ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ (κείμενο με ερωτήσεις)

 

ΠΟΛΕΜΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΞΙΑ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

Νίκος Ευσταθίου εφημ. «Καθημερινή» 8-2-2019

«Για αναρίθμητους ανθρώπους του πλανήτη, η μοναξιά έχει εξελιχθεί σε θλιβερή πραγματικότητα της σύγχρονης ζωής». Τάδε έφη, ακριβώς ένα χρόνο πριν, η 42χρονη Τρέισι Κράουτς, η πρώτη υπουργός Μοναξιάς του Ηνωμένου Βασιλείου, όταν ανέλαβε το καινούργιο πόστο της, με στόχο να καταπολεμήσει την αποξένωση που προκαλούν οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής στην τρίτη ηλικία. Πράγματι, καθώς η επικοινωνία μπαίνει ολοκληρωτικά στο πλαίσιο της ψηφιακής εποχής και ενώ τα χάσματα των γενεών αυξάνονται σημαντικά, οι ηλικιωμένοι του πλανήτη αντιμετωπίζουν ανησυχητικά περισσότερη μοναξιά. Στην Ιαπωνία, το φαινόμενο των μοναχικών θανάτων των ηλικιωμένων είναι τόσο σύνηθες, που απέκτησε πλέον το ξεχωριστό όνομα Kodokushi, ενώ, σύμφωνα με έρευνα του 2010, πάνω από το ένα τρίτο των Αμερικανών πολιτών άνω των 60 αισθάνεται μοναξιά. Τέτοια είναι η έκταση της πρόκλησης που αντιμετωπίζει η τρίτη ηλικία, που ο πρώην γενικός χειρουργός των ΗΠΑ Βίβεκ Μούρθι χαρακτήρισε τη μοναξιά ως επιδημία και ανέφερε ότι η κοινωνική απομόνωση «σχετίζεται με μείωση της διάρκειας ζωής συγκρίσιμη με εκείνη που προκαλείται από το κάπνισμα 15 τσιγάρων την ημέρα».

Ωστόσο, ανά τον κόσμο, δεκάδες συγκινητικές πρωτοβουλίες απαντούν στην αποξένωση της τρίτης ηλικίας δημιουργώντας νέες συνθήκες για κοινωνική ένταξη και αλληλεπίδραση. Μία από αυτές βρίσκεται στην κεντρική εκθεσιακή αίθουσα του Museo Civico, στη γραφική Βιτσέντζα της Ιταλίας, όπου δύο φορές την εβδομάδα συναντά κανείς μια εντυπωσιακή ξύλινη σκηνή. Επάνω της φιλοξενείται ένα πρωτόγνωρο θέαμα: τα απογεύματα δεκάδες άτομα χορεύουν με τον δικό τους ρυθμό. Οι περισσότεροι είναι ηλικιωμένοι ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο του Πάρκινσον· ωστόσο, πλαισιώνονται από εφήβους, τουρίστες, μετανάστες και ανθρώπους όλων των κοινωνικών στρωμάτων. Καλούνται όλοι μαζί να αντλήσουν έμπνευση από τους μοντέρνους πίνακες με τα έντονα γεωμετρικά σχέδια που κοσμούν την αίθουσα και να μεταφέρουν με την κίνησή τους τη ροή της ενέργειας και της ζωτικότητας που κρύβουν μέσα τους.

Οι ερασιτέχνες χορευτές είναι κομμάτι της πρωτοβουλίας σύγχρονου χορού που ονομάζεται «Dance Well» και βασίζεται στον χορό ως θεραπεία και τεχνική κοινωνικής ενσωμάτωσης για άτομα που πάσχουν από τη γνωστή νόσο. Κάθε Δευτέρα και Παρασκευή, περίπου 70 άτομα περιφέρονται στις αίθουσες του μικρού μουσείου, ενώ ένας δάσκαλος και χορογράφος τούς καλεί να κινηθούν κατά μήκος των διαδρόμων και να ανταποκριθούν στα καλλιτεχνικά ερεθίσματα με την κίνησή τους. Μερικοί χαράσσουν τα δικά τους χορευτικά μονοπάτια, ενώ κάποιοι δημιουργούν τροχιές που αλληλεπιδρούν με άλλους χορευτές, με αποτέλεσμα τη θεραπευτική φυσική επαφή με άλλους ανθρώπους που σπάνια βιώνουν οι πάσχοντες ηλικιωμένοι.

 

Ψηφιακή ένταξη των ηλικιωμένων

Η ενσωμάτωση της τεχνολογίας έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο δουλεύουμε, ζούμε και επικοινωνούμε και, παρά τα δεκάδες καλά που επιφέρει, μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις είναι η αποξένωση των ανθρώπων που μένουν πίσω. Η ψηφιακή ένταξη των ηλικιωμένων είναι μια σαφώς δύσκολη πρωτοβουλία, καθώς δεν είναι μυστικό πως η υιοθέτηση της τεχνολογίας συσχετίζεται έντονα με τα χρόνια του χρήστη. Ωστόσο, η ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι πολλοί ηλικιωμένοι δεν μπορούν να μάθουν σύγχρονες τεχνολογίες αποδεικνύεται ψευδής, με ολοένα και περισσότερα στοιχεία να καθιστούν σαφές πως με την κατάλληλη διδασκαλία η τρίτη ηλικία μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τον διαδικτυακό αναλφαβητισμό. Δεκάδες πιλοτικά προγράμματα δοκιμάζονται πλέον σε κάθε γωνιά της Ευρώπης, με αποτελέσματα που ξεπερνούν κάθε προσδοκία και εκπλήσσουν τους ηλικιωμένους μαθητευόμενους.

Αμοιβαία επωφελής συγκατοίκηση

Από τη μία, η παγκόσμια επιδημία της μοναξιάς δημιουργεί μία σειρά από ιατρικά και ψυχολογικά προβλήματα στους ηλικιωμένους του πλανήτη. Από την άλλη, νεαροί επαγγελματίες σε δεκάδες πόλεις ανά τον κόσμο δυσκολεύονται να βρουν οικονομικά προσιτή στέγαση, καθώς τα ενοίκια αυξάνονται εκθετικά. Από αυτές τις δύο προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι διαφορετικές γενιές του σήμερα, προκύπτει μια σύγχρονη ευφάνταστη λύση που καλύπτει τις ανάγκες και των δύο. Ο λόγος για το φαινόμενο του homesharing, δηλαδή της συγκατοίκησης νεαρών ενδιαφερόμενων με ιδιοκτήτες κατοικιών τρίτης ηλικίας, με εξαιρετικά χαμηλό ενοίκιο αλλά με επιπλέον αντάλλαγμα τη βοήθειά τους σε διάφορες δουλειές του σπιτιού.

Η έξυπνη πρωτοβουλία του homesharing πρωτοεμφανίστηκε, όπως είναι άλλωστε φυσικό, στις μεγαλουπόλεις του κόσμου, λόγω των τρομακτικά υψηλών ενοικίων αλλά και της ιδιαίτερης απομόνωσης που νιώθουν οι ηλικιωμένοι όταν πλαισιώνονται από τους γρήγορους αστικούς ρυθμούς. Ενα από τα πρώτα προγράμματα ήταν το Novus Homeshare με έδρα στο Λονδίνο, το οποίο λειτουργεί με τη δομή ενός ΜΚΟ και μέχρι σήμερα έχει βοηθήσει πάνω από 500 νέους ανθρώπους να βρουν μια οικονομική στέγη στο σπίτι ενός ηλικιωμένου.

Το πρόγραμμα της πρωτοβουλίας απαιτεί από τους 20χρονους ενοικιαστές να ξοδεύουν περίπου 10 ώρες την εβδομάδα συμβάλλοντας στις διάφορες δουλειές του σπιτιού, πληρώνοντας ενοίκια που περιστρέφονται γύρω από τις 200 λίρες – ποσό 80% χαμηλότερο από τον μέσον όρο ενός δωματίου στο Λονδίνο. Μάλιστα, για να βεβαιωθεί πως η συμβίωση δεν θα είναι απλά αρμονική αλλά και αλληλοϋποστηρικτική, η Novus Homeshare λαμβάνει υπόψη της τα ενδιαφέροντα και τα χόμπι νέων και ηλικιωμένων, οδηγώντας σε ιδιαίτερα απολαυστικές και συναρπαστικές συγκατοικήσεις. Οι πρωτότυπες φιλίες που προκύπτουν έχουν τεράστια βαρύτητα για τους ηλικιωμένους των μεγαλουπόλεων – πολλοί από τους οποίους ζούσαν δίχως συντροφικότητα πριν να ανοίξουν τις πόρτες του σπιτιού τους στους νεαρούς ενοικιαστές.

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.Να περιγράψετε σε μια παράγραφο 80 περίπου λέξεων το πρόγραμμα «Dance Well».

2.Σε κάθε μια από τις παρακάτω προτάσεις να δώσετε το χαρακτηρισμό «Σωστό» ή «Λάθος» ανάλογα με το αν ανταποκρίνονται στο νόημα του κειμένου.

a)     Στην Ιαπωνία το φαινόμενο της μοναξιάς των ηλικιωμένων δεν έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις.

b)     Τα απογεύματα στην κεντρική αίθουσα του Museo Civico ασθενείς και χορευτές χορεύουν με απόλυτο συντονισμό.

c)      Οι ηλικιωμένοι με την κατάλληλη εκπαίδευση μπορούν να εξοικειωθούν με την τεχνολογία.

d)     Η πρωτοβουλία «homesharing» καλύπτει κυρίως τις ανάγκες των ηλικιωμένων οι οποίοι πλήττονται από μοναξιά.

e)     Στους νέους οι οποίοι συμμετέχουν στην πρωτοβουλία «Novus homeshare» παρέχεται δωρεάν στέγαση.

3.Πιστεύετε ότι ο τίτλος του κειμένου ανταποκρίνεται στο περιεχόμενό του;

4.Ποια είναι η πρόθεση του συντάκτη; Είναι αποτελεσματικά τα μέσα που χρησιμοποιεί για να την αναδείξει;

5.Να ελέγξετε τη συνοχή και τη συνεκτικότητα της 4^ης παραγράφου και να εντοπίσετε και να τεκμηριώσετε τη συλλογιστική της πορεία.

6.«Μερικοί χαράσσουν τα δικά τους χορευτικά μονοπάτια, ενώ κάποιοι δημιουργούν τροχιές που αλληλεπιδρούν με άλλους χορευτές, με αποτέλεσμα τη θεραπευτική φυσική επαφή με άλλους ανθρώπους που σπάνια βιώνουν οι πάσχοντες ηλικιωμένοι». Να ξαναγράψετε το απόσπασμα χρησιμοποιώντας μικροπερίοδο λόγο με κύριες μόνο προτάσεις και κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές όπου χρειάζεται.

7.Στην 6^η παράγραφο να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου με άλλες συνώνυμες διατηρώντας το ύφος του κειμένου.

8.Προσπαθήστε να αποδώσετε με ελληνικούς όρους το dance well και το homesharing.

9.Θα μπορούσατε να κάνετε δυο - τρεις ακόμη προτάσεις για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικότερα η «μοναξιά» της τρίτης ηλικίας;