Η... ΕΠΕΛΑΣΗ ΤΩΝ REALITY (κριτήριο αξιολόγησης Γ΄Λυκείου)

Survivor: η ρωμαϊκή αρένα επέστρεψε…
Κουβαλάκης, Παναγιώτης ( 7 Απριλίου 2017). Protagon

[1] Αλήθεια τι κοινό μπορεί να έχουν οι μονομάχοι της ρωμαϊκής αρένας με τους σύγχρονους τηλεοπτικούς survivors; Η απάντηση δεν είναι δύσκολο να δοθεί: σχεδόν τα πάντα. Τα πάντα, εκτός από το ρίσκο του μονομάχου, που στην αρχαιότητα, βέβαια, ήταν σαφώς μεγαλύτερο… 

[2] Στην αρχαία Ρώμη στις τάξεις των περίφημων μονομάχων δεν εντάσσονταν μόνο αιχμάλωτοι, σκλάβοι ή καταδικασμένοι εγκληματίες, που αποκτούσαν έτσι μια δυνατότητα να σωθούν αλλά και ελεύθεροι «πολίτες». Όπως μας πληροφορεί ο ιστορικός Τάκιτος, μεγάλος αριθμός μονομάχων προερχόταν από το κοινωνικό περιθώριο, όπως φτωχοί και ανεπιθύμητοι νέοι ή άκληροι βετεράνοι του πολέμου. Μάλιστα, ορισμένες ιταλικές πόλεις έδιναν οικονομικά κίνητρα στους ανεπιθύμητους μεταξύ των νέων, για να ενταχθούν στις τάξεις των μονομάχων. Υπέγραφαν έναντι αμοιβής και δεσμεύονταν με όρκο απόλυτης υποταγής στον εκπαιδευτή. Ίσως να μην είναι τόσο γνωστό, αλλά υπήρχαν και γυναίκες μονομάχοι, ανάλογης καταγωγής, που πάλευαν μεταξύ τους ή με άγρια ζώα προσφέροντας εξαιρετικό θέαμα. 

[3] Για να ενισχύσουν τη θέση τους στην αρένα, οι μονομάχοι μάθαιναν να τιμούν το κοινό και εκείνο σε αντάλλαγμα τους προσέφερε δόξα και αναγνώριση. Και η μεγάλη τους δημοτικότητα οδηγούσε στη διοργάνωση όλο και πιο πλούσιων και δαπανηρών θεαμάτων ή μονομαχιών… 

[4] Το μεροκάματο λοιπόν και η ανάγκη των πιο φιλόδοξων νέων (αγοριών και κοριτσιών) να έχουν το δικό τους κοινό, για να τους επικροτεί και να τους θαυμάζει, είναι η κοινή ανάγκη που οδηγεί έναν σύγχρονο νέο, όπως και έναν νέο στα χρόνια της ρωμαϊκής ακμής, να δοκιμάσει την τύχη του ως survivor. Ειδικά στη σημερινή Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, όπου η αμοιβή της εργασίας είναι τόσο εξευτελιστική και η ανεργία σκαρφαλωμένη τόσο ψηλά, είναι φυσικό ένα τέτοιο παιχνίδι με καλή αμοιβή και ακόμη καλύτερο έπαθλο να προσελκύει αρκετούς νέους χωρίς σταθερή δουλειά, προερχομένους κυρίως από τον χώρο του θεάματος (τέχνη, αθλητισμός), καθώς εκείνοι διαθέτουν την αναγκαία οικειότητα με τη δημοσιότητα. 

[5] Είπαμε στην αρχή πως οι δύο εποχές διαφέρουν ως προς το ρίσκο που αναλαμβάνουν οι μονομάχοι. Άλλο να πεθάνεις στην αρένα κι άλλο να χάσεις το έπαθλο. Υπάρχει και μια δεύτερη διαφορά: το φιλοθεάμον κοινό. Σήμερα περιορίζεται στο να απολαμβάνει τον ανταγωνισμό των παιχνιδιών, τις ίντριγκες και τα κουτσομπολιά των μονομάχων. Με το αίμα, όμως, δεν αντέχει –τουλάχιστον ακόμη– να παθιαστεί. Α, η αρένα έχει κι αυτή αλλάξει… Έγινε ο καναπές του καθιστικού. Και η επευφημία του κοινού προς τον μονομάχο δεν γίνεται πλέον με ανάταση χειρός αλλά από τηλεφώνου. 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

A.Διαβάσατε το παραπάνω άρθρο και το θεωρήσατε ενδιαφέρον. Να το αποδώσετε περιληπτικά σε 100-110 λέξεις, για να το παρουσιάσετε στους συμμαθητές και συμμαθήτριές σας στην τάξη στο πλαίσιο συζήτησης για τα τηλεπαιχνίδια τύπου reality.

B1.Ποιες ομοιότητες και ποιες διαφορές αναγνωρίζει ο συγγραφέας ανάμεσα στα σύγχρονα τηλεπαιχνίδια επιβίωσης και στις ρωμαϊκές μονομαχίες; Να επικεντρωθείτε στους ακόλουθους άξονες σύγκρισης: κίνητρα συμμετοχής, κοινωνική προέλευση των συμμετεχόντων, συμπεριφορά του κοινού και διακύβευμα (ρίσκο) της συμμετοχής. (120-140 λέξεις) 

B2.Στη δεύτερη παράγραφο ο αρθρογράφος επικαλείται τον Τάκιτο. Για ποιον λόγο; Τι πετυχαίνει; 

B3

Είπαμε στην αρχή πως οι δύο εποχές διαφέρουν ως προς το ρίσκο που αναλαμβάνουν οι μονομάχοι. Άλλο να πεθάνεις στην αρένα κι άλλο να χάσεις το έπαθλο. Υπάρχει και μια δεύτερη διαφορά: το φιλοθεάμον κοινό. Σήμερα περιορίζεται στο να απολαμβάνει τον ανταγωνισμό των παιχνιδιών, τις ίντριγκες και τα κουτσομπολιά των μονομάχων. Με το αίμα, όμως, δεν αντέχει –τουλάχιστον ακόμη– να παθιαστεί. Α, η αρένα έχει κι αυτή αλλάξει… Έγινε ο καναπές του καθιστικού. Και η επευφημία του κοινού προς τον μονομάχο δεν γίνεται πλέον με ανάταση χειρός αλλά από τηλεφώνου.

α. Να προσδιορίσετε αν οι υπογραμμισμένες λέξεις ή φράσεις ανήκουν σε περισσότερο τυπικό ή οικείο επίπεδο ύφους σημειώνοντας στο πεδίο της αντίστοιχης στήλης.

 

	τυπικό επίπεδο ύφους	οικείο επίπεδο ύφους
ρίσκο
έπαθλο
φιλοθεάμον κοινό
ίντριγκα
κουτσομπολιό
αρένα
καναπές
επευφημία
ανάταση χειρός

β. Ο συγγραφέας συνδυάζει λόγιες λέξεις ή φράσεις (φιλοθεάμον κοινό, επευφημία, ανάταση χειρός) με λέξεις που χρησιμοποιούνται περισσότερο σε προφορικό και οικείο επίπεδο ύφους (ίντριγκες, κουτσομπολιά, καναπές). Πώς νομίζετε ότι η επιλογή αυτή επιδρά στο ύφος του κειμένου; 

B4.Στον τίτλο του κειμένου χρησιμοποιούνται αποσιωπητικά: «Survivor: η ρωμαϊκή αρένα επέστρεψε…»
α. Πώς επιδρούν στο νόημα του κειμένου;
β. Να αντικαταστήσετε τα αποσιωπητικά διαδοχικά με ερωτηματικό και θαυμαστικό και να εξηγήσετε τι αλλάζει στο νόημα του κειμένου κάθε φορά. 

Γ.ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ

 Διαβάζετε το παραπάνω άρθρο και αποφασίζετε να αναπτύξετε τις απόψεις σας σχετικά με τις επιδράσεις που ενδεχομένως ασκούν τα τηλεπαιχνίδια τύπου reality στη διαμόρφωση της κοινωνικής και πολιτικής συνείδησης των νέων σε άρθρο που θα δημοσιευθεί στο ηλεκτρονικό περιοδικό του σχολείου σας. (500-600 λέξεις)

Το κριτήριο προέρχεται από το study4exams του ΥΠΕΠΘ