O Περικλής με τα μάτια του Θουκυδίδη

2.65.5] Γιατί όσον καιρό κυβερνούσε αυτός στην πολιτεία και ήταν ειρήνη, την οδηγούσε με μετριοπάθεια και τη διαφέντευε με ασφάλεια· και δυνάμωσε η πολιτεία με την αρχηγία του περισσότερο παρά ποτέ· κι όταν πάλι ήρθε ο πόλεμος, φάνηκε ξεκάθαρα πως αυτός είχε προβλέψει καλύτερα την αντοχή της. [2.65.6] Κ' έζησε ο Περικλής δυόμισυ χρόνια ακόμα, (από τότε που άρχισε ο πόλεμος). Κι όταν πέθανε, κατάλαβαν ακόμα καλύτερα πόσο γνωστικά είχε προβλέψει την εξέλιξη του πολέμου.

[2.65.7] Τους έλεγε δηλαδή συχνά πως αν έμεναν σταθεροί και δεν έβγαιναν να δώσουνε μάχη και φρόντιζαν το ναυτικό τους, κι αν δε ζητούσαν να ξαπλώσουν ακόμα περισσότερο την ηγεμονία τους κατά το διάστημα του πολέμου, και δεν έριχναν σε κίντυνο την ίδια την πολιτεία, θα βγαίνανε νικητές· αυτοί όμως έκαναν σε όλα ακριβώς το αντίθετο, και κυνηγώντας άλλες επιτυχίες που φαίνονταν άσχετες με τον πόλεμο, από προσωπικές φιλοδοξίες και γι' ατομικά κέρδη, ακολούθησαν ολέθρια πολιτική και για τους εαυτούς τους και για τους συμμάχους· γιατί κι αν τα πετύχαιναν όσα επιδίωκαν, θ' αποχτούσαν βέβαια μερικοί τιμές και ωφέλη, αν όμως έχαναν, θα πάθαινε μεγάλη ζημιά η δύναμη της πολιτείας όλη μαζί σχετικά με τον πόλεμο. [2.65.8] Η αιτία ήταν πως εκείνος, επειδή είχε μεγάλη επιρροή από το αξίωμά του και την ισχυρή του διάνοια, και ήταν φως φανερό σε όλους πως δεν μπορούσε να διαφθαρεί με χρήματα, συγκρατούσε το πλήθος χωρίς να τους αφαιρέσει την ελευθερία τους, και δεν άφηνε να τον παρασύρουν αυτοί, παρά τους οδηγούσε ο ίδιος, επειδή δεν κέρδιζε τη δύναμή του με άπρεπα μέσα και με ρητορεία που κολάκευε τις ορμές τους, αλλά μπορούσε, από την μεγάλη εκτίμηση που του είχαν να τους εναντιωθεί και να προκαλέσει και την οργή τους ακόμα. [2.65.9] Όταν λοιπόν καταλάβαινε πως παραγίνονταν τολμηροί από ανίερη περηφάνεια ενώ η περίσταση δεν ήταν κατάλληλη, τους χτυπούσε με τα λόγια και τους έκανε να φοβούνται, κι όποτε πάλι τους έβλεπε παραφοβισμένους χωρίς λόγο, τους ξανάδινε το θάρρος τους. Έτσι, στον καιρό του ονομαζόταν το πολίτευμα δημοκρατία, στ' αλήθεια όμως εξουσίαζε ο ανώτερος άντρας απ' όλους.

μετάφραση:Ι. Λαμπρίδη