ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ (ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ)

2000
Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat;/ Eo consilio aliquando repente intervenit oppressitque ornatrices.
Γ1β. «ne istae te calvam faciant»: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα1) και τη συντακτική της λειτουργία (μονάδα1) και να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής της (μονάδες 2), την έγκλιση (μονάδα 1) και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδες 3). (Μονάδες 8)
Μονάδες 15
Γ2α. «Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat»: να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική. (Μονάδες 3)
Γ2β. «occiso Scriboniano»: να μετατρέψετε τη μετοχή στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση, η οποία να εισάγεται με τον ιστορικό-διηγηματικό σύνδεσμο cum. (Μονάδες 4)
Γ2γ. «ego, pater, cana esse malo»: να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο με εξάρτηση από τη φράση «Iulia respondit». (Μονάδες 8) Μονάδες 15


2001: Μουρηνας και Σερτοριος
admissis amicis: Να μετατρέψετε τη μετοχή στην αντίστοιχή της δευτερεύουσα πρόταση (cum ιστορικός ή διηγηματικός + ρήμα).
si habet Asia suspicionem quandam luxuriae, Murenam laudare debemus: Να μετατρέψετε τον υποθετικό λόγο έτσι, ώστε να εκφράζει υπόθεση δυνατή ή πιθανή.
2002:
Omnia sunt misera in bellis civilibus / Pleni omnes sunt libri
1.Bellorum enim civilium exitus tales sunt semper, ut non solum ea fiant, quae velit victor: Να επαναδιατυπώσετε τις παραπάνω προτάσεις, αφού τις εξαρτήσετε από το: Cicero dixit.
2. ut necessitate esse cogantur: Να αναγνωρίσετε τη δευτερεύουσα πρόταση και να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής και εκφοράς της.
Μονάδες 5
γ. nihil miserius quam ipsa victoria: Να διατυπώσετε με διαφορετικό τρόπο το β΄ όρο της σύγκρισης.
quae iacerent in tenebris omnia, nisi litterarum lumen accederet: Να μετατρέψετε τον υποθετικό λόγο έτσι, ώστε να εκφράζει υπόθεση αντίθετη προς την πραγματικό-τητα στο παρελθόν.
2003
Tum Camillus, qui diu apud Ardeam / Tu hominem investiga, quaeso, summaque diligentia
Noli spectare quanti homo sit: Για τη δευτερεύουσα πρόταση αυτής της περιόδου να δηλώσετε το είδος της, να δικαιολογήσετε τον τρόπο εκφοράς της και να τη μεταφέρετε στον ευθύ λόγο.
Tu hominem investiga: Να μετατρέψετε την πρόταση αυτή σε βουλητική εξαρτώμενη από τη φράση Cicero illum monebat (= ο Κικέρων συμβούλευε εκείνον).
Επαναληπτικές
Paucis post diebus cum Ennius ad Nasicam/ Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat
Cum Ennius ad Nasicam venisset: Να αναγνωρίσετε την παραπάνω δευτερεύουσα πρόταση του κειμένου και να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής και εκφοράς της.
Μονάδες 5
γ. Ego non cognosco vocem tuam? Να μετατρέψετε τη σύνταξη σε παθητική.
Μονάδες 4
4.α. (Paetus), occiso Scriboniano, Romam trahebatur: Να μετατρέψετε τη μετοχή στην αντίστοιχή της δευτερεύουσα πρόταση (cum ιστορικός ή διηγηματικός + ρήμα).
Μονάδες 5
β. Homo es impudens: Να επαναδιατυπώσετε την πρόταση, αφού την εξαρτήσετε από τη φράση Nasica dixit. Μονάδες 10
2004
Quam ob rem accusatores non Asiae nomen Murenae/ Cerva alba eximiae pulchritudinis Sertorio a Lusitano
quae utilia factu essent:• Να αναγνωρίσετε το είδος και το συντακτικό ρόλο της παραπάνω δευτερεύουσας πρότασης (μονάδες 3) • να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής και εκφοράς της σύμφωνα με την ακολουθία των χρόνων (μονάδες 4) • να τη μετατρέψετε στον ευθύ λόγο (μονάδες 2).
Si quid durius ..... praedicabat: Να αναγνωριστεί το είδος του υποθετικού λόγου και να γραφεί έτσι, ώστε να εκφράζει υπόθεση αντίθετη του πραγματικού για το παρόν καθώς και υπόθεση δυνατή ή πιθανή. Μονάδες 9
β. quod imperandum militibus esset: Να αντικαταστήσετε τον τύπο της παθητικής περιφραστικής συζυγίας με τον αντίστοιχο τύπο του debeo+απαρέμφατο (μετατροπή παθητικής σύνταξης σε ενεργητική). Μονάδες 6
Επαναληπτικές
Aegrotabat Caecina Paetus, maritus Arriae/Bello Latino T. Manlius consul nobili genere
«(puer) bene quievit»: Να επαναδιατυπώσετε την πρόταση με εξάρτηση από τη
φράση Arria marito respondebat. Μονάδες 6
4.α. Huic Arria funus ita paravit: Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.
Μονάδες 6
β. Να γράψετε τις προτάσεις των αποσπασμάτων που εισάγονται με το ut, να αναγνωρίσετε το είδος τους και να αιτιολογήσετε την εκφορά τους (χρόνο και έγκλιση). Μονάδες 9
2005
Non Sicanorum aut Pelasgorum,/ Hac re audita Augustus voluit filiam
Sic vive: Να επαναδιατυπώσετε την πρόταση, ώστε να εκφράζεται η απαγόρευση και με τους δύο τρόπους. Μονάδες 4
γ. Quin taces, ut consequaris, quod vis? Να μεταφερθεί στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση από τις φράσεις: Philosophus hominem interrogat … και Philosophus hominem interrogavit … Μονάδες 6
4.α. • Proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris • Utrum post aliquot annos cana esse mallet an calva Να αναγνωρίσετε το είδος και το συντακτικό ρόλο των δύο παραπάνω προτάσεων και να αιτιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο του ρήματος της καθεμιάς. Μονάδες 8
β. coluisse: Να χαρακτηρίσετε συντακτικά το απαρέμφατο (Μονάδες 2), να γράψετε το υποκείμενό του (Μονάδες 2) και να αιτιολογήσετε την πτώση του υποκειμένου (Μονάδες 3). Μονάδες 7
Επαναληπτικές
Caesaris multum interfuit corvum emere;/ Tum cuidam ex equitibus Gallis persuadet ut ad Ciceronem epistulam deferat.
β. ...ne, intercepta epistula, nostra consilia ab hostibus cognoscantur: Nα αναγνωρίσετε το είδος και το συντακτικό ρόλο της πρότασης αυτής και να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής της, την έγκλιση και το χρόνο του ρήματος.
Μονάδες 5
4.α. Legatum monet ut, si adire non possit, epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat: Να αιτιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο του ρήματος της υποθετικής πρότασης, να μεταφέρετε τον υποθετικό λόγο από τον πλάγιο λόγο σε ευθύ και να αναγνωρίσετε το είδος του υποθετικού λόγου. Μονάδες 9
β. «Oleum et operam perdidi»: Να μεταφέρετε την πρόταση στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση από τη φράση: Sutor solebat dicere... Μονάδες 2
γ. sutor, cupidus pecuniae, eum Caesari attulit: Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική. Μονάδες 4
2006
Tyrannis omnia semper suspecta atque sollicita sunt/ Porcia, Bruti uxor, cum viri sui consilium
Porcia cultellum tonsorium unguium resecandorum causa poposcit: Να δηλώσετε τον προσδιορισμό του σκοπού με τελική πρόταση (μονάδες 3), σουπίνο (μονάδες 2) και ad+αιτιατική γερουνδιακού (μονάδες 3). Μονάδες 8
4.α. • quam fuerint inopes amicorum • quod tonsoris praeripuisset officium: Να αναγνωρίσετε το είδος των παραπάνω προτάσεων (μονάδες 2) και να αιτιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο του ρήματος της καθεμιάς (μονάδες 4). Μονάδες 6
Quodsi forte ceciderunt, tum intellegitur: Να αναγνωρίσετε το είδος του υποθετικού λόγου και να τον διατυπώσετε έτσι, ώστε να εκφράζει υπόθεση αντίθετη του πραγματικού για το παρόν. Μονάδες 6
γ. Nullus locus amicitiae eis est: Να ξαναγράψετε την πρόταση, αφού την εξαρτήσετε από τη φράση Cicero dicit. Μονάδες 3
Επαναληπτικές
Quod ut praedones animadverterunt / Num ad hostem veni et captiva in
Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt: Nα μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική. Μονάδες 4
γ. (Praedones), cum ante vestibulum dona posuissent, domum reverterunt: Να ξαναγράψετε την περίοδο, αφού μετατρέψετε τη δευτερεύουσα πρόταση σε αφαιρετική απόλυτη. Μονάδες 4
4. α. • Quod ut praedones animadverterunt • Ut primum exsulem deinde hostem te viderem Να αναγνωρίσετε το είδος των παραπάνω προτάσεων (μονάδες 2) και να αιτιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο του ρήματος της καθεμιάς (μονάδες 4). Μονάδες 6 β. Num ad hostem veni [...]? Να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης και να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής της. Μονάδες 4
γ. Qui potuisti populari hanc terram, quae te genuit atque aluit ? Να μεταφέρετε την περίοδο στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση από τη φράση: Mater filium interrogavit ... Μονάδες 5
2007
Tum Pacuvius dixit sonora quidem/Aesopi nostri Licinus servus tibi notus
• quae scripsisset• cum eum fugitivum ... cognovisset:Να αναγνωρίσετε το είδος των παραπάνω προτάσεων (μονάδες 2), τον τρόπο εισαγωγής τους (μονάδες 2)και να αιτιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο εκφοράς τους (μονάδες 4).
Μονάδες 8
4.α. Plato quidam Sardianus hominem comprehendit:Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική. Μονάδες 5
β. Licinus servus Athenas fugit et in Asiam abiit: Να μετατρέψετε τις παραπάνω προτάσεις σε πλάγιο λόγο, αφού τις εξαρτήσετε από τη φράση Cicero dixit.
Μονάδες 6
γ. Tu hominem tradidisti: Να επαναδιατυπώσετε την πρόταση, ώστε να εκφράζεται απαγόρευση και με τους δύο τρόπους. Μονάδες 4
Επαναληπτικές
Sed tantus furor omnes invaserat/Postridie eius diei Sertorius, admissis amicis
β. Sertorius dixit eis visum in somno sibi esse cervam ad se reverti: Nα μετατρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ. Μονάδες 6
4. α. • ut pugnare cuperent • cum cerva ... introrupisset:Να αναγνωρίσετε το είδος των παραπάνω προτάσεων (μονάδες 2), τον τρόπο εισαγωγής τους (μονάδες 2) και να αιτιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο εκφοράς τους (μονάδες 4). Μονάδες 8
β. Sertorius, admissis amicis in cubiculum suum, dixit eis ... :Να αντικαταστήσετε την αφαιρετική απόλυτη με πρόταση εισαγόμενη με τον ιστορικό cum. Μονάδες 4
γ. nihil esse bello civili miserius: Να διατυπώσετε το β΄ όρο σύγκρισης με διαφορετικό
τρόπο. Μονάδες 3
2008
Quas ego, cupidus bene gerendi/ Solus Quintus Mucius Scaevola augur
β. licet mortem miniteris: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης, τον συντακτικό ρόλο, τον τρόπο εισαγωγής και να αιτιολογήσετε την έγκλιση και τον χρόνο εκφοράς. Μονάδες5
4.α. administrandi rem publicam: να γίνει η γερουνδιακή έλξη και να διευκρινίσετε αν η έλξη είναι υποχρεωτική ή όχι. Μονάδες 6
β. Solus Scaevola augur de hac re interrogatus sententiam dicere noluit: να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο, αφού τον εξαρτήσετε από το: Cicero dixit...
Μονάδες 6
γ. quas ego mihi proponebam:να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.
Μονάδες 3
Επαναληπτικές
Tum Camillus, qui diu apud Ardeam in exilio/ Nonnulli sunt in hoc ordine, qui aut ea, quae imminent
β. Quod illic appensum ... dedit: Να μετατρέψετε την ενεργητική σε παθητική σύνταξη. Μονάδες 5
4.α. videant, vident: Να γράψετε τις προτάσεις στις οποίες ανήκουν τα ρήματα (μονάδες 4), να αναγνωρίσετε το είδος, τον τρόπο εισαγωγής και να αιτιολογήσετε την έγκλιση και τον χρόνο εκφοράς (μονάδες 8). Μονάδες 12
β. is Gallos secutus est: Nα μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο, αφού τον εξαρτήσετε από το: Servius dicit... Μονάδες 3
2009
Cum omnes recentem esse dixissent, Nec magis vituperandus est proditor
3.β. ut laudandus is sit (nobis): Να αντικατασταθεί η δευτερεύουσα πρόταση από την ισοδύναμη εκφορά debeo + απαρέμφατο. Μονάδες 4
3.γ. quam nosmet ipsos: Να γράψετε τον β΄ όρο σύγκρισης με τον άλλο τρόπο. Μονάδες 2
4.α. Cum omnes recentem esse dixissent: Να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα 1), τον τρόπο εισαγωγής της (μονάδα 1), να αιτιολογήσετε την έγκλιση (μονάδα 1) και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδα 1). Να ξαναγράψετε την πρόταση, αντικαθιστώντας τον cum με τον ubi (μονάδες 2). Μονάδες 6
qui pro re publica cadat: Να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα 1) και να αιτιολογήσετε την έγκλιση εκφοράς της (μονάδες 2). Μονάδες 3
4.β. Opibus urbis nolite confidere: Να δηλωθεί η απαγόρευση με τον άλλο τρόπο. Μονάδες2
4.γ. Fiduciam, quae nimia vobis est, deponite: Να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο, αφού τον εξαρτήσετε από το Cato monet eos (μετατρέποντας την κύρια πρόταση σε δευτερεύουσα). Μονάδες 4
Επαναληπτικές
Tandem corvus salutationem didicit et sutor, cupidus/ Non tibi ingredienti fines patriae ira cecidit?
β. domi: να αναγνωριστεί συντακτικά ο τύπος (μονάδα 1) και να τον μετατρέψετε έτσι, ώστε να δηλώνει την κίνηση σε τόπο (μονάδες 2). Μονάδες 3
γ. sutor, cupidus pecuniae, eum Caesari attulit: να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική. Μονάδες 4
4.α. audita salutatione: να μετατραπεί η χρονική μετοχή σε δευτερεύουσα πρόταση η οποία να εισάγεται με τον ιστορικό-διηγηματικό cum. Μονάδες 3
β. Domi satis salutationum talium audio: να μετατραπεί ο ευθύς λόγος σε πλάγιο με εξάρτηση από τη φράση Caesar dixit. Μονάδες 4
γ. at contra ... manet: να γράψετε την υπόθεση και την απόδοση του υποθετικού λόγου (μονάδες 2) και να τον αναγνωρίσετε (μονάδες 2)⁻ να τον μετατρέψετε σε υποθετικό λόγο που να δηλώνει το αντίθετο του πραγματικού για το παρελθόν (μονάδες 4).
2010
Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat/Eo consilio aliquando repente intervenit oppressitque ornatrices
Γ1β. «ne istae te calvam faciant»: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα1) και τη συντακτική της λειτουργία (μονάδα1) και να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής της (μονάδες 2), την έγκλιση (μονάδα 1) και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδες 3). (Μονάδες 8) Μονάδες 15
Γ2α. «Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat»:να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.(Μονάδες 3)
Γ2β. «occiso Scriboniano»: να μετατρέψετε τη μετοχή στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση, η οποία να εισάγεται με τον ιστορικό-διηγηματικό σύνδεσμο cum. (Μονάδες 4)
Γ2γ. «ego, pater, cana esse malo»: να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο με εξάρτηση από τη φράση «Iulia respondit». (Μονάδες 8) πηγή:http://siamantoura.blogspot.com