Πέμπτη 27 Νοεμβρίου 2014

Πως περιγράφω μια κόρη κι έναν κούρο (αρχαϊκή τέχνη)

Οι κούροι και οι κόρες εμφανίζονται στο δεύτερο μισό του 7ου αιώνα π.Χ. Όπως και τα άλλα γλυπτά της αρχαϊκής εποχής, οι κούροι και οι κόρες είναι "αγάλματα", δηλαδή αφιερώματα σε ένα θεό ο οποίος με την προσφορά αγάλλεται. Οι κόρες ήταν κατά κύριο λόγο αφιερώματα στα ιερά γυναικείων θεοτήτων. Το πρότυπο που ακολουθούν είναι αυτό μιας νέας γυναίκας όρθιας σε μετωπική στάση, ντυμένης με πλούσια ενδύματα και κοσμήματα, με περίτεχνα χτενισμένα μαλλιά, η οποία στο ένα χέρι που άλλοτε είναι λυγισμένο και ακουμπισμένο μπροστά στο στήθος και άλλοτε λυγισμένο στον αγκώνα και προτεταμένο μπροστά κρατάει μια προσφορά. Οι κόρες είναι πάντοτε ντυμένες, ενώ οι κούροι εμφανίζονται γυμνοί.



Οι κούροι ήταν κυρίως επιτύμβια μνημεία, που αντικατέστησαν τις στήλες, καθώς και τους ταφικούς αμφορείς και κρατήρες της γεωμετρικής περιόδου. Ήταν γλυπτά της αρχαϊκής περιόδου από μάρμαρο, τα οποία στόλιζαν τάφους νέων ανδρών που έχασαν ηρωικά τη ζωή τους στο πεδίο της μάχης, χωρίς όμως να είναι πορτρέτο του νεκρού. Το πρότυπο είναι εκείνο της ιδεώδους ανδρικής μορφής της εποχής, του ρωμαλέου πολεμιστή. Γενικό χαρακτηριστικό των κούρων είναι η στατικότητα. Το αριστερό πόδι εξέχει ελαφρώς, τα χέρια είναι παράλληλα προς το σώμα, ενώ οι καρποί είναι γυρισμένοι, με τα δάχτυλα κλειστά και τον αντίχειρα προς τα εμπρός. Η πρόταξη του αριστερού ποδιού δηλώνει ευνοϊκή κίνηση, καθώς το επόμενο βήμα που εννοείται ότι θα γίνει θα είναι με το δεξί. Για τους αρχαίους η κίνηση προς τα δεξιά θεωρούνταν ευνοϊκό σημάδι. Όρθιοι, με εύρωστη σωματική διάπλαση, οι κούροι αντιμετωπίζουν τον κόσμο με  γυμνότητα γεμάτη αυτοπεποίθηση.



Η εντύπωση ότι τα αρχαία ελληνικά γλυπτά ήταν σε φυσικό άσπρο χρώμα είναι λανθασμένη. Σχεδόν όλα τα ελληνικά γλυπτά ήταν χρωματισμένα με ελαφριά φυσικά χρώματα. Απέδιδαν το δέρμα με το φυσικό χρώμα της πέτρας, την οποία γυάλιζαν. Τα μάτια, τα χείλη, τα μαλλιά και τα ενδύματα ήταν χρωματισμένα. Η τεχνική που χρησιμοποιούσαν για να βάψουν τα γλυπτά λέγεται "εγκαυστική". Κατά την τεχνική αυτή, το χρώμα ανακατεύεται με ζεστό κερί και απλώνεται (όσο παραμένει ζεστό) στην επιφάνεια του μαρμάρου, ποτίζοντας έτσι τους πόρους. Γνωρίζουμε λοιπόν ότι τα άχρωμα σήμερα γλυπτά της αρχαιοελληνικής τέχνης, συμπεριλαμβανομένων και των κούρων, την εποχή που δημιουργήθηκαν είχαν ποικιλία χρωμάτων.

από το σχολικό βιβλίο "Ιστορία της Τέχνης" γ΄λυκείου επιλογής

ΠΛΑΓΙΕΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡOΤΑΣΕΙΣ

Πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις ή πλάγιες ερωτήσεις ονομάζονται οι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις που εκφράζουν ερώτηση, όπως και οι ευθείες ερωτήσεις. Η διαφορά τους από αυτές είναι ότι η ερώτηση δε διατυπώνεται ευθέως από αυτόν που ρωτά, αλλά με τη μεσολάβηση κάποιου ρήματος εξάρτησης, γι' αυτό και στο τέλος δεν έχουν ερωτηματικό. Δέχονται άρνηση οὐ ή μή:
Ευθεία ερώτηση: Ἦλθον οἱ πρέσβεις;
Πλάγια ερώτηση: Ἐρωτᾷ εἰ ἦλθον οἱ πρέσβεις.
N.E.: Δεν ξέρω τι να κάνω

Οι πλάγιες ερωτήσεις, ανάλογα με τον βαθμό άγνοιας που εμπεριέχουν, διακρίνονται σε:
  1. α) Oλικής άγνοιας, όταν εκφράζουν ερώτηση που αφορά το ρήμα της πρότασης και η οποία μπορεί να απαντηθεί με ένα ναὶ ή ένα οὐ· με τη σειρά τους διακρίνονται σε:
    • Μονομελείς, όταν έχουν ένα μέλος, ζητείται δηλαδή απάντηση σε ένα ερώτημα.
    • Διμελείς, όταν έχουν δύο μέλη, αποτελούνται δηλαδή από δύο ερωτήσεις.
  2. β) Μερικής άγνοιας, όταν εκφράζουν ερώτηση που αφορά έναν μόνο όρο της πρότασης και συγκεκριμένα τη λέξη εισαγωγής της.
1. Eισαγωγή
  1. α) Οι πλάγιες ερωτήσεις ολικής άγνοιας εισάγονται:
    • Όταν είναι μονομελείς, με το ερωτηματικό μόριο εἰ (μήπως, αν) και σπανιότερα με τα ἐάνἄνἢν (αν):
      Ἀπορεῖς εἰ διδακτόν ἐστιν ἡ ἀρετή.
      Σκόπει ἐὰν καὶ σοὶ ἀρέσῃ. (Σκέψου αν αρέσει και σε σένα.)
      N.E.: Εισάγονται με τα ερωτηματικά μόρια αν, μήπως.
    • Όταν είναι διμελείς, με τα ζεύγη εἰ -  (εάν - ή), πότερον (πότερα) -  (ποιο από τα δύο - ή), εἴτε - εἴτε(εάν - ή):
      Σκοπῶμεν εἰ ἡμῖν πρέπει  σοί. (Ας εξετάσουμε αν σε μας ταιριάζει ή σε σένα.)
      Κρίνετε πότερον ἡ ἀρετὴ μᾶλλον  ἡ φυγὴ σῲζει τὰς ψυχάς.
      Ἄδηλον ἦν εἴτε κρατήσαιεν εἴτε κρατηθεῖεν. [κρατῶ: νικώ]
      N.E.: Εισάγονται με τα αν - ή (αν).
  2. β) Οι πλάγιες ερωτήσεις μερικής άγνοιας εισάγονται με ερωτηματικές ή αναφορικές αντωνυμίες και μεερωτηματικά ή αναφορικά επιρρήματα:
    Μὴ γνώτω ἡ δεξιά σου τί ποιεῖ ἡ ἀριστερά σου. (Nα μη γνωρίζει...)
    Σκόπει πότερος ἡμῶν ἀποκρινεῖται. (Σκέψου ποιος από μας θα απαντήσει.)
    Ἀγνοῶ ὅπου ἐσμέν. (Δεν ξέρω πού βρισκόμαστε.)
    N.E.: Εισάγονται με ερωτηματικές αντωνυμίες ή με ερωτηματικά επιρρήματα.
ΠINAKAΣ 12. EIΣAΓΩΓIKEΣ ΛEΞEIΣ
TΩN ΠΛAΓIΩN EPΩTHΣEΩN MEPIKHΣ AΓNOIAΣ
Eρωτηματικές αντωνυμίεςAναφορικές αντωνυμίεςMετάφραση
τίς;ὅς / ὅστιςποιος;
ὅσπερποιος ακριβώς;
πόσος;ὅσος / ὁπόσοςπόσος;
πόστος;ποιος κατά σειρά;
ποδαπός;ὁποδαπὸςαπό ποιο μέρος;
ποῖος;οἷος / ὁποῖοςτι είδους;
πότερος;ὁπότεροςποιος από τους δύο;
πηλίκος;ἡλίκος / ὁπηλίκοςπόσο μεγάλος;
ποσταῖος;σε πόσες μέρες;
Eρωτηματικά επιρρήματαAναφορικά επιρρήματαMετάφραση
ποῦ;οὗ / ὅπου / ἔνθαπού;
ποῖ;οἷ / ὅποι / ἔνθαπού;
πῇ;ᾗ / ᾗπερ / ὅπῃπού; / πώς;
πῶς;ὡς / ὅπωςπώς;
ὥσπερπώς ακριβώς;
οἷαπώς (ακριβώς);
πόθεν;ὅθεν / ὁπόθεν / ἔνθεναπό πού;
πότε;ὅτε / ὁπότεπότε;
πηνίκα;ἡνίκα / ὁπηνίκαποια ώρα;
ποσάκις;ὁποσάκιςπόσες φορές
2. Εκφορά
Oι πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις εκφέρονται με:
  1. α) Oριστική, όταν δηλώνουν ερώτηση για το πραγματικό.
  2. β) Δυνητική οριστική, όταν δηλώνουν ερώτηση για το δυνατόν στο παρελθόν ή για το μη πραγματικό.
  3. γ) Δυνητική ευκτική, όταν δηλώνουν ερώτηση για το δυνατόν στο παρόν ή στο μέλλον.
  4. δ) Aπορηματική υποτακτική (ενίοτε + αοριστολογικό ἄν), όταν δηλώνουν απορία σχετικά με αυτό που πρέπει να γίνει.
  5. ε) Eυκτική του πλάγιου λόγου, ύστερα από ιστορικό χρόνο, και δηλώνουν υποκειμενική γνώμη3.
3. Συντακτικός ρόλος
Oι πλάγιες ερωτήσεις χρησιμοποιούνται στον λόγο, όπως και στη N.E., ως:
  1. α) Αντικείμενα σε μεταβατικά ρήματα που σημαίνουν ερώτησηαπορία (ἐρωτῶ, ἀπορῶ, πυνθάνομαι, θαυμάζωκ.τ.ό.), γνώσηάγνοια (γιγνώσκω, οἶδα, ὁρῶ, αἰσθάνομαι, ἀγνοῶ, ἀπόρως ἔχω κ.τ.ό.), απόπειραφροντίδα(πειρῶμαι, παρασκευάζομαι, πράττω, φροντίζω, ἐπιμελοῦμαι κ.τ.ό.), σκέψηπροσοχή (σκοπῶ, σκοποῦμαι, ἐξετάζω, βουλεύομαι κ.τ.ό.), δείξηανακοίνωση (δείκνυμι, δηλῶ, λέγω, ἀποκρίνομαι κ.τ.ό.):
    Ἠρώτα εἰ εἴη ἄλλη ὁδός.
    Ἡδέως δ' ἂν ὑμῶν πυθοίμην τίν' ἄν ποτε γνώμην περὶ ἐμοῦ εἴχετε, εἰ μὴ ἐπετριηράρχησα. (αν δεν αναλάμβανα τη διακυβέρνηση της τριήρους)
    Ἀπορῶ τί πρῶτον εἴπω.
    Ἐπυνθάνετο ὅπως ἂν κάλλιον πορευθείη. (Ζητούσε να μάθει πώς θα ταξίδευε καλύτερα.)
    Αὐτός τε θηρᾷ καὶ τῶν ἄλλων ἐπιμελεῖται ὅπως ἂν θηρῶσιν.
    Εἰπέ μοι πότερον ἡ γῆ πλατεῖά ἐστιν ἢ στρογγύλη.
  2. β) Υποκείμενα σε απρόσωπα ρήματα και απρόσωπες εκφράσεις ανάλογης σημασίας με τα παραπάνω ρήματα (ἄδηλόν ἐστι, ἀφανές ἐστι, ἄπορόν ἐστι, ἀπόρως ἔχει, φανερόν ἐστι, θαυμαστόν ἐστι, λέγεται, δέδεικται κ.τ.ό.):
    Ἄδηλον ἦν εἰ ἀδίκως ἐτετιμώρηντο.
    Ἐλέγετο καὶ ᾧ τρόπῳ ἡ ναυμαχία ἐγένετο.
  3. γ) Επεξηγήσεις σε όρο της προηγούμενης πρότασης, συνήθως σε δεικτική αντωνυμία ουδέτερου γένους:
    Τοῦτο σκεψώμεθα, εἰ ἀληθῆ λέγεις.
  4. http://ebooks.edu.gr/

ΕΝΔOΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡOΤΑΣΕΙΣ

Ενδοιαστικές ονομάζονται οι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις που δηλώνουν ενδοιασμόφόβο ή ανησυχία μήπως συμβεί κάτι κακό ή μήπως δεν πραγματοποιηθεί κάτι επιθυμητό. Δέχονται άρνηση οὐ.
N.E.: Φοβάται μήπως αρρωστήσει.
1. Eισαγωγή
Oι ενδοιαστικές προτάσεις εισάγονται με τους ενδοιαστικούς συνδέσμους:
  1. α) μὴ ή ὅπως μή, όταν δηλώνουν φόβο μήπως γίνει κάτι ανεπιθύμητο·
  2. β) μὴ οὐ, όταν δηλώνουν φόβο μήπως δε γίνει κάτι επιθυμητό.
    N.E.: Εισάγονται με τα μη, μήπως, μήπως δεν.
 Tο μὴ μπορεί να είναι ενδοιαστικός σύνδεσμος ή αρνητικό μόριο:
Φοβοῦμαι μὴ κακόν τι πάθω. [ενδοιαστικός σύνδεσμος]
Συμβουλεύω ὑμῖν μὴ παραδιδόναι τὰ ὅπλα. [αρνητικό μόριο]
2. Εκφορά
Oι ενδοιαστικές προτάσεις εκφέρονται με:
  1. α) Υποτακτική, ύστερα από αρκτικό χρόνο, και δηλώνουν φόβο προσδοκώμενο:
    Oἱ τύραννοι φοβοῦνται μὴ αἱ πόλεις ἐλεύθεραι γένωνται.
  2. β) Ευκτική του πλάγιου λόγου, ύστερα από ιστορικό χρόνο, και δηλώνουν φόβο υποκειμενικό και αβέβαιο στο παρελθόν1:
    Ἔδεισαν μὴ ἀποθάνοιεν. (Φοβήθηκαν μην πεθάνουν.)
3. Συντακτικός ρόλος
Oι ενδοιαστικές προτάσεις χρησιμοποιούνται στον λόγο, όπως και στη N.E., ως:
  1. α) Αντικείμενα σε ρήματα που δηλώνουν φόβο, δισταγμό, ανησυχία (φοβοῦμαι, δέδοικα, ὀκνῶ, ὁρῶ, προσέχω, ὑποπτεύω κ.τ.ό.):
    Φοβοῦνται μὴ Bοιωτοὶ δῃώσωσι τὴν Ἀττικήν.
    Ὁρᾶτε ὅπως μή τι αἰσχρὸν πράξωμεν. (Προσέξτε να μην κάνουμε κάτι κακό.)
  2. β) Υποκείμενα σε απρόσωπες εκφράσεις ανάλογης σημασίας με τα παραπάνω ρήματα (δεινόν ἐστι, δέος ἐστί, κίνδυνός ἐστι, φόβος ἐστί, φοβερόν ἐστι κ.τ.ό.):
    Δέος ἐγένετο μὴ ξὺν ὅπλοις ἔλθωσιν οἱ Λακεδαιμόνιοι. (Υπήρχε φόβος μήπως...)
    Κίνδυνός ἐστι μὴ γένωνται μετὰ τῶν πολεμίων. (μήπως συνταχθούν με τους εχθρούς)
    Φόβος ἐστί μὴ ἀδικία τις ἡμῖν γένηται.
  3. γ) Επεξηγήσεις σε όρο της προηγούμενης πρότασης, κυρίως σε δεικτική αντωνυμία ουδέτερου γένους2:
    Ἐφοβήθη τοῦτο, μὴ οὐκ ἔλθοι ἡ βοήθεια.
    Οὗτος ὁ κίνδυνος, μὴ ὑπὸ ἡδονῆς ἡττηθῶμεν.
4. Iσοδύναμες συντακτικές μορφές
Τα ρήματα που δηλώνουν φόβο συντάσσονται συνήθως και με: α) πλάγια ερωτηματική πρόταση· β) αιτιολογική πρόταση· γ) αναφορική ονοματική πρόταση· δ) τελικό απαρέμφατο· ε) έναρθρο απαρέμφατο· στ) ουσιαστικό.

http://ebooks.edu.gr/

ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡOΤΑΣΕΙΣ

Ειδικές ονομάζονται οι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις που ειδικεύουν το γενικό και αόριστο περιεχόμενο της πρότασης από την οποία εξαρτώνται, προσδιορίζουν δηλαδή ακριβέστερα το νόημά της. Δέχονται άρνηση οὐ.
N.E.: Πιστεύω ότι θα πετύχεις.
1. Eισαγωγή
Oι ειδικές προτάσεις εισάγονται με τους ειδικούς συνδέσμους:
  1. α) ὅτι, όταν δηλώνουν κρίση αντικειμενική·
  2. β) ὡς, όταν δηλώνουν κρίση υποκειμενική.
Μερικές φορές οι σύνδεσμοι ὅτι και ὡς δεν παρουσιάζουν σημασιολογική διαφορά και η εναλλαγή στη χρήση τους είναι θέμα ύφους.
N.E.: Eισάγονται με τα ότι, πως, που, [σπάνια:] να, και.
2. Eκφορά
Oι ειδικές προτάσεις εκφέρονται με:
  1. α) Oριστική, όταν δηλώνουν κάτι πραγματικό:
    Λέγει Πτολεμαῖος ὅτι Περδίκκας πρῶτος ἐνέβαλεν ἐς τῶν Θηβαίων τὴν προφυλακήν.
  2. β) Δυνητική οριστική, όταν δηλώνουν το δυνατόν στο παρελθόν ή το μη πραγματικό:
    Δῆλον ἦν ὅτι ῥᾳδίως ἂν ἐδύναντο πολεμεῖν αὐτοῖς.
  3. γ) Δυνητική ευκτική, όταν δηλώνουν το δυνατόν στο παρόν ή στο μέλλον:
    Οἶδα ὅτι πάντες ἂν ὁμολογήσαιτε. (ότι όλοι θα συμφωνούσατε)
  4. δ) Eυκτική του πλάγιου λόγου, ύστερα από ιστορικό χρόνο, και δηλώνουν υποκειμενική γνώμη:
    Ἔλεγον ὅτι βασιλεὺς σφίσι φίλος ἔσοιτο.
3. Συντακτικός ρόλος
Oι ειδικές προτάσεις χρησιμοποιούνται στον λόγο, όπως και στη N.E., ως:
  1. α) Αντικείμενα σε ρήματα λεκτικά (λέγω, διδάσκω, ἀγγέλλω, δηλῶ, ἀποκρίνομαι κ.τ.ό.), δεικτικά (δείκνυμι, ἀποδείκνυμι κ.τ.ό.), γνωστικά και αισθητικά (γιγνώσκω, οἶδα, μανθάνω, ἐπίσταμαι, πυνθάνομαι, αἰσθάνομαι, ἀκούω κ.τ.ό.):
    Λέγει ὡς ἄρα Ἀργεῖοι ἦσαν οἱ ἐπικαλεσάμενοι τὸν Πέρσην ἐπὶ τὴν Ἑλλάδα. (πως δήθεν)
    Οἶδα ὅτι μάτην σοι αὐτὰ λέξομεν.
    Πυνθάνομαι ὡς χρήματα εἴληφεν Aἰσχίνης. (ότι τάχα)
  2. β) Υποκείμενα σε απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις που σημαίνουν ό,τι και τα παραπάνω ρήματα (λέγεται, ἀγγέλλεται, μαρτυρεῖται, δέδεικται, δῆλόν ἐστι, ἄδηλόν ἐστι, φανερόν ἐστι, σαφές ἐστι κ.τ.ό.):
    Ἠγγέλθη ὅτι τεθνηκότες εἶεν.
    Ὡς δὲ ἠδίκουν σαφές ἐστι.
  3. γ) Επεξηγήσεις σε όρο της προηγούμενης πρότασης, συνήθως σε δεικτική αντωνυμία ουδέτερου γένους:
    Τοῦτο δ' ὁ λόγος λέγει, ὅτι φιλάργυροι σοφίζονται τὸ θεῖον χάριν φιλαργυρίας. (ότι δηλαδή)
 Tα (εὖ) οἶδ' ὅτι, (εὖ) ἴσθ' ὅτι, ἴστε ὅτι, δῆλον ὅτι, όταν δεν ακολουθεί ρήμα, χρησιμοποιούνται ως βεβαιωτικά επιρρήματα με τη σημασία του «βέβαια», «βεβαιότατα», «προφανώς»:
Ἐρρήθη δῆλον ὅτι πολλά.
Ἀκούετε μὲν οὖν εὖ οἶδ' ὅτι καὶ ὑμεῖς Ἰάσονος ὄνομα.
4. Iσοδύναμες συντακτικές μορφές
Οι ειδικές προτάσεις ισοδυναμούν συντακτικά με ειδικό απαρέμφατο ή κατηγορηματική μετοχή, ανάλογα με τη σύνταξη του ρήματος εξάρτησης, και μπορούν να αντικατασταθούν από αυτά:
Πυνθάνομαι ὅτι Ἀρταξέρξης πλησίον ἐστί. → Πυνθάνομαι Ἀρταξέρξην πλησίον εἶναι.
Γιγνώσκω ὅτι τὸ θεῖον ἀλάθητόν ἐστι. → Γιγνώσκω τὸ θεῖον ἀλάθητον ὄν.

http://ebooks.edu.gr/

Δευτέρα 24 Νοεμβρίου 2014

Λυσία"Υπέρ Μαντιθέου" μετάφραση παραγράφων 7-10

7.Κανείς, λοιπόν, δε θα μπορούσε να αποδείξει ούτε ότι εγώ ήμουν γραμμένος στον κατάλογο των ιππέων που συντάχτηκε από τους φυλάρχους ούτε ότι παραδόθηκα στους συνηγόρους του δημοσίου ούτε ότι επέστρεψα τη χρηματική προκαταβολή. Και όμως είναι εύκολο σ' όλους να καταλάβουν αυτό, ότι δηλαδή ήταν υποχρεωτικό στους φυλάρχους να τιμωρούνται οι ίδιοι, αν δεν αποκάλυπταν αυτούς που είχαν λάβει τη χρηματική προκαταβολή. Επομένως, θα μπορούσατε να πιστεύετε σ' εκείνους τους καταλόγους (των φυλάρχων) πολύ πιο δίκαια παρά σ' αυτές (τις ξύλινες πινακίδες). Γιατί, απ' αυτές (τις ξύλινες πινακίδες) ήταν εύκολο, σ' όποιον ήθελε, να σβήσει κάποιο όνομα, ενώ σ' εκείνους (στους καταλόγους των φυλάρχων) ήταν υποχρεωτικό να αναγραφούν από τους φυλάρχους εκείνοι που υπηρέτησαν ως ιππείς.

8.Και ακόμη, κύριοι βουλευτές, αν βέβαια υπηρέτησα ως ιππέας, δε θα το αρνιόμουν με επιμονή σα να είχα κάνει κάτι φοβερό αλλά θα είχα την αξίωση να εγκριθώ ως βουλευτής ύστερα από δοκιμασία, αφού αποδείκνυα ότι κανένας από τους συμπολίτες μου δεν έχει κακοποιηθεί από μένα. Και βλέπω ότι και εσείς έχετε την ίδια  γνώμη και ότι πολλοί, βέβαια, από εκείνους που τότε υπηρέτησαν ως ιππείς είναι (τώρα) βουλευτές και ότι πολλοί απ' αυτούς έχουν εκλεγεί (τώρα) στρατηγοί και ίππαρχοι. Επομένως, μη νομίζετε ότι απολογούμαι για τίποτε άλλο παρά γιατί τόλμησαν (οι κατήγοροι) να πουν ψέματα εναντίον μου ολοφάνερα. (Εμπρός), λοιπόν, ανέβα (στο βήμα) και κατάθεσε για χάρη μου  τη μαρτυρία σου.

ΜΑΡΤΥΡΙΑ

9.Γι' αυτή, λοιπόν, την κατηγορία δε γνωρίζω γιατί πρέπει να πω περισσότερα. Μου φαίνεται, όμως, κύριοι βουλευτές, ότι αρμόζει να απολογείται (κάποιος) στους άλλους δικαστικούς αγώνες για αυτές μόνες τις κατηγορίες, στις δοκιμασίες όμως (μου φαίνεται ότι) είναι δίκαιο να λογοδοτεί για όλη του τη ζωή. Σας παρακαλώ, λοιπόν, να με ακούσετε με εύνοια. Και θα απολογηθώ όσο μπορώ πιο σύντομα.


10.Εγώ δηλαδή κατ' αρχάς, επειδή  δε μου απέμεινε μεγάλη περιουσία εξαιτίας των συμφορών και του πατέρα μου και της πόλης, πάντρεψα δύο αδελφές, αφού έδωσα στην καθεμιά ως προίκα τριάντα μνες, και μοιράστηκα (την πατρική περιουσία) με τον αδελφό μου, έτσι ώστε να παραδέχεται εκείνος ότι έχει περισσότερα από μένα από την πατρική περιουσία, και σε σχέση με όλους τους άλλους έχω ζήσει έτσι, ώστε να μη δώσω καμιά αφορμή ούτε για ένα παράπονο ποτέ μέχρι τώρα . 

ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ – ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ- ενότητες 5-7


Ενότητα 5η
1.Να βρείτε την ετυμολογία των παρακάτω λέξεων: νουθετοῦσιν, ἄδικος, τἀληθῆ, σωφροσύνην, σύμβουλον, συλλήβδην.

2.Να βρείτε συνώνυμα των παρακάτω λέξεων στα αρχαία ελληνικά: οἴῃ, μετέχειν, δεῖν, ποιεῖν, ἀγαθὰ

3.Να δώσετε δύο ομόρριζα στα νέα ελληνικά για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: φῇ, οἰκεῖοι, μανίαν, φύσει, τύχῃ, διδαχῆς.

Ενότητα 6η
1.Να δώσετε από δύο ομόρριζα στη νέα ελληνική για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: νουθετεῖ, μαθήσεως, κτητῆς, ἠδίκησεν, πραχθέν, δόξαν

2.Να βρείτε στο κείμενο λέξεις ετυμολογικά συγγενείς με τις παρακάτω: ένδειξη, λογική, ένδοξος, προνομιούχος, προθυμία, ιδιότροπος.

3.Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με παράγωγα του ἰδὼν<ὁρῶ.
α) Το ουράνιο τόξο που εμφανίστηκε στον ουρανό δεν ήταν …………………… για πολλή ώρα.
β) Ένας ……………………………… μπορεί εύκολα να διαγνώσει αν έχεις προβλήματα ……………………….
γ) Ένας καλός πολιτικός πρέπει να διακρίνεται από ………………………….
δ) Ένα μεγάλο ποσοστό των εκπομπών που προβάλλονται στην ……………………… είναι ακατάλληλες για ανηλίκους.


ε) Είναι τυχερός. Οι ουλές που του άφησε ο τραυματισμός είναι ……………………. 

από το ψηφιακό βοήθημα του υπουργείου παιδείας

Σελίδες του Γιώργου Ιωάννου

Η Αγάθη Γεωργιάδου ετοίμασε μια ολοκληρωμένη παρουσίαση για τα κείμενα του Γιώργου Ιωάννου στη λογοτεχνία της κατεύθυνσης. Την ευχαριστούμε για το χρήσιμο υλικό.

Δευτέρα 17 Νοεμβρίου 2014

17 Νοέμβρη 2014


Τιμής ένεκεν για τους νεκρούς του Πολυτεχνείου!


ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ "Στους δεκαπέντε συντρόφους"

Δὲ χύνουν δάκρυ
     μάτια ποὺ συνηθίσαν νὰ βλέπουνε φωτιὲς
δὲ σκύβουν τὸ κεφάλι οἱ μαχητὲς
              κρατᾶν ψηλὰ τ᾿ ἀστέρι
                             μὲ περηφάνεια
δὲν ἔχουμε καιρὸ νὰ κλαῖμε τοὺς συντρόφους

              τὸ τρομερό σας ὅμως κάλεσμα
                            μὲς στὴ ψυχή μας
              κι οἱ δεκαπέντε σας καρδιὲς
                  θὲ νὰ χτυπᾶνε
                          μαζί μας
              τὸ σιγανό σας βόγγισμα
                            σὰν προσκλητήρι
χτυπᾶ στ᾿ ἀφτιά μας
                 σὰν τὸν ἀντίλαλο βροντῆς.

      Στάχτη θὰ γίνεις κόσμε γερασμένε
             σοῦ ῾ναι γραφτὸς ὁ δρόμος
                            τῆς συντριβῆς
      καὶ δὲ μπορεῖς νὰ μᾶς λυγίσεις
                σκοτώνοντας τ᾿ ἀδέρφια μας τῆς μάχης
καὶ νὰ τὸ ξέρεις
       θὰ βγοῦμε νικητὲς
                κι ἂς εἶναι βαριές μας
                             οἱ θυσίες.

Μαύρη ἐσὺ θάλασσα γαλήνεψε
                         τὰ κύματά σου
καὶ θά ῾ρθει ἡ μέρα ἡ ποθητὴ
            ἡ μέρα της ειρήνης
                         τῆς λευτεριᾶς σου
                                  ὦ ναὶ θά ῾ρθει      
            ἡ μέρα ποὺ θ᾿ ἁρπάξουμε τὶς λόγχες
             ποὺ μὲς στὸ αἷμα τὸ δικό μας
                                 ἔχουνε βαφτεῖ.

Δευτέρα 3 Νοεμβρίου 2014

Τα είδη των μετοχών (επιρρηματική-κατηγορηματική- επιθετική)

 Η επιρρηματική μετοχή
Η επιρρηματική μετοχή είναι άναρθρη, λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός και εκφράζει τις επιρρηματικές σχέσεις του χρόνου, της αιτίας, του σκοπού, της υπόθεσης, της εναντίωσης, της παραχώρησης ή του τρόπου. Έτσι, μια επιρρηματική μετοχή μπορεί να είναι, αντίστοιχα, χρονική, αιτιολογική, τελική, υποθετική, εναντιωματική, παραχωρητική, τροπική.

1. Η χρονική μετοχή
Η χρονική μετοχή απαντά σε όλους τους χρόνους που έχουν μετοχή (εκτός του μέλλοντα), κατά κανόνα μάλιστα σε χρόνο αόριστο· δέχεται άρνηση οὐ ή μή. Δηλώνει πράξη σύγχρονη ή προτερόχρονη (σπανίως υστερόχρονη) αυτής που σημαίνει το ρήμα της πρότασης και μεταφράζεται με έναν από τους χρονικούς συνδέσμους + οριστική ή υποτακτική5. Συνοδεύεται συχνά από χρονικά επιρρήματα, όπως ἅμα (συγχρόνως, αμέσως), ἐνταῦθα (τότε), ἔπειτα, εὐθύς, ἤδη, μεταξὺκ.τ.ό. και ισοδυναμεί με δευτερεύουσα χρονική πρόταση6:

Ἀναχωρησάντων δ' αὐτῶν οἱ Ἀθηναῖοι φυλακὰς κατεστήσαντο. [Ἐπεὶ δ' αὐτοὶ ἀνεχώρησαν, οἱ Ἀθηναῖοι φυλακὰς κατεστήσαντο.] (Αφού αυτοί αναχώρησαν, οι Aθηναίοι εγκατέστησαν φρουρές.) [προτερόχρονο]
Ἐπαιάνιζον ἅμα πλέοντες. (Τραγουδούσαν τον παιάνα, ενώ έπλεαν.) [σύγχρονο]
N.E.: Μη μιλάς τρώγοντας. [Μη μιλάς, ενώ τρως.]

2. Η αιτιολογική μετοχή
Η αιτιολογική μετοχή απαντά σε όλους τους χρόνους που έχουν μετοχή (σπανιότερα σε μέλλοντα)· δέχεται άρνησηοὐ, μεταφράζεται με τους αιτιολογικούς συνδέσμους «γιατί», «διότι», «επειδή» + οριστική και είναι δυνατόν να συνοδεύεται για έμφαση από τους προσδιορισμούς διὰ τοῦτο, διὰ ταῦτα, ἐκ τούτου, οὕτως. Ισοδυναμεί με δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση και δηλώνει:
  1. α) Αντικειμενική-πραγματική αιτία· ενδέχεται να συνοδεύεται από τα μόρια ἅτε (δή), οἷον (δή), οἷα (δὴ) και αποδίδεται στη μετάφραση με το «επειδή (πράγματι)»:
    Καὶ διὰ τοῦτο ὀργισθεὶς Ἀπόλλων κτείνει Κύκλωπας. [
    Καὶ ἐπεὶ διὰ τοῦτο ὠργίσθη Ἀπόλλων, κτείνει Κύκλωπας.]
    (
    Eπειδή γι' αυτό πράγματι οργίστηκε ο Απόλλων,...)
    Ὁρῶν αὐτοὺς λυπουμένους ὑπεσχόμην γράψειν τὴν ἐπιστολήν.
    Ἅτε οὖν νίκης ἐρῶντες μένοντες μάχεσθε. (
    Eπειδή λοιπόν επιθυμείτε πραγματικά τη νίκη, μείνετε και πολεμήστε.)
    N.E.: Μην υποφέροντας τη ζέστη, βούτηξε στο νερό.
  2. β) Υποκειμενική αιτία· η μετοχή αυτή συνοδεύεται από το ὡς και μεταφράζεται με μία από τις εκφράσεις «επειδή κατά τη γνώμη μου», «με την ιδέα ότι», «με την εντύπωση ότι», «επειδή έχω τη γνώμη ότι»:
    Καὶ ὡς προθυμοτάτοις οὖσιν ὑμῖν χάριν εἴσεται Κῦρος. (
    Ο Κύρος θα σας χρωστά ευγνωμοσύνη, επειδή έχει τη
    γνώμη ότι είστε προθυμότατοι.)

3. Η τελική μετοχή
Η τελική μετοχή απαντά σε χρόνο μέλλοντα και δηλώνει σκοπό· δέχεται άρνηση μή, τίθεται συνήθως με ρήματα κίνησης και μεταφράζεται με το «για να» + υποτακτική. Ισοδυναμεί με δευτερεύουσα τελική πρόταση και, όταν συνοδεύεται από το ὡς, δηλώνει σκοπό υποκειμενικό:
Kλέαρχος διέβη παρὰ τὸν Φαρνάβαζον μισθὸν ληψόμενος. [Kλέαρχος διέβη παρὰ τὸν Φαρνάβαζον, ἵνα μισθὸν
λάβῃ.]
Πέμπουσιν Ἱερώνυμον τὸν Ἠλεῖον ἐροῦντα ταῦτα. (
για να πει αυτά)
Ὁ δὲ συλλαμβάνει Κῦρον ὡς ἀποκτενῶν.

4. Η υποθετική μετοχή
Η υποθετική μετοχή απαντά σε όλους τους χρόνους που έχουν μετοχή (εκτός του μέλλοντα) και δηλώνει την προϋπόθεση κάτω από την οποία μπορεί ή θα μπορούσε να συμβεί αυτό που σημαίνει το ρήμα της πρότασης. Η υποθετική μετοχή δέχεται άρνηση μὴ και μεταφράζεται με τα «αν», «εάν», «σε περίπτωση που» + υποτακτική. Ισοδυναμεί με δευτερεύουσα υποθετική πρόταση:
Νικήσαντες ἁπάντων τούτων ὑμεῖς κύριοι ἔσεσθε. [Ἐὰν νικήσητε, ἁπάντων τούτων ὑμεῖς κύριοι ἔσεσθε.] (Αν νικήσετε, θα είστε κύριοι όλων αυτών.)
N.E.Φεύγοντας θα χάσετε. [Αν φύγετε, θα χάσετε.]
 Η υποθετική μετοχή βρίσκεται συχνά σε πρόταση που περιέχει δυνητική έγκλιση ή δυνητικό απαρέμφατο, οριστική μέλλοντα ή ρήμα που σημαίνει δυνατότητα, όπως (οὐκ) ἔστιν, ἔξεστι, ἔνεστι κ.τ.ό.:
Τούτους ἂν ἡμεῖς παραλαβόντες ἐφυλάττομεν ἐν ἀκροπόλει.
Τοὺς φίλους εὐεργετοῦντες καὶ τοὺς ἐχθροὺς δυνήσεσθε κολάζειν.
Οὐκ ἔστιν ἀδικοῦντα καὶ ψευδόμενον δύναμιν βεβαίαν κτήσασθαι.


5. Η εναντιωματική μετοχή
Η εναντιωματική μετοχή απαντά σε όλους τους χρόνους που έχουν μετοχή (εκτός του μέλλοντα) και δηλώνει εναντίωση προς αυτό που σημαίνει το ρήμα της πρότασης· δέχεται άρνηση οὐ και μεταφράζεται με τις εκφράσεις «αν και», «μολονότι», «ενώ», «παρόλο που» + οριστική· συχνά συνοδεύεται για έμφαση από λέξεις όπως καί, καίπερ, καίτοι, πάνυ, καὶ ταῦτα, ενώ στην πρόταση μπορεί να υπάρχουν ο αντιθετικός σύνδεσμος ὅμως ή τα επιρρήματα εἶτα, ἔπειτα, κᾆτα. Η εναντιωματική μετοχή ισοδυναμεί με δευτερεύουσα εναντιωματική πρόταση:
Κυρία γενομένη τοσούτων ἀγαθῶν οὐκ ἐφθόνησεν τοῖς ἄλλοις. [Εἰ καὶ ἐγένετο κυρία τοσούτων ἀγαθῶν, οὐκἐφθόνησεν τοῖς ἄλλοις.] (Αν και έγινε κάτοχος...)
Ἱκανά μοι νομίζω εἰρῆσθαι, καίτοι πολλά γε παραλιπών.
Ἀγησίλαος δέ, καίπερ αἰσθανόμενος ταῦτα, ὅμως ἐπέμενε ταῖς σπονδαῖς.
Τοῖς δὲ μένουσι καὶ δύο ἤδη μηνῶν ὤφειλε τὸν μισθόν, οὐκ ἀπορῶν χρημάτων.
N.E.: Περπατώντας η χελώνα αργά νίκησε τον λαγό. [Αν και περπατούσε...]

6. Η παραχωρητική μετοχή
Η παραχωρητική μετοχή απαντά σε όλους τους χρόνους που έχουν μετοχή (εκτός του μέλλοντα) και δηλώνει παραχώρηση προς αυτό που σημαίνει το ρήμα της πρότασης· δέχεται άρνηση οὐ και μεταφράζεται με τις εκφράσεις «κι αν ακόμη», «ακόμη κι αν» + οριστική ή με το «και να» + υποτακτική. Eίναι δυνατόν να συνοδεύεται από μόρια, συνηθέστερα τα καί, μηδέ, οὐδέ, και ισοδυναμεί με δευτερεύουσα παραχωρητική πρόταση:
Οὐδὲ δὶς ἀποθανόντες δίκην δοῦναι δύναιντ' ἂν ἀξίαν. [Καὶ εἰ δὶς ἀποθάνοιεν, οὐ δίκην δοῦναι δύναιντ' ἂν ἀξίαν.] (Κι αν ακόμη καταδικάζονταν δύο φορές σε θάνατο, δε θα τιμωρούνταν επάξια.)

7. Η τροπική μετοχή
Η τροπική μετοχή απαντά συνήθως σε χρόνο ενεστώτα και δέχεται άρνηση οὐ· μεταφράζεται με νεοελληνική τροπική μετοχή, με τροπικό επίρρημα ή εμπρόθετο προσδιορισμό, με ρήμα + «και» ή με τα «ενώ», «καθώς» + οριστική και «με το να» + υποτακτική· όταν έχει άρνηση, μεταφράζεται με το «χωρίς να» + υποτακτική7:
Ἀφίκοντο πρὸς ἡμᾶς τὴν ἐπιστολὴν φέροντες. (φέρνοντας)
Οἱ σφῆκες ζῶσι
 φωλοῦντες τὸν χειμῶνα. (σε φωλιές)
Εἰσὶ δέ τινες τῶν Χαλδαίων οἳ
 λῃζόμενοι ζῶσι. (ζουν ληστεύοντας/με ληστείες/ληστρικά/ληστεύουν και ζουν)
Οἱ βάρβαροι ἀπῆλθον
 οὐδὲν ἀποκρινάμενοι. (χωρίς να δώσουν καμία απάντηση)
N.E.: Ήρθε τρέχοντας.

  1. Μερικές χρονικές μετοχές έχουν ιδιαίτερη σημασία, όπως ἀρχόμενος (στην αρχή), διαλιπὼν (ύστερα από), τελευτῶν (στο τέλος) κ.ά.:
    Μικρὸν διαλιπὼν χρόνον πάλιν ἧκε. (Ύστερα από λίγο ήρθε πάλι.)
    Τελευτῶν δ' οὖν ἐπείσθην. (Στο τέλος λοιπόν πείστηκα.)
  2. Eνίοτε η μετοχή δηλώνει χρόνο και αιτία (χρονική αιτιολογική) ή χρόνο και υπόθεση (χρονική υποθετική):
    Ταῦτα ἀκούσας ὁ Ἡρακλείδης μάλα ἐξεπλάγη. [χρονική αιτιολογική]
    Bουλευόμενος παραδείγματα ποιοῦ τὰ παρεληλυθότα τῶν μελλόντων. [χρονική υποθετική]

  3. Ορισμένες τροπικές μετοχές έχουν ιδιαίτερη σημασία, όπως (δια)λαθὼν (κρυφά), προλαβὼν (προληπτικά), προσκείμενος(πιεστικά), φθάσας (έγκαιρα, γρήγορα), χαίρων (με χαρά, [αλλά και:] χωρίς τιμωρία) κ.ά.:
    Καὶ τῶν ἐπικούρων οἱ πολλοὶ ἐς τὴν ἤπειρον λαθόντες διεκομίσθησαν.
    Ἀλέξανδρος πρῶτος αὐτὸς φθάσας διαβαίνει τὸν ποταμόν.
    Τοῦτον οὐδεὶς χαίρων ἀδικήσει.

 Για την κατηγορηματική μετοχή η θεωρία είναι εδώ
 Για την επιθετική μετοχή μπορείτε να δείτε υλικό εδώ
Το υλικό προέρχεται από το ψηφιακό σχολείο και συγκεκριμένα από τα διαδραστικά σχολικά βιβλία