Διαγώνισμα έκθεση - έκφραση Α΄ Λυκείου: Γλωσσομάθεια

ΚΕΙΜΕΝΟ

Η παγκοσμιοποιημένη κουλτούρα στην οποία ζούμε είναι ένα διπρόσωπο πλάσμα, μισό άγγελος, μισό διάβολος. Προωθεί δύο είδη συμπεριφοράς στους «πολίτες του κόσμου»: να είναι περισσότερο ανοιχτοί και περίεργοι απέναντι στους άλλους ή να τρέφουν την αυτάρεσκη ψευδαίσθηση ότι ο κόσμος έρχεται προς το μέρος τους. Οι άνθρωποι της πρώτης ομάδας έχουν συνειδητοποιήσει την ανάγκη της γλωσσομάθειας γιατί καταλαβαίνουν ότι η επαφή σε βάθος με τις άλλες κουλτούρες, βασισμένη στην αμοιβαία γνώση των γλωσσών, μπορεί να προωθήσει καλύτερες οικονομικές σχέσεις, πλουσιότερες πολιτιστικές ανταλλαγές και διασφάλιση της ειρήνης. Οι δεύτεροι, που συχνά τους συναντάμε στον αγγλόφωνο κόσμο, είναι υπερήφανοι με τη μονογλωσσία τους και έχουν κλειστεί σ’ ένα φαντασιακό κόσμο όπου τους φαίνεται πως όλοι μιλούν τη δική τους γλώσσα.

[...]

Παρ’ όλες τις αποδείξεις που υπάρχουν για την κρίσιμη σημασία της γλωσσομάθειας στη σημερινή παγκόσμια (υποτίθεται) κουλτούρα, εκείνοι που ζητούν την υποχρεωτική διδασκαλία ξένων γλωσσών στα βρετανικά σχολεία αποκαλούνται σνομπ και αντιδραστικοί. Ε, λοιπόν, ας αφήσουμε τους σνομπ όλου του κόσμου να εισβάλουν στη Βρετανία και να επιβάλουν με το ζόρι στους εφήβους μια δραστική δίαιτα ισπανικών, ρωσικών, αραβικών, ιαπωνικών, κινεζικών, γερμανικών, ιταλικών, γαλλικών κ.ο.κ., μέχρις ότου τα παιδιά καταλάβουν ότι υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι να εκφράζεις συναισθήματα, διαφορετικά φρούτα να γευτείς, άλλες ιδέες να σκεφτείς – ώσπου οι Βρετανοί έφηβοι να πουν ευχαριστώ, είμαστε ευγνώμονες που μας ελευθερώσατε από τη μιζέρια της μιας και μόνης γλώσσας. Τότε οι σνομπ επιτέλους θα ηρεμήσουν.

Προφανώς, οι αληθινοί σνομπ της ιστορίας είναι ακριβώς αυτοί που χαρακτηρίζουν την εκμάθηση ξένων γλωσσών ελιτίστικο χόμπι. [...] Σύντομα θα τους ακούσουμε να λένε ότι το να υποχρεώνουμε τους εφήβους να μελετάνε Φυσική είναι κι αυτό ελιτίστικο. Είναι πασίγνωστο ότι δίνοντας στους εφήβους τα εργαλεία για να αμφισβητούν τον κόσμο που ζούμε και το πώς ζούμε, τους δίνουμε ένα πολιτικό όπλο που στοχεύει στο κατεστημένο. Το λένε δημοκρατία. Και είναι το αντίθετο της ύπουλης ιδεολογίας που θέλει να μας κάνει όλους υπάκουους και φανατικούς καταναλωτές, ανίκανους να σκεφτόμαστε καθαρά, πρόθυμους αιχμαλώτους σ’ ένα φρούριο με χοντρούς τοίχους πάνω στους οποίους οι ξένοι ρίχνουν τρομακτικές σκιές.

Το επιχείρημα ότι η αγγλική γλώσσα κυριαρχεί πλέον στην «παγκόσμια» κουλτούρα είναι εξαιρετικά παραπλανητικό. Πρώτα πρώτα, εμπεριέχει την τυφλή πεποίθηση πως οτιδήποτε σημαντικό στον κόσμο –στην πολιτική, την τέχνη, τις επιχειρήσεις, την επιστήμη– γίνεται στα αγγλικά. Δεύτερον, για ποια αγγλικά μιλάμε; Δεν αναφερόμαστε στον Σαίξπηρ, αλλά μάλλον στη φτωχή γλώσσα των οδηγιών που βρίσκουμε στη συσκευασία του καινούριου λογισμικού. Τίποτα άξιο υπερηφάνειας, τίποτα που να δίνει ώθηση σε μια νέα παγκόσμια κουλτούρα.

Τελικά, όποιος υποστηρίζει ότι η μελέτη ξένων γλωσσών είναι περιττή είναι σαν να πυροβολεί το ίδιο το πόδι του. Όπως γνωρίζουν όλοι όσοι έχουν σώας τας φρένας, όταν μαθαίνεις τις γλώσσες των άλλων βελτιώνεις τη γνώση και τη χρήση της δικής σου γλώσσας. Οι άλλοι κρατούν έναν καθρέφτη στον οποίο μπορείς να δεις τον εαυτό σου και να καταλάβεις ποιος είσαι.

(Agnes Poirier, The Guardian)

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ Α΄

Α1. α) Να βρείτε ένα απόσπασμα στο κείμενο που να συμφωνεί με τη ρήση του Γκαίτε: «Όποιος δεν ξέρει ξένες γλώσσες, δεν ξέρει τίποτε από τη δική του».

(4 μονάδες)

β) Να σχολιάσετε το απόσπασμα που βρήκατε σε 6-8 σειρές.

(12 μονάδες)

Α2. α) Να βρείτε τα δομικά στοιχεία της 4ης παραγράφου («Το επιχείρημα ότι... παγκόσμια κουλτούρα»).

(3 μονάδες)

β) Να προσδιορίσετε τους τρόπους ανάπτυξης της ίδιας παραγράφου.

(6 μονάδες)

ΕΝΟΤΗΤΑ Β΄

Β1. α) Να αντικαταστήσετε τις λέξεις ξενικής προέλευσης που ακολουθούν με τις αντίστοιχες ελληνικές, χωρίς να αλλάξετε το γραμματικό τους τύπο: κουλτούρα, σνομπ, χόμπι.

(6 μονάδες)

β) Να βρείτε στο κείμενο λέξεις συνώνυμες με τις υπογραμμισμένες με τα μαύρα γράμματα.

(10 μονάδες)

γ) συναισθήματα, πασίγνωστο: να σχηματίσετε δυο ομόρριζα για κάθε λέξη, χρησιμοποιώντας το δεύτερο συνθετικό.

(4 μονάδες)

Β2. «Το επιχείρημα …εμπεριέχει την τυφλή πεποίθηση»

 «αυτοί που χαρακτηρίζουν την εκμάθηση ξένων γλωσσών ελιτίστικο χόμπι»

Στις παραπάνω προτάσεις να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική

(5 μονάδες)

ΕΝΟΤΗΤΑ Γ΄

Γ1. Να αναπτύξετε σε μορφή άρθρου τις δικές σας απόψεις σχετικά με τη σπουδαιότητα και χρησιμότητα της γλωσσομάθειας για τους Έλληνες, καθώς και τον κίνδυνο που ελλοχεύει σε λαούς που μένουν προσκολλημένοι στη γνώση και χρήση μιας και μόνης γλώσσας. (350 - 400 λέξεις)

(50 μονάδες)