'Υφος κειμένου - Λειτουργία σημείων στίξης

Ενδιαφέρουσα και κατατοπιστική δουλειά της συναδέλφου Μαρίας Κάππου για το ύφος του κειμένου και τη λειτουργία των σημείων στίξης με πίνακες και παραδείγματα.

Χρήσιμο και για τη Β΄και για τη Γ΄Λυκείου.

"ΥΠΕΡ ΜΑΝΤΙΘΕΟΥ" μετάφραση παραγράφων 14-17

 14.Όταν, λοιπόν, συγκεντρώθηκαν οι συνδημότες (μου) πριν από την εκστρατεία, επειδή γνώριζα ότι μερικοί από αυτούς ήταν βέβαια τίμιοι πολίτες και πρόθυμοι αλλά ότι είχαν έλλειψη από προμήθειες, είπα ότι πρέπει οι πλούσιοι να χορηγούν τα απαραίτητα στους φτωχούς. Και δεν συμβούλευσα στους άλλους μόνο αυτό αλλά και ο ίδιος έδωσα τριάντα δραχμές σε καθέναν από δύο άντρες, όχι επειδή είχα πολλά (χρήματα) αλλά για να αποτελέσει αυτό παράδειγμα στους άλλους. Ανεβείτε για χάρη μου στο βήμα (να το επιβεβαιώσετε).

ΜΑΡΤΥΡΕΣ

15.Μετά από όλα αυτά λοιπόν, κύριοι βουλευτές, όταν έγινε η εκστρατεία στην Κόρινθο και όλοι γνώριζαν από πριν ότι θα χρειαστεί να κινδυνεύσουν, ενώ κάποιοι απέφευγαν τη μάχη, εγώ τόλμησα να πολεμώ τους εχθρούς παραταγμένος στην πρώτη γραμμή και μάλιστα, παρόλο που η δική μας φυλή νικήθηκε και σκοτώθηκαν πάρα πολλοί, αποχώρησα από τη μάχη μετά τον αλαζόνα Στειριέα, ο οποίος έχει κατηγορήσει όλους τους ανθρώπους για δειλία.

16.Λίγες μέρες μετά από αυτά, ενώ είχαν καταληφθεί οχυρές θέσεις στην Κόρινθο, με αποτέλεσμα οι εχθροί να μη μπορούν να περάσουν, κι ενώ ο Αγησίλαος εισέβαλε στη Βοιωτία κι ενώ οι άρχοντες αποφάσισαν να αποσπάσουν παρατάξεις (στρατού) για να τους βοηθήσουν, αν και όλοι γενικά φοβούνταν (εύλογα, κύριοι βουλευτές· γιατί ήταν φοβερό να βαδίζουμε για νέο κίνδυνο, ενώ λίγο πρωτύτερα είχαμε σωθεί μόλις και μετά βίας), εγώ, αφού παρουσιάστηκα, πρότρεπα τον ταξίαρχο να αποστείλει το δικό μου τάγμα χωρίς κλήρωση.

17.Επομένως, αν κάποιοι από σας οργίζονται εναντίον εκείνων που έχουν την αξίωση να ασχολούνται με τα δημόσια πράγματα αλλά δραπετεύουν από τη μάχη, δε θα είχαν δίκαια για μένα αυτή τη γνώμη. Γιατί, δεν εκτελούσα πρόθυμα μόνο τις διαταγές (των αρχόντων), αλλά τολμούσα και να διακινδυνεύω τη ζωή μου. Και αυτά τα έκανα, όχι διότι πίστευα ότι δεν είναι επικίνδυνο να πολεμά κανείς με τους Λακεδαιμονίους αλλά για να κερδίζω όλα τα δίκαιά μου, αφού εσείς εξαιτίας αυτών θα με θεωρούσατε καλύτερο, αν κάποτε εμπλεκόμουν άδικα σε δικαστικό αγώνα. Και, παρακαλώ, ανεβείτε για χάρη μου ως μάρτυρες (στο βήμα) γι' αυτά.

ΜΑΡΤΥΡΕΣ

ΠΛΑΤΩΝΑ «ΦΑΙΔΩΝ» 59d-e (χρονικές προτάσεις- μετοχές)-άγνωστο Β΄Λυκείου

 Ο Σωκράτης με απόφαση του δικαστηρίου καταδικάστηκε σε θάνατο. Μία μέρα πριν τη δίκη το ιερό πλοίο των Αθηναίων έφυγε για τη Δήλο, για να προσκύνημα προς τιμή του Απόλλωνα. Κατά τη διάρκεια της «θεωρίας» αυτής στη Δήλο δεν εκτελείτο καμία ποινή. Έτσι, ο Σωκράτης για ένα περίπου μήνα έμεινε έγκλειστος στο δεσμωτήριο. Εκεί τον επισκέπτονταν καθημερινά οι φίλοι του και συζητούσαν. Το παρακάτω απόσπασμα αναφέρεται στις τελευταίες ώρες του Σωκράτη στο δεσμωτήριο, όταν οι Ένδεκα διέταξαν την εκτέλεση της ποινής.

 

ΦΑΙΔ. Ἐγώ σοι ἐξ ἀρχῆς πάντα πειράσομαι διηγήσασθαι.

 

ἀεὶ γὰρ δὴ καὶ τὰς πρόσθεν  ἡμέρας εἰώθεμεν φοιτᾶν

 

καὶ ἐγὼ καὶ οἱ ἄλλοι παρὰ τὸν Σωκράτη, συλλεγόμενοι ἕωθεν εἰς τὸ δικαστήριον,

 

ἐν ᾧ καὶ ἡ δίκη ἐγένετο·

 

πλησίον  γὰρ ἦν τοῦ δεσμωτηρίου.

 

περιεμένομεν οὖν ἑκάστοτε,

 

ἕως ἀνοιχθείη τὸ  δεσμωτήριον, διατρίβοντες μετ' ἀλλήλων,

 

ἀνεῴγετο γὰρ οὐ πρῴ·

 

ἐπειδὴ δὲ ἀνοιχθείη,

 

εἰσῇμεν παρὰ τὸν Σωκράτη καὶ τὰ πολλὰ διημερεύομεν μετ' αὐτοῦ.

 

καὶ δὴ καὶ τότε πρῳαίτερον συνελέγημεν·

 

τῇ γὰρ προτεραίᾳ [ἡμέρᾳ],

 

ἐπειδὴ ἐξήλθομεν ἐκ τοῦ δεσμωτηρίου ἑσπέρας,

 

 ἐπυθόμεθα, ὅτι τὸ πλοῖον ἐκ Δήλου ἀφιγμένον εἴη.

 

 παρηγγείλαμεν οὖν ἀλλήλοις ἥκειν ὡς πρῳαίτατα εἰς τὸ εἰωθός.

 

καὶ ἥκομεν καὶ ἡμῖν ἐξελθὼν ὁ θυρωρός,

 

ὅσπερ εἰώθει ὑπακούειν, εἶπεν περιμένειν

 

καὶ μὴ πρότερον παριέναι, ἕως ἂν αὐτὸς κελεύσῃ·

 

"Λύουσι γάρ," ἔφη, "οἱ ἕνδεκα Σωκράτη καὶ παραγγέλλουσιν,

 

 ὅπως ἂν τῇδε τῇ ἡμέρᾳ τελευτᾷ."

 

οὐ πολὺν δ' οὖν χρόνον ἐπισχὼν ἧκεν

 

 καὶ ἐκέλευεν ἡμᾶς εἰσιέναι.

 

 

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

φοιτάω, -ῶ: συχνάζω (παρά + αιτιατική)

συλλέγομαι: συγκεντρώνομαι, συναθροίζομαι

ἕωθεν (επίρρ.): από τα χαράματα, από πολύ νωρίς, από την αυγή

διατρίβω μετά τινος: συνομιλώ με κάποιον

πρῴ και πρωΐ (επίρρημα): νωρίς, με την ανατολή

εἰσῆμεν: παρατ. του ρ. εἰσέρχομαι

πυνθάνομαι: πληροφορούμαι

τὸ εἰωθός: το σύνηθες, το συνηθισμένο

ἐπέχω (για χρόνο): εξακολουθώ

 

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

 Γ1. Να γράψετε τη μετάφραση του παρακάτω αποσπάσματος: «τῇ γὰρ προτεραίᾳ ... ἡμᾶς εἰσιέναι».

Μονάδες 10

 Γ2. Σε ποιον χώρο πήγαιναν οι φίλοι του Σωκράτη και τι έκαναν εκεί;

Μονάδες 10

 Γ3. α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται

 

ἑσπέρας: τη δοτική του πληθυντικού αριθμού

τὰ πολλὰ: τους άλλους δυο βαθμούς στον ίδιο τύπο

ὁ θυρωρός: την κλητική ενικού αριθμού

ὅσπερ: τη γενική πληθυντικού αριθμού του ιδίου γένους

Μονάδες 5

 

Γ3. β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται

 

περιεμένομεν: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής αορίστου

φοιτᾶν: το γ΄πληθυντικό πρόσωπο του προστακτικής του ίδιου χρόνου

ἐξελθὼν: το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του αορίστου β΄

ἐπυθόμεθα: το γ΄ ενικό πρόσωπο του παρακειμένου

ἐπισχὼν: το α΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής μέλλοντα

Μονάδες 5

 

Γ4. α. Να καταγράψετε τους συντακτικούς τρόπους με τους οποίους δηλώνεται ο χρόνος στο κείμενο και να δώσετε ένα παράδειγμα για τον καθένα.

Μονάδες 5

 

Γ4. β. «ὅτι τὸ πλοῖον ἐκ Δήλου ἀφιγμένον εἴη»

 

«ὅπως ἂν τῇδε τῇ ἡμέρᾳ τελευτᾷ»

 

Να αναγνωρίσετε το είδος των παραπάνω προτάσεων και να δικαιολογήσετε τον τρόπο με τον οποίο εκφέρονται.

Μονάδες 5