητές μας ξεπερνούν τους δασκάλους τους

Με μεγάλη μου χαρά σας προσκαλώ στην παρουσίαση του παραμυθιού μιας παλιάς μου μαθήτριας της Δανάης Ευσταθιάδου 

στη βιβλιοθήκη του Δήμου Koρδελιού-Ευόσμου Θεσσαλονίκης.

Μήνυση στο...εκπαιδευτικό σύστημα!

Οι μαθητές μπορεί να είναι το 20% του πληθυσμού μας αλλά το 100% του μέλλοντός μας.


από το youtube

ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

Από τη σειρά του ΣΚΑΪ "Μεγάλοι Έλληνες"

Λορέντζος Μαβίλης "Λήθη"

Καλότυχοι οι νεκροί, που λησμονάνε την πίκρια της ζωής. Όντας βυθίσει ο ήλιος και το σούρουπο ακλουθήσει, μην τους κλαις, ο καημός σου όσος και να 'ναι! Τέτοιαν ώρα οι ψυχές διψούν και πάνε στης Λησμονιάς την κρουσταλλένια βρύση· μα βούρκος το νεράκι θα μαυρίσει, α στάξει γι' αυτές δάκρυ, όθε αγαπάνε. Κι αν πιουν θολό νερό, ξαναθυμούνται, διαβαίνοντας λιβάδι' απ' ασφοδίλi, πόνους παλιούς, που μέσα τους κοιμούνται. Α δεν μπορείς παρά να κλαις το δείλι, τους ζωντανούς τα μάτια σου ας θρηνήσουν· θέλουν – μα δε βολεί να λησμονήσουν.

Το ποίημα ξεκινά με ένα οξύμωρο σχήμα, με τον ποιητή να μακαρίζει τους νεκρούς, διότι έχουν την ευκαιρία να λησμονήσουν τις πίκρες που βίωσαν όσο ζούσαν. Ο θρήνος δεν ταιριάζει σε όσους έχουν πεθάνει, γιατί έχουν πια γλιτώσει από τα βάσανα, αλλά στους ζωντανούς που έρχονται αντιμέτωποι καθημερινά με μύριες δυσκολίες και βάσανα, χωρίς να μπορούν να τα ξεχάσουν.

Ο ποιητής μοιάζει, δηλαδή, να υιοθετεί την προσέγγιση εκείνων που αντιλαμβάνονται τον ανθρώπινο βίο ως πεδίο δοκιμασίας και πόνου, εφόσον οι άνθρωποι παγιδεύονται σ’ ένα φαύλο κύκλο επιθυμιών με συνεχείς διαψεύσεις και απογοητεύσεις, γεγονός που τους ωθεί στην απαισιόδοξη θεώρηση της ζωής. 

Ο ποιητής, μάλιστα, προσδιορίζει μια συγκεκριμένη ώρα κατά την οποία κυρίως δεν θα πρέπει να κλαίνε οι ζωντανοί για τους νεκρούς, όσο έντονος κι αν είναι ο καημός  τους. Πρόκειται για την ώρα που βραδιάζει κι οι άνθρωποι, έχοντας ολοκληρώσει τις ασχολίες της καθημερινής εργασίας, συνηθίζουν να αφήνονται στην αναπόληση και στη νοσταλγία. 

Είναι ακριβώς η ώρα κατά την οποία οι ψυχές των νεκρών διψούν και πηγαίνουν να πιούν νερό στη βρύση της λησμονιάς. Ο ποιητής ακολουθεί εδώ την αρχαιοελληνική παράδοση, σύμφωνα με την οποία στον Άδη υπήρχε πηγή με το νερό της Λήθης, απ’ το οποίο έπιναν οι ψυχές των νεκρών και ξεχνούσαν έτσι όσα σχετίζονταν με τη ζωή τους και τους ανθρώπους που άφησαν πίσω τους. Φαίνεται, μάλιστα, πως ο ποιητής θεωρεί ότι επρόκειτο για μια καθημερινή διαδικασία, με το αίσθημα της δίψας να ωθεί κάθε βράδυ τις ψυχές στη βρύση της λησμονιάς, προκειμένου να διατηρηθεί η κατάσταση της λήθης που τους απάλλασσε από τον πόνο της ανάμνησης. 

Εμφανής, επίσης, εδώ η τάση των λαϊκών και αρχαίων ελληνικών παραδόσεων να αποδίδουν στις ψυχές των νεκρών χαρακτηριστικά της επίγειας ζωής, όπως είναι για παράδειγμα το αίσθημα της δίψας και η συνήθεια να πίνουν νερό. 

Αν, επομένως, στάξει δάκρυ απ’ τους ανθρώπους που αγαπάνε, το κρυσταλλένιο, το πεντακάθαρο νερό της λησμονιάς, γίνει βούρκος και μαυρίζει, ματαιώνοντας τη διαδικασία της λήθης. Οι ζωντανοί άνθρωποι, άρα, προκαλούν αναστάτωση στις ψυχές των νεκρών αγαπημένων τους, με τη θλίψη και τα δάκρυά τους, αφού τους αρνούνται τη δυνατότητα να παραμείνουν σ’ αυτή τη γαλήνια κατάσταση λήθης που τους προφυλάσσει από την οδύνη των αναμνήσεων. 

Το θολωμένο από τα δάκρυα των ζωντανών νερό, αποτελεί αιτία για να θυμηθούν ξανά οι ψυχές των νεκρών παλιούς πόνους που βρίσκονταν μέσα τους για καιρό σε αδρανή κατάσταση, και να βιώσουν έτσι εκ νέου την πικρία της ζωής. Προσέχουμε, πάντως, πως οι μνήμες που επανέρχονται και πικραίνουν τις ψυχές, δεν είναι οι αναμνήσεις ευτυχισμένων στιγμών και η ομορφιά της ζωής, μιας και κάτι τέτοιο δεν υφίσταται σύμφωνα με την αντίληψη του ποιητή∙ ό,τι επανέρχεται στη μνήμη των νεκρών και τους πληγώνει, είναι οι πόνοι που είχαν ξεχαστεί. 

Τα λιβάδια από ασφοδίλι συνδέουν το ποίημα του Μαβίλη με την αρχαιοελληνική παράδοση, εφόσον ο ασφόδελος ήταν για τους αρχαίους Έλληνες σύμβολο του πένθους. 

Μέσα από τον ποιητικό αυτό μύθο προκύπτει η πεποίθηση του Μαβίλη πως ο θρήνος και τα δάκρυα για όσους έχουν πεθάνει, όχι μόνο δεν τους ωφελούν, αλλά το αντίθετο μάλιστα τους προξενούν πόνο, εφόσον τους εξαναγκάζουν να θυμηθούν τις πίκρες της ζωής. Η παρότρυνση του ποιητή, άρα, σε όποιον δεν μπορεί να αντέξει τη θλίψη του και ξεσπά σε δάκρυα τα βράδια, είναι να μη θρηνεί τους νεκρούς, αλλά τους ζωντανούς, οι οποίοι πραγματικά αξίζουν το θρήνο και τη συμπόνια, αφού είναι αυτοί που βιώνουν τον μεγαλύτερο πόνο. Οι ζωντανοί, σε αντίθεση με τις ψυχές των νεκρών, όχι μόνο βρίσκονται σε διαρκή οδύνη και θλίψη, δεν έχουν καν το προνόμιο της λήθης, που τόσο γενναιόδωρα παρέχεται στους πεθαμένους. Οι ζωντανοί θέλουν, μα δεν μπορούν να λησμονήσουν. 

Η χρήση του β΄ προσώπου στο πλαίσιο του ποιήματος προσφέρει ζωντάνια και κάνει περισσότερο αισθητή τη διάθεση παραίνεσης του ποιητή.  

 http://latistor.blogspot.com/2016/01/blog-post_14.html#ixzz4RtmAkTxz

Λορέντζος Μαβίλης «Μούχρωμα»

Ο τίτλος του ποιήματος λειτουργεί σε δύο επίπεδα· το ένα, το κυριολεκτικό,

 -κυριαρχεί το λυκόφως, κάτι ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι·

το δεύτερο, το μεταφορικό,

- οι καρδιές των ανθρώπων είναι θλιμμένες και μελαγχολικές.

Φυσάει τ’ αεράκι μ’ ανάλαφρη φόρα

και τες τριανταφυλλιές αργά σαλεύει·

στες καρδιές και στην πλάση βασιλεύει

ρόδινο σούρουπο, ώρα μυροφόρα,

χρυσή θυμητικών ονείρων ώρα,

που η ψυχή τη γαλήνη προμάντευει,

την αιώνια γαλήνη, και αγναντεύει

σα για στερνή φορά κάθε της γνώρα

αξέχαστη· ξανθές κρινοτραχήλες

αγάπες, γαλανά βασιλεμένα

μάτια ογρά και φιλιά και ανατριχίλες

και δάκρυα· πλάνα δώρα ζηλεμένα

της ζήσης, που αχνοσβιέται και τελειώνει

σαν το θαμπό γιουλί που ολοένα λιώνει.

μούχρωμα: λυκόφως, σούρουπο.

γνώρα: γνωριμία, εμπειρία.

ογρά: υγρά. 

γιουλί: μενεξελί χρώμα.

-ειδυλλιακό σκηνικό, όπου το αεράκι με το ανάλαφρο φύσημά του κάνει τις τριανταφυλλιές να κινούνται αργά. Η φύση προτάσσεται, μιας και αποτελεί βασική θεματική της επτανησιακής σχολής.   

 -κυριαρχεί το σούρουπο (χρόνος) που χρωματίζει το τοπίο με ρόδινα χρώματα, αλλά το ίδιο ισχύει και για τη ζωή που πλησιάζει στο τέλος

-μια διάθεση απολογισμού, και τους γεμίζει με θλίψη, αφού είναι αναγκασμένοι να αποχαιρετίσουν τον κόσμο και τις ομορφιές της ζωής.

 -η ψυχή αρχίζει να προαισθάνεται πως πλησιάζει ο καιρός της αιώνιας γαλήνης του θανάτου, γι΄αυτό και λειτουργεί με μια διάθεση απολογισμού

-συναισθήματα ανάμεικτα: ευχάριστα για τα χρόνια που πέρασαν, μα και δυσάρεστα για όσα πρόκειται να χαθούν για πάντα. 

-αναδρομή  σε κάθε αξέχαστη εμπειρία που βίωσε η ψυχή τα προηγούμενα χρόνια , κυρίως της νιότης, όπου τα συναισθήματα είναι έντονα

- αναμνήσεις από αγαπημένες γυναίκες

- το κλασικό πρότυπο ομορφιάς: τα ξανθά μαλλιά, τα γαλανά μάτια και η λευκότητα του δέρματος. 

 -όλες αυτές οι συνδεδεμένες με τον έρωτα εμπειρίες κάνουν τον άνθρωπο να ξεχνά πρόσκαιρα την τραγική μοίρα του θανάτου, οι οποίες γρήγορα υποχωρούν  μπροστά στην έλευση του αναπότρεπτου τέλους. 

Το σονέτο ή δεκατετράστιχο

Είναι ποίημα σταθερής μορφής και συνήθως λυρικού περιεχομένου. Η ονομασία «σονέτο»προέρχεται από την ιταλική γλώσσα: sonetto = σύντομος, μικρός ήχος· μικρό, σύντομο τραγούδι, τραγουδάκι (στα λατινικά sonus = ήχος). Η ελληνική ονομασία «δεκατετράστιχο» είναι περισσότερο εύστοχη: στηρίζεται σ' ένα εξωτερικό γνώρισμα, που είναι ο σταθερός αριθμός των στίχων. Ο Κωστής Παλαμάς λ.χ. θέλοντας να αποφύγει την ξενική ονομασία, τιτλοφόρησε τη συλλογή του με σονέτα «Τα δεκατετράστιχα».

Το σονέτο, στην κλασική καταρχήν μορφή του, παρουσιάζει τα ακόλουθα εξωτερικά χαρακτηριστικά:

·είναι ποίημα ολιγόστιχο· αποτελείται από δεκατέσσερις στίχους, που κατανέμονται σε τέσσερις στροφές

·οι δυο πρώτες στροφές είναι τετράστιχες, ενώ οι δυο τελευταίες τρίστιχες· έχουμε δηλαδή το σχήμα: 4 - 4 - 3 - 3

·το μέτρο είναι κανονικά ιαμβικό και οι στίχοι ενδεκασύλλαβοι

·στις δυο πρώτες τετράστιχες στροφές, η πιο συνηθισμένη μορφή ομοιοκαταληξίας είναι η σταυρωτή (α β β α)

·στις δυο τελευταίες τρίστιχες στροφές, η ομοιοκαταληξία μπορεί να παρουσιάζει ποικίλους συνδυασμούς και τύπους. Πάντως, ένας τουλάχιστον στίχος της μιας στροφής πρέπει να ομοιοκαταληκτεί με έναν της άλλης.

από το "λεξικό λογοτεχνικών όρων"

Υλικό για του ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΣ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΥΣ του Σολωμού

Για το Α΄και Β΄σχεδίασμα

http://evangeliametaxaki.weebly.com/uploads/2/8/1/5/28157337/solomos_gia_kathigiti_.pdf

Για το Γ΄σχεδίασμα

http://latistor.blogspot.gr/2012/08/blog-post_13.html#ixzz4Raq4aGp7

Δημοκρατία και ανεκτικότητα

Η ανεκτικότητα είναι ένας κανόνας για να ζούμε στη δημοκρατία. Αλλά πρέπει να γνωρίζουμε ότι η δημοκρατία δεν είναι ένα βολικό και εύκολο καθεστώς. Απέναντι στα παραδοσιακά καθεστώτα, που ήσαν περισσότερο ομοιογενή και περισσότερο ιεραρχικά, όπου φίλοι και εχθροί ήσαν καθαρά προσδιορισμένοι, όπου ο καθένας γνώριζε ποιον να εμπιστεύεται και τι πρέπει να πιστεύει, η δημοκρατία είναι ένα καθεστώς όπου είναι «κουραστικό» να ζει κανείς. 

Ανεκτικότητα σημαίνει να αποδέχεσαι ότι πρέπει να ζεις μαζί με πράγματα που τα αποστρέφεσαι: τη θρησκεία του άλλου, για παράδειγμα, τον ερωτισμό του, τις συνήθειές του. Να ανέχεσαι σημαίνει να αρνείσαι να αποκλείεις τον άλλον για τις ιδέες του ή για τη θρησκεία του. Αλλά η ανεκτικότητα δεν πρέπει να συγχέεται με την αδιαφορία. Έχω τα δικά μου κριτήρια αξιολόγησης. Μπορώ να συζητώ, να λέω ότι ορισμένες γνώμες ή συμπεριφορές μού φαίνονται κακές. Η μόνη επιφύλαξη είναι πάντοτε ο σεβασμός του άλλου. Η ανεκτικότητα δεν είναι το να λέμε «ναι» σε όλα, αλλά είναι το να μπορούμε να εκφράζουμε αντίθετες γνώμες χωρίς εχθρότητα, χωρίς ποτέ να προσφεύγουμε στη βία, για να επιβάλλουμε τις ιδέες μας. Η ανεκτικότητα πρέπει να είναι αμοιβαία. Χρειάζεται να αποδεχόμαστε ότι και οι άλλοι μπορούν να μας ασκούν κριτική, να εκφράζουν γνώμες αντίθετες προς τις δικές μας.

Υπάρχει μια ορισμένη επιτρεπτικότητα που λέει ότι όλες οι γνώμες είναι σεβαστές. Αυτό είναι απολύτως εσφαλμένο. Όλα τα πρόσωπα είναι σεβαστά και όχι όλες οι γνώμες. Εξάλλου, η πρόοδος της ανθρωπότητας συντελείται με την έλλειψη σεβασμού για μη αξιοσέβαστες γνώμες. Συγχέουν υπερβολικά την ανεκτικότητα με το «όλα είναι σεβαστά». Να ανεχόμαστε σημαίνει να μπορούμε να συζητάμε για όλα και αυτό είναι ένας καλός ορισμός της δημοκρατίας. Αντίθετα, το να αρνούμαστε τη συζήτηση, το να λέμε ότι ορισμένες γνώμες είναι αδιαμφισβήτητες, είναι αντίθετο προς τη δημοκρατική λειτουργία. Στη χώρα των Βάσκων, για παράδειγμα, δεν μπορεί κανείς να ασκήσει κριτική στις εθνικιστικές ιδέες χωρίς να τον θεωρήσουν μισαλλόδοξο. Ωστόσο, εγώ είμαι ανεκτικός, γιατί δεν απαγορεύω σε κανέναν να είναι εθνικιστής. Αλλά έχω το δικαίωμα να λέω ότι οι εθνικιστικές ιδέες δεν είναι καλές για τη δημοκρατία.

Χρειάζεται πάντοτε να θυμόμαστε ότι η ανεκτικότητα είναι μια «πολυτέλεια», όπως είναι και η δημοκρατία. Και οι δυο τους έχουν πληρωθεί πολύ ακριβά. Είναι μια πολυτέλεια, όπως μας το θυμίζει ο Νίτσε στη «Γενεαλογία της ηθικής», για την κατάσταση της οποίας χρειάστηκε να χυθούν πολλά δάκρυα και πολύ αίμα. Η ανεκτικότητα είναι μια κατάκτηση που πρέπει να υπερασπιζόμαστε με κάθε τίμημα, μια κατάκτηση της οποίας οφείλουμε να σεβόμαστε τους κανόνες. Στον 18ο αιώνα, στη διάρκεια των συζητήσεων που αναστάτωσαν το Κογκρέσο της Φιλαδέλφειας για το αν οι άθεοι θα μπορούσαν να ψηφίζουν στις αμερικανικές εκλογές - ο Λοκ τους είχε αποκλείσει, επειδή τίποτε δεν εγγυόταν την αξία του όρκου τους - ο Τζέφερσον έκανε μια λογική δήλωση: «Αν ο γείτονάς μου δεν με χτυπάει, αν δεν κλέβει το πορτοφόλι μου, μπορεί να πιστεύει σε έναν ή δύο ή τρεις θεούς...». Το όριο του απαράδεκτου είναι το να προκαλείς μια ζημιά, μια βλάβη σε κάποιον. Στις αρχές της «Θείας Κωμωδίας» του Δάντη, η Βεατρίκη λέει στον ποιητή: «Πρέπει να φοβόμαστε μόνον τα πράγματα / που θα μπορούσαν να προκαλέσουν κακό σε κάποιον. / Τα άλλα όχι· δεν είναι τρομερά».

Ένα πρόβλημα που τίθεται σε όλη την Ευρώπη, στους κόλπους των συγκροτημένων κρατών, είναι το ζήτημα της μετανάστευσης, της παραχώρησης ή όχι της ιδιότητας του πολίτη στους μετανάστες. Επανεμφανίζεται το ίδιο πρόβλημα: να συγχέουμε δηλαδή τον πολίτη με τον αδερφοποιτό. Στη δημοκρατία δεν είμαστε αδερφοποιτοί, αλλά είμαστε δυνητικά αδέρφια με βάση το νόμο. Οφείλουμε να ξεχάσουμε την ιδέα ότι η κοινωνία θα έμοιαζε με μια μεγάλη οικογένεια. Καμιά κοινωνία δεν είναι σήμερα εθνικά ομοιογενής και η δημοκρατία ποτέ δεν υπήρξε η υπεράσπιση της εθνικής ομοιογένειας. Αλλά αυτό το ζήτημα δεν πρέπει να συγχέεται με έναν πόλεμο πολιτισμών, στον οποίο δεν πιστεύω. Ζούμε ήδη σε μια παγκόσμια κοινωνία. Υπό την επίδραση των επικοινωνιών, του χρήματος, των ταξιδιών, η κοινωνία είναι σχετικά ενοποιημένη, αλλά δε διαθέτει ούτε κοινή νομοθεσία ούτε κοινή δικαιοσύνη. Έχουμε όλα τα μειονεκτήματα του παγκόσμιου κράτους χωρίς κανένα από τα πλεονεκτήματά του...

Η φιλοσοφία είναι, κατά τη γνώμη μου, στενά συνδεδεμένη με τη δημοκρατία. Η φιλοσοφία αντιπροσωπεύει στο διανοητικό πεδίο αυτό που είναι η δημοκρατία στο πολιτικό. Και οι δυο τους έχουν σκοπό την αυτονομία του ατόμου και - στην περίπτωση της φιλοσοφίας - την αυτονομία του ατόμου απέναντι στην παράδοση, τη θρησκεία, τις παραδεδεγμένες ιδέες. Για τους πολίτες η φιλοσοφία είναι η καλύτερη άμυνα ενάντια στους φανατισμούς. 

(Φερνάντο Σαβατέρ, εφημ. «ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ», 10/10/04)

Οι υπογραμμίσεις δεν είναι του γράφοντα αλλά της διαχειρίστριας της ιστοσελίδας

H παρωδία ως εργαλείο της δημιουργικής γραφής

ΚΟΝΙΑΚ ΜΗΔΕΝ ΑΣΤΕΡΩΝ-ΔΗΜΟΥΛΑ

Χαμένα πάνε εντελώς τα λόγια των δακρύων.
Όταν μιλάει η αταξία η τάξη να σωπαίνει
έχει μεγάλη πείρα ο χαμός.
Τώρα πρέπει να σταθούμε στο πλευρό
του ανώφελου.
Σιγά σιγά να ξαναβρεί το λέγειν της η μνήμη
να δίνει ωραίες συμβουλές μακροζωίας
σε ό,τι έχει πεθάνει.

Ας σταθούμε στο πλευρό ετούτης της μικρής
φωτογραφίας
που είναι ακόμα στον ανθό του μέλλοντός της:
νέοι ανώφελα λιγάκι αγκαλιασμένοι
ενώπιον ανωνύμως ευθυμούσης παραλίας.
Ναύπλιο Εύβοια Σκόπελος;
Θα πεις
και πού δεν ήταν τότε θάλασσα.

Και η μεταγραφή του

ΕΛΛΑΣ ΜΗΔΕΝ ΕΛΠΙΔΩΝ-ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΤΑΝΙΔΟΥ

Χαμένοι πάνε εντελώς οι κόποι των Ελλήνων.

Όταν μιλάει ο Γιούγκερ ο Τσίπρας  να σωπαίνει
έχει μεγάλη πείρα ο Σόιμπλε.
Τώρα πρέπει να σταθούμε στην άκρη
της Ευρώπης.
Σιγά σιγά να ξαναβρεί η Ελλάδα το κουράγιο
να δίνει ωραίους μετανάστες και πρόσφυγες
σε όσους τους έχουν αρνηθεί.

Ας σταθούμε στο πλευρό ετούτης της μικρής
χώρας
που είναι ακόμα στον πάτο της ανάπτυξής  της:
Συρριζαίοι ανώφελα λιγάκι αγκαλιασμένοι
ενώπιον επωνύμως ευθυμούντος Eurogroup.
Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία;
Θα πεις
και πού δεν ήταν τότε υποταγή.

ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ-ΣΑΛΑΜΙΝΑ (περσικοί πόλεμοι)

Οι λίστες για τα κρατικά λογοτεχνικά βραβεία

Ανακοινώθηκαν τη Δευτέρα 14 Νοεμβρίου 2016 από το υπουργείο Πολιτισμού οι βραχείες λίστες των υποψηφίων για τα Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία Μυθιστορήματος, Διηγήματος-Νουβέλας, Ποίησης, Δοκιμίου-Κριτικής, Χρονικού-Μαρτυρίας και Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα.

Οι βραχείς κατάλογοι συνοδεύονται από αιτιολογημένη έκθεση της επιτροπής των βραβείων (Αλέξανδρος Ζήρας, Γιώργος Ανδρειωμένος, Δημήτρης Καργιώτης, Έλλη Λεμονίδου, Μαρία Σκιαδαρέση, Λίλυ Εξαρχοπούλου, Λίνα Πανταλέων, Νένα Κοκκινάκη, Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος), στην οποία εξετάζονται οι τάσεις της λογοτεχνικής παραγωγής και αποτιμάται η στάθμη των λογοτεχνικών έργων της υπό κρίση περιόδου (εκδόσεις 2014).

ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

· Ανέστιος-Ημερολόγια, Αλεξάνδρα Δεληγιώργη, Εκδόσεις Άγρα

· Τελευταία έξοδος. Στυμφαλία, Μιχάλης Μοδινός, Βιβλιοπωλείον της Εστίας

· Ο άσος στο μανίκι, Γιάννης Πλιάγκος, Εκδόσεις Κέδρος

· Ο κηπουρός κι ο καιροσκόπος, Δημήτρης Φύσσας, Βιβλιοπωλείον της Εστίας

· Νίκη, Χρήστος Χωμενίδης, Εκδόσεις Πατάκη

ΔΙΗΓΗΜΑ-ΝΟΥΒΕΛΑ

· Η εξαίσια γυναίκα και τα ψάρια, Ανδρέας Μήτσου, Εκδόσεις Καστανιώτη

. Το καλό θα 'ρθει από τη θάλασσα, Χρήστος Οικονόμου, Εκδόσεις Πόλις

· Γκιακ, Δημοσθένης Παπαμάρκος, Εκδόσεις Αντίποδες

· Ο δάσκαλος αγαπούσε το βωβό σινεμά, Λάκης Παπαστάθης, Εκδόσεις Πόλις

· Νοέμβριος, Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Εκδόσεις Πατάκη

ΠΟΙΗΣΗ

· «Terrarium, Το πείραμα του Ward», Γαλάνη Ελένη, Εκδόσεις Μελάνι

· Η σπηλιά με τα βεγγαλικά, Δαράκη Ζέφη, Εκδόσεις Νεφέλη

· Μνήμη σχεδόν πλήρης, Κακάρογλου Λεωνίδας, Βιβλιοπωλείον της Εστία

· Επί ανέμων, ασπαλάθων κι απήγανων, Ντάντος Χρήστος, Εκδόσεις Οροπέδιο

· Κρύβε λόγια, Παπαγεωργίου Χρίστος, Εκδόσεις Κίχλη

ΔΟΚΙΜΙΟ-ΚΡΙΤΙΚΗ

· Μετά θάρρους ανησυχίαν εμπνέοντος. Η κριτική πρόσληψη του Γ.Μ. Βιζυηνού (1873-1896), Λάμπρος Βαρελάς, Εκδόσεις University Studio Press

· Ανιχνεύοντας την «αόρατη γραφή». Γυναίκες και γραφή στα χρόνια του ελληνικού διαφωτισμού-ρομαντισμού, Σοφία Ντενίση, Εκδόσεις Νεφέλη

· «Σαν κι εμένα καμωμένοι», Ο ομοφυλόφιλος Καβάφης και η ποιητική της σεξουαλικότητας, Δημήτρης Παπανικολάου, Εκδόσεις Πατάκη

· Καλή και ανάποδη. Ο πολιτισμός του πλεκτού, Κατερίνα Σχινά, Εκδόσεις Κίχλη

· Κουλτούρα και λογοτεχνία. Πολιτισμικές διαθλάσεις και χρονότοποι ιδεών, Δημήτρης Τζιόβας, Εκδόσεις Πόλις

ΧΡΟΝΙΚΟ-ΜΑΡΤΥΡΙΑ

· Τα παιδιά του Οικοτροφείου, Θεόδωρος Κώτσιος, Βιβλιοπωλείον της Εστίας

· Ο κόσμος κατ' εμέ. Ο βίος και τα πάθη μου, Ροβήρος Μανθούλης, Εκδόσεις Γαβριηλίδη

· Δημοσιογράφος ή ρεπόρτερ. Η αφήγηση στις ελληνικές εφημερίδες, 19ος-20ός αιώνας, Νίκος Μπακουνάκης, Εκδόσεις Πόλις

· Αυτοί που επέζησαν. Αντίσταση, εκτόπιση, επιστροφή. Θεσσαλονικείς Εβραίοι στη δεκαετία του 1940, Ρίκα Μπενβενίστε, Εκδόσεις Πόλις

· Ο φερετζές και το πηλήκιο, Παύλος Τσίμας, Εκδόσεις Μεταίχμιο

ΠΡΩΤΟΕΜΦΑΝΙΖΟΜΕΝΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

· Κατερίνα Ζησάκη, Ιστορίες απ' το Ονειροσφαγείο, Εκδόσεις Μανδραγόρας

· Χρίστος Κυθρεώτης, Μια Χαρά, Εκδόσεις Πατάκη

· Παναγιώτης Λογγινίδης, Αναίτια εποχή, Εκδόσεις Κέδρος

· Ειρήνη Μαργαρίτη, Φλαμίνγκο, Εκδόσεις Μελάνι

· Μαρία Φίλη, Το πιο Παράξενο Απόκτημα των Εντόμων, Εκδόσεις Μελάνι

Η ΤΕΧΝΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ

10. Η τέχνη της Αρχαϊκής Εποχής from Kvarnalis75

Χαρακτηριστικά της ποίησης του Κάλβου

ΩΔΕΣ

-ποιήματα με πατριωτικό, παραινετικό και αγωνιστικό περιεχόμενο

-επιμελημένη στροφική οργάνωση. Απαρτίζονται από προοίμιο( άλλοτε συνοπτικό , άλλοτε εκτεταμένο και συχνά αντίθετο ως προς το περιεχόμενο με την υπόλοιπη ωδή), το κυρίως μέρος και τον επίλογο, συνήθως διατυπωμένο αποφθεγματικά

-υψηλός και μεγαλοπρεπής τόνος

ΘΕΜΑΤΙΚΗ

-η ελληνική επανάσταση, το μαχητικό φρόνημα των επαναστατημένων Ελλήνων, το οποίο υμνεί προσπαθώντας να εμψυχώσει την εθνική ψυχή

-η αρχαία μυθολογία και το ένδοξο αρχαιοελληνικό παρελθόν σε συνδυασμό με αναφορές στη φυσική ομορφιά του τοπίου, τα ψυχικά χαρίσματα των ανθρώπων και τη χριστιανική λατρεία των Ελλήνων. Φαίνεται σαν να μιλά ως εκπρόσωπος της ελληνικής εθνικής κοινότητας

-υποστήριξη των ιδανικών της ελευθερίας και της ισότητας ( φανερή η επιρροή του από το πνεύμα του Διαφωτισμού ) με στόχο την αποδέσμευση από τη μοναρχική εξουσία και τα τυραννικά καθεστώτα, τις προλήψεις και τις δεισιδαιμονίες και την κατάκτηση της πολιτικής και κοινωνικής αρετής

-η Ελευθερία , στο έργο του Κάλβου, είναι ταυτισμένη με την Αρετή

ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΤΡΟΠΙΑ

Επιρροές από:

-τον ευρωπαϊκό ρομαντισμό (στα έργα του διακρίνουμε: μελαγχολική διάθεση , δραματική ένταση, οραματικές καταστάσεις, υπερβολή, εξιδανίκευση, συχνή εμφάνιση του «εγώ» του ποιητή)

-τον ιταλικό, και γενικότερα ευρωπαϊκό, νεοκλασικισμό (στα έργα του διακρίνουμε : ιδεαλιστικές αρχές, την τοποθέτηση της Τέχνης στην κορυφή της κλίμακας των αξιών, την πεποίθηση για την παιδευτική λειτουργία της ποίησης, την ισορροπημένη αρχιτεκτονική διάρθρωση - προοίμιο, κύριο μέρος επίλογος - την εκτενή χρήση της μετωνυμίας, σοβαρό και υψηλό τόνο, επιγραμματικότητα και αποφθεγματικότητα)

Η ΓΛΩΣΣΑ

Χαρακτηριστικό , η γλωσσική ανομοιομορφία. Μια γλώσσα ανυπότακτη σε γραμματικούς κανόνες

Κορμός του καλβικού λεξιλογίου, οι αρχαιοελληνικές λέξεις ( από τις 2000 λέξεις των ωδών το 85%, περίπου, είναι τυπικά αρχαίες )

Χρησιμοποίησε τη λόγια γλώσσα, επηρεασμένος από την κλασική παιδεία που απέκτησε στην Ιταλία. Είναι ο μόνος σημαντικός ποιητής της επτανησιακής ποιητικής παράδοσης του 19ου αιώνα που δεν υιοθέτησε την δημοτική γλώσσα

Εμπλουτισμός της λόγιας γλώσσας με δημώδεις τύπους και ιδιωματικούς

Χρήση γλωσσικών στοιχείων από τα θρησκευτικά κείμενα ( Παλαιά Διαθήκη και Ψαλμοί)

ΜΕΤΡΙΚΗ

Ο ίδιος ο ποιητής έλεγε πως οι ωδές του στόχευαν στην πολύτροπη αρμονία, δηλαδή τον συνδυασμό της πολυτροπότητας και της αρμονίας ( αρμονικό και εκφραστικό αποτέλεσμα)

Μοναδική στιχουργική τεχνοτροπία, που δεν συναντάται σε κανέναν άλλο ποιητή: Οι 20 ωδές του γράφτηκαν σε πεντάστιχη στροφή, χωρίς ομοιοκαταληξία ( την οποία και ο ίδιος χαρακτήριζε βάρβαρη), που αποτελείται από 4 επτασύλλαβους 

( κάποτε 8σύλλαβους ή 6σύλλαβους ) και έναν τελικό πεντασύλλαβο στίχο, που είναι πάντα παροξύτονος, ενώ οι επτασύλλαβοι έχουν όλες τις δυνατές μορφές κατάληξης: οξύτονοι, παροξύτονοι, προπαροξύτονοι

Όσοι το χάλκεον χέρι

βαρύ του φόβου αισθάνονται,

ζυγόν δουλείας ας έχωσι·

θέλει αρετήν και τόλμην

η ελευθερία. 

(«Εις Σάμον»)

-το μέτρο είναι κατά βάση ιαμβικό, δηλαδή κάθε μετρικό πόδι είναι συνδυασμός μιας άτονης και μιας τονισμένης συλλαβής (∪- )

ΠΗΓΗ:"Φωτόδεντρο" της Πολίνας Μοίρα

Βηλαράς "Σαν πεταλούδα στη φωτιά"

[…] Ο Βηλαράς ευτύχησε να ζήσει μακριά από τα νοθευμένα κοσμοπολιτικά κέντρα του φαναριωτισμού: είχε γεννηθεί συμπτωματικά στα Κύθηρα (1771), αλλά μεγάλωσε στην πατρίδα του την Ήπειρο, και ύστερα από ιατρικές σπουδές στην Ιταλία, ξαναήρθε στα Γιάννινα, όπου υπηρέτησε στην αυλή του Αλή πασά. Κοντά στον γιο του Αλή, τον Βελή, έζησε στον Μοριά και στην Θεσσαλία. Τα χρόνια του Αγώνα τον βρήκαν στα Γιάννινα απ’ όπου έφυγε, πέρασε στα Ζαγοροχώρια κι εκεί πέθανε, κατεστραμμένος από την πυρκαγιά των Ιωαννίνων, στα 1823. Έτσι έζησε σε αδιάκοπη επαφή με τις πιο γνήσιες εκδηλώσεις του λαϊκού μας πολιτισμού και με την ζωντανή γλωσσική μας παράδοση. Ενόσω ζούσε, εδημοσίευσε ένα μόνο έργο, στα 1814, την Ρωμέικη γλώσσα.

Είναι μια σύντομη έκθεση του ορθογραφικού του συστήματος και των γλωσσικών του θεωριών μαζί με μερικές εφαρμογές σε ποιήματα και σε μεταφράσεις. Έντονα προοδευτικός, ορθολογιστής ποτισμένος από τον γαλλικό Διαφωτισμό, ο Βηλαράς όχι μόνο διδάσκει έναν δημοτικισμό χωρίς συμβιβασμούς, αλλά μαζί καταργεί και την ιστορική ορθογραφία, τα διπλά σύμφωνα, τα ποικίλα φωνήεντα που εκφράζουν τον ίδιο φθόγγο. Η προσωπικότητά του ξεχωρίζει αδρή μέσα στις συμβατικές μορφές των άλλων λογίων όπως τις εγνωρίσαμε· ίσως θα του ταίριαζε μια σύγκριση με τον δυναμισμό και την πληθωρικότητα του Ρήγα.

[…]

Ο δημοτικισμός του Βηλαρά στα ποιήματά του, στα πρωτότυπα, στις μεταφράσεις του, είναι ορθόδοξος και φανερώνει μάλιστα κάποια αυστηρότητα στην συνέπεια, χαρακτηριστικό που συναντούμε στις πρώτες εφαρμογές των νέων ιδεών· […]

 Κ.Θ. Δημαράς, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Από τις πρώτες ρίζες ως την εποχή μας, Εκδόσεις «Γνώση», Αθήνα 2000 (9η έκδ.), 240-241 & 244.

Σαν πεταλούδα στη φωτιά from pallatideio

Ι. Βηλαράς - Σαν πεταλούδα στη φωτιά from gina zaza