Η έλλειψη αυτογνωσίας ενός ατόμου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την άγνοια για το παρελθόν του. Με αυτόν τον συλλογισμό είμαστε σε θέση να προσδιορίσουμε άμεσα το πρόβλημα που υπάρχει έντονα, ειδικά μετά το 1990, στους Έλληνες και ειδικά στους νέους που κατάγονται από τη Βόρεια Ήπειρο.
Η στρεβλή ή και η μηδαμινή γνώση της μακραίωνης ιστορίας μας, η πρόχειρη ελληνόφωνη και όχι η ελληνική εκπαίδευση και παιδεία, η στέρηση βασικών εθνικών (μη εθνικιστικών) ερεθισμάτων, οι προσωπικές ιδιοτέλειες, η ανυπαρξία κοινωνικών προτύπων και τόσων άλλων στοιχείων που συντελούν στην πολύπλευρη ηθική ολοκλήρωση του σύγχρονου (Βόρειο) Ηπειρώτη, είναι μερικοί από τους παράγοντες που συντελούν στον εθνικό μας αυτοπροσδιορισμό.
Ένας σχετικός απολογισμός της παρουσίας των νέων μας στον σημερινό ελλαδικό χώρο ή και στο ευρύτερο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, πολλές φορές μας κάνει να δυσανασχετούμε για την εκούσια απόκρυψη της καταγωγής τους. Φοιτητές, επιφανή πρόσωπα και καταρτισμένοι επιχειρηματίες, εκούσια θεωρούν ταμπού την αναφορά της γενέτειράς τους, όταν εκείνη τους ζητείται να αναφερθεί. Επίσης αρκετοί είναι εκείνοι που επικαλούνται τη σύγχυση του προσφάτως αυθαίρετου όρου «Βορειοηπειρώτης», με άτομα διαφορετικής καταγωγής ή μέλη άλλων εθνοτήτων.
Νιώθουν μειονεκτικά να μιλήσουν με ευθύτητα και ειλικρίνεια για τον τόπο τους, μη δυνάμενοι να τοποθετηθούν ορθώς για το αυτονόητο. Ίσως ‒σύμφωνα με τα προαναφερόμενα‒ να μπορούμε να τους δικαιολογήσουμε μερικώς, όχι όμως και στον απόλυτο βαθμό.
Αυτός εδώ ο τόπος αποτέλεσε επί σειρά αιώνων την κοιτίδα των ευεργετών του γένους, της παιδείας και της ανθρωπιστικής δράσεως, άνευ συμφερόντων και λοιπών μεροληπτικών στάσεων.
Θα πρέπει άμεσα να επανακτήσουμε τη χαμένη αίγλη, το φιλότιμο, την πατριδογνωσία, τον αλληλοσεβασμό που το ακραίο χοτζικό καθεστώς πολέμησε βάναυσα και συστηματικά.
Για τίποτε από τα παραπάνω δεν απαιτείται χρήμα ή ιδιαίτερος κόπος. Αρκεί από μέρους μας να υπάρχει η διάθεση για αλλαγή. Οι εντρυφήσεις ανά τακτά χρονικά διαστήματα στα υπέροχα συγγράμματα των τότε επιφανών προσώπων μας, στις ‒νυν ναρκωμένες από εμάς‒ αξίες, στα ηρωικά μας πρότυπα, είναι ένα δυνατό μέσο προοδευτικότητας και αλλαγής.
Να στεκόμαστε θαρραλέα και να τοποθετούμαστε νηφάλια έναντι των αδαών επικριτών μας ή όλων όσοι παραλείποντας τμήματα της εθνικής μας παράδοσης και ιστορίας, επιχειρούν να θέσουν τους εδώ Ηπειρώτες στο περιθώριο ή και στην ιστορική τους ανυπαρξία.
Μολονότι τα σχολεία μας βρίσκονται σε κωματώδη κατάσταση, οι πληροφορίες που σε πληθώρα συναντώνται σε ποικίλους διαδικτυακούς ιστότοπους, μπορούν με μεγάλη άνεση να μας οδηγήσουν στη γνώση.
Μα με ποιο θάρρος απαιτούμε να μας υπολογίζουν οι έτεροι λαοί όταν εμείς οι ίδιοι αδυνατούμε να «συστηθούμε» (με ή και χωρίς εισαγωγικά) εμπρός τους;
Πώς απαιτούμε ανθρώπινα δικαιώματα όταν εμείς οι ίδιοι δεν γνωρίζουμε τι να απαιτήσουμε, τι να ενστερνιστούμε και τι να αποβάλλουμε από όσα φειδωλώς μας προσφέρονται;
Εν έτει 2017 αποζητούμε με την πολύπλευρη παρουσία μας, μια θέση στο παγκόσμιο κοινωνικό γίγνεσθαι, μια εν δυνάμει άξια «κοινότητα» (εντός εισαγωγικών διότι πολλές φορές ο όρος «κοινότητα» δεν συνάδει απαραιτήτως με το αυτόχθονο της καταγωγής των μελών της), η οποία θέλει να συνεχίσει να αναπνέει ζωτικά στον ρου των επόμενων γενεών.
Εσωτερική επιμόρφωση λοιπόν με τα κατάλληλα και τα ευκόλως παρεχόμενα μέσα, τα οποία είναι πολλά και καταλυτικά ώστε να μπορούν σε κάποιες περιπτώσεις να μας αποτρέψουν και από τυχόν ποικίλες ακρότητες. Συνδιαλλαγή με άτομα που φέρουν διαφορετικές απόψεις και ενστερνισμό όσων πληροφοριών απαιτούνται ώστε να νιώθουμε αντάξιοι της ιστορίας μας.
Οικογένεια – Σχολείο – Εκκλησία – Διανόηση – Μ.Μ.Ε. και τόσοι άλλοι φορείς, έχουν τη δυνατότητα από τη μία να βοηθήσουν και από την άλλη να χειραγωγήσουν έναν ημιμαθή και ρηχό χαρακτήρα. Οπότε εκ μέρους μας απαιτείται ένα δυνατό feedback που θα έχει άμεσο στόχο την ενίσχυση της κριτικής μας σκέψης. Αυτό επιτυγχάνεται άμεσα διαμέσου της αναλυτικής μελέτης.
Εν κατακλείδι απαιτείται το σημαντικότερο όλων: Η αναθεώρηση της κλίμακας των αξιών και η ομαλή ένταξη των ατόμων στη σύγχρονη πολύπαθη «κοινότητα» των Ελλήνων του τόπου μας.
Οι νέοι που ζούμε ή έστω δεν έχουμε απαρνηθεί τη γη των πατέρων μας, θα πρέπει να φέρουμε την αλλαγή και την πρόοδο. Με ηρεμία, με αλληλοσεβασμό, με αποδοχή και άποψη. Η περίοδος του «μεσαιωνικού ζυγού-σκοταδισμού», έχει πια περάσει. Κανείς δε μπορεί να την επαναφέρει στο προσκήνιο όσους κόπους κι αν καταβάλει.
Με γνώμονα την ανθρωπιά και την ορθή προοδευτικότητα, τιμούμε και στηρίζουμε τον τόπο μας.
*Ο Γεώργιος Γκοτζιάς είναι o συντάκτης του άρθρου. Ζει και εργάζεται ως εκπαιδευτικός στο Αργυρόκαστρο.
