Η ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ σελ.84-92 (σχεδιάγραμμα)

 Η ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (750-480 π.Χ)

Εποχή πνευματικών αναζητήσεων- Αγώνες εναντίον των βαρβάρων

Οικονομική κρίση της ομηρικής  εποχής αντιμετωπίζεται με:

v    Την ίδρυση πόλεων- κρατών

v    Τη δημιουργία αποικιών (β΄αποικισμός)

Η γένεση της πόλης –κράτους: πρόκειται για την οργανωμένη κοινότητα ανθρώπων  που κυριαρχούν και δρουν σε ένα συγκεκριμένο χώρο κάτω από μια ορισμένη εξουσία

Συστατικά στοιχεία της πόλης-κράτους:

v    Γεωγραφικά : άστυ( χώρος άσκησης εξουσίας),

ύπαιθρος χώρα(καλλιεργήσιμη γη και διάσπαρτοι μικροί οικισμοί)

v    Οργανωτικά :  πολίτες ( διαχείριση κοινών και λήψη αποφάσεων), πολίτευμα (τρόπος άσκησης της εξουσίας και συμμετοχή ή όχι των πολιτών σε αυτό)

3 βασικές επιδιώξεις των πολιτών

·       Ελευθερίαàαγώνας για ανεξαρτησία

·       Αυτάρκειαàσυμμετοχή στην παραγωγή

·       Αυτονομίαàθέσπιση νόμων

Η σημασία της πόλης –κράτους

v    Οι τρεις παραπάνω επιδιώξεις αποτελούν τροχοπέδη στη δημιουργία ενιαίου κράτους

v    Ανάπτυξη πατριωτισμού με τοπικιστικό χαρακτήρα μέσα από τους αγώνες των πόλεων – κρατών να εξασφαλίσουν τα πιο πάνω αγαθά (τονίζονται οι διαφορές, προκαλούνται εμφύλιες συγκρούσεις, δε διευκολύνεται η ένωση)

v    α΄ μορφή οργάνωσης σε πόλεις από τους Σουμέριους

v    μόνο στις ελληνικές πόλεις- κράτη όμως αναπτύσσεται η έννοια του πολίτη και της πολιτείας

v    όλα τα πνευματικά, επιστημονικά και πολιτιστικά επιτεύγματα αναπτύχθηκαν στην πόλη- κράτος

Οικονομία-κοινωνία

v    διαφορετικές προϋποθέσεις συγκρότησης των πόλεων- κρατών στις αποικίες και στην ηπειρωτική χώρα

v    στις αποικίεςàαυτονόμηση ελληνικών φύλων, μόνιμη εγκατάσταση, τοπικές λατρείες, στα παράλια της Μ. Ασίας δημιουργούνται οι πρώτες πόλεις-κράτη

v    στην ηπειρωτική χώραàανεξαρτητοποίηση τμημάτων φυλών, ένωση γειτονικών κοινοτήτων, απόσπαση ομάδων από κώμες που συγκροτούν δική τους διοίκηση (συνοικισμοί)

Η κρίση του ομηρικού κόσμου

Τέλη 9^ου αιώνα: πληθυσμιακή αύξηση, οικονομική κρίση που οφείλεται σε:

·       περιορισμένη έκταση καλλιεργήσιμης γης

·       συγκέντρωση της γης σε λίγους

·       απουσία εξειδίκευσης

·       έλλειψη άλλων πόρων

àπεριορισμός βασιλικής εξουσίας

à αύξηση δύναμης των ευγενών: κατοχή γης, σωματική άσκηση, καλλιέργεια πνεύματος, εκτροφή αλόγων, πολεμική ετοιμότητα (αγαθοί, άριστοι, ευπατρίδες, εσθλοί, ιππείς)

àμικροί και μεσαίοι καλλιεργητές και ακτήμονες: αργότερα ασχολούνται με βιοτεχνία, εμπόριο, ναυτιλία και πλουτίζουν

Τα πρώτα στάδια της ιστορικής πορείας των πόλεων –κρατών συνδέονται με την ανάπτυξη του θεσμού της δουλείας: ο πολίτης πρέπει να είναι απαλλαγμένος από τις καθημερινές εργασίες και μέριμνες για να μπορεί απερίσπαστος να ασχολείται με τα θέματα της πόλης

H αντιμετώπιση της κρίσης

Το υπάρχον σύστημα της κλειστής αγροτικής οικονομίας δε μπορεί να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση. Έτσι:

§       αναπτύσσεται η βιοτεχνία και  το εμπόριο (Αθήνα)

§       γίνονται κατακτητικοί πόλεμοι για εδαφική επέκταση (Σπάρτη, Άργος)

§       ιδρύονται αποικίες (Κόρινθος, Χαλκίδα)

àΑρκάδες, Ηπειρώτες, Μακεδόνες: διατηρούν τη φυλετική οργάνωση

 

Ο β΄ αποικισμός (8^ος-6^ος αιώνας π.Χ)

Ø     ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: η ίδρυση των αποικιών είναι μια επιχείρηση εξ ολοκλήρου οργανωμένη από τη μητρόπολη, υπάρχουν δεσμοί όχι όμως στενοί

Ø    αίτια 1.στενοχωρία-πρόβλημα υπερπληθυσμού

            2.έλλειψη πρώτων υλών, κυρίως μετάλλων

          3.αναζήτηση νέων αγορών

            4.εσωτερικές πολιτικές συγκρούσεις που οδηγούν σε απομόνωση

            5.γνώσεις για τους δρόμους της θάλασσας και τις περιοχές μετάβασης

           6.ριψοκίνδυνος χαρακτήρας των Ελλήνων

 

Ø     επανασύνδεση με Μεσόγειο και Εύξεινο Πόντο

Ø     ανταλλαγή πολιτιστικών στοιχείων π.χ το Χαλκιδικό αλφάβητο αποτελεί τη βάση του λατινικού αλφαβήτου

Ø     κοπή και χρήση νομίσματος: διευκόλυνε οικονομικές σχέσεις και αποτέλεσε μέσο συναλλαγής

Ø     η αριστοκρατία περνάει κρίση λόγω της ανάδειξης μιας νέας κοινωνικής τάξης που πλούτισε από το εμπόριο και τη βιοτεχνία