ΜΟΔΑ (σχεδιάγραμμα)

Πρόκειται για τις παροδικές προτιμήσεις, γενικά, μιας εποχής στον τρόπο ζωής και κυρίως του ντυσίματος, της κόμμωσης και της υπόδησης, οι οποίες επικρα­τούν μέσα σε μια κοινωνία για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα.

Χαρακτηριστικά γνωρίσματα της μόδας

1.Η αστάθεια στα αισθητικά κριτήρια και η απουσία καλαισθητικού κριτηρί­ου.

2.Ο παροδικός χαρακτήρας της.

3.Η προβολή προτύπων αμφιβόλου ποιότητας.

4.Η τυφλή μίμηση των προτύπων μόδας.

5.Η ομοιομορφία και η μαζοποίηση.

6.Η κερδοσκοπία προς όφελος των επιχειρήσεων και εις βάρος των κατανα­λωτών.

Αίτια επικράτησης της μόδας

Οικονομικά

1.Οι επιχειρήσεις δημιουργούν εφήμερα και παροδικά πρότυπα μόδας, για να οδηγούν διαρκώς τον καταναλωτή στην αγορά νέων προϊόντων και να αντεπεξέρχονται έτσι οι ίδιες στον ανταγωνισμό αυξάνοντας τα κέρδη τους.

2.Η διαφήμιση δημιουργεί πλασματικές ανάγκες και ωθεί το σημερινό άν­θρωπο να αγοράζει συνεχώς τα είδη που θεωρούνται της μόδας.

3.Το υψηλό βιοτικό επίπεδο και η τάση νεοπλουτισμού οδηγούν τους κατα­ναλωτές στην απόκτηση προϊόντων που ακολουθούν τη μόδα.

Κοινωνικά

1.Επικρατεί η τάση της υιοθέτησης κοινών αισθητικών κριτηρίων από όλα τα μέλη της κοινωνίας και της μίμησης προτύπων που θεωρούνται αποδε­κτά από όλους.

2.Η σύγχρονη κοινωνία, που ευνοεί τις διακρίσεις, οδηγεί τους ανθρώπους στο να ακολουθούν τη μόδα, προκειμένου να πετύχουν την κοινωνική α­νέλιξη τους, την αναγνώριση και τη συμπάθεια των άλλων.

3.Η ξενομανία.

Ιδεολογικά

1.Η σύγχρονη εποχή ταυτίζει την ανθρώπινη προσωπικότητα με την κατα­ναλωτική ικανότητα. Μεγαλύτερη σημασία δίνεται στο «έχειν» και όχι στο «είναι».

2.Ο άνθρωπος έχει την τάση για νεωτερισμό και προοδευτικότητα. Ταυτίζει το μοντέρνο με το προοδευτικό ενώ το παραδοσιακό με το συντηρητικό.

Ψυχολογικά

1.Το άτομο επιθυμεί την αλλαγή, ώστε να αποφεύγει τη μονοτονία και να μην πλήττει.

2. Η αυταπάτη ότι η κάλυψη των υλικών αναγκών σημαίνει ταυτόχρονα και κάλυψη των ψυχικών αναγκών. Το αίσθημα της χαράς και της ικανοποίη­σης που η εργασία στερεί στον άνθρωπο, το αναπληρώνει η μόδα.

3. Καλύπτεται η ανάγκη για αυτοεπιβεβαίωση και ικανοποιείται το αίσθημα της φιλαρέσκειας.

4. Οι επιλογές που ακολουθούν τις επιταγές της μόδας εξασφαλίζουν το κύ­ρος και την αναγνώριση από τους άλλους.

5. Τα άτομα που έχουν συμπλέγματα κατωτερότητας πιστεύουν ότι ακολου­θώντας τη μόδα του κοινωνικού τους περιβάλλοντος αποκτούν αναγνώρι­ση από αυτό.

Θετικές συνέπειες της μόδας

1.Προσφέρει εργασία σε πολλές κατηγορίες επαγγελμάτων, αφού γίνονται νέες βιομηχανίες και βιοτεχνίες έτοιμων ενδυμάτων, οίκοι μόδας κλπ.

2.Ενισχύει την εθνική οικονομία με την εξαγωγή ειδών μόδας (έτοιμων εν­δυμάτων, υποδημάτων, καλλυντικών), αλλά και με τη διεύρυνση των ε­μπορικών επιχειρήσεων.

3.Ικανοποιεί τις υλικές, ψυχολογικές και κοινωνικές ανάγκες των ανθρώ­πων. Καλύπτει την ανάγκη της αυτοεπιβεβαίωσης αλλά και της αναγνώρι­σης από τον κοινωνικό περίγυρο.

4.Ευνοεί την ανάπτυξη καλαισθητικών κριτηρίων.

5.Ικανοποιεί την ανθρώπινη επιθυμία για αλλαγή, καταπολεμώντας την ανία και τη μονοτονία.

Αρνητικές συνέπειες της μόδας

1.Στερεί την ελευθερία και την πρωτοβουλία του ανθρώπου, αφού στην πραγματικότητα υποτάσσεται στη μίμηση. Γίνεται μέλος της μάζας και παθητικός δέκτης των επιλογών που άλλοι κάνουν γι' αυτόν.

2.Εκμηδενίζει την προσωπικότητα του ατόμου αλλοτριώνοντας τη συνείδη­ση του.

3.Τρέφει το αίσθημα της ανασφάλειας και της αβεβαιότητας και βοηθά στην ανάπτυξη του ανταγωνισμού, καθώς, για να είναι κάποιος κοινωνικά αναγνωρίσιμος, πρέπει να συμμορφώνεται στους κανόνες της μόδας.

4.Δημιουργεί άγχος και ψυχοσωματικά προβλήματα καθώς το άτομο, προ­σπαθώντας να ακολουθεί διαρκώς τη μόδα, εργάζεται περισσότερες ώρες προκειμένου να εξασφαλίσει χρήματα, για να αγοράζει νέα προϊόντα.

5.Καθιερώνει υλιστικά πρότυπα ζωής δίνοντας μεγαλύτερη σημασία στην ε­ξωτερική εικόνα του ατόμου και στην κατοχή πλούτου και αδιαφορώντας για την πνευματική του καλλιέργεια.

6.Οδηγεί τον άνθρωπο στην άμετρη ικανοποίηση δευτερευουσών κι επίπλα­στων αναγκών, αποπροσανατολίζοντας τον από σημαντικά προβλήματα.

7.Αλλοτριώνεται η πολιτιστική ταυτότητα των λαών εξαιτίας: α) της μίμησης και της ξενομανίας, β) της απόρριψης στοιχείων της παράδοσης, γιατί θε­ωρούνται ξεπερασμένα.