Οι περσικοί πόλεμοι με... μια ματιά

ΠΕΡΣΕΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΔΥΟ ΚΟΣΜΟΙ ΣΥΓΚΡΟΥΟΝΤΑΙ

Τι ονομάζουμε «Περσικούς πολέμους»;

Με την ονομασία αυτή έχουν μείνει γνωστές οι πολεμικές συγκρούσεις μεταξύ Ελλήνων και Περσών που έλαβαν χώρα στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ., όταν η περσική αυτοκρατορία προσπάθησε να επεκταθεί προς τη Δύση απει­λώντας την ανεξαρτησία των ελληνικών κρατών. Οι σημαντικότερες συγκρόύσεις είναι:

1. 490 π.Χ. η μάχη του Μαραθώνα.
2. 480 π.Χ. η μάχη στις Θερμοπύλες.
3. 480 π.Χ. η ναυμαχία στη Σαλαμίνα.
4. 479 π.Χ. η μάχη στην Πλάταια

Για τους Περσικούς πολέμους έγραψε ο μεγάλος Έλληνας ιστορικός Ηρόδοτος.

 

3.    Ποια ήταν η κύρια αιτία των Περσικών πολέμων;

Η επεκτατική πολιτική των Περσών, επεδίωκαν να κατακτούν διαρκώς εδάφη και να υποτάσσουν νέους πληθυσμούς ώστε να δημιουργήσουν κοσμοκρατορία. Αφου κατέλαβαν ένα μεγάλο μέρος της Ασίας θέλησαν να επεκταθούν προς τη Δύση και η Ελλάδα βρισκόταν στην αρχή του κατακτητικού της δρόμου.

 Ποια υπήρξε η αφορμή για την επίθεση των Περσών εναντίον της Ελλάδας.

Οι Πέρσες ισχυρίστηκαν ότι ήθελαν να τιμωρήσουν την Αθήνα και την Ερέτρια επειδή πρόσφεραν βοήθεια στους Ιωνες  όταν επαναστάτησαν εναντίον των Περσών.

 Τι γνωρίζετε για την Ιωνική Επανάσταση; Ποια τα αίτια της και γιατί τελικά απέτυχε;

Οι Ίωνες ήταν Έλληνες της Μικράς Ασίας που δημιούργησαν λαμπρό πολιτισμό και ανέπτυξαν εμπορικές σχέσεις με τη Μεσόγειο και τον Εύξεινο Πόντο όπου ίδρυσαν αποικίες. Υποτάχτηκαν όμως αρχικά από τους Λυδούς και κατόπιν από τους Πέρσες. Το 499 π.Χ οι Ίωνες επαναστάτησαν εναντίον των Περσών.  Οι λόγοι ήταν: α) η στέρηση της ελευθερίας τους β) ο σημαντικός περιορισμός του εμπορίου τους, ιδίως από τη στιγμή που οι Πέρσες απέκτησαν τον έλεγχο του Ελλήσποντου. γ) η βαριά φορολογία. Η Ιωνική επανάσταση απέτυχε επειδή: α) δεν οργανώθηκαν σωστά β)η βοήθεια από την Ελλάδα ήταν πολύ μικρή 20 πλοία από την Αθήνα και 5 από την Ερέτρια.

Τι γνωρίζετε για την εκστρατεία του Μαρδόνιου (492 π.Χ.);

Ο Μαρδόνιος γαμπρός του Βασιλιά Δαρείου τέθηκε επικεφαλής μιας μεγάλης εκστρατείας .  το 492 π.χ. ο στρατός πέρασε τον Ελλήσποντο και κατευθύνθηκε στη Μακεδονία. Δεν ολοκληρώθηκε, γιατί ο περσικός στόλος καταστράφηκε από φοβερή τρικυμία ενώ έπλεε κοντά στο ακρωτήρι του Άθωνα. Αλλά ο στόχος της, που πιθανότατα ήταν η σταθεροποίηση της περσικής κυριαρχίας στη Θράκη και στη Μακεδονία, επιτεύχθηκε.

 Μάχη του Μαραθώνα: πότε, δυνάμεις, αρχηγοί αντιπάλων,  περιγραφή και αποτέλεσμα σύγκρουσης, σημασία.

Πότε: 490 π. Χ.

Δυνάμεις: 10 000 Αθηναίοι και 1000 Πλαταιείς εναντίον ισχυρών περσικών δυνάμεων. (θρησκευτικοί λόγοι εμπόδιζαν τους Σπαρτιάτες να πολεμήσουν)

Αρχηγοί: Αθηναίος στρατηγός Μιλτιάδης VS  Πέρσες Δάτης και Αρταφέρνης.

Αποτέλεσμα: Νίκησαν οι Έλληνες. Οι Αθηναίοι για να αποφύγουν τα βέλη του εχθρού όρμησαν τρέχοντας στο κατηφορικό έδαφος. Οι Πέρσες κυκλώθηκαν και υποχώρησαν πανικόβλητοι στα καράβια.

Σημασία: η νίκη αυτή απέδειξε την ανωτερότητα των όπλων και της πολεμικής τακτικής των Ελλήνων, αναπτέρωσε το ηθικό τους και διέλυσε την εντύπωση ότι οι Πέρσες ήταν ανίκητοι.

 Τι γνωρίζετε για τη στρατιά του Ξέρξη;

Ήταν, ίσως, η μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη που είχε συγκεντρωθεί ως εκείνη την εποχή. Ξεκίνησε από τις Σάρδεις, πέρασε τον Ελλήσποντο, τη Μακεδονία και τη Θράκη, και προχώρησε προς τη νότια Ελλάδα χωρίς δυσκολία.  Οι Έλληνες είχαν αποφασίσει το 481 π. Χ. σε συνέδριο στον Ισθμό της Κορίνθου να αμυνθούν ενωμένοι σε περίπτωση εισβολής.

 Μάχη στις Θερμοπύλες: πότε, δυνάμεις, αρχηγοί αντιπάλων,  γιατί στις Θερμοπύλες, περιγραφή και αποτέλεσμα σύγκρουσης, σημασία.

Πότε: 480 π.Χ.

Δυνάμεις: 7000 Έλληνες VS  χιλιάδες Πέρσες.

Αρχηγοί: Σπαρτιάτης βασιλιάς Λεωνίδας VS Πέρσης βασιλιάς Ξέρξης.

Γιατί στις Θερμοπύλες: ήταν πιο ασφαλής τόπος (στενός) για να κάνουν στρατηγική οι Σπαρτιάτες και να περικυκλώσουν τους Πέρσες.

Περιγραφή σύγκρουσης: Πριν την σύγκρουση ο Ξέρξης ζήτησε από το Λεωνίδα να παραδώσει τα όπλα. Η απάντηση του Λεωνίδα ήταν «μολών λαβέ» (=έλα να τα πάρεις)

• α’ φάση: Οι προσπάθειες των Περσών αποτυγχάνουν  με βαριές απώλειες για τους Πέρσες.
•  β΄φάση: Ο Εφιάλτης, κάτοικος της περιοχής, οδηγεί τους Πέρσες από ένα μυστικό μονοπάτι στα νώτα των Ελλήνων à προδοσία. Ο Λεωνίδας διατάζει τους υπόλοιπους Έλληνες να αποχωρήσουν. 700 Θεσπιείς και 300 Σπαρτιάτες με επικεφαλής τον Λεωνίδα παραμένουν και πέφτουν μαχόμενοι.

Αποτέλεσμα και σημασία: οι Έλληνες έχασαν εξαιτίας της προδοσίας του Εφιάλτη. Η μάχη τους ήταν πολύ σημαντική γιατί με τη θυσία τους έδωσαν αιώνιο παράδειγμα αυτοθυσίας και φιλοπατρίας. Επίσης καθυστέρησαν τους Πέρσες, έτσι δόθηκε χρόνος στους υπόλοιπους Έλληνες να ετοιμαστούν.

 Ναυμαχία στη Σαλαμίνα: πότε, δυνάμεις, αρχηγοί αντιπάλων,  γιατί στη Σαλαμίνα, ποιος το πρότεινε, αποτέλεσμα σύγκρουσης, σημασία.

Γεγονότα πριν τη σύγκρουση: Οι Πέρσες κατεβαίνουν νότια και καταστρέφουν την ύπαιθρο της Αττικής και την Αθήνα. Οι Έλληνες συνεδριάζουν στον Ισθμό της Κορίνθου για να αποφασίσουν που και πως θα αντιμετωπίσουν τους Πέρσες.

Πότε: 480 π. Χ.

Δυνάμεις: Έλληνες (366-378πλοία) VS Πέρσες (1,200 πλοία)

Αρχηγοί: Ευριβιάδης Σπαρτιάτης νάυαρχος+Θεμιστοκλής Αθηναίος στρατηγός VS Πέρσης βασιλιάς Ξέρξης.

Γιατί στη Σαλαμίνα: Οι Πελοποννήσιοι με τον Ευρυβιάδη, ήθε­λαν να προστατέψουν τα παράλια της Πελοποννήσου, ενώ ο Θεμιστοκλής επέμενε να γίνει η μάχη στο στενό της Σαλαμίνας, γιατί υπήρχαν περισσότερες ελπίδες για νίκη, αφού ο μικρός χώρος δε θα επέτρεπε στους Πέρσες να παρατάξουν όλη τους τη δύναμη-αριθμητική υπεροχή.

Αποτέλεσμα –Σημασία: Νική Ελλήνων και πανωλεθρία Περσών, ο Ξέρξης εγκαταλείπει. Σημαντική μάχη γιατί ο πόλεμος κρίνεται στη θάλασσα, ήταν η αρχή του τέλους των Περσικών πολέμων.

 

Mε ποιες δύο συγκρούσεις τελειώνουν οι Περσικοί πόλεμοι; Πότε γίνονται και ποιο το αποτέλεσμα τους;

Α) Μάχη στις Πλαταιές (479 π.Χ.)

Πελοποννήσιοι με αρχηγό το βασιλιά της Σπάρτης Παυσανία εναντίον του Πέρση Μαρδόνιου. Η σύγκρουση έγινε στις Πλαταιές  και η ελληνική νίκη ήταν συντριπτική: ο περσι­κός στρατός εξοντώθηκε και ο ίδιος ο Μαρδόνιος σκοτώθηκε.

Β) Μάχη  στη Μυκάλη (479 π.Χ.)

Στα ανοικτά της Μύκαλης ο Σπαρτιάτης Λεωτυχίδης νίκησε τα υπολείμματα του περσικού στόλου. 

 Για ποιους λόγους νίκησαν οι Έλληνες τους Πέρσες;

ΕΛΛΗΝΕΣ	ΠΕΡΣΕΣ
1)      Αν και ολιγάριθμοι	1)      Αν και πουλυάριθμοι
Ήταν πάνοπλοι Πολεμούσαν με σχηματισμό οπλιτικής φάλαγγας Είχαν εξαίρετους αρχηγούς.	Ο στρατός και ο στόλος τους ήταν πολυεθνικός χώρις οργάνωση και αγωνιστικότητα
2)      Γνώριζαν καλά το χώρο
Μαραθώναςàπεδιάδα κατηφορικό έδαφος Θερμοπύλες,Σαλαμίναàστενά	Έρχονταν ως κατακτητές
3)      Πολεμούσαν ενωμένοι -πατρίδα

 

 Ποια η σημασία της απόκρουσης των Περσών;

 α) Δέχτηκε αποφασιστικό πλήγμα η ιμπεριαλιστική πολιτική των Περσών.

β) Ανακόπηκε οριστικά η περσική εξάπλωση στην Ευρώπη.

γ) Οι ελληνικές πόλεις εξασφάλισαν την ελευθερία τους, προϋπόθεση απαραίτητη για την οικονομική, πολιτική και πολιτιστική τους ανάπτυξη.

δ) Φάνηκε η ανωτερότητα της πολεμικής τακτικής και το υψηλό φρόνημα των Ελλήνων, καθώς και οι ικανότητες των ηγετών τους.

 

υλικό από το ιστολόγιο "scripta manent"