Kαρυωτάκης "Είμαστε κάτι..."

ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ « Είμαστε κάτι…»

Μια σύντομη προσέγγιση του ποιήματος…

Εισαγωγή

Ο  Καρυωτάκης ανήκει σε μια γενιά που ζει τις πολιτικές ανακατατάξεις των πρώτων δεκαετιών του 20^ου αιώνα, τις αλλεπάλληλες πολεμικές συρράξεις, το διαβρωτικό κλίμα της εποχής και δυσανασχετεί με το γενικότερο ηθικό ξεπεσμό.

--Τα ιστορικά-πολιτικά γεγονότα (Βαλκανικοί πόλεμοι,  α΄ Παγκόσμιος πόλεμος)

--Η αδυναμία της ηγεσίας να αντεπεξέλθει σ΄ αυτά (Μεγάλη Ιδέα, Καταστροφή της Σμύρνης

-Η διάψευση προσδοκιών

Μεταδίδουν ένα κλίμα απαισιοδοξίας και απογοήτευσης και οι ποιητές εκφράζουν:

--ένα αίσθημα ανασφάλειας απέναντι στην ιστορική πραγματικότητα

--δυσπιστία απέναντι στην κοινωνία και στην ικανότητά της να διαμορφώσει ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον.

Έτσι, στο σονέτο του ο Καρυωτάκης, επιχειρεί με μια σειρά εικόνων να αποδώσει την αίσθηση διάλυσης που χαρακτηρίζει τον ίδιο, αλλά και συνολικότερα τη γενιά του.

1η στροφή

 Ο Καρυωτάκης παρουσιάζει τους ανθρώπους της γενιάς του «είμαστε κάτι ξεχαρβαλωμένες κιθάρες» --αδυναμία τους να λειτουργήσουν αρμονικά στο εχθρικό περιβάλλον της εποχής τους. Κιθάρες, που όταν τις διαπερνά ο άνεμος, αντί να παράγουν μελωδικούς ήχους, δημιουργούν παράφωνους ήχους και στίχους, αφού οι χορδές τους κρέμονται σαν καδένες. Η παραφωνία που προκύπτει από τις διαλυμένες αυτές κιθάρες, βρίσκεται σε πλήρη αντιστοιχία με την εσωτερική διάθεση του ποιητή και των ομοτέχνων του. Η εικόνα με τις διαλυμένες κιθάρες -- αίσθημα διάλυσης και φθοράς, αδυναμία έκφρασης,  ποιητική δυστοκία.

2η στροφή

Στα πλαίσια της δεύτερης στροφής ο ποιητής δίνει μια ακόμη εικόνα «Είμαστε κάτι απίστευτες αντένες (κεραίες)» --αποδέκτες των μηνυμάτων του καιρού τους ευαισθησία, σύλληψη των πιο λεπτών αισθημάτων

Οι απίστευτες αυτές αντένες, «υψώνονται σα δάχτυλα στο χάος και στην κορυφή τους αντηχεί το άπειρο» -- συνειδήσεις που επαγρυπνούν, που συλλαμβάνουν τα μηνύματα του σύμπαντος αλλά ταυτόχρονα βιώνουν τη μοναξιά τους και ίσως ξεπερνούν τις ψυχικές αντοχές τους.

Η κατάληξη  «μα γρήγορα θα πέσουνε σπασμένες» --καταρρίπτει την εικόνα νίκης και θριάμβου σχεδόν που διαμορφώθηκε στον προηγούμενο στίχο, καθώς οι ποιητές αδυνατούν να διαχειριστούν όλον αυτόν το συναισθηματικό κυκεώνα που τους κατακλύζει και συντρίβονται. Η απελπισία των ανθρώπων, η απαισιοδοξία τους απέναντι στις δυσκολίες που καλούνται να αντιμετωπίσουν, η απουσία οποιασδήποτε ελπίδας για το μέλλον, αντηχούν και πολλαπλασιάζονται στην ψυχή των ποιητών.

3η στροφή

Οι ποιητές παρουσιάζονται «ως διάχυτες αισθήσεις, που δεν έχουν καμία ελπίδα να συγκεντρωθούν» --περνάμε σε μια πιο αφηρημένη σύλληψη, που έρχεται να αποδώσει τον κατακερματισμό και τη διάλυση της υπόστασης των ποιητών. Η ποιητική φύση είναι ανοιχτή στον κόσμο αλλά η ευαισθησία στην επεξεργασία της οδηγεί ως την ευερεθιστότητα -«στα νεύρα μας μπερδεύεται όλη η φύσις»- και στην εσωτερική αποδιοργάνωση και την ψυχική σύγχυση

4η στροφή

Αποτέλεσμα όλη αυτής της σύγχυσης και της διάλυσης-- Η θύμηση του παρελθόντος  προκαλεί τέτοιας έντασης στο σώμα αλλά και στο μυαλό. «Μας διώχνουνε τα πράγματα» --  η πραγματικότητα, που πληγώνει τους ποιητές με τη σκληρότητά της και οδηγεί σε αδιέξοδο.

Για τον Καρυωτάκη είναι σαφές πλέον πως η εξωτερική παρακμή έχει καθρεφτιστεί στον εσωτερικό τους κόσμο, στερώντας τους τη δυνατότητα να επανέλθουν στην κατάσταση πνευματικής και ψυχικής συγκρότησης, που χαρακτήριζε τους δημιουργούς των περασμένων εποχών. Η Ποίηση, η δημιουργία, η τέχνη, είναι απρόσιτες και ανέφικτες κάτω από τέτοιες προϋποθέσεις. Άρα η λύτρωση που θα μπορούσε να προσφέρει η ποίηση δεν έρχεται, γι΄αυτό και αυτή δε λειτουργεί ως φάρμακο στη δύστυχη πραγματικότητα, ως «νάρκης του άλγους δοκιμή» κατά τον Καβάφη.

ειρωνική διάθεση του ποιητή--συνθέτει ένα άρτιο σονέτο, με βάση τους κανόνες της παραδοσιακής ποίησης  ως προς τα εξωτερικά χαρακτηριστικά του, η πικρία όμως και η αποσύνθεση του περιεχομένου του  σε συνδυασμό με την ηθελημένη διάλυση του στίχου (διασκελισμοί)  αντικατοπτρίζουν το τραγικό αδιέξοδο

χρήση συμβόλων --αποδίδεται η συναισθηματική κατάσταση των ποιητών και τον τρόπο που οι ίδιοι αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους, αλλά και την ποιητική τους παραγωγή, καθώς επίσης και το διαλυμένο κόσμο όπου ζουν