Τετάρτη 7 Ιανουαρίου 2015

OI ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡOΤΑΣΕΙΣ

Συμπερασματικές ή αποτελεσματικές ονομάζονται οι δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις που δηλώνουν τοσυμπέρασμα ή το αποτέλεσμα που προκύπτει από την ενέργεια που εκφράζει το ρήμα εξάρτησής τους. Δέχονται άρνησηοὐ, εκτός αν εκφέρονται με απαρέμφατο, οπότε δέχονται άρνηση μή.
N.E.: Δεν έτρεξα, ώστε να κουραστώ.
1. Eισαγωγή
Oι συμπερασματικές προτάσεις εισάγονται με:
  1. α) τους συμπερασματικούς συνδέσμους ὥστε6ὡς·
  2. β) τις εκφράσεις ἐφ' ᾧἐφ' ᾧτε (με τον όρο να, με την προϋπόθεση να).
    N.E.: Eισάγονται με τους συμπερασματικούς συνδέσμους ώστε (να), που (να).
 O ὥστε (συνεπώς, γι' αυτό) εισάγει κύρια πρόταση, όταν βρίσκεται στην αρχή περιόδου ή ημιπεριόδου και δεν ακολουθεί άλλη κύρια:
Ὥστ' ἐκείνης τῆς νυκτὸς οὐδεὶς ἐκοιμήθη.
2. Eκφορά
Oι συμπερασματικές προτάσεις εκφέρονται με:
  1. α) Oριστική, όταν δηλώνουν αποτέλεσμα πραγματικό:
    Οὕτως ἰσχυρὸν ἡ ἀλήθεια, ὥστε πάντων ἐπικρατεῖ.
  2. β) Δυνητική οριστική, όταν δηλώνουν αποτέλεσμα δυνατόν στο παρελθόν υπό προϋποθέσεις ή μη πραγματικό:
    Οἱ θεοὶ οὕτως ἐσήμηναν, ὥστε καὶ ἰδιώτης ἂν ἔγνω. (κι ένας άσχετος θα καταλάβαινε)
  3. γ) Δυνητική ευκτική, όταν δηλώνουν αποτέλεσμα δυνατόν στο παρόν ή στο μέλλον υπό προϋποθέσεις:
    Ἐν ἀσφαλεῖ ἔσομαι, ὡς μηδὲν ἂν ἔτι κακὸν πάθοιμι.
  4. δ) Eυκτική του πλάγιου λόγου, ύστερα από ιστορικό χρόνο, και δηλώνουν υποκειμενική γνώμη7:
    Oἱ νεκροὶ ὑπὸ τῷ τείχει ἔκειντο, ὥστε οὐ ῥᾴδιον εἴη ἀνελέσθαι. (ώστε δεν ήταν εύκολο να τους ανασύρουν)
  5. ε) Απαρέμφατο τελικό (ὥστε, ὡς + απαρέμφατο) και δηλώνουν8:
    • Aποτέλεσμα ενδεχόμενο, υποκειμενικό (απλή σκέψη του λέγοντος), το οποίο δεν αποκλείεται κάποιες φορές να είναι και πραγματικό:
      Κῦρος ἦν φιλοτιμότατος, ὥστε πάντα πόνον ὑπομένειν.
    • Aποτέλεσμα επιδιωκόμενο, δηλαδή σκοπό, και εξαρτώνται από ρήματα βούλησης ή σκόπιμης ενέργειας:
      Κραυγὴν πολλὴν ἐποίουν, ὥστε καὶ τοὺς πολεμίους ἀκούειν.
      Πορεύονται ἀσήμως ὥστε μὴ γιγνώσκεσθαι ὅτι ἰχνεύουσιν.
    • Προϋπόθεση, όρο ή συμφωνία και εισάγονται κυρίως με τις εκφράσεις ἐφ' ᾧ, ἐφ' ᾧτε (με την προϋπόθεση να, με τον όρο να, με τη συμφωνία να):
      Οἱ δὲ διήλλαξαν, ἐφ' ᾧτε εἰρήνην ἔχειν. (Aυτοί πέτυχαν συμβιβασμό, με τον όρο να έχουν ειρήνη.)
 Προϋπόθεση, όρος ή συμφωνία είναι δυνατόν να δηλωθούν και με τα ἐφ' ᾧ, ἐφ' ᾧτε + οριστική μέλλοντα:
Πάντα κίνδυνον ὑποδύονται, ἐφ' ᾧτε πλείονα κτήσονται.
3. Συντακτικός ρόλος
Oι συμπερασματικές προτάσεις χρησιμοποιούνται στον λόγο ως:
  1. α) Επιρρηματικοί προσδιορισμοί του αποτελέσματος, όπως και στη N.E.:
    Oὕτως ἀναίσθητος εἶ, Aἰσχύνη, ὥστ' οὐ δύνασαι λογίσασθαι.
  2. β) Επιρρηματικοί προσδιορισμοί που δηλώνουν όροπροϋπόθεσησυμφωνία:
    Oἱ τριάκοντα ᾑρέθησαν, ἐφ' ᾧτε συγγράψαι νόμους.
  3. γ) Επεξηγήσεις σε εμπρόθετους προσδιορισμούς που δηλώνουν όρο, προϋπόθεση, συμφωνία:
    Ἀφίεμέν σε ἐπὶ τούτῳ, ἐφ' ᾧτε μηκέτι φιλοσοφεῖν.
4. Iσοδύναμες συντακτικές μορφές
Συμπέρασμα (ή αποτέλεσμα) δηλώνουν επίσης (βλ. και πίνακα Δ): α) το απαρέμφατο του αποτελέσματος· β) το προληπτικό κατηγορούμενο ή κατηγορούμενο του αποτελέσματος.
  1. Ο ὥστε + απαρέμφατο, το οποίο λειτουργεί ως αντικείμενο, υποκείμενο, απαρέμφατο της αναφοράς, είναι στην ουσία πλεοναστικός:
    Ξυνέβη μετὰ τὴν μάχην, ὥστε πολέμου μηδὲν ἔτι ἅψασθαι μηδετέρους. [ἅψασθαι: Υ του ξυνέβη]
  2. Συνήθως η εκφορά μιας συμπερασματικής πρότασης με ευκτική οφείλεται σε έλξη από προηγούμενη ευκτική:
    Καταγελαστότερον εἰ εἰς τοσοῦτον μικροψυχίας ἔλθοιμεν, ὥστε τὰ προστάγματα τούτων ὑπομείναιμεν.
Όταν η συμπερασματική πρόταση εισάγεται με ἢ ὥστε / ἢ ὡς + απαρέμφατο και προηγείται επίθετο ή επίρρημα συγκριτικού βαθμού, λειτουργεί ως β΄ όρος σύγκρισης και δηλώνει συμπέρασμα που δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί (ασύμμετρη σύγκριση, βλ. και § 41, παρατήρηση α΄):
Ἤισθοντο αὐτὸν ἐλάττω ἔχοντα δύναμιν ἢ ὥστε τοὺς φίλους ὠφελεῖν.

http://ebooks.edu.gr/

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου