ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ "ΠΟΛΙΤΙΚΑ"

ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Ἀριστοτέλους Πολιτικά (Α 1, 1/Α 2, 5-6/Γ 1, 1-2)

Απόσπασμα α΄

Ἐπειδὴ πᾶσαν πόλιν ὁρῶμεν κοινωνίαν τινὰ οὖσαν καὶ πᾶσαν κοινωνίαν ἀγαθοῦ τινος ἕνεκεν συνεστηκυῖαν (τοῦ γὰρ εἶναι δοκοῦντος ἀγαθοῦ χάριν πάντα πράττουσι πάντες), δῆλον ὡς πᾶσαι μὲν ἀγαθοῦ τινος στοχάζονται, μάλιστα δὲ  καὶ τοῦ κυριωτάτου πάντων ἡ πασῶν κυριωτάτη καὶ πάσας περιέχουσα τὰς ἄλλας. αὕτη δ’ ἐστὶν ἡ καλουμένη πόλις καὶ ἡ κοινωνία ἡ πολιτική.

Απόσπασμα β΄

Τῷ περὶ πολιτείας ἐπισκοποῦντι, καὶ τίς ἑκάστη καὶ ποία τις, σχεδὸν πρώτη σκέψις περὶ πόλεως ἰδεῖν, τί ποτέ ἐστιν ἡ πόλις. νῦν γὰρ ἀμφισβητοῦσιν, οἱ μὲν φάσκοντες τὴν πόλιν πεπραχέναι τὴν πρᾶξιν, οἱ δ’ οὐ τὴν πόλιν ἀλλὰ τὴν ὀλιγαρχίαν ἢ τὸν τύραννον· τοῦ δὲ πολιτικοῦ καὶ τοῦ νομοθέτου πᾶσαν ὁρῶμεν τὴν πραγματείαν οὖσαν περὶ πόλιν, ἡ δὲ πολιτεία τῶν τὴν πόλιν οἰκούντων ἐστὶ τάξις τις. ἐπεὶ δ’ ἡ πόλις τῶν συγκειμένων, καθάπερ ἄλλο τι τῶν ὅλων μὲν συνεστώτων δ’ ἐκ πολλῶν μορίων, δῆλον ὅτι πρότερον ὁ πολίτης ζητητέος· ἡ γὰρ πόλις πολιτῶν τι πλῆθός ἐστιν. ὥστε τίνα χρὴ καλεῖν πολίτην καὶ τίς ὁ πολίτης ἐστὶ σκεπτέον. καὶ γὰρ ὁ πολίτης ἀμφισβητεῖται πολλάκις· οὐ γὰρ τὸν αὐτὸν ὁμολογοῦσι πάντες εἶναι πολίτην· ἔστι γάρ τις ὃς ἐν δημοκρατίᾳ πολίτης ὢν ἐν ὀλιγαρχίᾳ πολλάκις  οὐκ ἔστι πολίτης.

Απόσπασμα γ΄

Η κοινωνική οντότητα που προήλθε από τη συνένωση περισσότερων χωριών είναι η πόλη, μια κοινωνική οντότητα τέλεια, που μπορούμε να πούμε ότι πέτυχε τελικά την ύψιστη αυτάρκεια· συγκροτήθηκε για να διασφαλίζει τη ζωή, στην πραγματικότητα όμως υπάρχει για να εξασφαλίζει την καλή ζωή. Η πόλη, επομένως, είναι κάτι που ήρθε στην ύπαρξη εκ φύσεως, όπως ακριβώς και οι πρώτες κοινωνικές οντότητες, αφού αυτή είναι το τέλος εκείνων κι αφού αυτό που λέμε φύση ενός πράγματος δεν είναι παρά η μορφή που αυτό έχει κατά τη στιγμή της τελείωσης, της ολοκλήρωσής του: αυτό δεν λέμε, πράγματι, πως είναι τελικά η φύση του κάθε πράγματος, π.χ. του ανθρώπου, του αλόγου ή του σπιτιού, η μορφή δηλαδή που το κάθε πράγμα έχει όταν ολοκληρωθεί η εξελικτική του πορεία; Επίσης: Ο τελικός λόγος για τον οποίο υπάρχει ένα πράγμα είναι κάτι το έξοχο, και η αυτάρκεια είναι τελικός στόχος και, άρα, κάτι το έξοχο.

Α1. Να μεταφράσετε  ολόκληρο το α΄ απόσπασμα  και  από το β΄ απόσπασμα  το χωρίο : «Τῷ περὶ πολιτείας ἐπισκοποῦντι … τὴν ὀλιγαρχίαν ἢ τὸν τύραννον» .

                                                                                                                                                  Μονάδες 10

Β1. Στο απόσπασμα β ΄ο Αριστοτέλης αναφέρει ότι επιβάλλεται να προηγηθεί η διερεύνηση της έννοιας της πόλης, γιατί στην εποχή του διατυπώνονταν πολλές αμφισβητήσεις σχετικά με αυτήν την έννοια. Να εντοπίσετε και να σχολιάσετε το περιεχόμενο αυτών των αμφισβητήσεων.

                                                                                                                                                  Μονάδες 15

Β2. Στο απόσπασμα α΄ ο Αριστοτέλης αναφέρει ότι η πόλη έχει ως στόχο της το ανώτερο από όλα τα αγαθά. Σύμφωνα με το απόσπασμα γ΄ ποιο είναι αυτό το ανώτερο αγαθό; Τι γνωρίζετε για το περιεχόμενό του καθώς και για τις συνθήκες διασφάλισής του;

                                                                                                                                                  Μονάδες 15

Β3. Να βρείτε  είτε στο απόσπασμα α΄ είτε στο απόσπασμα β,΄ μία ετυμολογικά συγγενή λέξη, απλή ή σύνθετη, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις της νέας ελληνικής: δημαρχείο, απερίσκεπτος, πολλαπλασιασμός, δήλωση, αγαθοεργία, όραση, κλήση, πολιτικός, σύνταξη, πραγματογνώμονας

                                                                                                                                                  Μονάδες 10

Β4. Πότε ήρθε για πρώτη φορά στην Αθήνα ο Αριστοτέλης και γιατί επέλεξε την Ακαδημία του Πλάτωνα για τις σπουδές του; Ποια ήταν η μεταξύ τους σχέση (δασκάλου-μαθητή)  μετά την επιστροφή του Πλάτωνα στην Αθήνα από το β’ ταξίδι του στη Σικελία;

                                                                                                                                                  Μονάδες 10

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΟΝ «ΠΡΩΤΑΓΟΡΑ»

ἔνθα δὴ πᾶς παντὶ θυμοῦται καὶ νουθετεῖ, δῆλον ὅτι ὡς ἐξ ἐπιμελείας καὶ μαθήσεως κτητῆς οὔσης. εἰ γὰρ ἐθέλεις ἐννοῆσαι τὸ κολάζειν, ὦ Σώκρατες, τοὺς ἀδικοῦντας τί  ποτε  δύναται, αὐτό σε διδάξει ὅτι οἵ γε ἄνθρωποι ἡγοῦνται παρασκευαστὸν εἶναι ἀρετήν. οὐδεὶς γὰρ κολάζει τοὺς ἀδικοῦντας πρὸς τούτῳ τὸν νοῦν ἔχων καὶ τούτου ἕνεκα, ὅτι ἠδίκησεν, ὅστις μὴ ὥσπερ θηρίον ἀλογίστως τιμωρεῖται· ὁ δὲ μετὰ λόγου ἐπιχειρῶν κολάζειν οὐ τοῦ παρεληλυθότος ἕνεκα ἀδικήματος τιμωρεῖται ―οὐ γὰρ ἂν τό γε πραχθὲν ἀγένητον θείη― ἀλλὰ τοῦ μέλλοντος χάριν, ἵνα μὴ αὖθις ἀδικήσῃ μήτε αὐτὸς οὗτος μήτε ἄλλος ὁ τοῦτον ἰδὼν κολασθέντα. καὶ τοιαύτην διάνοιαν ἔχων διανοεῖται παιδευτὴν εἶναι ἀρετήν· ἀποτροπῆς γοῦν ἕνεκα κολάζει. ταύτην οὖν τὴν δόξαν πάντες ἔχουσιν ὅσοιπερ  τιμωροῦνται καὶ ἰδίᾳ καὶ δημοσίᾳ. τιμωροῦνται δὲ καὶ κολάζονται οἵ τε ἄλλοι ἄνθρωποι οὓς ἂν οἴωνται ἀδικεῖν, καὶ οὐχ ἥκιστα Ἀθηναῖοι οἱ σοὶ πολῖται· ὥστε κατὰ τοῦτον τὸν λόγον καὶ Ἀθηναῖοί εἰσι τῶν ἡγουμένων παρασκευαστὸν εἶναι καὶ διδακτὸν ἀρετήν. ὡς μὲν οὖν εἰκότως ἀποδέχονται οἱ σοὶ πολῖται καὶ χαλκέως καὶ σκυτοτόμου συμβουλεύοντος τὰ πολιτικά, καὶ ὅτι διδακτὸν καὶ παρασκευαστὸν ἡγοῦνται ἀρετήν, ἀποδέδεικταί σοι, ὦ Σώκρατες, ἱκανῶς, ὥς γέ μοι φαίνεται.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.Να μεταφράσετε το απόσπασμα: ”οὐδεὶς γὰρ κολάζει τοὺς ἀδικοῦντας…. καὶ διδακτὸν ἀρετήν”

   (Μονάδες 10)

2.Πώς η επιβολή της ποινής συνδέεται με το διδακτό της αρετής; Να αναλύσετε και να αξιολογήσετε τη σχετική επιχειρηματολογία του Πρωταγόρα.         

  

(Μονάδες 15)

 3.  ΕΝΟΤΗΤΑ 7 (απόσπασμα μεταφρασμένο)

 Αυτών λοιπόν οι γιοι πρώτοι-πρώτοι απ' τα παιδιά της ηλικίας τους αρχίζουν να πηγαίνουν στο σχολείο και σταματούν τις σπουδές χρόνια αργότερα από τους άλλους. Κι όταν πια φύγουν από τα χέρια των δασκάλων, η πολιτεία με τη σειρά της τα αναγκάζει να μάθουν τους νόμους και να ζουν σύμφωνα μ' αυτούς, για να μην κάνει το καθένα του κεφαλιού του, αλλά ακριβώς όπως οι δάσκαλοι (για τα παιδιά που ακόμα δεν τα καταφέρνουν στο γράψιμο) πρώτα με το κοντύλι χαράζουν απαλές γραμμές, και κατόπι τούς δίνουν την πλάκα και τα υποχρεώνουν να γράφουν καταπώς τους δείχνουν οι γραμμές, έτσι και η πολιτεία χαράζει τους νόμους, που τους βρήκαν οι καλοί νομοθέτες του παλιού καιρού· τα αναγκάζει και να δίνουν και να παίρνουν διαταγές σύμφωνα μ' αυτούς. Όποιος όμως παραστρατίζει απ' αυτούς, τον τιμωρεί, και η τιμωρία αυτή και στην πόλη σας αλλά και σε πολλά άλλα μέρη ονομάζεται ευθύνες, γιατί η τιμωρία φέρνει τον παραβάτη στον ευθύ δρόμο. Οικογένεια και πολιτεία λοιπόν τόση φροντίδα δείχνουν για την αρετή ― κι εσένα δεν το χωρεί το μυαλό σου, Σωκράτη, και αναρωτιέσαι αν η αρετή μπορεί να διδαχτεί; Πολύ περισσότερο θα 'πρεπε να σαστίζεις, αν δεν μπορούσε να διδαχτεί ― όχι τώρα.

Με βάση το παραπάνω απόσπασμα να προβληματιστείτε για το ρόλο της θέσπισης των νόμων και της  επιβολής των ποινών στην παιδαγωγική διαδικασία.

(Μονάδες 15)

4.α.Να βρείτε στο πρωτότυπο κείμενο λέξεις ετυμολογικά συγγενείς με τις ακόλουθες: απόκτημα, ηγεσία, δείγμα, παρελθόν, εθελοτυφλώ

4.β.δημοσίᾳ: να σχηματίσετε 5 σύνθετες λέξεις στη νέα ελληνική, χρησιμοποιώντας ως α’ ή β’ συνθετικό τη λέξη που σας δίνεται.

   (Μονάδες 10)

5.Η σωκρατική αμφισβήτηση και η διαλεκτική μέθοδος ως όπλα αναζήτησης της αλήθειας.

   (Μονάδες 10)

Η μετάφραση του αδίδακτου κειμένου στις πανελλαδικές 2014

ΙΣΟΚΡΑΤΗ "Αρχίδαμος" 103-105  [103]  οἶμαι γὰρ ὑμᾶς οὐκ ἀγνοεῖν ὅτι πολλαὶ πράξεις ἤδη τοιαῦται γεγόνασιν, ἃς ἐν ἀρχῇ μὲν ἅπαντες ὑπέλαβον εἶναι συμφοράς, καὶ τοῖς παθοῦσιν συνηχθέσθησαν, ὕστερον δὲ τὰς αὐτὰς ταύτας ἔγνωσαν μεγίστων ἀγαθῶν αἰτίας γεγενημένας. [104] καὶ τί δεῖ τὰ πόρρω λέγειν; ἀλλὰ καὶ νῦν τὰς πόλεις τάς γε πρωτευούσας, λέγω δὲ τὴν Ἀθηναίων καὶ Θηβαίων, εὕροιμεν ἂν οὐκ ἐκ τῆς εἰρήνης μεγάλην ἐπίδοσιν λαβούσας, ἀλλ’ ἐξ ὧν ἐν τῷ πολέμῳ προδυστυχήσασαι πάλιν αὑτὰς ἀνέλαβον, ἐκ δὲ τούτων τὴν μὲν ἡγεμόνα τῶν Ἑλλήνων καταστᾶσαν, τὴν δ’ ἐν τῷ παρόντι τηλικαύτην γεγενημένην ὅσην οὐδεὶς πώποτ’ ἔσεσθαι προσεδόκησεν· αἱ γὰρ ἐπιφάνειαι καὶ λαμπρότητες οὐκ ἐκ τῆς ἡσυχίας ἀλλ’ ἐκ τῶν ἀγώνων γίγνεσθαι φιλοῦσιν.

Νομίζω δηλαδή πως εσείς ξέρετε ότι ήδη έχουν γίνει πολλά παρόμοια γεγονότα, τα οποία στην αρχή βέβαια όλοι θεώρησαν ότι είναι συμφορές και συμπονούσαν αυτούς που τα έπαθαν, ύστερα όμως κατάλαβαν ότι αυτά τα ίδια είχαν γίνει αιτία για πολύ σπουδαία αγαθά. Και γιατί να μιλήσω για τα μακρινά; Αλλά και τώρα θα διαπιστώναμε ότι οι πόλεις που κατέχουν την πρώτη θέση, εννοώ δηλαδή την πόλη των Αθηναίων και των Θηβαίων, δεν απέκτησαν μεγάλη ισχύ εξαιτίας της ειρήνης αλλά από τις δυστυχίες που προηγουμένως δοκίμασαν στον πόλεμο ανέκαμψαν ξανά και από αυτές η μια απέκτησε ηγεμονική θέση στους Έλληνες, ενώ η άλλη έχει τώρα γίνει τόσο σπουδαία ,όσο κανείς ποτέ μέχρι τώρα δεν περίμενε ότι θα γίνει. Γιατί η ξεχωριστή θέση και η λαμπρότητα συνήθως   προέρχονται όχι από την ησυχία (απραξία) αλλά με τους αγώνες.

Στο γνωστό οι μαθητές εξετάστηκαν (για πολλοστή φορά) στα Ηθικά Νικομάχεια του Αριστοτέλη, και συγκεκριμένα στις δυο πρώτες ενότητες, με ερωτήσεις κατανοητές και βατές ενώ στο άγνωστο οι παρατηρήσεις της γραμματικής ήταν για δυνατούς λύτες και το συντακτικό  μέσα στις  δυνατότητες των μαθητών.

Άνοιξε η τράπεζα θεμάτων του Υπουργείου!

Από σήμερα το πρωί εκπαιδευτικοί και μαθητές έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης στην τράπεζα θεμάτων διαβαθμισμένης δυσκολίας για τα μαθήματα της Α' Λυκείου.
Μπορείτε να εισέλθετε από εδώ